Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 12

Bidi Yehowa mufuke bikulongeshe malu a bungi

Bidi Yehowa mufuke bikulongeshe malu a bungi

“Ngikadilu yende idi kayiyi imueneka idi imueneka bimpe katshia buloba buafukibua, bualu badi bayijinguluila ku bintu bidi bifukibue.”​—LOMO 1:20.

MUSAMBU 6 Diulu didi diamba butumbi bua Nzambi

KADIOSHA a

1. Mmushindu kayi uvua Yobo mufike ku dimanya Yehowa bimpe?

 KU MIYUKI yonso ivua Yobo muyukile ne bantu, uvuaye muyukile ne Yehowa Nzambi ke udi ukoka ntema yetu bikole. Yehowa wakaleja Yobo bintu bia dikema bidiye mufuke bua kukolesha dishindika diende dia ne: Nzambi udi ne meji, kabidi udi ne bukole bua kutabalela bena mudimu bende. Tshilejilu, Nzambi wakavuluija Yobo ne: utu udisha nyama, nunku uvua mua kumutabalela pende. (Yobo 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Pakabandilaye bufuki, wakamanya malu a bungi adi atangila ngikadilu ya Nzambi wende.

2. Bua tshinyi bidi mua kutukolela bua kubandila bintu bidi Yehowa mufuke?

2 Tuetu petu tudi mua kumanya malu a bungi a Nzambi wetu patudi tubandila bidiye mufuke. Kadi imue misangu bidi mua kutukolela bua kuenza nanku. Tuetu basombele mu tshimenga, tudi mua kuikala tumona anu bintu bikese tshianana dituku dionso. Nansha tuetu basombele mene ku musoko, tudi mua kumona ne: katuena ne dîba dia bungi dia kubibandila to. Nunku, tumonayi bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuikala kukeba dîba ne kudienzeja bua kubandila bufuki. Netumone muvua Yehowa ne Yezu balongeshe ne bintu bia mu bufuki ne tshitudi mua kuenza bua kulongela malu makuabu ku bufuki.

BUA TSHINYI MBIMPE TUIKALE TUBANDILA BUFUKI?

Yehowa uvua musue bua Adama ikale usanka ne bintu bia mu bufuki ne bua kuinyika nyama mêna (Tangila tshikoso 3)

3. Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa uvua musue bua bintu bivuaye mufuke bikale bisankisha Adama?

3 Yehowa uvua musue bua bintu bidiye mufuke bikale bisankisha Adama. Pavuaye mumufuke uvua mumuteke mu Mparadizu mulenga, kumupeshaye mudimu wa kumulama ne kumualabaja. (Gen. 2:8, 9, 15) Ela meji disanka divua Adama mua kuikala mumvue pavuaye umona mamiinu atoloka ne bilongo bisampila. Bushuwa Adama uvua mupete diakalenga dia dikema dia kulama budimi bua Edene. Yehowa uvua mumupeshe kabidi mudimu wa kuinyika nyama mêna. (Gen. 2:19, 20) Yeye nkayende uvua mua kuinyika nyama yonso ayi mêna, kadi wakapesha Adama mudimu au. Kakuyi mpata, kumpala kua Adama kuinyika nyama mêna, uvua wanji kuyilonga bimpe menemene, utangila muvuayi yenza malu ne bikadilu biayi. Uvua ne bua kuikala usanka bikole pavuaye wenza nanku. Bushuwa biakamupetesha mpunga wa kuvudija dianyisha diende bua meji adi nawu Tatu wende, ne bua bintu bilenga bia katshia bivuaye mufuke.

4. (a) Mbualu kayi budi butusaka bua kubandila bufuki? (b) Mbintu kayi bia mu bufuki biutu wanyisha bikole?

4 Bualu bumue budi butusaka bua kukonkonona bufuki budi ne: Yehowa mmusue bua tuenze nanku. Udi utuambila ne: “Bandishayi mêsu enu mu diulu, numone.” Udi wamba kabidi ne: “Udi mufuke bintu ebi nnganyi?” Diandamuna ndipepele. (Yesh. 40:26) Yehowa wakafuka bintu bia bungi bidi bikemesha mu diulu, pa buloba ne mu mâyi; buonso buabi bidi bitulongesha malu ende. (Mis. 104:24, 25) Anji elabi meji mushindu udiye mutufuke. Wakatufuka ne dijinga dia kuikala kuanyisha bintu bilenga bia mu bufuki. Wakatufuka kabidi mu mushindu wa ne: tuikale tuanyisha bintu bishilashilangane bidiye mufuke ne kabidi biumvuilu bietu bitanu ebi: lumonu, lumvu, kulenga, lulabulu, ne lununku.

