บทความศึกษา 12
เรียนรู้มากขึ้นเกี่ยวกับพระยะโฮวาจากสิ่งที่พระองค์สร้าง
“พระเจ้าเป็นผู้ที่มนุษย์มองไม่เห็น แต่เมื่อมนุษย์สังเกตสิ่งที่พระองค์สร้างไว้ ก็จะเห็นคุณลักษณะต่าง ๆ ของพระองค์อย่างชัดเจนตั้งแต่การสร้างโลกเป็นต้นมา”—รม. 1:20
เพลง 6 ท้องฟ้าประกาศสง่าราศีของพระเจ้า
ใจความสำคัญ a
1. อะไรช่วยให้โยบรู้จักพระยะโฮวาดีขึ้น?
ตลอดชีวิตของโยบ เขาคงมีโอกาสได้คุยกับผู้คนมากมาย แต่เขาคงไม่มีวันลืมการคุยกันครั้งหนึ่งซึ่งเป็นครั้งที่พิเศษที่สุด คือตอนที่เขาได้คุยกับพระยะโฮวา พระยะโฮวาบอกให้โยบดูสิ่งที่พระองค์สร้างบางอย่างที่น่ามหัศจรรย์มากเพื่อให้โยบรู้ว่าพระองค์มีสติปัญญาขนาดไหน และเพื่อทำให้โยบมั่นใจว่าพระองค์จะดูแลคนของพระองค์ได้ เช่น พระยะโฮวาบอกให้โยบรู้ว่าพระองค์ดูแลสัตว์ต่าง ๆ ยังไง และพระองค์ก็จะดูแลเขาได้เหมือนกัน (โยบ 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) พอโยบได้คิดถึงสิ่งที่พระองค์สร้าง เขาก็ได้เรียนรู้คุณลักษณะต่าง ๆ ที่ยอดเยี่ยมของพระยะโฮวา
2. ทำไมถึงไม่ง่ายที่เราจะสังเกตสิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้าง?
2 เราเองเรียนรู้เกี่ยวกับพระยะโฮวาได้เมื่อเราสังเกตสิ่งต่าง ๆ ที่พระองค์สร้าง แต่เราอาจรู้สึกว่าการทำแบบนี้ไม่ง่าย ถ้าเราอยู่ในเมืองใหญ่ เราคงแทบไม่เห็นธรรมชาติที่สวยงามเท่าไหร่ และถึงแม้เราอยู่ในชนบท เราก็อาจไม่มีเวลาที่จะคิดถึงมัน ในบทความนี้เราจะมาคุยกันว่าทำไมถึงดีที่เราจะใช้เวลาและพยายามสังเกตสิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้าง แล้วเราจะดูว่าพระยะโฮวากับพระเยซูใช้ธรรมชาติเพื่อสอนเรายังไง และเราจะทำอะไรได้บ้างเพื่อจะได้บทเรียนจากสิ่งเหล่านั้น
ทำไมเราควรสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง?
พระยะโฮวาอยากให้อาดัมมีความสุขกับสิ่งที่พระองค์สร้างและให้เขาตั้งชื่อสัตว์ (ดูข้อ 3)
3. อะไรทำให้เห็นว่าพระยะโฮวาอยากให้อาดัมมีความสุขกับสิ่งที่พระองค์สร้าง?
