1. Ino ty nagnampe i Joba hahafantatse soa i Jehovah?

 MARO ty ndaty fa nifampirehake tamy i Joba tamy ty fiaigna’e. Faie niambake ty nifampirehafa iareo amy i Jehovah tamy ze indraike zay. Nitea’e hatoky ty Joba tie tena hendre reke sady vita’e ty mikarakara o mpanompo’eo. Le akore ty natao’e? Nampandinehe’e o raha miambake finoro’eo ty Joba. Naniahy aze ohatse ty Jehovah tie magnomey hanegne o bibio reke. Midika zay, tie vita’e ka ty mikarakara i Joba. (Joba 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Nagnampe i Joba hahafantatse soa ty toetse i Jehovah ty fandinehagne o raha finorogneo.

2. Nagnino ro tsy mora amantika ty mandineke o raha finoro i Jehovah-o?

² Ho maro ka ty raha haintika miomba i Jehovah naho mandineke soa o raha finorogneo tika. Faie va’e tsy ho mora ty manao izay kindraike. Naho mitoboke am-posetse ey tika, le va’e ho tsy ampe avao ty raha finorogne treantika. Fa ndra tie feno irey aza ty magnodidigne antika, le va’e tsy hanam-potoagne handinehagne aze avao ka tika. Andao areke tika handineke iretoa: Nagnino ro mahasoa antika ty manokagne fotoagne mba handinehagne o raha finorogneo? Akore ty nampiasà i Jehovah naho i Jesosy o raha finorogneo mba hampianaragne lesogne lahibey antika? Ino ty azontika atao mba hahatrea raha maro azo ianaragne amo o raha finorogneo?

3. Ino ty mampiseho fa nitea i Jehovah hankamamy o raha finoro’eo ty Adama?

³ Nitea i Jehovah hankamamy o raha namboare’eo ty Adama. Naho fa boake namboatse aze ty Jehovah, le natobo’e ta tonda Edena tao reke. Nimei’e asa ty Adama, le ty hikarakara  naho hagnitatse i paradisay. (Gen. 2:8, 9, 15) Tsy maintsy ho nifale reke naho fa nahatrea o voa vaho mitirio naho o folera mamelagneo. Tena nanagne tombotsoa bey areke ty Adama! Nimey i Jehovah tombotsoa hagnomey agnaragne o bibio ka reke. (Gen. 2:19, 20) Azo i Jehovah natao zay, faie i Adama ty nimei’e ze tombotsoa zay. Azo antoke fa nandineke soa i biby rey heike ty Adama taloha ty nagnomea’e agnaragne aze. Agnisa izay ty fihetse’e naho ty raha mampiambake aze. Nahafinaritse i Adama ty nanao o asa iohoe. Vao mainke nagnampe aze hieke io tie tena hendre ty Baba’e, sady tena hai’e ty magnengohengo o raha namboare’eo.

4. a) Ino ty anto’e raike mahavy antika toko’e handineke o raha finorogneo? b) Ino amy i raha finorogne rey ty tena tea’o?

⁴ Nagnino tika ro toko’e handineke o raha finorogneo? Satria i Jehovah ro mandrisike antika hanao izay. Hoe reke: “Miandrà nareo, le talakeso i lagnitsey.” Le hoe ka ty Jehovah: “Ia ty namboatse o raha rehoeke?” Mazava ty vale’e. (Isaia 40:26) I Jehovah ty namboatse ze kila raha amy i lagnitsey ey, le hoe izay ka ty raha an-tane etoy naho an-driake ey. Mampianatse antika ty miomba aze i raha fanjaka namboare’e rey. (Sal. 104:24, 25) Mba dineho ka moa ty fomba namboara’e antika! Natao’e hankamamy i raha fanjaka sambe karaza’e finoro’e rey tika. Afake mahatrea zao tika, maharey feo, maharey tsiron-kanegne naho fofogne vaho mahay magnambake ty raha kasihentikagne.