5. Bilondeshile Lomo 1:20, mmunyi mudi kulonga bintu bidi Yehowa mufuke kutuambuluisha?

5 Bible udi uleja bualu bukuabu bua mushinga budi butusaka bua kubandila bufuki. Bufuki budi butulongesha ngikadilu ya Yehowa. (Bala Lomo 1:20.) Tshilejilu, bandila bintu bia mu bufuki, umone mudi Yehowa mubienze bilenga bia dikema. Bidiku bileja mudi Nzambi ne meji anyi? Elabi meji a biakudia bishilashilangane bitutu tudia. Bidi bileja patoke mudi Nzambi munange bukua bantu. Patudi tujingulula ngikadilu ya Yehowa ku bintu bidiye mufuke, tudi tufika ku dimumanya bimpe ne bidi bitusaka bua kusemena pabuipi nende. Bua mpindieu, tumonayi mushindu udiye mulongeshe bantu malu a mushinga ku diambuluisha dia bidiye mufuke.

NZAMBI UTU UTULONGESHA MALU ENDE NE BUFUKI

6. Ndilongesha kayi ditudi tupeta patudi tubandila nyunyi itu yenza ngendu mile?

6 Yehowa utu wenza malu onso anu pa dîba diawu. Tshidimu tshionso ku ndekelu kua ngondo 2 ne munkatshi mua ngondo 5, bena Isalele bavua bamona nyunyi ya kasonga nyunyi ipita muulu mu ditunga iya lua ku nord. Nzambi wakabambila ne: “Kasonga nyunyi muulu nkamanye bikondo biaku.” (Yel. 8:7) Anu mudi Yehowa mutekele nyunyi ayi tshikondo tshia kuenza ngendu, mmuteke kabidi tshikondo tshia kulumbuluisha bantu. Patudi tumona nyunyi itu yenza ngendu mile ipita, mbimpe tuvuluke ne: tudi mua kueyemena Yehowa bua mudiye ‘musungule tshikondo’ tshia kubutula bulongolodi bubi ebu.​—Hab. 2:3.

7. Kumona mudi nyunyi ubuuka kudi mua kutujadikila tshinyi?

7 Yehowa utu upesha bena mudimu bende bukole. Yehowa wakalaya ku diambuluisha dia muprofete Yeshaya ne: neakoleshe bantu bende bua ‘baye muulu ne mapuapua bu nyunyi ya mikanku’ pavuabu badiumvua batshioke anyi bazajibue ku muoyo. (Bala Yeshaya 40:31.) Bena Isalele bavua ne tshibidilu tshia kumona mikanku iya muulu mule bayibandisha kudi lupepele kayiyi ipapala bikole to. Bualu ebu budi butuvuluija ne: Yehowa udi kabidi mua kupesha bena mudimu bende bukole anu mudiye mubupeshe nyunyi ayi. Wewe mumone nyunyi wa bujitu uya muulu mule menemene nansha mudiye ne lutatu ku mapuapua, uvuluke ne: Yehowa udi mua kukupesha pebe bukole bua kutua ntatu iudi utuilangana nayi tshiadi.

8. Yobo uvua mulonge tshinyi pavuaye utangila bifukibua bia Yehowa? Bidi mua kutulongesha tshinyi?

8 Yehowa mmukumbane bua tuetu kumueyemena. Wakambuluisha Yobo bua ikale umueyemena bikole. (Yobo 32:2; 40:6-8) Pavuaye muyukile ne Yobo, wakatela bintu bia bungi bidiye mufuke, bu mudi mitoto, matutu, ne mipenyi. Yehowa wakatela kabidi nyama, bu mudi ngombe wa tshisuku ne kabalu. (Yobo 38:32-35; 39:9, 19, 20) Bintu bionso ebi kabiena bileja anu bukole bua dikema budi nabu Nzambi to, kadi bidi bileja kabidi mudiye ne dinanga ne meji a bungi. Malu avuaye muyukile ne Yobo au akafikisha kabidi Yobo ku dimueyemena bikole kupita kumpala. (Yobo 42:1-6) Bia muomumue, patudi tulonga bintu bia mu bufuki, bidi bituvuluija mudi Yehowa ne meji a dikema ne bukole bua bungi kutupita. Udi kabidi mua kujikija ntatu yetu yonso ne ke tshienzaye. Bualu ebu budi butuambuluisha bua kumueyemena bikole.

YEZU WAKALONGESHA MALU A TATUENDE NE BUFUKI

9-10. Dîba ne mvula bidi bitulongesha tshinyi bua Yehowa?