3 พระยะโฮวาอยากให้มนุษย์คนแรกมีความสุขกับสิ่งที่พระองค์สร้าง ตอนที่สร้างอาดัมพระองค์ให้เขาได้อยู่ในสวนอุทยานที่สวยงาม และให้เขาทำหน้าที่ดูแลสวนนั้น แล้วขยายสวนนั้นออกไปให้เต็มโลก (ปฐก. 2:8, 9, 15) ลองคิดดูสิว่าอาดัมจะตื่นเต้นขนาดไหนตอนที่เขาเห็นเมล็ดงอกออกมาและเห็นดอกไม้บาน อาดัมมีสิทธิพิเศษจริง ๆ ที่ได้ดูแลสวนเอเดน และพระยะโฮวายังให้เขาได้ตั้งชื่อสัตว์ด้วย (ปฐก. 2:19, 20) ที่จริง พระยะโฮวาจะตั้งชื่อสัตว์เองก็ได้ แต่พระองค์ก็เต็มใจให้อาดัมทำงานนี้ เราคงนึกออกว่าก่อนที่อาดัมจะตั้งชื่อสัตว์ว่าอะไร เขาคงต้องใช้เวลาสังเกตดูพวกมันก่อนว่ามีลักษณะเด่นอะไรและมีนิสัยยังไง นี่ต้องเป็นงานที่ทำให้เขามีความสุขมากแน่ ๆ และคงทำให้เขาเห็นชัดมากขึ้นว่าพระยะโฮวามีสติปัญญา เป็นศิลปินที่ยิ่งใหญ่ และมีความคิดสร้างสรรค์ขนาดไหน
4. (ก) เหตุผลหนึ่งที่เราควรสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้างคืออะไร? (ข) ในสิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้าง คุณชอบอะไรมากที่สุด?
4 เหตุผลหนึ่งที่เราควรสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้างก็คือ พระองค์อยากให้เราทำแบบนั้น พระองค์บอกให้เรา “เงยหน้ามองขึ้นไปบนท้องฟ้าและดูซิว่า ใครเป็นผู้สร้างสิ่งเหล่านั้น?” เรารู้ดีว่าคำตอบคืออะไร (อสย. 40:26) พระยะโฮวาไม่เพียงแต่สร้างสิ่งต่าง ๆ บนท้องฟ้าเท่านั้น แต่พระองค์สร้างสิ่งน่ามหัศจรรย์หลายอย่างบนโลกและในทะเล สิ่งเหล่านี้ทำให้เรารู้หลายอย่างเกี่ยวกับพระองค์ (สด. 104:24, 25) นอกจากนั้น ลองคิดดูว่าพระยะโฮวาสร้างเรามายังไง พระองค์สร้างเราให้สามารถชื่นชมกับความสวยงามของธรรมชาติได้ และพระองค์ยังให้เรามีประสาทสัมผัสทั้ง 5 นั่นคือ การมองเห็น การได้ยิน การสัมผัส การลิ้มรส และการได้กลิ่น ซึ่งทำให้เรามีความสุขกับสิ่งต่าง ๆ ที่พระองค์สร้าง
5. อย่างที่บอกไว้ในโรม 1:20 ถ้าเราสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง เราจะได้ประโยชน์อะไร?
5 นอกจากนั้น คัมภีร์ไบเบิลยังบอกอีกเหตุผลหนึ่งว่าทำไมเราต้องสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง นั่นคือสิ่งเหล่านั้นสอนเราเกี่ยวกับคุณลักษณะต่าง ๆ ของพระยะโฮวา (อ่านโรม 1:20) เช่น เราเห็นเลยว่าธรรมชาติที่สวยงามและมหัศจรรย์ต้องเกิดจากการออกแบบ และพระเจ้าที่ออกแบบสิ่งเหล่านี้ต้องมีสติปัญญามากจริง ๆ ลองคิดถึงอาหารในโลกนี้ที่มีมากมายและหลากหลาย มันทำให้คุณรู้สึกใช่ไหมว่าพระยะโฮวารักมนุษย์มาก? เมื่อเราเห็นคุณลักษณะต่าง ๆ ของพระยะโฮวาในสิ่งที่พระองค์สร้าง เราก็รู้จักพระองค์ดีขึ้น และทำให้เราอยากสนิทกับพระองค์มากขึ้น ตอนนี้ให้เรามาดูกันว่าพระยะโฮวาใช้สิ่งที่พระองค์สร้างสอนอะไรเรา
พระยะโฮวาใช้สิ่งที่พระองค์สร้างสอนเราเกี่ยวกับพระองค์
6. เราได้เรียนอะไรจากนกที่บินอพยพ?
