1. Bõe n sõng a Zoob t’a bãng a Zeova sõma n paase?

 A ZOOB paam n goma bũmb wʋsg yell ne nebã. La yaa a Zeova sẽn gom bũmb ning yell ne-a wã n yɩ-a noog n tɩ yɩɩda. A Zeova goma bõn-kãsems a sẽn naan yell ne a Zoobe, n na n sõng-a t’a bãng t’a yaa yam-kãseng soaba, la t’a tõe n gesa a nin-buiidã yelle. Wala makre, a Zoob bãngame tɩ Wẽnnaam geta rũmsã yelle, la t’a tõe n gesa yẽ me yelle. (Zoob 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) A sẽn bʋgs bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugã, sõng-a lame t’a bãng bũmb wʋsg a Wẽnnaamã zugu.

2. Bõe yĩng tɩ tõe n yɩ toog tɩ d paam n bʋgs bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugu?

² Tõnd me sã n maag d yĩng n ges bũmb nins Wẽnnaam sẽn naanã, na n sõng-d lame tɩ d bãng-a sõma n paase. La yɩl n paam n maan woto tõe n yɩɩ toog wʋsgo. Y sã n vɩɩ galʋ-tẽng pʋgẽ, tõe n yɩɩ toog tɩ y yã bũmb wʋsg a Zeova sẽn naane. Baa d sã n pa vɩ galʋ-tẽng pʋgẽ, tõe n yɩɩ toog tɩ d paam sẽk n ges a Zeova sẽn naanã. Bɩ d ges bũmb nins sẽn kɩt tɩ d segd n baood sẽka, la d modgd n bʋgsd bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugã. D na n yãa a Zeova sẽn tũnug ne bũmb nins a sẽn naanã, n na n sõng-d tɩ d bãng-a sõma, la a Zeezi me sẽn maan rẽ to-to. D leb n na n yãa yam ning d sẽn tõe n dɩk bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugu.

3. Bõe n wilgd t’a Zeova ra ratame t’a Ãdem sũur yɩ noog ne bũmb nins a sẽn naanã?

³ A Zeova ra ratame tɩ pipi ninsaalã sũur yɩ noog ne bũmb nins a sẽn naanã. Wẽnnaam sẽn naan a Ãdmã poore, a ning-a-la arzãn pʋgẽ, n yeel-a t’a ko tẽngã la a ges a yelle, tɩ zĩigã fãa wa lebg arzãna. (Sɩng. 2:8, 9, 15) Tags-y n ges-y a Ãdem sũur sẽn yɩ noog to-to, a sẽn wa n yã bõn-buudã sẽn bũnd n yitã, tɩ fɩlɛɛr-dãmbã me ningd puudã. A sũur da nooma wʋsgo, a sẽn paam n na n ges Edɛn zẽedã zĩig yellã. Sẽn paase, a Zeova yeela a Ãdem t’a pʋd rũms toor-toorã yʋyã. (Sɩng. 2:19, 20) A Zeova ra tõe n pʋda rũmsã yʋyã a toore. La a rɩka rẽ n bobl a Ãdem. Sãmbg kae tɩ nand t’a Ãdem pʋd rũng fãa yʋʋre, a maaga a yĩng n ges-a n bãng a sẽn yaa to-to, la a manesem sẽn yaa a soaba. A sũur tog n da nooma ne tʋʋm-kãnga. Sãmbg kae tɩ rẽ sõng-a lame t’a bãng t’a Zeova yamã ka to, la t’a sẽn naan bũmb ninsã fãa sɩd bee rasãnde.

4. a) Bõe yĩng tɩ d segd n maag d yĩng n ges bũmb nins a Zeova sẽn naanã? b) A Zeova sẽn naan bũmb ninsã sʋka, bʋg n noom yãmb n tɩ yɩɩda?

