Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

NHLOKOMHAKA LEYI DYONDZIWAKA YA VU 12

Dyondza Swo Tala Hi Yehovha Eka Ntumbuluko Wakwe

Dyondza Swo Tala Hi Yehovha Eka Ntumbuluko Wakwe

“Hambileswi Xikwembu xi nga vonakiki, vumunhu bya xona bya vonaka ku sukela loko misava yi tumbuluxiwile ku ya emahlweni, hikuva byi vonaka eka swilo leswi xi swi tumbuluxeke.”—RHOM. 1:20.

RISIMU 6 Matilo Ma Vangamisa Xikwembu

LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA a

1. Yobo u n’wi tive njhani Yehovha ku antswa?

 BULO leri Yobo a veke na rona na Yehovha Xikwembu, ri fanele ri n’wi tsakisile ku tlula mabulo hinkwawo lama a veke na wona evuton’wini byakwe. Yehovha u kombise Yobo swiphemu swin’wana swo hlamarisa swa ntumbuluko ku endlela leswaku a ya a tshemba vutlhari Byakwe ni vuswikoti Byakwe byo khathalela malandza yakwe. Hi xikombiso, Xikwembu xi tsundzuxe Yobo leswaku xi khathalela swiharhi kutani na yena a xi ta swi kota ku n’wi khathalela. (Yobo 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Loko Yobo a anakanyisisa hi ntumbuluko, u dyondze swo tala hi vumunhu bya Xikwembu xakwe.

2. Hikwalahokayini mikarhi yin’wana swi nga hi tikelaka ku kambisisa ntumbuluko wa Yehovha?

2 Na hina hi nga dyondza swo tala hi Xikwembu xa hina loko hi kambisisa leswi xi swi tumbuluxeke. Hambiswiritano, mikarhi yin’wana swi nga hi tikela ku endla sweswo. Loko hi tshama edorobeni, swi nga hi tikela ku wu vona kahle ntumbuluko wa Yehovha. Hambiloko hi tshama emakaya, hi nga ha vona onge a hi na wona nkarhi wo kambisisa ntumbuluko. Hikwalaho, a hi buleni hileswaku hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku tinyika nkarhi ni ku endla matshalatshala yo dyondza hi ntumbuluko. Hi ta kambisisa ndlela leyi Yehovha na Yesu va wu tirhiseke hayona ntumbuluko ku dyondzisa ni leswi hi nga swi endlaka leswaku hi ya emahlweni hi dyondza swo tala eka wona.

HIKWALAHOKAYINI HI FANELE HI DYONDZA EKA NTUMBULUKO?

Yehovha a a lava leswaku Adamu a tiphina hi ntumbuluko Wakwe ni ku thya swiharhi mavito (Vona ndzimana 3)

3. I yini leswi kombisaka leswaku Yehovha a a lava Adamu a tiphina hi ntumbuluko?

3 Yehovha a a lava leswaku munhu wo sungula a tiphina hi ntumbuluko Wakwe. Loko Xikwembu xi vumba Adamu, xi n’wi nyike paradeyisi yo xonga leswaku a tiphina hi ku yi valanga naswona xi tlhele xi n’wi nyika ntirho wo yi khathalela ni ku yi ndlandlamuxa. (Gen. 2:8, 9, 15) Ehleketa ndlela leyi Adamu a a tsake hayona loko a vona mbewu yi mila ni swiluva swi baleka. A ku ri nkateko lowukulu lowu Adamu a a ri na wona wo khathalela ntanga wa Edeni! Yehovha u tlhele a nyika Adamu ntirho wo thya swiharhi swo hambanahambana mavito. (Gen. 2:19, 20) Ematshan’weni ya leswaku Yehovha a swi thya hi yexe, u nyike Adamu ntirho wolowo. A swi kanakanisi leswaku loko Adamu a nga si thya swiharhi mavito, u rhange hi ku swi dyondza hi vukheta, a xiyisisa mikhuva ni mahanyelo ya swona. Adamu u tiphinile hi ku endla ntirho lowu. Handle ko kanakana leswi swi endle leswaku a ya emahlweni a tlangela vutlhari bya Tata wakwe, vutshila Byakwe ni swilo leswi A swi tumbuluxeke.