6 พระยะโฮวามีเวลากำหนดของพระองค์ ชาวอิสราเอลจะเห็นนกกระสาบินอพยพขึ้นเหนือช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคมของทุกปี พระยะโฮวาบอกกับชาวอิสราเอลว่า “นกกระสาในท้องฟ้าก็รู้เวลาของมัน” (ยรม. 8:7) เหมือนกับที่พระยะโฮวากำหนดเวลาว่านกพวกนี้จะอพยพเมื่อไหร่ พระองค์ก็กำหนดวันพิพากษาไว้แล้วเหมือนกัน ทุกวันนี้พอเราเห็นนกบินอพยพ มันก็เตือนเราให้รู้ว่าเรามั่นใจได้ว่าพระยะโฮวาจะทำลายโลกชั่วตาม “เวลาที่ [พระองค์] กำหนดไว้” แน่นอน—ฮบก. 2:3
7. เมื่อเราเห็นนกบินขึ้นไปในท้องฟ้า มันทำให้เรามั่นใจในเรื่องอะไร? (อิสยาห์ 40:31)
7 พระยะโฮวาให้กำลังกับผู้รับใช้ของพระองค์ พระยะโฮวาสัญญาผ่านทางผู้พยากรณ์อิสยาห์ว่า คนของพระองค์ที่หมดเรี่ยวแรงและท้อใจ “จะเป็นเหมือนนกอินทรีที่กางปีกบินขึ้นไป” (อ่านอิสยาห์ 40:31) เป็นเรื่องปกติที่ชาวอิสราเอลจะเห็นนกอินทรีบินได้สูงมากโดยอาศัยแรงลมและมันแทบไม่ต้องออกแรงเลย นกอินทรีเหล่านี้เตือนใจผู้รับใช้ของพระยะโฮวาว่า ถ้าพระองค์ให้กำลังกับนกพวกนี้ได้ พระองค์ก็ยิ่งต้องให้กำลังกับพวกเขาได้เหมือนกัน เมื่อไหร่ที่คุณเห็นนกบินสูงขึ้นไปบนฟ้าโดยแทบไม่ต้องกระพือปีก ก็ให้จำไว้ว่าพระยะโฮวาจะให้กำลังกับคุณเพื่อรับมือและสามารถผ่านพ้นปัญหาไปได้แน่นอน
8. โยบได้เรียนอะไรจากการคิดถึงสิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้าง? และเราเรียนอะไรได้จากเรื่องนี้?
8 พระยะโฮวาเป็นพระเจ้าที่เราไว้วางใจได้ พระยะโฮวาช่วยให้โยบไว้ใจพระองค์มากขึ้น (โยบ 32:2; 40:6-8) ตอนที่พระองค์คุยกับโยบ พระองค์พูดถึงหลายอย่างที่พระองค์สร้าง เช่น ดวงดาว เมฆ และสายฟ้า พระองค์ยังพูดถึงสัตว์ต่าง ๆ ด้วย เช่น วัวป่าและม้า (โยบ 38:32-35; 39:9, 19, 20) สิ่งเหล่านี้ไม่เพียงทำให้เห็นว่าพระองค์มีอำนาจขนาดไหน แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความรักและสติปัญญาที่มีมากมายของพระองค์ด้วย การคุยกันครั้งนั้นทำให้โยบไว้วางใจพระยะโฮวามากขึ้น (โยบ 42:1-6) พวกเราก็เหมือนกัน เมื่อเราสังเกตสิ่งต่าง ๆ ที่พระองค์สร้าง มันทำให้เรารู้ว่าพระองค์มีอำนาจและสติปัญญามากกว่าเราไม่รู้กี่เท่า และพระองค์สามารถกำจัดปัญหาและความทุกข์ทั้งหมดได้ และพระองค์จะทำแน่ ๆ นี่เลยทำให้เรายิ่งไว้วางใจพระยะโฮวามากขึ้น
พระเยซูใช้สิ่งที่พระเจ้าสร้างสอนเกี่ยวกับพระยะโฮวา
9-10. ดวงอาทิตย์และฝนสอนอะไรเราเกี่ยวกับพระยะโฮวา?