9 Yezu uvua mumanye bimpe bintu bia mu bufuki. Bu mudiye “muena mudimu mupiluke,” wakambuluisha Tatuende pavuaye ufuka diulu ne buloba. (Nsu. 8:30) Pashishe, pavuaye pa buloba, uvua utela bia mu bufuki bua kulongesha bayidi bende malu a Tatuende. Mona malu makese avuaye mulongeshe.

10 Yehowa mmunange muntu yonso. Mu muyuki wa pa mukuna, Yezu wakakoka ntema ya bayidi bende ku bintu bibidi bia mu bufuki bivua ba bungi bamona bu bintu tshianana ebi: munya ne mvula. Bintu ebi bitu biambuluisha bikole bua tuetu kuikala ne muoyo. Yehowa uvua mua kubenga kubipesha bantu badi kabayi bamutendelela to. Kadi bu mudiye ne dinanga, udi ulokeshila bantu bonso mvula ne ubatemeshila munya. (Mat. 5:43-45) Yezu wakambila bayidi bende malu aa bua kubalongesha ne: Yehowa mmusue bua tunange muntu yonso. Dîba dionso ditudi tumona kuulu kulenga kua dikema padi dîba dibuela anyi mvula uloka bua kutalaja buloba, mbimpe tuvuluke ne: Yehowa mmunange bantu bonso. Tshilejilu tshiende tshidi mua kutusaka bua kuyisha bantu bonso bua kuleja mutudi petu babanange.

11. Patudi tutangila nyunyi ya mu diulu bimpe, bidi bitukolesha mushindu kayi?

11 Yehowa utu utukumbajila majinga etu a ku mubidi. Yezu wakamba kabidi mu muyuki wa pa mukuna au ne: “Tangilayi nyunyi ya mu diulu bimpe; kayitu ikuna mamiinu anyi inowa peshi ikunguija bintu mu mayeba, kadi Tatu wenu wa mu diulu udi uyidisha.” Pamuapa, bantu bavua bamutuleja bavua mua kumona nyunyi ipita muulu pavuaye mubebeje ne: “Nuenu kanuena bayipite ku mushinga anyi?” (Mat. 6:26) Eu mmushindu muimpe wa kutujadikila ne: Yehowa neatukumbajile majinga etu. (Mat. 6:31, 32) Dilongesha divuaye mupatuile mu bufuki adi ditshidi dikankamija bena mudimu ba lulamatu lelu eu. Muanetu wa bakaji mpanda-njila utshidi nsonga mu ditunga dia Espagne uvua mutekete mu mikolo bua muvuaye kayi ne muaba muimpe wa kusombela. Kadi pavuaye umona nyunyi izokola ntete ne idia tumuma tua tumpulumanje, biakamukolesha. Udi wamba ne: “Nyunyi ayi yakamvuluija ne: Yehowa udi uyitabalela ne neantabalele panyi.” Matuku makese pashishe, wakapeta muaba muimpe wa kusombela.

12. Bilondeshile Matayi 10:29-31, ntshinyi tshidi mishamisha itulongesha bua Yehowa?

12 Yehowa udi wangata muntu yonso ne mushinga. Kumpala kua Yezu kutuma bapostolo bende bua kuyisha, wakabakankamija bua kabikadi batshina buluishi to. (Bala Matayi 10:29-31.) Wakakula bua mishamisha ivua bantu bamanye bikole mu Isalele bua kubakankamija. Tunyunyi atu katuvua ne mushinga tshikondo atshi to. Kadi wakambila bayidi bende ne: “Nansha umue wa kudiyi kawakumata panshi Tatu wenu kayi mumanye to.” Kuambaye kabidi ne: “Nudi ne mushinga wa bungi kupita mishamisha ya bungi.” Yezu wakajadikila bayidi bende ne: Yehowa uvua wangata yonso wa kudibu ne mushinga; nunku kabavua ne bualu bua kutshinyina buluishi to. Bushuwa bayidi ba Yezu bavua bavuluka mêyi ende au pavuabu bamona mishamisha dîba divuabu bayisha mu bimenga ne mu misoko. Dîba dionso diudi umona kanyunyi kakese, uvuluke ne: Yehowa udi ukuangata ne mushinga bualu wewe pebe udi ne “mushinga wa bungi kupita mishamisha ya bungi.” Yehowa yeye ukuambuluisha, udi mua kutua buluishi tshiadi ne dikima dionso.​—Mis. 118:6.

MUDI BUFUKI MUA KUTULONGESHA MALU A NZAMBI A BUNGI

13. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kupeta malongesha mu bintu bia mu bufuki?