⁴ Bũmb a ye sẽn kɩt tɩ d segd n maag d yĩng n ges bũmb nins a Zeova sẽn naanã, yaa tɩ yaa a Zeova meng n dat tɩ d maan woto. A Zeova yeta tõnd yaa: “Nak-y y nens yĩngr n gese.” Rẽ poore, a sokame yaa: “Ãnd n naand bõn-kãensã?” Leoorã yaa vẽenega. (Eza. 40:26) A Zeova n naan bũmb nins sẽn be tẽngã zugã, sẽn be saasẽ la sẽn be mogrã pʋgẽ wã. Rẽ fãa yaa yel-solemde, n tõe n sõng tõnd tɩ d bãng bũmb wʋsg Wẽnnaam zugu. (Yɩɩn. 104:24, 25) Tags-y n ges-y Wẽnnaam sẽn naan tõnd to-to wã. A naana tõndo, tɩ d sã n get bũmb nins a sẽn naan tɩ be rasãndã bɩ noom-do. A naan-d lame tɩ d tõe n yã, n wʋme, n sɩɩs bũmbu, n lemb bũmb la d yubs bũmbu.

5. Wa Rom dãmb 1:20 sẽn wilgdã, d sã n bʋgs bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugu, wãn to la rẽ tõe n naf-do?

⁵ Biiblã wilgda bũmb a to sẽn kɩt tɩ d segd n maag d yĩng n bʋgs bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugu. Sõngda tõnd tɩ d bãng a Zeova sõma. (Karm-y Rom dãmb 1:20.) Wala makre, y sã n maag y yĩng n ges bũmb nins a sẽn naanã, y bãngdame tɩ bee rasãnde. Rẽ pa wilgd tɩ Wẽnnaam yaa yam-kãseng soab sɩda? Tags-y n ges-y rɩɩb buud toor-toorã d sẽn tõe n paam n dɩ wã. Woto wilgda vẽeneg t’a nonga ninsaalbã hal wʋsgo. D sã n maag d yĩng n ges bũmb nins a sẽn naanã, d bãngda bũmb wʋsg a zugu, tɩ kɩt tɩ d rat tɩ tõnd ne a zoodã pãng paase. Bɩ d ges a Zeova sẽn gom  bũmb kẽer a sẽn naan yelle, n na n sõng ninsaalbã tɩ b rɩk yam.

6. Kʋl-yaadsã sẽn maand bũmb ningã wilgda tõnd bõe?

⁶ A Zeova maana bũmb fãa ne a wakate. Yʋʋmd fãa, wao-fugdg kiuugã baasgẽ n tãag sig-noy kiuugã sʋka, Israyɛll nebã ra yãta liuuli nins b sẽn boond tɩ kʋl-yaadsã sẽn pɩʋʋgd tẽngã, n teesd rɩtg sẽnese. A Zeova yeela Israyɛll nebã yaa: “Kʋl-yaadg sẽn yɩgd yĩngrã mii a wakate.” (Zer. 8:7) Wa a Zeova sẽn yãk wakat takɩ liuun-kãensã yĩngã, a yãka wakat takɩ me a bʋ-kaoorã yĩnga. Rũndã-rũndã, d sẽn ne liuuli kẽer sẽn mi n toeemd zĩigã, tẽegda tõnd tɩ d tõe n kɩsa sɩd t’a Zeova sẽn yeel t’a na n sãama dũni-wẽn-kãngã wã na n pidsa “a wakate.”—Hab. 2:3.

7. Liuul sẽn yɩgd lug-lug to-to wã wilgda tõnd bõe? (Ezayi 40:31)

⁷ A Zeova kõta a nin-buiidã pãnga. A Zeova tũnuga ne a Ezayi n yeel t’a nin-buiidã sũy sã n wa sãame, a na n kõ-b-la pãng tɩ b “lug yĩngr wa b tara pɩgs wa pa-nand-tuga.” (Karm-y Ezayi 40:31.) Israyɛll nebã ra mii n nee pa-nand-tugã sẽn laand yĩngr n pa pãbd b pɩgsã wʋsg ye. Yaa yĩngr pems-tʋʋlgã n sõngd-b tɩ b tõe n maan woto. Tẽegda tõnd t’a Zeova tõe n kõo tõnd me pãng wa a sẽn kõt liuun-kãensã pãngã. Yãmb sã n wa ne liuun-bedr sẽn yɩgd lug-lug n pa pãbd a pɩgsã wʋsgo, tẽeg-y t’a Zeova tõe n kõ-y-la pãng tɩ y tõog n mao ne y zu-loeesã.