5. Arake ty Romanina 1:20, ino ty soa rambesentikagne naho fa mandineke ty raha finoro i Jehovah?

⁵ Misy anto’e hafa ka mahavy antika toko’e handineke o raha finorogneo. Mampianatse antika ty toetoe i Jehovah i raha rey. (Vakio ty Romanina 1:20.) Dineho ohatse ty hasoa o raha finoro i Jehovah-o. Tsy trea’o vao tie mampiseho ty fahendrea i Jehovah i raha rey? Dineho ka ty hamaro ty hanegne azontikagne ankamamiegne. Magnaporofo rey tie tea antika olombelogne ty Jehovah. Ahatreavantika ty toetse i Jehovah o raha finoro’eo sady magnampe antika hahafantatse aze soa naho vao mainke hifandrambe marine ama’e. Andao hodinehentika ty fomba ila’e nampiasà i Jehovah o raha finorogneo mba hampianaragne antika lesogne lahibey.

6. Inogne ty lesogne ianarantikagne boake amo o vanobey mpifindra monegneo?

⁶ Magnaja fotoagne ty Jehovah. Mahatrea vanobey mifindra monegne avara iareo agne o  Israelitao isan-taogne, isake amy ty fara ty volagne Fevrie hatrake amy ty fisasaha ty volagne Mey. Hoe ty Jehovah tamo o Israelitao: “Ndra o vanobey amy i lagnitsey ey io aza mahafantatse ty fotoagne andehana’e.” (Jer. 8:7) Fa nifarita i Jehovah mialoha ty fotoagne hifindrà o vorogne reo monegne. Fa nifarita’e mialoha hoe izay ka ty fotoagne hampihara’e ty lilim-pitsara’e. Isake tie mahatrea o vorogne mpifindra monegneo areke tika amy izao, le manjare matoky tie tsy maintsy ho faragna i Jehovah ka ty tontolo toy amy i ‘fotoagne fa tinondro’ey.’​—Hab. 2:3.

7. Ino ty toky anagnantikagne naho fa itika magnente ty fomba fitiligna o voromaherio? (Isaia 40:31)

⁷ Magnomey hery o mpanompo’eo ty Jehovah. Nampiasa i Isaia ty Jehovah mba hagnomey toky o vahoa’eo tie homei’e hery iareo. Nisaontsy reke tie ‘hitiligne mitovy amy ty managne ela-boromahery’ iareo, ndra tie maleme naho kivy aza. (Vakio ty Isaia 40:31.) Mateteke o Israelitao ro nahatrea voromahery mitiligne ambone agne, ie amy izao tsy mikopak’elatse fire. Magnomey toky antika zay tie naho nahavita nagnomey hery o vorogne reo ty Jehovah, le vita’e ka ty hagnomey hery antika. Naho fa irehe areke mahatrea vorogne mitiligne fara’e ambone agne faie tsy mikopak’elatse fire, le tadidio zao: Vita i Jehovah ty magnomey hery azo mba hahavita’o hiatreke ty olagne mahazo azo.

8. Ino ty raha nianara i Joba boake amo o raha finoron’Andrianagnahareo, le ino ka ty ianarantika?

⁸ Azo atokisagne ty Jehovah. Nampea i Jehovah ty Joba mba hampitombo ty fatokisa’e aze. (Joba 32:2; 40:6-8) Nisaontsy miomba o raha finoro’eo ty Jehovah tamy i fifampirehafa iareo amy i Jobay. Agnisa izay o kintagneo, o rahogneo, naho o varatseo. Nisaontsy miomba o bibio tama’e ka reke, agnisa izay o agnomben’alao naho o sovalao. (Joba 38:32-35; 39: 9, 19, 20) Tsy ty habey ty hery i Jehovah avao ro trea amy i raha rey, fa ty hatea’e naho ty fahendrea’e ka. Nitombo ty fatokisa i Joba i Jehovah tafara o fifampirehafa iareo iohoe. (Joba 42:1-6) Naho itika ka areke mandineke o raha finorogneo, le hotreantika tie tena hendre naho mahery mandikoatse antika ty Jehovah. Vita’e ka ty mamaha o olagne mahazo antikagneo. Hagnampe antika vao mainke hatoky aze ty fahafantaragne izay.

9-10. Ino ty toetse i Jehovah trea boake amy i masoandroy naho o oragneo?