9 พระเยซูรู้จักคุ้นเคยกับสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติเป็นอย่างดี ท่านเป็น “นายช่าง” ที่ทำงานเคียงข้างพระยะโฮวาตอนที่พระองค์สร้างสิ่งต่าง ๆ ในเอกภพ (สภษ. 8:30) แล้วพอพระเยซูลงมาเป็นมนุษย์บนโลก ท่านก็ใช้สิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติสอนสาวกเกี่ยวกับพระยะโฮวาพ่อของท่าน ให้เรามาดูบางตัวอย่างที่พระเยซูใช้ด้วยกัน
10 พระยะโฮวารักมนุษย์ทุกคนไม่ว่าจะเป็นใคร ในคำบรรยายบนภูเขา พระเยซูสอนสาวกโดยใช้ตัวอย่างของดวงอาทิตย์และฝน ซึ่งเป็นสิ่งที่คนทั่วไปถือเป็นเรื่องธรรมดา แต่ทั้ง 2 อย่างนี้คือสิ่งที่จำเป็นมากสำหรับทุกชีวิตบนโลก พระยะโฮวาอาจไม่ให้ดวงอาทิตย์และฝนกับมนุษย์ที่ไม่รับใช้พระองค์ก็ได้ แต่พระองค์ก็ยังให้ทุกคน (มธ. 5:43-45) พระเยซูเลยใช้เรื่องนี้สอนสาวกว่าพระยะโฮวาอยากให้เราแสดงความรักต่อทุกคนไม่ว่าจะเป็นใคร ตอนที่เราเห็นธรรมชาติที่สวยงาม เช่น ดวงอาทิตย์ตก หรือเห็นฝนโปรยปรายลงมาอย่างชุ่มฉ่ำ ให้เราคิดถึงความรักของพระยะโฮวาที่มีต่อมนุษย์ทุกคนโดยไม่ลำเอียง ตัวอย่างของพระองค์ทำให้เราอยากแสดงความรักแบบเดียวกันโดยประกาศกับทุกคนไม่ว่าจะเป็นใคร
11. เมื่อเราสังเกตนกในท้องฟ้า เราได้กำลังใจยังไง?
11 พระยะโฮวาดูแลเราให้มีสิ่งจำเป็นในชีวิต ในคำบรรยายบนภูเขา พระเยซูยังบอกด้วยว่า “ดูนกที่บินบนฟ้าสิ พวกมันไม่ได้หว่านหรือเก็บเกี่ยวหรือสะสมเมล็ดพืชไว้ในยุ้งฉาง แต่พระเจ้าผู้เป็นพ่อของคุณในสวรรค์เลี้ยงดูพวกมันอยู่” ตอนนั้นคนที่ฟังพระเยซูอาจเห็นนกบินผ่านไปพอดี แล้วท่านก็ถามต่อว่า “คุณมีค่ามากกว่านกไม่ใช่หรือ?” (มธ. 6:26) ตัวอย่างที่พระเยซูใช้ช่วยเราให้มั่นใจว่าพระยะโฮวาจะดูแลเราให้มีสิ่งจำเป็นในชีวิต (มธ. 6:31, 32) ตัวอย่างจากธรรมชาติในเรื่องนี้ยังให้กำลังใจผู้รับใช้ที่ซื่อสัตย์ของพระยะโฮวาจนถึงทุกวันนี้ด้วย พี่น้องหญิงวัยรุ่นที่เป็นไพโอเนียร์คนหนึ่งรู้สึกท้อมากเพราะหาที่พักราคาไม่แพงในสเปนได้ยากมาก แต่พอเธอมองนกที่กำลังจิกเมล็ดพืชและผลไม้ มันก็ช่วยให้เธอมีกำลังใจ เธอบอกว่า “ถ้าพระยะโฮวายังดูแลนกพวกนี้ พระองค์ก็ต้องดูแลฉันแน่ ๆ” แล้วก็เป็นแบบนั้นจริง ๆ ไม่นานเธอก็หาห้องพักได้
12. ตัวอย่างเรื่องนกกระจอกในมัทธิว 10:29-31 สอนอะไรเราเกี่ยวกับพระยะโฮวา?
