Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 12

Pfundzani Pizinji Thangwi ya Yahova Kubulukira mu Pinthu Pidacita Iye

Pfundzani Pizinji Thangwi ya Yahova Kubulukira mu Pinthu Pidacita Iye

‘Makhaliro ace akukhonda kuoneka, asaoneka pakweca kubulukira pa ndzidzi udacitwa dziko, thangwi asapangizika kubulukira mu pinthu pidacita iye.’AROMA 1:20.

NYIMBO 6 Kudzulu Kusadziwisa Mbiri ya Mulungu

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA a

1. Ninji pidaphedza Yobe toera kudziwa mwadidi Yahova?

 YOBE aceza makani mazinji na anthu anango mu umaso wace. Mbwenye makani adan’dzumatirisa kakamwe ndi adacedza iye na Yahova Mulungu. Thangwi mu ndzidzi ukhacedza iwo, Yahova apanga Yobe toera ayang’ane pinthu pinango pyakudzumatirisa pidacita iye. Pinthu pyenepi mbapidaphedza Yobe toera kudziwa kuti Yahova ndi waudziwisi kakamwe, pontho mbapidampasa cinyindiro cakuti Yahova mbadatsalakana atumiki ace. Mwacitsandzo, Mulungu akumbusa Yobe kuti iye asatsalakana pinyama, natenepa iye mbadatsalakanambo Yobe. (Yobe 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Kubulukira mu pinthu pidacita Yahova, Yobe apfundza pizinji thangwi ya makhaliro a Mulungu.

2. Thangwi yanji midzidzi inango pinakhala pyakunentsa kuna ife toera kuyang’ana pinthu pidacita Yahova?

2 Ife tinakwanisambo kupfundza pizinji thangwi ya Mulungu wathu tingayang’ana pinthu pyadidi pidacita iye. Mbwenye midzidzi inango ndi pyakunentsa toera kucita pyenepi. Khala tisakhala mu nzinda panango nee tinakwanisa kuona ntsiku zonsene pinthu pizinji pidacita Yahova. Ngakhale tisakhala kunja kwa nzinda, panango nee tinakhala na ndzidzi toera kuyang’ana mwadidi pinthu pidacita Yahova. Natenepa, tendeni tione kuti thangwi yanji ndi pyakufunika kukhala na ndzidzi na kuwangisira toera kuyang’ana pinthu pidacita Yahova. Ife tinaona kuti Yahova na Yezu aphatisira tani pinthu pyenepi toera kutipfundzisa, pontho tisafunika kucitanji toera kupfundza pizinji kubulukira mu pinthu pyenepi.

THANGWI YANJI TISAFUNIKA KUYANG’ANA PINTHU PIDACITA YAHOVA?

Yahova akhafuna kuti Adhamu atsandzaye na pinthu pidacita Iye, pontho ampasa basa toera apase madzina pinyama (Onani ndima 3)

3. Ninji pinapangiza kuti Yahova akhafuna kuti Adhamu atsandzaye na pinthu pidacita iye?

3 Yahova akhafuna kuti Adhamu atsandzaye na pinthu pidacita iye. Pidacita Mulungu Adhamu, iye ampasa paraizu yakubalika kakamwe, pontho ampasa basa yakutsalakana paraizu ineyi. (Gen. 2:8, 9, 15) Adhamu atsandzaya kakamwe pikhaona iye miti na maluwa mbikakula. Iye akhali na mwai ukulu kakamwe wakutsalakana munda wa Edheni. Yahova apangambo Adhamu toera kutsalakana pinyama pyakusiyana-siyana. (Gen. 2:19, 20) Yahova mbadakwanisa kupasa madzina pinyama pyenepi ekhene; mbwenye iye apasa Adhamu basa ineyi. Mwakukhonda penula, Adhamu adinga mwadidi pinyama pyenepi mbadzati kupasa dzina cinyama cibodzi na cibodzi. Panango Adhamu atsandzaya kakamwe na basa ineyi. Mwandimomwene, pyenepi pyampasa mwai toera kupereka takhuta kakamwe thangwi ya udziwisi wa Yahova na pinthu pyakubalika kakamwe pidacita iye.

