1. Иов Иегованы чүнүң ачызында оон-даа эки билип алган?

 ОЛ ЧУГААНЫ Иов бүгү чуртталгазында сактып алган. Чүге дизе ол Иегова Бурган-биле чугаалажып турган. Бурган мерген угаанныынга база бараалгакчылары дээш сагыш човап шыдаарынга Иовту бүзүредир дээш, кайгамчык чаяалгаларының чамдыызынче кичээнгейни салган. Чижээ, Ол аң-мең дээш сагыш човап турар болганда, ооң дугайында база сагыш човаарын Иовка сагындырган (Иов 38:39—41; 39:1, 5, 13—16). Ынчангаш Бурганның чаяалгаларының дугайында Иов бодангаш, Ооң шынарларының дугайында хөйнү билип алган.

2. Иегованың чаяалгаларын топтап көөрүнге биске чүү шаптыктап болур?

² Чаяалгаларны топтап көрүп тургаш, бис база Бурганның дугайында хөйнү билип ап болур бис. Ынчалза-даа ону кылыры белен эвес бооп болур. Чижээ, хоорайда чурттап турар болзувусса, дириг бойдусту көөр аргавыс чок. А суурда болзувусса, Иегованың чаяалгаларын топтап көөр үевис чок бооп болур. Ынчангаш Бурганның чаяалгаларын топтап көөр дээш, үени болгаш күжениишкиннерни үндүрери чүге чугулазын сайгарыптаалыңар. Ол ышкаш Иегова биле Иисус өөредип тургаш, чаяалгаларже кичээнгейни канчаар салып турганын көөр бис. Оон аңгыда, долгандыр бойдустан оон-даа хөй кичээлдерни канчаар шиңгээдип ап болурувусту билип алыр бис.

3. Иегова Ада́мны Ооң чаяалгаларынга өөрүп чорзун деп күзээн бе? Тайылбырлаптыңар.

³ Иегова бир дугаар кижини Ооң чаяалгаларын көргеш, өөрүп чорзун деп күзээн. Бурган Ада́мны чаяагаш, кайгамчык чараш сесерликке чурттадып кааш, ону болбаазырадып,  девискээрин улгаттырар даалганы берген (Э. д. 2:8, 9, 15). Ада́м частып кел чыдар чечектерни, өзүп орар үнүштерни көргеш, магадап ханмайн турган чадавас. Эдем сесерлиин болбаазырадыр даалга бир дугаар кижиге дыка улуг алдар-хүндү болган! Оон ыңай Иегова аңаа шупту дириг амытаннарга ат чогаадыр даалганы берген (Э. д. 2:19, 20). Чогум Бурган Боду ону кылып болур турган, ынчалза-даа ол ажылды Ада́мга бүзүреткен. Кандыг-бир амытанга ат бээриниң мурнунда Ада́м ону кичээнгейлиг хайгаарап, ооң чаңнарын шинчилеп турган чадавас. Чугаажок, ол ажыл Ада́мга дыка солун турган. Чүге дээрге ол Адазының мерген угаанын, ус-шеверин болгаш чогаадыкчы салым-чаяанын оон-даа артык эскерип турган.

4. а) Иегованың чаяалгаларын чүге топтап көөр болзувусса эки? б) Иегованың чаяалгаларының кайызын эң сонуургаар силер?

⁴ Иегованың чаяалгаларын чүге топтап көөр болзувусса эки? Чылдагааннарның бирээзи — Ол Боду бисти ону кылырынче кыйгырып турар. Исайя 40:26-да Бурган: «Карактарыңар дээрже шиглей көрүңер» — деп чугаалааш: «Ында бар бүгү чүвени кым чаяаганыл?» — деп айтырып турар. Ооң харыызы билдингир. Чүгле дээр эвес, черниң кыры база далай Иегованың эмге-тикчок кайгамчык чаяалгалары-биле долган. Олар бисти Ооң дугайында хөй-ле чүүлге өөредип болур (Ыд. ыр. 103:24, 25). Оон аңгыда, кижини канчаар чаяап каанын бодап көрүңер даан. Бурган бисти бойдуска ынак кылдыр чаяап, биске 5 аңгы минниишкин органнарын берген. Караавыс көрүп, кулаавыс дыңнап турар, чемниң амданын билип шыдаар дылдыг бис, чыттарны ылгап билир думчуувус бар, холдарывыс-биле хамык чүүлдү дээп суйбап болур бис. Ол бүгүнүң ачызында чаяалгаларның каас-чаражын долузу-биле магадап көөр аргалыг бис.