13 Bufuki budi mua kutulongesha malu makuabu a Yehowa a bungi. Mushindu kayi? Tshia kumpala, mbimpe tukebe dîba dia kubandila bufuki. Tshibidi, mbimpe tuele meji a malu adibu butulongesha bua Yehowa. Kabitu anu bipepele bua kuenza nanku to. Muanetu wa bakaji Géraldine wa mu ditunga dia Cameroun udi wamba ne: “Ndi mukolele mu tshimenga, nunku ngakamona ne: mbimpe ndienzeje bikole bua kulonga bintu bia mu bufuki.” Mukulu mukuabu diende Alfonso udi wamba ne: “Ndi mulonge ne: bikengela ngikale nkeba dîba dia nsomba nkayanyi bua kubandila bintu bidi Yehowa mufuke ne bua kuelangana meji a tshidibi bindongesha bua bualu buende.”

Pavua Davidi utangila bintu bia mu bufuki bivua muaba uvuaye, uvua welangana meji a tshivuabi bimulongesha bua Yehowa (Tangila tshikoso 14)

14. Ntshinyi tshivua Davidi mulonge pavuaye welangana meji a bufuki bua Nzambi?

14 Davidi uvua wela meji bikole bua bufuki bua Nzambi. Wakambila Yehowa ne: “Pandi mmona diulu diebe, midimu ya bianza biebe, ngondo ne mitoto biudi mulongolole, muntu ufuafua nnganyi bua wewe kuikala nende mu meji?” (Mis. 8:3, 4) Pavuaye utangila muulu butuku, kavua wanyisha anu mitoto yonso ivuamu patupu to, uvua welengana kabidi meji a tshivuayi imulongesha bua Nzambi. Wakalonga ne: Yehowa udi ne bukole ne meji bia dikema. Misangu mikuabu, uvua wela meji a muvua mubidi wende muenjibue mu difu dia mamuende. Pakelanganaye meji a muvua mubidi wende muenza mu mushindu wa dikema, wakanyisha kabidi Yehowa bikole bua mudiye ne meji a bungi.​—Mis. 139:14-17.

15. Fila bilejilu bia bintu biudi mumone mu bufuki bidi bileja ngikadilu ya Yehowa. (Misambu 148:7-10)

15 Anu bu Davidi, katuena mua kuya ntanta menemene bua kukeba bintu bia mu bufuki bitudi mua kuelela meji to. Wewe mutangile bintu bidi muaba uudi, udi mua kujingulula ngikadilu ya Yehowa ya bungi. Tshilejilu, mona mudi Yehowa ne bukole paudi umvua munya wosha pa dikoba. (Yel. 31:35) Mona mudi Yehowa ne meji, paudi umona mudi nyunyi wenza disua. Ela meji a mudi Yehowa munange bilele paudi umona kana ka mbua kanaya ne mukila waku. Ela Yehowa tuasakidila bua mudiye mukunange dîba dionso diudi umona mamu unaya ne muanende utshidi wamua dibele. Tudi ne mpunga ya bungi ya kulonga malu a Yehowa bualu bintu bionso bia mu bufuki binene anyi bikese, bidi kule anyi pabuipi bidi bimutumbisha.​—Bala Misambu 148:7-10.

16. Ntshinyi tshitudi ne bua kudisuika bua kuenza?

16 Nzambi wetu udi ne meji a bungi be, utu utabalelangana, udi ne bukole, ne bionso bidiye muenze mbilenga bia katshia. Tuetu tubandila bufuki muaba utudi, tudi mua kumanya ngikadilu yende eyi ne mikuabu ya bungi. Mbimpe tuikale tukeba dîba dia kubandila bufuki pa tshibidilu ne kuela meji a malu adibu butulongesha bua Yehowa . Tuetu tuenza nanku, netusemene pabuipi menemene ne Mufuki wetu. (Yak. 4:8) Mu tshiena-bualu tshialonda, netumone mudi baledi mua kulongesha bana babu ku diambuluisha dia bintu bia mu bufuki bua basemene pabuipi ne Yehowa.

MUSAMBU 5 Midimu ya Nzambi nya dikema!

a Bintu bidi Yehowa mufuke bidi bikemesha bikole. Tshilejilu, kumbukila anu ku bukole bua dikema budi nabu dîba too ne ku bilongo bimpe kumona, bidiye mufuke bidi bitukemesha bikole. Malongesha atudi tupetela ku bufuki adi mua kutuambuluisha kabidi bua kujingulula ngikadilu ya Yehowa. Mu tshiena-bualu etshi, netumone bua tshinyi mbimpe tuikale tubandila bufuki ne mudi kuenza nanku mua kutusemeja pabuipi ne Nzambi.