4. (a) Ndi thangwi ipi ibodzi inaticitisa kuyang’na pinthu pidacita Yahova? (b) Ndi pinthu pipi pidacita Yahova pyakuti musakomerwa napyo kakamwe?

4 Thangwi ibodzi inaticitisa kuyang’ana pinthu pidacita Yahova ndi yakuti iye asafuna kuti ticite pyenepi. Iye asatipanga: ‘Lamusani maso anu mbamuyang’ana kudzulu. Mbani adacita pinthu pyenepi?’ Ntawiro wa mbvundzo unoyu usadziwika mwadidi. (Iza. 40:26) Yahova acita pinthu pyonsene kudzulu kuphatanizambo pinthu pya pa dziko yapantsi, ninga bara na pinthu pinagumanika mwenemo, pontho pinthu pyenepi pyonsene pisatipfundzisa pizinji thangwi ya iye. (Mas. 104:24, 25) Nyerezeranimbo njira idacitwa ife na Mulungu. Iye aticita munjira yakuti ife tinakwanisa kukomerwa na pinthu pyakubalika pidacita iye. Kusiyapo pyenepi, iye aticita munjira yakuti tinakwanisa kutsandzaya na pinthu pyakusiyana-siyana pidacita iye mukuphatisira maso athu, makutu athu, manja athu, lirimi yathu na mphuno zathu.

5. Mwakubverana na Aroma 1:20, tinaphedzeka tani tingayang’ana pinthu pidacita Yahova?

5 Bhibhlya isalongambo thangwi inango yakufunika kakamwe inaticitisa kuyang’ana pinthu pidacita Yahova. Pinthu pyenepi pisatipfundzisa makhaliro a Yahova. (Lerini Aroma 1:20.) Mwacitsandzo, mungayang’ana pinthu pidacita Yahova, imwe munaona kuti pinthu pyenepi pyacitwa munjira yadidi kakamwe. Pontho pinthu pyenepi pisatipfundzisa kuti Mulungu ndi waudziwisi kakamwe. Kusiyapo pyenepi, nyerezerani pyakudya pyakusiya-siyana pinakomerwa na ife. Pyenepi pisapangiza pakweca kuti iye asafuna kakamwe anthu. Tingaona makhaliro a Yahova kubulukira mu pinthu pidacita iye, ife tisan’dziwa mwadidi, pontho tisakulumizika toera kukhala na uxamwali wakuwanga na iye. Cincino tendeni tione njira zingasi zinaphatisira Yahova pinthu pidacita iye toera kupfundzisa anthu pinthu pyakufunika kakamwe.

MULUNGU ASAPHATISIRA PINTHU PIDACITA IYE TOERA KUTIPFUNDZISA THANGWI YA IYE

6. Tisapfundzanji tingayang’ana mbalame zinacita ulendo?

6 Yahova akhazikisa ndzidzi toera kucita pinthu. Pyaka pyonsene kutomera mwezi wa Fevereiro mpaka mwezi wa Maio, Aizraeli akhakwanisa kuona asoliri mbakamburuka kwenda ku Norte. Mulungu apanga Aizraeli: ‘Soliri inamburuka kudzulu isadziwa ndzidzi wace.’ (Yer. 8:7) Yahova akhazikisa ndzidzi toera mbalame zenezi zicite ulendo. Munjira ibodzi ene, iye akhazikisambo ndzidzi toera kutonga anthu. Lero tingaona mbalame zenezi mbazicita ulendo, ife tisakumbuka kuti tinakwanisa kunyindira kuti Yahova ‘akhazikisa ndzidzi’ toera kufudza dziko ino yakuipa.—Abha. 2:3.

