Skip to content

Skip to table of contents

KHANI YOFUNJEDA 12

Mufunjedenga Vinjinji Vyokuza Yehova Voona Chilengedwaye

Mufunjedenga Vinjinji Vyokuza Yehova Voona Chilengedwaye

“Kumela vevo ilambo yalengiweathu dowa usogolo, makalelo a Mulungu o-ooneya na maso kanooneela pama muvyongo vyevyo alengile liye.” —AROM. 1:20.

NYIMBO 6 Kumwamba Kumalengeza Ulemelero wa Mulungu

VYEVYO NINAFUNJEDE IYO a

1. Kodi chi ndila imo-i iivi eneyo yamukami-ile Yobu muiziwa pama Yehova?

 VAMAKAMBILANO etene anayo Yobu akalilena liye va moywaye, makambilano avadela vinjinji kali anayo akalilena liye na Yehova. Vofuna mukami-a Yobu ira aroromelenga vinjinji zelu da Yehova koma teto ira unosamalela atumikaye, Yehova ooromola vyongo vimo-i vyodabwi-a vya muchilengedwe. Mofwanafwani-a, Mulungu oomuumbucha Yobu ira liye unosamalela vinyama, eno oowanda musamalela teto liye. (Yob. 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Voganizela vyongo vya muchilengedwe, Yobu oofunjeda makalelo anjinji a Mulungwaye.

2. Chifukwa n’ni thawi dimo-i vinakale vyorucha iranga chidwi na vyongo vyevyo Yehova alengile liye?

2 Iyo teto ninokoza funjeda vyokuza Mulungwi-u nairanga chidwi na vyongo vyevyo alengile liye. Komave kai thawi detene vevo ira vyevi unakalechaathu okweya. Akala ninakala m’mataoni alukulu, kaninaone vyongo vinjinji vyevyo Mulungu alengile liye. Mwina masiki vevo ninakala iyo mudela lelo uli vyachilengedwe vinjinji, ninokoza onanga ira kanin’na thawi yokwakwanela yovifunjeda. Eno tiyemoni nitapanye chifukwa iwa vili vyofuneya ira nifwanyenga thawi koma teto iranga tindi funjeda vyongo vya muchilengedwe. Ninoona mwemo Yehova na Yesu ka-indi-edeleathu chito chilengedwe vofunji-a koma teto vyevyo ninaire iyo ira nifunjedenga vinjinji va vyongo vya muchilengedwe.

CHIFUKWA N’NI NINAFUNEELA IRANGA CHIDWI NA CHILENGEDWE?

Yehova afuna ira Adamu asangalalenga na vyongo vyevyo alengile liye koma teto peleka mazina wa vinyama (Onani ndima 3)

3. Chin’ni inatonyi-eda ira Yehova afuna ira Adamu asangalalenga na chilengedwe?

3 Yehova oofuna ira muthu owambeela asangalalenga na vyongo vyevyo alengile liye. Mulungu angamulengile Adamu oomu-ela m’malo apama vinjinji oyi akalengamo nofunjedanga vyongo vyevyo vyali mwemo. Oomuva-a chito yoi asamalelenga koma teto wenjedela munda woriwoyo. (Gen. 2:8, 9, 15) Kaganizelani mwemo Adamu asangalalela liye aonanga mbewu dimelanga koma teto vyomela vimo-i vikumi-anga maluwa. Liye ookaana mwayi ulukulu osamalela munda wa Edeni. Yehova oomuvepa teto Adamu ira ava-e mazina vinyama vyo-iyana-iyana. (Gen. 2:19, 20) Yehova oowanda panga eka vyevi, koma oopeleka chitwela wa Adamu. Mookaikela, aanapeleke mazina wa vinyamavyo, Adamu ooviing’anechecha noonanga vyevyo vinairaathu koma teto makaleluwa. Podi ira liye oosangalala vinjinji vo-inda chitwela. Pivyovaela oneya ira vi vyoomukami-a vwechecha ira Yehova ngwazelu koma teto ira vyongo vyevyo alengile liye pivyoriya na vyosangalasa.