4. (a) Hi xihi xivangelo lexi endlaka hi kambisisa ntumbuluko? (b) U tsakisiwa hi yini eka swilo leswi Yehovha a swi tumbuluxeke?

4 Xivangelo lexi endlaka hi lava ku kambisisa ntumbuluko hileswi Yehovha a lavaka hi endla tano. U ri: “Langutani ematilweni mi vona.” U tlhela a vutisa a ku: “I mani loyi a tumbuluxeke swilo leswi?” Nhlamulo yi lo tlangandla. (Esa. 40:26) Yehovha u tate matilo, misava ni lwandle hi swivumbiwa swo hlamarisa leswi hi nga dyondzaka eka swona. (Ps. 104:24, 25) Ehleketa hi ndlela leyi Xikwembu xi hi vumbeke hayona. Xi hi endle hi kota ku tsakela ntumbuluko wa xona wo xonga. Xi tlhele xi endla swi koteka leswaku hi tiphina hi swilo swo hambanahambana leswi xi swi tumbuluxeke hi ku tirhisa switwi swa hina swa ntlhanu ku nga ku vona, ku twa, ku khumba, ku kota ku twa nantswo ni nun’hwelo.

5. Hi ku ya hi Varhoma 1:20, hi vuyeriwa njhani loko hi dyondza hi ntumbuluko wa Yehovha?

5 Bibele yi hi nyika xivangelo xin’wana xa nkoka lexi endlaka hi lava ku kambisisa ntumbuluko. Ntumbuluko wu hi dyondzisa hi vumunhu bya Yehovha. (Hlaya Varhoma 1:20.) Hi xikombiso, xiyisisa swilo leswi Yehovha a swi tumbuluxeke hi ndlela yo hlamarisa. Xana a swi kombisi vutlhari bya Xikwembu? Ehleketa hi swakudya swo hambanahambana leswi hi tiphinaka ha swona. Swi le rivaleni leswaku Xikwembu xi rhandza vanhu. Loko hi vona vumunhu bya Yehovha eka leswi a swi tumbuluxeke, hi ya hi n’wi tiva ku antswa ni ku tlhela hi tshinela eka yena. Sweswi a hi kambisiseni tindlela leti Yehovha a tirhiseke ntumbuluko ha tona ku dyondzisa vanhu tidyondzo ta nkoka.

YEHOVHA U TIRHISA NTUMBULUKO KU HI DYONDZISA HI YENA

6. Hi nga dyondza yini loko hi xiyisisa swinyenyana leswi rhurhelaka endhawini yin’wana?

6 Yehovha u veke nkarhi lowu a endlaka swilo ha wona. Lembe ni lembe, ku sukela emahelweni ya February ku ya exikarhi ka May, Vaisrayele a va vona swinyenyana leswi vuriwaka ntavila swi haha swi rhurhela en’walungwini. Xikwembu xi byele Vaisrayele xi ku: “Ntavila ematilweni ya wu tiva nkarhi [wa yona].” (Yer. 8:7) Tanihi leswi Yehovha a vekeleke swinyenyana leswi nkarhi lowu swi faneleke swi rhurhela endhawini yin’wana, hilaha ku fanaka u veke nkarhi lowu a nga ta avanyisa vanhu ha wona. Namuntlha loko hi vona swinyenyana swi rhurhela endhawini yin’wana, hi dyondza leswaku hi nga tshemba leswaku Yehovha u veke “nkarhi” lowu a nga ta herisa misava leyi yo homboloka.—Hab. 2:3.