5. Иегованың чаяалгаларын топтап көөрү биске чүзү-биле ажыктыг? (Римчилерге 1:20).

⁵ Иегованың чаяалгаларын топтап көөр база бир чылдагаан дээрге олар Ооң шынарларын биске ажыдып турар. (Номчуптуңар: Римчилерге 1:20.) Чижээ, долгандыр бойдуста тулган дээн Инженерниң бодап каан чаяалгаларын эскерип болур бис. Ол чүүл Бурганның мерген угаанын көргүзүп турар эвес-тир бе? Биске өөрүшкүнү чедирип турар эңдере чүзүн-баазын аъш-чемниң дугайында бодап көрүңер! Иегова кижилерге дыка ынак деп оон көскү. Бурганның чаяалгаларындан Ооң бүдүжүн эскерип көрген тудум, Ону оон-даа эки билип ап, Аңаа улам чоок болуксай бээр бис. Иегова кижилерни чугула чүүлдерге өөредир дээш, чаяалгаларынче кичээнгейин канчаар салып турганын көрүптээлиңер.

6. Чанар куштарны хайгаарап тургаш, чүнү өөренип ап турар бис?

⁶ Иегова аай-чурумну тургузуп каан. Чылдың-на февральдың төнчүзүнден май ортаа чедир израильчилер оларның чуртун таварты соңгу чүкче ужуп бар чыдар шиленнерни көөр турганнар. Бурган израильчилерге мынча дээн: «Дээрде шилен безин ужуп чанып кээр үезин билир» (Иер. 8:7). Иегова ол куштарга ужар үезиниң аай-чурумун тургузуп кааны дег, шииткелдериниң күүседир үезин база тургузуп каан. Бөгүн чылыг чурттарже ужуп турар куштарны көргеш, бо каржы делегейниң төнчүзү кээр хүннү Иегова доктааткан деп чигзинмес бис (Авв. 2:3).

7. Куштуң ужуп турарын көргеш, чүү чүвеге бүзүрээр бис? (Исайя 40:31).

⁷ Иегова бараалгакчыларынга күжүн берип турар. Иегова Исайяны таварыштыр бараалгакчыларынга олар могап-шылап, ундараар болза, күштү бээрин аазаан. Ынчан «олар, эзир ышкаш, чалгынын херип-чайып ужар». (Номчуптуңар: Исайя 40:31.) Израильчилер өрү дээрде ужуп чоруур эзирлерни бо-ла көөр турган. Ол куштар өрү үнер агаарны ажыглап, күш үндүрбейн, ужуп болур. Иегова эзирлерге күштү берип шыдаар болганда, бараалгакчыларынга база күштү бээр. Чалгыннарын шимчетпейн, өрү дээрже үнүп бар-ла чыдар улуг кушту көргеш, Иегова силерге бергелерге торулбайн, шак ындыг бедик соруктуг артарынга дузалаар деп утпаңар.

8. Бурганның чаяалгаларының дугайында бодангаш, Иов чүнү өөренип алган? Биске база ооң дугайында боданыры чүге чугула?

⁸ Иегова бистиң бүзүреливиске төлептиг. Иегова-биле чугаалашкаш, Иов Аңаа оон-даа артык бүзүрей берген (Иов 32:2; 40:1—3). Бурган Иовтуң кичээнгейин хөй чаяалгаларже, ооң санында сылдыстарже, булуттарже, чаңныктарже салган. Оон ыңай Иегова черлик буга база аът дээн ышкаш дириг амытаннарның дугайында чугаалаан (Иов 38:32—35; 39:9, 19, 20). Оларның чижээнге Бурган чүгле күчү-күжүн эвес, а Бодунуң ынакшылын болгаш төнчү чок мерген угаанын көргүскен. Ол чугааның ачызында Иов Иеговага кажангызындан-даа артык бүзүреп эгелээн (Иов 42:1—6). Шак ынчалдыр чаяалгаларны топтап, шинчилеп тургаш, Иегова бистен ушчок мерген угаанныг болгаш күштүг деп шынзыгар бис. Ол бистиң шупту бергелеривисти болгаш хилинчек-човалаңывысты албан соксадыптар деп бодал Иеговага бүзүреливисти быжыктырып турар.