4. (a) Kodi chi chifukwa imo-i iivi eneyo inafuneela niiri-a ira nipangenga chidwi na chilengedwe? (b) Kodi pivyongo vyiivi vyevyo vinauiri-ani chidwi muchilengedwela?

4 Chifukwa imo-i yoniiri-a ira niirenga chidwi na chilengedwe choi Yehova unafuna ira niirenga eno. Liye unonivepa ira, “Gweli-ani maswinyu udimu muone.” Era eno unonifuka ira, “Kodi mbaani onoyo alengile vyongo vyevyo?” Yosomeda chovaela iziweya. (Yes. 40:26) Yehova oozaali-a udimu, ilambo yavati koma teto nyanja na vyongo vinjinji vyevyo vinanifunji-e vyokuza liye. (Sal. 104:24, 25) Teto kaganizelani mwemo Mulungu anilengele liye iyo athu. Oonilenga mundila yoi niwandenga sangalala na vyongo vyoriya. Oonilenga teto mundila yoi niwandenga sangalala na vyongo vyo-iyana-iyana voona, vwa, lawa, vwa nukela koma teto gunda yongo.

5. Mogwilizana na Aroma 1:20, kodi ninapindula avi chifukwa yofunjeda chilengedwe ya Yehova?

5 Baibulo linoniwandela chifukwa imo-i yoniiri-a ira niirenga chidwi na chilengedwe. Chilengedwe inonifunji-a vyokuza makalelo a Yehova. (Welengani Aroma 1:20.) Mofwanafwani-a, kaganizelani vyongo vyo-iyana-iyana vyevyo ninaona iyo mu chilengedwe. Kodi kavinanikami-eda iziwa ira Mulungu ngwazelu? Kaganizelani teto vyodja vyo-iya-iyana vyevyo ninasangalalana iyo. Onola ngu umboni ovaela oneya oyi Yehova unowomeluwana athu. Navwechechanga makalelwaye zela mu vyongo vyevyo apangile liye ninofiya vomuiziwa pama vinjinji koma teto ninokalanaye vausamwali olimba. Sopano tiyemoni nioneni ndila dimo-i dedo Yehova a-indi-edele liye chito chilengedwe vofunji-a athu makundo ofuneya.

MULUNGU UNO-INDI-EDA CHITO CHILENGEDWE VOFUNA NIFUNJI-A VYOKUZA LIYE

6. Kodi ninafunjede n’ni wa mbalame doiriwa dokowe dedo thawi dimo-i dinatama?

6 Yehova ukaana thawi yoirela vyongo. Chaka iliyetene, ambeela umapeto wa Febuluwale mpakana muwari mwa Mey, Aizarayeli koowona adokowe kapurumuwanga volowela umpoto. Mulungu oowandela Aizarayeli ira, “Dokowe, mbalame yopurumuwa mulengalenga, inoiziwa pama thawaye yo-eliwa.” (Yer. 8:7) Mofwanafwana na mwemo Yehova airile liye vo-elela thawi mbalamedi, oo-ela teto thawi eneyo unaze liye apeleke viweluzo vyaye. Malambwano naonanga mbalame ditamanga dowa udela limo-i, ninoumbuchiwa ira kaninafuneela kaikela ira Yehova ukaana “thawaye yo-eliwa” yoi aze awononge ilambo yotakalela. — Hab. 2:3.