7. Hi nga dyondza yini loko hi xiyisisa ndlela leyi gama ri hahaka hayona? (Esaya 40:31)

7 Yehovha u nyika malandza yakwe matimba. Hi ku tirhisa Esaya, Yehovha u tshembise leswaku A A ta nyika vanhu Vakwe matimba yo “haha hi timpapa ku fana ni magama” loko va hele matimba. (Hlaya Esaya 40:31.) Vaisrayele a va swi toloverile ku vona magama ma ri karhi ma hahela ehenhla hi ku pfuniwa hi moya lowu tlakukaka ma nga tirhisi timpapa ta wona. Leswi swi hi dyondzisa leswaku Yehovha a nga hi nyika matimba hilaha a nyikeke swinyenyana leswi matimba. Loko u vona gama ri ri karhi ri hahela ehenhlahenhla kambe ri nga tirhisi timpapa, tsundzuka leswaku Yehovha a nga ku nyika matimba yo hlula swiphiqo swa wena.

8. Yobo u dyondze yini eka ntumbuluko wa Xikwembu naswona hina hi nga dyondza yini?

8 Hi nga n’wi tshemba Yehovha. Yehovha u pfune Yobo leswaku a ya emahlweni a N’wi tshemba. (Yobo 32:2; 40:6-8) Loko Yehovha a vulavula na Yobo, u n’wi byele hi swilo swo tala hi ntumbuluko ku katsa tinyeleti, mapapa ni ndlati. Yehovha u tlhele a vulavula hi swiharhi swo fana ni nkuzi ya nhova ni hanci. (Yobo 38:32-35; 39:9, 19, 20) Hinkwaswo leswi swi kombise matimba ya Xikwembu yo hlamarisa, rirhandzu ni vutlhari bya xona lebyikulu. Hikwalaho ka bulo leri, Yobo u ye emahlweni a tshemba Yehovha ku tlula eku sunguleni. (Yobo 42:1-6) Hilaha ku fanaka, loko hi dyondza hi ntumbuluko, hi tsundzuxiwa leswaku vutlhari bya Yehovha byi navile swinene nileswaku u ni matimba lamakulu ku hi tlula. Yehovha a nga yi herisa miringo ya hina hinkwayo naswona u ta endla tano. Sweswo swi endla leswaku hi ya hi n’wi tshemba.

YESU U TIRHISE NTUMBULUKO KU HI DYONDZISA HI TATA WAKWE

9-10. Dyambu ni mpfula swi hi dyondzisa yini hi Yehovha?

9 Yesu a a wu tiva kahle ntumbuluko. Leswi a a “ri mutirhi la nga ni vuswikoti,” u ve ni nkateko wo tirha swin’we ni Tata wakwe loko a tumbuluxa swilo hinkwaswo. (Swiv. 8:30) Hi ku famba ka nkarhi, loko Yesu a ri laha misaveni u tirhise ntumbuluko ku dyondzisa vadyondzisiwa vakwe hi Tata wakwe. Xiya tidyondzo ti nga ri tingani leti a va dyondziseke tona.

10 Yehovha u kombisa vanhu hinkwavo rirhandzu. Eka Dyondzo ya Yesu ya le Ntshaveni, u vulavule ni vadyondzisiwa vakwe hi swilo swimbirhi swa ntumbuluko leswi vo tala va swi tekelaka ehansi, ku nga ku voninga ka dyambu ni mpfula. Swilo leswimbirhi i swa nkoka leswaku hi kota ku hanya. Yehovha a a ta tsona lava nga n’wi gandzeriki swilo leswi. Kambe hinkwerhu u hi nyika dyambu ni mpfula hi ku swi rhandza. (Mat. 5:43-45) Yesu u tirhise mhaka leyi ku dyondzisa vadyondzisiwa vakwe leswaku Yehovha u lava hi rhandza vanhu hinkwavo. Loko hi vona ku saseka ka dyambu loko ri pela kumbe mpfula leyi phyuphyisaka, hi nga ehleketa hi ndlela leyi Yehovha a rhandzaka vanhu hinkwavo hayona. Leswi hi swi dyondzaka eka Yehovha swi nga hi endla hi kombisa rirhandzu leri fanaka hi ku va hi chumayela vanhu hinkwavo.