8. A Zoob sẽn bʋgs bũmb nins a Zeova sẽn naanã zugã, bõe la a bãng-yã, la rẽ wilgda tõnd bõe?

⁸ Zemsame tɩ d kɩs a Zeova sɩda. A Zeova sõnga a Zoob t’a maneg n kɩs-a sɩda. (Zoob 32:2; 40:6-8) Wẽnnaam sẽn wa n sõsd ne a Zoobã, a goma bũmb wʋsg a sẽn naan yelle. Wala makre, ãdsã la sa-yãgbã. A Zeova leb n goma rũms kẽer yelle. Wala makre, we-naafo, la wed-moaaga. (Zoob 38:32-35; 39:9, 19, 20) Bõn-kãensã fãa pa wilgd bal t’a Zeova pãngã ka to ye. Wilgdame t’a yaa nonglem soaba, la t’a yamã ka koak ye. A Zeova sẽn sõs ne a Zoobã sõnga a Zoob t’a maneg n kɩs-a sɩd n yɩɩd pĩndã. (Zoob 42:1-6) Woto me, d sã n maagd d yĩng n get a Zeova sẽn naanã, d bãngdame t’a yamã la a pãngã yɩɩda tõnd hal zĩig sẽn zãre. Sẽn paase, a tõe n kɩtame tɩ d zu-loeesã fãa sa. A pʋd n na n maana woto. D sã n ning rẽ d yamẽ, na n sõng-d lame tɩ d maneg n kɩs-a sɩda.

9-10. D sẽn paamd wĩndgã la saagã wilgda tõnd bõe a Zeova zugu?

⁹ A Zeezi ra mii bũmb wʋsg Wẽnnaam sẽn naanã zugu. A sẽn yaa “tʋʋm-mitã,” a paam n sõnga a Ba wã, a sẽn wa n naand ãndũniyã. (Yel. 8:30) A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, a goma bũmb nins a Ba wã sẽn naanã yelle, n na n sõng a karen-biisã tɩ b bãng-a sõma. D ges bũmb a wãn a sẽn wilg a karen-biisã.

¹⁰ A Zeova wilgda nebã fãa a nonglem. A Zeezi sẽn wa n be tãngã zug n zãmsd nebã, a goma wĩndgã la saagã yell ne a karen-biisã. Neb wʋsg pa nong n tagsd bõn-kãensã yell ye. La b yaool n yaa tɩlɛ d vɩɩmã yĩnga. A Zeova ra tõe n kɩtame tɩ neb nins sẽn pa tũud-a wã pa paam bõn-kãensã ye. La a nonglmã yĩnga, a kɩtdame tɩ saagã la wĩndgã tat nebã fãa. (Mat. 5:43-45) A Zeezi goma rẽ yelle, n wilg a karen-biisã t’a Zeova ratame tɩ d nong taaba. D sã n wa get wĩndgã sẽn lʋɩt tɩ d sũur noome, wall saag sẽn ni tɩ zĩigã bʋke, d tõe n tagsa a Zeova sẽn nong nebã fãa wã  yelle. A sẽn maand woto wã tõe n sõng-d lame tɩ tõnd me nong d taabã, n taasd ned buud fãa koɛɛgã n pa bakdẽ ye.