7. Kodi ninafunjede n’ni nawonanga mwemo chiwombankhanga inapurumuwelaathu? (Yesaya 40:31)

7 Yehova unova-a kopolo atumikaye. Zela mwa Yesaya, liye oolonjeza ira unoza ava-e athwaye kopolo, teto “aluwa kanoza kapurumuwele mudimu n’nga kookaana mapepelu achiwombankhanga” vathawi eneyo kafookileathu kapena kumudwa. (Welengani Yesaya 40:31.) Kavyali yvailendo wa Aizarayeli ona viwombankhanga vipurumuwelanga mudimu vinjinji mo-ovuteela mokami-iwa na mpweya. Vyevi vinoniumbucha ira n’nga mwemo Yehova munapelekela liye kopolo wa mbalamedi, unokoza teto peleka kopolo wa atumikaye. Mwaona mbalame ilukulu ipurumuwelanga mudimu vinjinji ingakede tapula mapepelwaye, muumbuwelenga ira Yehova unokoza uva-ani kopolo dowanda limbanana mavuto anayo munagumanana nyo.

8. Kodi Yobu afunjedile n’ni vavyongo vyoiri-a chidwi vyevyo Mulungu alengile liye, n’nga iyo ninafunjedavo n’ni?

8 Yehova ngofwanelela ira nimuroromelenga. Yehova oomukami-eda Yobu ira amuroromelenga vinjinji. (Yob. 32:2; 40:6-8) Vevo atapanya liye na Yobu, Mulungu ooromola vyongo vinjinji vyevyo vili muchilengedwe n’nga nyenyedi, mirambo koma teto jerima wa muzongwe. Ooromola teto vya vinyama n’nga ng’ombe yapongo yamukokola koma teto hatchi. (Yob. 38:32-35; 39:9, 19, 20) Vyongo vyevi vyoopeleka umboni otonyi-eda ira Mulungu ukaana kopolo dodabwi-a koma teto ngwa chikondi na wazelu vinjinji. Chifukwa yotapanya vyongo vyevi na Yehova, Yobu oowambeela muroromela kwaranya wale. (Yob. 42:1-6) Mofwanafwana na vyevi, nafunjedanga vyongo vya muchilengadwe ninoumbuchiwa ira Yehova ngwazelu vinjinji koma teto ukaana kopolo kwaranya iyo. Liye unokoza mali-a vyoshisha vyevyo ninagumanana iyo. Moi pivyevyo unaze liye aire. Likundo leli linokoza nikami-eda ira nimuroromelenga vinjinji.

YESU OO-INDI-EDA CHITO CHILENGEDWE VOFUNJI-A VYOKUZA BABAYE

9-10. Kodi zuwa na zongwe vinaniwandela n’ni vyokuza Yehova?

9 Yesu ooiziwa vinjinji vyokuza chilengedwe. Monga “mesili waluso,” liye ookaana mwayi wo-inda chito na Babaye vopanga vyongo vyamuchilengedwe. (Miya. 8:30) Angali vailambwela, Yesu oo-indi-eda chito chilengedwe vofunji-a ofunjedaye vyokuza Babaye. Kaganizelani makundo angasene anayo afunji-ile liye.

10 Yehova unowomeluwana uliwetene. Va ulalikaye wavamwangoni, Yesu oosambaulela ofunjedaye vyokuza zuwa na zongwe, vyongo vyevyo athu anjinji katinaviganizela kwenikweni. Vyongo vin’li vyevi pivyofuneya ira vailambwela vakale vyamoyo. Yehova oowanda sakula ira kapelekenga vyongovi wa athu anayo katinamutumikela. M’malo mwiwa, mwachikondi, liye unopeleka zuwa koma teto zongwe wa athu etene. (Mat. 5:43-45) Yesu oo-indi-eda chito likundo leli vofunji-a ofunjedaye ira Yehova unafuna ira niwomeluwenga athu etene. Thawi detene naona wala wa zuwa wosangalasa koma teto zongwe osisimula niumbuwelenga ira Yehova unowomeluwa athu etene. Isazo yaye inilimbikisenga ira iyo teto nitonyi-edenga chikondi n’nga enela volaleela wa athu etene.