11. Hi nga dyondza yini loko hi xiyisisa swinyenyana?

11 Yehovha u hi nyika leswi hi swi lavaka leswaku hi kota ku hanya. Eka dyondzo ya le ntshaveni, Yesu u tlhele a vula leswi: “Xiyisisani swinyenyana; a swi byali mbewu, a swi tshoveli, a swi hlengeleti eswitlatini kambe Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi wundla.” Swi nga endleka vayingiseri a va vona swinyenyana swi ri karhi swi haha loko Yesu a va vutisa a ku: “Xana a mi va nkoka ku swi tlula?” (Mat. 6:26) Leyi i ndlela ya rirhandzu ya ku hi tiyisekisa leswaku Yehovha u ta hi nyika leswi hi swi lavaka leswaku hi kota ku hanya. (Mat. 6:31, 32) Dyondzo leyi hi yi kumaka eka ntumbuluko yi ya emahlweni yi khutaza malandza ya Xikwembu yo tshembeka. Makwerhu waxisati la nga phayona wa le Spain la ha riki muntshwa, a a hele matimba hikuva a a nga yi kumi ndhawu ya kahle yo tshama. Kambe u khutazekile loko a vona swinyenyana swi ri karhi swi dya mbewu ni mihandzu. U ri: “Ku vona swinyenyana sweswo swi ndzi tsundzuxe leswaku Yehovha wa swi khathalela naswona na mina u ta ndzi khathalela.” Swi nga si ya kwihi, makwerhu waxisati u yi kumile ndhawu yo tshama.

12. Hi ku ya hi Matewu 10:29-31, swindzingiri swi hi dyondzisa yini hi Yehovha?

12 Yehovha u teka un’wana ni un’wana wa hina a ri wa nkoka. Loko Yesu a nga si rhuma vaapostola vakwe leswaku va ya chumayela, u va pfune leswaku va nga chavi ku kanetiwa. (Hlaya Matewu 10:29-31.) U endle tano hi ku vulavula hi xin’wana xa swinyenyana leswi tolovelekeke ngopfu eIsrayele: ku nga swindzingiri. Enkarhini wa Yesu swinyenyana leswi a swi nga durhi. Kambe u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Ku hava ni xin’we xa swona lexi nga welaka ehansi Tata wa n’wina a nga swi tivi.” U tlhele a ku: “Mi va nkoka ku tlula swindzingiri swo tala.” Hikwalaho, Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa vakwe leswaku Yehovha u teka un’wana ni un’wana wa vona a ri wa nkoka kutani a va nga ri na xona xivangelo xo chava ku xanisiwa. A swi kanakanisi leswaku vadyondzisiwa va tsundzuke marito ya Yesu loko va vona swindzingiri loko va ri karhi va chumayela emadorobeni ni le mitini. Mikarhi hinkwayo loko u vona xinyenyana lexitsongo, tsundzuka leswaku Yehovha u ku teka u ri wa nkoka hikuva na wena u wa “nkoka ku tlula swindzingiri swo tala.” Hi ku pfuniwa hi yena, u nga tiyisela ku xanisiwa u nga chavi.—Ps. 118:6.

HI NGA ENDLA YINI SWIN’WANA LESWAKU HI DYONDZA HI XIKWEMBU EKA NTUMBULUKO?

13. I yini leswi nga ta hi pfuna hi dyondza eka ntumbuluko?

13 Hi nga dyondza swin’wana swo tala hi Yehovha eka ntumbuluko. Njhani? Xo sungula, hi fanele hi tinyika nkarhi wo xiyisisa ntumbuluko. Xa vumbirhi, hi fanele hi ehleketisisa hi leswi ntumbuluko wu hi dyondzisaka swona hi Yehovha. A hi mikarhi hinkwayo swi nga ta hi olovela ku endla tano. Makwerhu waxisati Géraldine wa le Cameroon u ri: “Ndzi kulele edorobeni kutani ndza swi xiya leswaku swi lava matshalatshala ku xiyisisa ntumbuluko.” Nkulu la vuriwaka Alfonso u ri, “Ndzi dyondze leswaku swi lava ndzi tinyika nkarhi wo va ndzexe leswaku ndzi xiyisisa ntumbuluko wa Yehovha ni ku anakanyisisa hi leswi wu ndzi dyondzisaka swona hi yena.”