7. Kodi kuyang’ana kumburuka kwa mbalame kusatipasa cinyindiro cipi? (Izaiya 40:31)

7 Yahova asapasa mphambvu atumiki ace. Mukuphatisira Izaiya, Yahova apikira kuti mbadapasa mphambvu atumiki ace toera ‘amburuke kakamwe ninga pyapungu’ mu ndzidzi unasowa iwo mphambvu. (Lerini Izaiya 40:31.) Aizraeli kazinji kene akhaona pyapungu mbapimburuka kudzulu mwakukhonda phatisira mphambvu kakamwe. Mbalame zenezi zisakwanisa kucita pyenepi mukuphatisira mphepo. Pyenepi pisapangiza kuti Yahova anakwanisa kutipasa mphambvu ninga pinacita iye kuna mbalame zenezi. Natenepa, mungaona mbalame ineyi mbimburuka kudzulu mwakukhonda phatisira mphambvu kakamwe, kumbukani kuti Yahova anakwanisa kukupasani mphambvu toera mukwanise kuthimbana na nyatwa zanu.

8. Yobe apfundzanji thangwi ya kuyang’ana pinthu pidacita Mulungu, pontho ife tinapfundzanji?

8 Yahova ndi wakuthema toera kunyindirwa. Yahova aphedza Yobe toera athimizire cinyindiro cace kuna iye. (Yobe 32:2; 40:6-8) Mu ndzidzi ukhacedza iye na Yobe, Mulungu alonga pinthu pizinji pidacita iye kuphatanizambo nyenyezi, thambo na njazi. Yahova alongambo pinyama ninga nyati na kavalo. (Yobe 38:32-35; 39:9, 19, 20) Pyenepi pyonsene pisapangiza kuti Mulungu nee ndi wamphambvu basi, mbwenye ndi waufuni na waudziwisi kakamwe. Kubulukira m’makani anewa, Yobe anyindira kakamwe Yahova kupiringana kale. (Yobe 42:1-6) Munjira ibodzi ene, tingapfundza pinthu pidacita Yahova, ife tinakumbuka kuti iye ndi waudziwisi na wamphambvu kakamwe kupiringana ife. Natenepa iye anadzamalisa nyatwa zathu zonsene. Pyenepi pisatiphedza toera kuthimizira cinyindiro cathu kuna iye.

YEZU APHATISIRA PINTHU PIDACITA YAHOVA TOERA KUPFUNDZISA ANTHU THANGWI YA BABACE

9-10. Dzuwa na kubvumba kwa madzi pisatipfundzisanji thangwi ya Yahova?

9 Yezu akhadziwa mwadidi pinthu pidacita Yahova. Thangwi ninga “nyabasa waluso,” iye akhala na mwai wakuphedza Babace kucita pinthu pyonsene kudzulu na pa dziko yapantsi. (Mis. 8:30) Mukupita kwa ndzidzi, pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye aphatisira pinthu pyenepi toera kupfundzisa anyakupfundzace thangwi ya Babace. Onani pingasi mwa pinthu pidapfundzisa iye.

10 Yahova asapangiza ufuni wace kuna anthu onsene. Mu Nkhani yace ya Paphiri, Yezu apfundzisa anyakupfundzace mukuphatisira pinthu piwiri pidacita Yahova pyakuti anthu azinji asapipwaza: Kugaka kwa dzuwa na kubvumba kwa madzi. Pinthu pyenepi ndi pyakufunika kakamwe kuna ife. Yahova mbadafuna, iye nee mbadacitira pinthu pyenepi anthu akuti nee asantumikira. Mbwenye mwaufuni, iye asagasira dzuwa na kubvumbisa madzi kuna anthu onsene. (Mat. 5:43-45) Yezu aphatisira pinthu pyenepi toera kupfundzisa anyakupfundzace kuti Yahova asafuna kuti tipangize ufuni kuna anthu onsene. Natenepa ndzidzi onsene unaona ife kudoka kwa dzuwa na kuwaza kwa madzi, tisafunika kukumbuka kuti Yahova asafuna anthu onsene. Citsandzo cace cisatikulumiza toera tipangizembo ufuni kuna anthu onsene mu kuamwazira mphangwa.