⁹ Hay i Jesosy soa o raha finorogneo. Amy ty maha “mpiasa fara izay ty mahay” aze, le nanagne tombotsoa hiara-hiasa aman-dRae’e amy ty famorognagne ze kila raha reke. (Ohab. 8:30) Tamy i Jesosy tan-tane etoỳ, le nampiasa o raha finorogneo reke mba hampianaragne o mpiana’eo ty miomba i Baba’e. Dineho ty raha nampianare’e retoa.

¹⁰ Tea i Jehovah ze kila ndaty. Nisarike ty say o mpiana’eo amy ty raha roe tsy tena darea o ndatio toa ty Jesosy tamy i Toriteni’e Tam-bohitse eỳ, le ty masoandro naho ty oragne. Sambe ilaegne amy ty fiaignagne o raha reo. Azo i Jehovah natao ty tsy nagnomey o raha reo o ndaty tsy manompo azeo. Faie tsy nanao izay reke fa nagnomey tara masoandro naho oragne hoahy ze kila ndaty. (Mat. 5:43-45) Nampiasa o lesogne iohoe ty Jesosy mba hampianaragne antika tie tea i Jehovah ho tea ze kila ndaty tika. Isake tie mitsirik’androke tika ndra mahatsapa manintsinintsigne amo o oragneo, le afake misaintsaigne ty hatea i Jehovah ze kila ndaty. Manahake i Jehovah tikagne naho mikezake mitory amy ze kila ndaty.

11. Nagnino ro mampahery antikagne ty mandineke o vorogneo?

¹¹ Magnomey ze raha ilaentika ty Jehovah. Hoe ty Jesosy: “Henteo’areo soa o vorogne mitiligneo: Tsy mba mitongy ndra mandrofotse ndra mamory an-driha iareo, faie mey i Rae’areo an-dagnitse agney hanegne.” Va’e nahatrea vorogne mitiligne amboney i vahoake rey, tamy i Jesosy nagnontane tihoey tie: “Tsy mihoatse irey vao ty hasarobili’areo?” (Mat. 6: 26) Nirehake irey ty Jesosy mba hagnomeagne toky antika tie tena mahavita magnomey ze raha paliaentika ara-nofo ty Jehovah. (Mat. 6:31, 32) Mbe mampahery o mpanompo i Jehovah tsy mivalikeo ze lesogne zay hatrake amy izao. Nikivy ze rahavave raike tanora mpisava lalagne a Espaigne agne zay, satria tsy nanagne tragno soasoa hitobohagne. Faie naho fa nahatrea vorogne mihinagne voavoan-draha reke, le tsy nikivy sasa. Hoe reke: “Naniahy ahy i vorogne rey tie i Jehovah aza mikarakara iareo, le tsy ho vita’e ka vao ty hikarakara ahy!” Nahita tragno hitobohagne i rahavavey tsy ela tafara izay.

12. Ino ty ianarantika miomba i Jehovah boake amo o folio, arake ty Matio 10:29-31?

¹² Sarobily amy i Jehovah tika tsikiraidraike. Taloha ty nagniraha i Jesosy i mpiana’e rey handeha hitory, le nampea’e heike iareo mba tsy hatahotse fanoheragne. (Vakio ty Matio 10:29-31.) Nirehake miomba o folio reke mba hagnampeagne iareo. Nimora ty vily o folio tamy ty andro i Jesosy. Faie nirehake tamy iareo reke tie ‘ndra ty raike amy irey avao aza ro poke an-tane eo, le ony i Rae’areoy.’ Hoe ka reke: “Sarobily mandikoatse ty foly maro nareo.” Nirehake irey ty Jesosy mba hagnomeagne toky iareo tie sarobily amy i Jehovah iareo tsikiraidraike, le tsy toko’e hatahotse fagnenjehagne. Azo antoke fa nitsiaro i mpiana’e rey i reha i Jesosỳ, naho fa nahatrea foly iareo tam-pitoriagne ey. Naho fa mahatrea vorogne kedekede areke rehe, le tadidio ty rehake toy: “Sarobily mandikoatse ty foly maro nareo.” Agnisa io ka rehe. Hanohagne azo ty Jehovah, le ho vita’o ty hiatreke fanoheragne.​—Sal. 118:6.