Loko Davhida a languta ntumbuluko, u anakanyisise hi leswi wu n’wi dyondzisaka swona hi Yehovha (Vona ndzimana 14)

14. I yini leswi Davhida a swi dyondzeke loko a anakanyisisa hi leswi Xikwembu xi swi vumbeke?

14 Davhida a a anakanyisisa hi ntumbuluko wa Xikwembu. U byele Yehovha a ku: “Loko ndzi vona matilo ya wena, mitirho ya tintiho ta wena, n’weti ni tinyeleti leswi u nga swi endla, xana munhu wo va yini lerova u nga ehleketa hi yena?” (Ps. 8:3, 4) Loko Davhida a languta exibakabakeni nivusiku, a a ngo tsakisiwa hi ku languta tinyeleti ntsena. U tlhele a anakanyisisa hi leswi tinyeleti a ti n’wi dyondzisa swona hi Xikwembu. U dyondze hi vukulu bya Yehovha. Mikarhi yin’wana, Davhida u ehleketisise hi ndlela leyi miri wakwe wu vumbekeke hayona ekhwirini ra mana wakwe. Loko a ri karhi a anakanyisisa hi mhaka leyi yo hlamarisa, ndlela leyi a tlangeleke vutlhari bya Yehovha hayona yi ye yi kula.—Ps. 139:14-17.

15. Vula swikombiso swa ndlela leyi u voneke vumunhu bya Yehovha eka ntumbuluko. (Pisalema 148:7-10)

15 Ku fana na Davhida, a swi kali swi lava u ya ekule leswaku u kuma nchumu wa ntumbuluko leswaku u anakanyisisa hi wona. Kun’wana ni kun’wana laha u nga kona u nga vona vumunhu byo hambanahambana bya Yehovha. Hi xikombiso, vona matimba ya Yehovha loko u kufumetiwa hi masana ya dyambu. (Yer. 31:35) Ehleketa hi vutlhari bya Xikwembu loko u vona xinyenyana xi ri karhi xi aka xisaka. Loko u vona ximbyanyana xi ri karhi xi cacela ncila wa xona, u nga ehleketa hi ndlela leyi Yehovha a nga Xikwembu lexi tsakeke hayona. Loko u vona manana a ri karhi a tlanga ni n’wana wakwe, khensa Yehovha hikwalaho ka rirhandzu rakwe. Hi ni tindlela to tala leti hi nga dyondzaka hi Yehovha ha tona hikuva swilo leswi a swi tumbuluxeke hambi hi leswikulu, hi leswitsongo, hi leswi nga ekusuhi kumbe hi leswi nga ekule, swa n’wi dzunisa.—Hlaya Pisalema 148:7-10.

16. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

16 Xikwembu xa hina xi ni vutlhari lebyikulu, xa khathala, xi ni vutshila naswona xi ni matimba. Hi nga dyondza hi swilo leswi hinkwaswo loko hi tinyika nkarhi wo kambisisa ntumbuluko. Onge hinkwerhu mikarhi hinkwayo hi nga tinyika nkarhi wo tiphina hi ntumbuluko ni ku ehleketisisa hi leswi wu hi dyondzisaka swona hi Yehovha. Loko hi endla tano, hi ta ya hi tshinela ekusuhi ni Muvumbi wa hina. (Yak. 4:8) Eka nhlokomhaka leyi landzelaka, hi ta vona ndlela leyi vatswari va nga tirhisaka ntumbuluko ku pfuna vana va vona va tshinela eka Yehovha.

RISIMU 5 Mitirho Ya Xikwembu Leyi Hlamarisaka

a Ntumbuluko wa Yehovha wa hlamarisa. Mitirho yakwe ya hi hlamarisa, ku sukela eka matimba lamakulu ya dyambu ku ya eka swiluva swo saseka. Leswi hi swi dyondzaka eka ntumbuluko swi nga tlhela swi hi pfuna hi twisisa vumunhu bya Yehovha. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi leswaku hikwalahokayini hi fanele hi tinyika nkarhi wo kambisisa ntumbuluko nileswaku ku endla tano swi nga hi pfuna njhani hi tshinela eka Xikwembu xa hina.