11. Tinapfundzanji tingayang’ana mwadidi mbalame?

11 Yahova asatitsalakana mu pinthu pyakumanungo. Mu Nkhani yace ya Paphiri, Yezu alongambo kuti: “Yang’anani mwadidi mbalame zakudzulu; izo nkhabe kubzwala mbeu, nee kubvuna peno kukoya cakudya ncikwa, mbwenye Babanu wakudzulu asazidyesa.” Panango anthu akhabvesera Yezu akhaona mbalame mbazikamburuka mu ndzidzi udaabvundza iye kuti: “Kodi imwe na izo, anafunika kakamwe simwe tayu?” (Mat. 6:26) Munjira ineyi, Yezu atiphedza toera kuona kuti Yahova anatitsalakana. (Mat. 6:31, 32) Pinthu pyenepi pidapfundzisa Yezu mukuphatisira pinthu pidacita Yahova pisapitiriza kuwangisa atumiki akukhulupirika a Yahova. Mulongo unango anatumikira ninga mpainiya ku Espanya atsukwala thangwi nee akhakwanisa kugumana nyumba toera kukhala. Mbwenye pidaona iye mbalame zikhadya, iye akhala wakukhurudzika. Iye alonga: “Mbalame zenezi zisandikumbusa kuti Yahova asazitsalakana, pontho iye ananditsalakanambo.” Mwakukhonda dembuka, mulongo unoyu agumana nyumba toera kukhala.

12. Mwakubverana na Mateu 10:29-31, kodi mbalame zing’ono zisatipfundzisanji thangwi ya Yahova?

12 M’bodzi na m’bodzi wa ife ndi wakufunika kakamwe kuna Yahova. Mbadzati kutuma apostolo ace toera kamwaza mphangwa, Yezu aaphedza toera akhonde kugopa anthu anafuna kuatcinga. (Lerini Mateu 10:29-31.) Iye acita pyenepi mukulonga pya mbalame ziwiri zing’ono zakuti zikhali zakudziwika kakamwe mu Izraeli. Mbalame zenezi nee zikhali zakufunika kakamwe mu ntsiku za Yezu. Mbwenye iye apanga anyakupfundzace: “Nee ibodzi mwa izo inagwa pantsi mbikhonda kudziwika na Babanu wakudzulu.” Buluka penepo iye athimiza: “Imwe ndimwe akufunika kakamwe kupiringana mbalame zing’ono zizinji.” Natenepa Yezu apasa cinyindiro anyakupfundzace kuti m’bodzi na m’bodzi wa iwo ndi wakufunika kakamwe kuna Yahova, pontho nee akhafunika kugopa kutcingwa. Mwakukhonda penula, anyakupfundza anewa akhakumbuka mafala a Yezu pikhaona iwo mbalame zenezi mu ndzidzi ukhamwaza iwo mphangwa m’mizinda na m’pisa. Natenepa, mu ndzidzi unaona imwe mbalame zenezi zing’ono kumbukani kuti ndimwe wakufunika kakamwe kuna Yahova “kupiringana mbalame zing’ono zizinji.” Na ciphedzo ca Yahova, imwe munakwanisa kukunda kugopa mungatcingwa.—Mas. 118:6.

TINAKWANISA TANI KUPFUNDZA PIZINJI THANGWI YA MULUNGU KUBULUKIRA MU PINTHU PIDACITA IYE?

13. Ninji pinafuna kutiphedza toera tipfundze kubulukira mu pinthu pidacita Yahova?

13 Ife tinakwanisa kupfundza pinthu pinango pizinji thangwi ya Yahova kubulukira mu pinthu pidacita iye. Tinacita tani pyenepi? Pakutoma ife tisafunika kukhala na ndzidzi toera kuyang’ana mwadidi pinthu pidacita Yahova. Buluka penepo, tisafunika kunyerezera kuti pinthu pyenepi pisatipfundzisanji thangwi ya iye. Panango midzidzi inango pinakhala pyakunentsa toera kucita pyenepi. Mulongo unango wa ku Camarões anacemerwa Géraldine alonga: “Ine ndakula mu nzinda, natenepa ndaona kuti ndisafunika kuwangisira kakamwe toera kuyang’ana pinthu pidacita Yahova.” Nkulu wa mpingo unango anacemerwa Alfonso alongambo: “Ine ndaona kuti ndisafunika kukhala na ndzidzi toera ndikwanise kuyang’ana pinthu pidacita Yahova mbandinyerezera kuti pinthu pyenepi pisandipfundzisanji thangwi ya iye.”