12 พระยะโฮวาเห็นค่าเราแต่ละคน ก่อนที่พระเยซูจะส่งอัครสาวกออกไปประกาศ ท่านช่วยพวกเขาไม่ให้กลัวการต่อต้าน (อ่านมัทธิว 10:29-31) พระเยซูยกตัวอย่างนกชนิดหนึ่งที่เห็นได้ทั่วไปในอิสราเอล นั่นคือนกกระจอก ในสมัยพระเยซูนกชนิดนี้ราคาถูกมาก แต่ท่านก็บอกกับสาวกว่า “ไม่มีสักตัวจะตกถึงดินโดยที่พระเจ้าผู้เป็นพ่อของคุณไม่รู้” แล้วท่านก็พูดต่อไปว่า “คุณมีค่ามากกว่านกกระจอกหลายตัวรวมกันด้วยซ้ำ” คำพูดของพระเยซูทำให้สาวกมั่นใจว่าพระยะโฮวาเห็นค่าพวกเขาแต่ละคน พวกเขาเลยไม่ต้องกลัวการข่มเหง ทุกครั้งที่พวกสาวกไปประกาศตามเมืองตามหมู่บ้านแล้วเห็นนกกระจอก พวกเขาคงคิดถึงคำพูดของพระเยซูแน่ ๆ เหมือนกันเมื่อไหร่ที่คุณเห็นนกตัวเล็ก ๆ ให้จำไว้ว่าพระยะโฮวาเห็นค่าคุณ “เพราะคุณมีค่ามากกว่านกกระจอกหลายตัวรวมกัน” และถ้าคุณเจอการต่อต้าน คุณไม่ต้องกลัวเลยเพราะพระยะโฮวาจะช่วยคุณแน่นอน—สด. 118:6
วิธีที่เราจะเรียนรู้มากขึ้นเกี่ยวกับพระยะโฮวาจากสิ่งที่พระองค์สร้าง
13. เพื่อจะเรียนรู้จากสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง เราต้องทำอะไร?
13 เราสามารถเรียนรู้หลายอย่างเกี่ยวกับพระยะโฮวาจากสิ่งที่พระองค์สร้างได้ เราจะทำแบบนั้นได้ยังไง? ก่อนอื่นเราต้องหาเวลาสังเกตธรรมชาติ แล้วก็ให้เราคิดว่าสิ่งที่เราเห็นสอนอะไรเราเกี่ยวกับพระยะโฮวา แต่บางทีมันก็ไม่ง่าย เจรัลดีนซึ่งเป็นพี่น้องหญิงจากแคเมอรูนบอกว่า “ฉันโตมาในเมือง ฉันเลยต้องพยายามมากหน่อยที่จะสังเกตสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติ” ผู้ดูแลที่ชื่ออัลฟองโซบอกว่า “ผมต้องจัดเวลาเพื่อจะอยู่คนเดียวและสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง แล้วคิดว่ามันสอนอะไรผมเกี่ยวกับพระองค์”
ดาวิดสังเกตธรรมชาติรอบ ๆ ตัวเขาและคิดใคร่ครวญว่ามันสอนอะไรเกี่ยวกับพระยะโฮวา (ดูข้อ 14)
14. เมื่อดาวิดได้คิดใคร่ครวญเกี่ยวกับสิ่งที่พระยะโฮวาสร้าง เขาได้เรียนรู้อะไร?