13. Ino ty hagnampe antika handrambe lesogne boake amo o raha finorogneo?

¹³ Mbe maro ty raha azontika ianaragne miomba i Jehovah boake amo o raha finorogneo. Ino areke ty toko’e hataontika? Voaloha’e, mila manokagne fotoagne handinehagne o raha finorogneo tika. Ie naho fa avy eo, fantaregne ty raha ianarantika miomba i Jehovah boake amy i raha rey. Va’e tsy ho mora amantika ty hanao izay. Hoe ty Geraldine, rahavave boake a Cameroun agne: “Nibey tam-posetse ey raho, le tsapako tie mitake kezake ty fandinehagne o raha finorogneo.” Hoe ka ty androanavi-pagnahy atao tihoe Alphonso toy: “Treako tie nila nanokagne fotoagne mba handinehagne o raha finorogneo naho hisaintsaigne ty raha ianarako miomba i Jehovah boake amy i raha rey raho.”

14. Ino ty raha nianara i Davida naho fa nisaintsaigne ty raha finoron’Andrianagnahare reke?

 ¹⁴ Nisaintsaigne miomba o raha finoron’Andrianagnahareo ty Davida. Hoe reke tamy i Jehovah: “Naho magnente i lagnitse asa ty rambom-pita’oy raho, vaho o volagne miharo amo o kintagne finoro’ò, le ino zahay ndaty mete mate ro tsiaro’o?” (Sal. 8:3, 4) Naho fa nagnente i lagnitsey ty Davida naho fa halegne, le tsy tihoe nitondregne nagnente i kintagne rey avao. Nisaintsaigne ty raha ampianare irey aze miomba an’Andrianagnahare ka reke. Agnisa izay tihoe tena hendre naho mahery ty Jehovah. Nisy andro ka ty Davida nisaintsaigne ty niforogna’e tan-tron-drene’e tao, le nitsapa’e tie mahagaga ty fomba namboara i Jehovah aze. Vao mainke nampieke aze zay tie tena hendre ty Jehovah.​—Sal. 139:14-17.

15. Tantarao tie ino ty raha finorogne nahatreava’o ty toetse i Jehovah. (Salamo 148:7-10)

¹⁵ Manahake i Davida, le tsy voatere hipay raha lavitse tika vaho izay afake mandineke o raha finorogneo. Naho mandineke ty raha magnodidigne azo rehe, le ho maro ty toetse i Jehovah ho fanta’o. Ho tsapa’o amy ty hafanagne boake amy i masoandroy ohatse, fa le vata’e mahery ty Jehovah. (Jer. 31:35) Naho mahatrea ty fahaia o vorogneo mamboatse ty tragno’e rehe, le hieke tie tena hendre ty Jehovah. Ho tsapa’o tie tea misole ty Jehovah naho fa mahatrea o anak’amboao mihisa ty ohi’e rehe. Ho taka’o ka tie bey hatea ty Jehovah naho fa mahita ampela mihisa miarake amy ty ana’e rehe. Maro amo o raha finoro i Jehovah-o areke ro ahatreavagne hirike hianaragne ty miomba aze. Ty anto’e, midera aze iaby i raha rey, ndra bey ndra kede, le ndra lavitse ndra marine.​—Vakio ty Salamo 148:7-10.

16. Toko’e ho tapa-kevetse ty hanao ino tika?

¹⁶ Hendre, bey hatea, mahery naho mahay mamboatse raha i Andrianagnaharentikagney. Naho mandineke o raha finorogneo tika, le hahatrea o toetse’e reo naho ty toetse’e maro hafa. Lonike areke tika iaby hanokagne fotoagne mba hankamamiagne o raha finorogneo naho handineke ty raha ianarantika miomba i Jehovah boake amy irey. Vao mainke hifandrambe maifitse amy i Mpamorogne antikagney tika naho manao izay. (Jak. 4:8) Amy ty lahatsoratse magnarake tika, le handineke ty fomba azo ty rae aman-drene ampiasagne o raha finorogneo mba hagnampeagne ty ana iareo hifandrambe marine amy i Jehovah.