Mu ndzidzi ukhayang’ana Dhavidhi pinthu pidacita Mulungu, iye akhanyerezera kuti pinthu pyenepi pisampfundzisanji thangwi ya Yahova (Onani ndima 14)

14. Dhavidhi apfundzanji mu ndzidzi ukhanyerezera iye pinthu pidacita Mulungu?

14 Dhavidhi anyerezera kakamwe pinthu pidacita Mulungu. Natenepa, iye alonga kuna Yahova: “Ndingayang’ana kudzulu, mbandiona mabasa a manja anu, mwezi na nyenyezi zidacita imwe, kodi munthu mbani toera munkumbuke?” (Mas. 8:3, 4) Mu ndzidzi ukhayang’ana Dhavidhi kudzulu namasiku, iye nee akhaona basi ene nyenyezi, mbwenye akhanyerezerambo kuti nyenyezi zenezi zisampfundzisanji thangwi ya Mulungu wace. Kusiyapo pyenepi, iye apfundzambo kuti Yahova ndi wankulu kakamwe. Midzidzi inango Dhavidhi akhanyerezerambo kuti manungo ace akula tani m’mimba mwa mai wace. Mu ndzidzi ukhanyerezera iye pinthu pyenepi pyakudzumisa kakamwe, iye akhapereka takhuta kakamwe thangwi ya udziwisi wa Yahova.—Mas. 139:14-17.

15. Perekani pitsandzo pinapangiza kuti ife tinakwanisa kuona makhaliro a Yahova tingayang’ana pinthu pidacita iye. (Masalmo 148:7-10)

15 Ninga Dhavidhi, panango nee ndi pyakunentsa kuna imwe kuona pinthu pidacita Yahova na kunyerezera thangwi ya pinthu pyenepi. Pana pinthu pizinji kakamwe pyakuti pinatiphedza toera kudziwa mwadidi Yahova. Mwacitsandzo, nyerezerani mphambvu ya Yahova mungabva kupisa kwa dzuwa. (Yer. 31:35) Nyerezerani udziwisi wa Yahova mu ndzidzi unaona imwe mbalame mbikamanga ntsandza. Pontho nyerezerani kuti Yahova ndi wakutsandzaya mu ndzidzi unaona imwe mwanambwa mbakatekenyesa ncira. Kusiyapo pyenepi, perekani takhuta kuna Yahova thangwi ya ufuni wace mu ndzidzi unaona imwe mai mbasendzeka na mwanace. Ife tiri na miyai mizinji toera kupfundza kubulukira mu pinthu pidacita Yahova, thangwi pinthu pyenepi pyonsene, ping’ono na pikulu, pyakutali na pya pa dhuzi pisansimba.—Lerini Masalmo 148:7-10.

16. Tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji?

16 Mulungu wathu ndi waudziwisi na wamphambvu, pontho pinthu pyonsene pinacita iye ndi pyakubalika. Ife tinakwanisa kuona mwadidi makhaliro anewa onsene tingayang’ana mwadidi pinthu pidacita iye. Natenepa, tonsene tisafunika kukhala na ndzidzi wakuyang’ana mwadidi pinthu pidacita Yahova mbatinyerezera kuti pinthu pyenepi pisatipfundzisanji thangwi ya iye. Tingacita pyenepi, ife tinakhala na uxamwali wakuwanga kakamwe na Nciti wathu. (Tiya. 4:8) Mu nsolo unatowera, tinaona kuti anyakubala anaphatisira tani pinthu pidacita Mulungu toera kuphedza anawo kuti akhale na uxamwali wakuwanga na Yahova.

NYIMBO 5 Mabasa Akudzumisa a Mulungu

a Pinthu pidacita Yahova ndi pyakudzumatirisa kakamwe. Mwacitsandzo, mphambvu ya dzuwa na kubalika kwa maluwa pisatidzumatirisa. Pinthu pidacita Yahova pinakwanisambo kutipfundzisa pizinji thangwi ya makhaliro ace. Mu nsolo uno, ife tinapfundza kuti thangwi yanji tisafunika kukhala na ndzidzi wakuyang’ana pinthu pidacita Yahova, pontho kucita pyenepi kunatiphedza tani toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Mulungu wathu.