11. Kodi ninalimbikisiwe avi nairanga chidwi na mbalame?

11 Yehova unoniva-a vyongo vyofuneya va moyo. Va ulaliki wavamwangoni onola Yesu oowonga teto ira: “Onechechani mbalame damulengalenga, kadinafesa mbewu kapena anda, kapena teto sunga yodja vatata. Koma Babinyu waudimu unodidji-a.” Podi ira athu anayo kamuvuruwana Yesu koowona mbalame dipurumuwanga mudimu vevo liye aafukile liye ira: “N’nga nyo kamuli atengo wavadimu kwaranya mbalame kodi?” (Mat. 6:26) Mundila yachikondi enela, Yesu oonisimikizela ira Yehova unoza anisamalele. (Mat. 6:31, 32) Likundo leli lelo ninafunjeda iyo muchilengedwe, linopitirizave limbikisa atumiki ororomeleya a Yehova malambwano. Mpainiya m’mo-i wachisikana wu Spain ookumudwa chifukwa kaafwanya malo apama okala. Koma angaonile mbalame didjanga mbewu, koma teto vipaso vyam’mitengo, oolimbikisiwa vinjinji. Liye ere: “Mbalamedi doondiumbucha ira Yehova unodisamalela moi miyo teto unoza andisamalele.” Va-anavire thawi, murongolola oofwanya malo okala.

12. Mogwilizana na Mateyu 10:29-31, kodi phera dinanikami-eda iziwa vyoi avi vyokuza Yehova?

12 Yehova unoniona ira uliwetene vaeka ngwatengo wavadimu. A-anarume anamarumiwaye ira kalaleele, Yesu oowakami-a ira katiovenga athu oruni-a. (Welengani Mateyu 10:29-31.) Liye oowawandela vya phera, dedo dali mbalame doiziweya pama wu Izarayeli. Mbalame dedi dali dotita tengo muthawi ya Yesu. Liye oowandela ofunjedaye ira: “Kavali masiki imo-i eneyo inaze imorele vati Babinyu o-oiziwa.” Vanduli viwa oowenjedela ira: “Muli ofuneya vinjinji kwaranya phera doinjiva.” Va Yesu oowasimikizela ofunjedaye ira Yehova unoona uliwetene vaeka ira ngofuneya vinjinji, eno katafuneela ova zuzumi-iwa. Pivyookaiki-a ira ofunjedayo kooumbuwela mawu a Yeswala, kaona phera vevo ka-indaathu chito yolaleela m’matawoni na m’mavande. Thawi iliyetene eneyo muwonile nyo mbalame ing’onong’ono, muumbuwelenga ira Yehova onouwonani ira muli atengo wavadimu vaekinyu chifukwa nyo teto “muli ofuneya vinjinji kwaranya phera doinjiva.” Mokami-iwa na liye, kamunaove athu amo-i kauruni-angani.— Sal. 118:6.

KODI NINAIRE AVI IRA NIFUNJEDENGA VINJINJI VYOKUZA MULUNGU VOONA CHILENGEDWE?

13. Kodi chin’ni inanikami-ede ira nifunjedengavo yongo va vyongo vyamuchilengedwe?

13 Ninokoza funjeda vinjinji vyokuza Yehova muchilengedwela. Mo-i avi? Yowambeela, ninafuneela fwanyanga thawi yoira chidwi na chilengedwe. Vanduli vuwa ninafuneela ganizela vyevyo vyongovyo vinanifunji-aathu vyokuza Yehova. Koma-i thawi dimo-i vinokoza nirucha panga vyevi. Murongola m’mo-i wau Cameroon zina laye Géraldine aongile ira, “Ndaulukulele mu tawoni, eno ndinozindikila ira vanafuneela yesayesa ira ndiirenga chidwi na vyamuchilengedwe.” Mundimuwa m’mo-i zina laye Alfonso asambaulile ira, “Ndifunjeda ira ndinafuneela fwanyanga thawi yoi ndikale vameka noiranga chidwi na vyevyo Mulungu alengile liye koma teto ganizela vyevyo vyongovyo vinandifunji-aathu vyokuza liye.”