14 ดาวิดได้คิดลึกซึ้งเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้าง เขาบอกพระยะโฮวาว่า “เมื่อผมมองดูท้องฟ้าซึ่งเป็นผลงานของพระองค์ และดวงจันทร์กับดวงดาวที่พระองค์สร้างไว้ ผมก็คิดว่า มนุษย์เป็นใครกันพระองค์จึงคิดถึงเขา” (สด. 8:3, 4) ดาวิดไม่ใช่แค่ชอบมองดูท้องฟ้าสวย ๆ ตอนกลางคืน แต่เขาคิดใคร่ครวญว่าดวงดาวมากมายที่เขาเห็นสอนอะไรเขาเกี่ยวกับพระยะโฮวา เขาได้เรียนรู้ว่าพระยะโฮวายิ่งใหญ่และฉลาดมากจริง ๆ นอกจากนั้น ดาวิดยังพูดถึงร่างกายของเขาเองที่ถูกสร้างอย่างมหัศจรรย์ในท้องแม่ด้วย พอเขาได้คิดว่าร่างกายของเขาถูกสร้างอย่างน่าทึ่งขนาดไหน เขาก็ยิ่งประทับใจสติปัญญาของพระยะโฮวา—สด. 139:14-17
15. มีอะไรบ้างในธรรมชาติที่คุณได้เรียนรู้เกี่ยวกับคุณลักษณะของพระยะโฮวา? ขอยกตัวอย่าง (สดุดี 148:7-10)
15 คุณก็ทำเหมือนดาวิดได้ คุณไม่ต้องเดินทางไกลไปชมธรรมชาติที่สวยงามเพื่อจะคิดใคร่ครวญเกี่ยวกับพระยะโฮวา แค่คุณมองไปรอบตัว คุณก็เห็นหลายอย่างแล้วที่จะเรียนรู้ได้เกี่ยวกับคุณลักษณะต่าง ๆ ของพระองค์ เช่น ตอนที่เห็นแสงอาทิตย์ที่เจิดจ้า คุณคงรู้สึกได้ถึงพลังอำนาจที่ยิ่งใหญ่ของพระยะโฮวา (ยรม. 31:35) หรือตอนที่คุณเห็นนกทำรัง คุณได้เห็นสติปัญญาของพระองค์ด้วย หรือตอนที่คุณเห็นลูกหมาไล่งับหางตัวเอง คุณคงรู้ว่าพระยะโฮวาเป็นพระเจ้าที่อารมณ์ดี หรือตอนที่คุณเห็นแม่กำลังเล่นกับลูกน้อย คุณคงเห็นค่าความรักของพระยะโฮวาและรู้สึกขอบคุณพระองค์แน่ ๆ มีหลายอย่างจริง ๆ ที่เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับพระยะโฮวา เราเห็นเลยว่าทุกอย่างที่พระองค์สร้างไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ ไม่ว่าอยู่ไกลหรืออยู่ใกล้ก็ทำให้พระองค์ได้รับการยกย่องสรรเสริญ—อ่านสดุดี 148:7-10
16. เราทุกคนน่าจะตั้งใจทำอะไร?
16 พระยะโฮวาเป็นพระเจ้าที่มีสติปัญญาและมีพลังอำนาจมากที่สุด พระองค์เป็นห่วงเรามากและเป็นศิลปินที่ยิ่งใหญ่ เราสามารถเห็นคุณลักษณะทั้งหมดนี้ของพระองค์รวมถึงคุณลักษณะอื่น ๆ มากมายได้ในธรรมชาติถ้าเราตั้งใจสังเกตดี ๆ ขอให้เราทุกคนหาเวลาชื่นชมกับธรรมชาติและคิดว่ามันสอนอะไรเราเกี่ยวกับพระยะโฮวา ถ้าเราทำแบบนั้นเป็นประจำ เราก็จะสนิทกับพระองค์มากขึ้นเรื่อย ๆ (ยก. 4:8) ในบทความหน้า เราจะได้ดูกันว่าพ่อแม่จะใช้ธรรมชาติสอนลูกยังไงให้สนิทกับพระยะโฮวา
เพลง 5 ผลงานที่ยอดเยี่ยมของพระเจ้า
a ทุกอย่างที่พระยะโฮวาสร้างน่ามหัศจรรย์ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นพลังงานมหาศาลของดวงอาทิตย์หรือกลีบดอกไม้ที่บอบบาง สิ่งเหล่านี้ทำให้เรารู้สึกทึ่งจริง ๆ สิ่งต่าง ๆ ที่พระยะโฮวาสร้างทำให้เรารู้ว่าพระองค์เป็นพระเจ้าแบบไหน ในบทความนี้เราจะมาคุยกันว่าทำไมเราต้องใช้เวลาสังเกตสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติ และการทำแบบนี้จะช่วยให้เราสนิทกับพระยะโฮวามากขึ้นได้ยังไง