11. D sã n get liuuli wã, wãn to la tõe n keng d raoodo?

¹¹ A Zeova kõta tõnd bũmb nins sẽn yaa tɩlɛ ne d vɩɩmã. A Zeezi sẽn wa n sõsd ne nebã tãngã zugã, a yeel-b lame yaa: “Maag-y y yĩng n ges bõn-yɩgdɩ wã sẽn yɩgd yĩngrã. Bãmb pa bʋte, b pa kẽebde, la b pa tigsd bao pʋsẽ me ye. La yãmb Ba sẽn be saasẽ wã rɩlgd-b lame.” Rẽ poore, a sok-b lame yaa: “Yãmb yõod pa yɩɩd bõn-yɩgdɩ wã sɩda?” (Mat. 6:26) Tõe tɩ wakat kãnga, a kelgdbã ra nee liuuli wã sẽn laand b zugẽ wã. A Zeezi sẽn yeel woto wã, a sõng-d lame tɩ d bãng t’a Zeova na n gesame tɩ d paam bũmb nins sẽn yaa tɩlɛ ne-dã. (Mat. 6:31, 32) Bũmb nins a Zeova sẽn naanã sẽn wilgd t’a na n gesa d yellã, kengda wẽn-sakdbã raoodo. Saam-bi-poak a ye sẽn yaa bi-bɩɩg n yaa so-pakd n be Ɛspayn sũur da sãamame, a sẽn da pa tõe n paam ro-sõng n zĩnd a pʋgẽ wã yĩnga. La a sẽn da ne liuuli wã sẽn paamd rɩɩb n dɩtẽ wã, a basa a yam. A yeelame yaa: “Woto tẽega maam t’a Zeova sã n geta liuuli wã yelle, a na n gesa ma-me yelle.” Sɩd me, pa yã n kaoos la saam-bi-poakã paam ro-sõng ye.

12. Wa Matiye 10:29-31 sẽn wilgdã, bõe la yirsã sõngd tõnd tɩ d bãng a Zeova zugu?

¹² A Zeova nanda tõnd ned kam fãa yembr-yembre. Nand t’a Zeezi tʋm a tẽn-tʋmdbã tɩ b tɩ moon koɛɛgã, a sõng-b lame sẽn na yɩl tɩ b ra yɛɛs nebã sẽn da tõe n nams-bã yĩng ye. (Karm-y Matiye 10:29-31.) A goma liuuli buud sẽn da wae Israyɛll yelle. Yaa yirsã. A Zeezi wakatẽ wã, liuun-kãensã ra pa tar yõod nebã nifẽ ye. La a yeela a karen-biisã yaa: “B baa a ye pa lʋɩt tẽng tɩ yãmb Ba wã pa bãng ye.” Rẽ poore, a paasame yaa: “Yãmb yõod yɩɩda yirs wʋsgo.” A Zeezi yeela woto, n na n sõng a karen-biisã tɩ b bãng t’a Zeova nanda b ned kam fãa yembr-yembre, tɩ rẽ kɩt tɩ b pa segd n yɛɛs nebã sẽn tõe n nams-bã yĩng ye. Yaa vẽeneg tɩ karen-biisã ra na n tẽegda a Zeezi goamã, b sã n da wa moond koɛɛgã tẽn-bɛd la tẽn-bõones pʋsẽ n ne yirsã. Y sã n wa yã liuun-bil fãa bɩ y tẽeg t’a Zeova nand-y lame, bala yãmb me “yõod yɩɩda yirs wʋsgo.” Rẽnd a tõe n sõng-y lame tɩ y kell n yals kãn-kãe b sã n wa namsd-y y tũudmã yĩnga.—Yɩɩn. 118:6.

13. Bõe la d tõe n maan tɩ bũmb nins a Zeova sẽn naanã sõng-d tɩ d bãng-a n paase?

¹³ D tõe n gesa bũmb nins a Zeova sẽn naanã n bãng bũmb wʋsg a zugu. Wãn to? Pipi, d segd n baooda sẽk n maagd d yĩng n get bõn-kãense. Rẽ poore, d segd n tagsa rẽ sẽn sõngd tõnd tɩ d bãng bũmb ning a Zeova zugu. Woto maaneg tõeeme n pa nana ye. Saam-bi-poak a ye sẽn yit Kamerun t’a yʋʋr boond t’a Zeraldin yeelame: “B wuba maam galʋ-tẽng pʋgẽ. Dẽnd m da segd n modga wʋsg sẽn na  yɩl n paam n yã bũmb nins a Zeova sẽn naanã.” Kãsem-soab a ye yʋʋr sẽn boond t’a Alfõnso yeelame: “M bãngame tɩ m segd n mi n baoo wakat takɩ n zĩnd m yembre, n ges bũmb nins a Zeova sẽn naanã la m bʋgs bũmb nins rẽ sẽn wilgd maam Wẽnnaam zugã.”