9, 10. Хүн биле чаъс Иегованың дугайында бисти чүү чүвеге өөредип турар?

⁹ Иисус бойдусту дыка эки билир турган. Чүге дээрге ол Адазынга Октаргайны чаяарда дузалап, ус-шевер «тудугжу» кылдыр адаттынган (У. ч. 8:30). Соонда черге тургаш, ол өөреникчилеринге Адазының дугайында чугаалаарда, чаяалгаларны чижек кылдыр ажыглап чораан. Ол чүү чүвеге өөредип турганыл?

¹⁰ Иегова шупту улуска ынак. Даг кырынга суртаалынга Иисус өөреникчилериниң кичээнгейин хүннүң чырыынче болгаш чаъсче салган. Улус ону черле турар ужурлуг чүүл кылдыр санаар, ынчалза-даа ол чокта чуртталга чок. Иегова Аңаа бараалгавайн турар улуска ону бербейн барып болур турган. Ынчалза-даа Ол шупту кижилерге хүнүн чырыдып, чаъсты чагдырып турар (Мф. 5:43—45). Шак ынчаар Иисус өөреникчилеринге чугула кичээлди көргүскен: Иегова бисти кижи бүрүзүнге ынак болзун деп күзеп турар. Хүн ашкан үеде дээрни чарашсынып азы чаъс чаап турда, Иегова шупту улуска ынак деп сактып кээп болур бис. Ооң үлегери бисти шупту улуска суртаалдаарынче оттуруп турар.

11. Куштарны хайгаарап тургаш, канчаар сорук кирип болур бис?

 ¹¹ Иегова бистиң мага-бот хереглелдеривис дээш сагыш човап турар. Даг кырынга суртаалынга Иисус оон ыңай мынча дээн: «Дээрниң куштарын көрүңер даан: олар тараа тарывас, дүжүдүн ажаавас, аңмаарже шыгжавас-тыр, ындыг-даа болза, Дээрде Адаңар оларны ашкарып-чемгерип турар-дыр». Иисус ол сөстерни чугаалап турар өйде ооң дыңнакчылары дээрде ужуп турар куштарны көрүп турган чадавас. Оон ол улаштыр чылыг-чымчаа-биле чугаалаан: «А силер куштардан оранчок үнелиг болгай силер!» (Мф. 6:26). Чугаажок, Иегова бистиң база мага-бот хереглелдеривис дээш сагыш човаар (Мф. 6:31, 32). Ол чүүл Бурганның бараалгакчыларын ам-даа сорук киирип чоруур. Испаниядан эгелекчи кыс дуңмавыс бажың тып чадааш, аажок дүвүреп турган. Ынчалза-даа даштын кат, үрезин соктап чип чыдар куштарны көргеш, ооң хей-аъды көдүрлүп келген. Ол мынча дээн: «Иегова ол куштар дээш сагыш човап турар болганда, мен дээш база сагыш човап шыдаар деп, ол чүүл меңээ сагындырган». Шынап-ла, удатпаанда ол дуңмавыс бажың тып алган.

12. Бора-хөкпештерни хайгаарап тургаш, Иегованың дугайында чүнү билип ап турар бис? (Матфей 10:29—31).

¹² Иегова бистиң кижи бүрүзүн үнелеп турар. Элчиннерни суртаалдап чоргузарының бетинде, Иисус оларга истеп сүрүүшкүннерден коргуушкунну ажып эртеринге дузалаан. (Номчуптуңар: Матфей 10:29—31.) Канчаар? Ол Израильде эң-не нептереңгей куштарның бирээзинче — бора-хөкпешче — оларның кичээнгейин салган. Иисустуң үелеринде бора-хөкпештиң өртек-үнези көңгүс эвээш турган. Ынчалза-даа ол өөреникчилеринге мынча дээн: «Адаңарның күзел-соруу чокта, оларның чаңгызы-даа черже кээп дүшпес». Оон: «Силер эңдерик хөй бора-хөкпештен үнелиг силер!» — деп немээн. Иегова оларның кижи бүрүзүн үнелеп турар база истеп сүрүүшкүннерден корткан ажыы чок деп, Иисус эдерикчилерин ынчалдыр бүзүреткен. Кажан олар хоорайларга азы суурларга суртаалдап чорааш, бора-хөкпештерни көргеш, Башкызының сөстерин сактып кээр турган чадавас. Сен база бичии кушкаштарны көргеш, Иегова хууда сени үнелээр база сен эңдере хөй бора-хөкпештерден үнелиг сен деп сактып чор. Иегова сени деткип турар, ынчангаш удурланыышкыннардан кортпа (Ыд. ыр. 117:6).