Voira chidwi na vyongo vyamuchilengedwe vyevyo aviona liye, Davide ooganizela vyevyo vyongovyo vyamufunji-aathu vyokuza Yehova (Onani ndima 14)

14. Kodi Davide afunjedile n’ni chifukwa yoganizela vyevyo Mulungu alengile liye?

14 Davide ooganizela modii-a vyevyo Mulungu alengile liye. Liye oomuwandela Yehova ira: “Ndaing’ana udimu, chito ya nyala dinyu, mwedi na nyenyedi vyevyo mwapangile nyo, ndinoganiza ira: Muthu mbaani ira mumuganizelenga?” (Sal. 8:3, 4) Davide era aing’ana udimu ma-iyu, ooganizela vyevyo nyenyedi damufunji-aathu vyokuza Mulungu. Liye oofunjeda ira Yehova ngumulukulu vinjinji. Thawi dimo-i teto ooganizela mwemo thuthu laye laambeeleleathu m’mbani mwa m’maye. Aganizelanga makundo oiri-a chidwala oovwechecha vinjinji ira Yehova ngwazelu. — Sal. 139:14-17.

15. Pelekani visazo vyotonyi-eda mwemo ninaonela iyo makalelo a Yehova muvyongo vyevyo alengile liye. (Salimu 148:7-10)

15 Mofwanafwana na Davide, kaninafuneela dowa undendayi ira nione vyongo vyamuchilengedwe vyoi niviganizele. Uliwetene wewo nili iyo ninokoza ona makalelo anjinji a Yehova. Mofwanafwani-a, naonanga vi-a wa zuwa ninozindikila ira Yehova ngwakopolo. (Yer. 31:35) Ninoira chidwi na zelu da Mulungu naonanga mbalame imanganga thunji. Ninoiziwa teto ira Yehova ngwathabwala naonanga mwanambwa n’ng’onong’ono atamangi-anga mwilaye. Thawi iliyetene eneyo nionile iyo m’ma aaledanga na mwanaye ninomutokoza Yehova chifukwa ya chikondi yaye. Vikala vyongo vinjinji vyevyo vinanikami-ede funjeda vyokuza Yehova chifukwa kaya vyongovyo pivilukulu kapena ving’onong’ono, vili undendayi kapena vakwikwi, vinomutamanda. — Welengani Salimu 148:7-10.

16. Kodi ninafuneela simikiza murima panga n’ni?

16 Mulungwi-u ngwazelu vinjinji, wachikondi, waluso koma teto wakopolo. Makalelo anala koma teto amo-i anjinji ninokoza awona mo-orucha muvyongo vyevyo avilengile liye akala ninaviirana chidwi. Tiyemoni etene niyesayesenga fwanya thawi yosangalala na vyongo vyachilengedwe koma teto ganizelanga vyevyo vyongovyo vinanifunji-aathu vyokuza Yehova. Naiiranga vyevi ninoza nikale vausamwali wapama vinjinji na Mulengi-u. (Yak. 4:8) Mukhani yo-arela ninoza nione mwemo makolo kana-indi-edeleathu chito chilengedwe vokami-eda a-imiwa ira kakale vausamwali na Yehova.

NYIMBO 5 Ntchito zodabwitsa za Mulungu

a Chilengedwe ya Yehova chodabwi-a. Ninoira chidwi na vyevyo apangile liye n’nga kopolo yodabwi-a ya zuwa koma teto vyongo vyo-olimba n’nga maluwa. Vyevyo ninafunjeda iyo mu chilengedwe vinokoza nikami-a teto zindikila makalelo a Yehova. Mukhanila, ninotapanya chifukwa iwa ninafuneela fwanyanga thawi yofunjeda vyongo vya muchilengedwe koma teto mwemo ira vyevi unanikami-edeleathu kala vausamwali na Mulungu.