14. A Davɩɩd sẽn bʋgs Wẽnnaam sẽn naan bũmb ninsã zugã, sõng-a lame t’a bãng bõe?

¹⁴ A Davɩɩd ra maagda a yĩng n tagsd bũmb nins Wẽnnaam sẽn naanã zugu. A yeela a Zeova yaa: “Mam sã n ges saasã sẽn yaa yãmb nug tʋʋmã, n paas kiuugã ne ãdsã yãmb sẽn naanã, mam sokda m meng yaa: ‘Ninsaal sẽn yaa kiidã yaa bõe tɩ y tẽr a yelle.’” (Yɩɩn. 8:3, 4) Sɩda, a Davɩɩd sã n da maag a yĩng n get saasã ne yʋngo, ra kõt-a-la sũ-noogo. La pa tek woto ye. A ra bʋgsda rẽ sẽn sõngd-a t’a bãng bũmb ning Wẽnnaam zugã. A bãngame me t’a Zeova pãngã ka to ye. Wakat kẽere, a Davɩɩd maaga a yĩng n tags yẽ mengã sẽn bɩ to-to, a sẽn wa n be a ma wã pʋgẽ wã yelle. A sẽn bʋgs a Zeova sẽn naan-a to-to tɩ be rasãndã, a sũurã maneg n yɩɩ noog ne Wẽnnaam yamã sẽn ka koakã.—Yɩɩn. 139:14-17.

15. A Zeova sẽn naan bũmb ninsã sõnga yãmb tɩ y bãng bõe a zugu? Kõ-y makre. (Yɩɩn-sõamyã 148:7-10)

¹⁵ Wa a Davɩɩde, tõe tɩ pa toog ne tõnd me tɩ d yã bũmb a Zeova sẽn naane, n bʋgs a zug ye. Y sã n ges y sẽn beẽ wã, y tõe n yãa bũmb toor-toor a Zeova sẽn naane, tɩ tõe n sõng-y tɩ y bãng bũmb wʋsg a zugu. Wala makre, wĩndgã tʋʋlmã sã n wa tat yãmba, y tõe n tagsa a Zeova pãngã yelle. (Zer. 31:35) Y sã n wa ne liuul sẽn tʋɩt a tʋko, tags-y a Zeova yamã sẽn ka to wã yelle. Y sã n wa ne ba-bil sẽn deemd ne a zʋʋre, y tõe n tagsa a Zeova sẽn yaa sũ-noog soabã yelle. Y sã n wa ne pag sẽn deemd ne a bi-pɛɛlga, bɩ y pʋʋs a Zeova bark a nonglmã yĩnga. Bũmb wʋsg n tõe n sõng tõnd tɩ d bãng a Zeova sõma n paase. D tara segb ka tɛk n tõe n bãng a Zeova sõma n paase. Bala bũmb nins fãa a sẽn naanã, bɛd la bõonese, sẽn pẽ tõnd la sẽn zãr ne tõndã fãa pẽgd-a lame.—Karm-y Yɩɩn-sõamyã 148:7-10.

16. D segd n yãka yam n maand bõe?

¹⁶ D Wẽnnaamã yamã ka koaka, a yaa nonglem soaba, a pãngã ka to, bũmb nins fãa a sẽn naanã me yaa neeba. D sã n maag d yĩng n ges bũmb nins a Zeova sẽn naanã, d na n bãng-a-la sõma. D segd n baooda sẽk wakat fãa n maand sũ-noog ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã, la d bʋgsd rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ning a Zeova zugã. Woto, tõnd ne d Naandã zoodã pãng na n paasdame. (Zak 4:8) Sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, d na n yãa roagdbã sẽn tõe n tũnug ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã to-to, n sõng b kambã tɩ b paam zood sõma ne-a.