13. Чаяалгалардан Бурганның дугайында хөйнү билип алыр дизе, чүнү канчаарыл?

¹³ Иегованың чаяалгалары биске Ооң дугайында өске-даа чүвени ажыдып болур. Ону билип алыр дизе, чүнү канчаарыл? Бирээде, чаяалгаларны топтап көөр дээш, үени үндүрер херек. Ийиде, олар бисти Иегованың дугайында чүнү өөредип турарын билип алыр дээш, боданыр херек. Ону кылыры чамдыкта белен эвес. Камерундан Жеральди́на дээр угбавыс үлешкен: «Мен улуг хоорайга өскен мен. Ынчангаш бойдусту хайгаараар дизимзе,  тускай күжениишкиннерни үндүрер болзумза эки деп билип тур мен». Альфо́нсо деп хуралдың удуртукчузу мынча дээн: «Чаяалгаларны топтап көрүп, олар Иегованың дугайында мени чүү чүвеге өөредип турарын боданыр дээш, үемни тускай аңгылап алыр болзумза эки деп билип каан мен».

14. Бурганның чаяалгаларының дугайында боданып тургаш, Давид чүнү билип алган?

¹⁴ Бурганның чаяалгаларының дугайында Давид ханы боданып турган. Ол Иеговага мынча дээн: «Сээң холдарыңның чаяап кааны дээрлерже, Сээң ында быжыглап кааның ай биле сылдыстарже көргеш, боданып тур мен: «Кижи деп кымыл ол, Сен ону чүге бодап чоруур сен?» (Ыд. ыр. 8:4, 5). Давид дүнеки дээрже көргеш, чүгле Октаргайны чарашсынып турбаан. Сылдыстар Бурганның дугайында чүү чүвеге өөредип турарын ол билип алыксап турган. Ынчалдыр ол Иегованы эгээртинмес мерген угаанныг, кызыгаар чок күчү-күштүг деп билип каан. Оон ыңай Давид авазының иштинге канчаар сайзырап турганының дугайында боданып турган. Ооң мага-боду кайы хире кайгамчык кылдыр чаяаттынганының дугайында бодангаш, ол Иеговага сеткилиниң ханызындан өөрүп четтирип турган (Ыд. ыр. 138:14—17).

15. Чаяалгалардан Иегованың шынарларын канчаар эскерип болур силер? Тайылбырлаптыңар. (Ыд. ыр. 148:7—10).

¹⁵ Силерге база, Давидке дег, бойдустуң дугайында боданыры белен бооп чадавас. Долгандыр көрзүнер болзуңарза, Иегованың дыка хөй кайгамчык чараш шынарларын эскерип каар силер. Чижээ, изиг хүн чип кээрге, Бурганның күжүнүң дугайында боданыңар (Иер. 31:35). Уязын тудуп турар кушту көргеш, Иегованың мерген угаанының дугайында сактып келиңер. А кудуруун сывыртап турар эникти көргеш, Бурганның баштак чаңын эскериңер. Ол ышкаш төлүн өпейлеп орар иени көргеш, Иеговага Ооң ынакшылы дээш өөрүп четтириңер. Бисте Бурганны билип алыр аргалар дыка хөй. Чүге дизе Ооң шупту чаяалгазы — улуг болгаш биче, дээрде болгаш черде — Ону алдаржыдып турар. (Номчуптуңар: Ырлар 148:7—10.)

16. Кандыг сорулганы салып алыр болзувусса эки?

¹⁶ Бурганывыстың мерген угаанынга, ынакшылынга, күжүнге база чогаадыкчы салым-чаяанынга деңнежир кым-даа чок. Бо болгаш өске-даа шынарлары чаяалгаларындан көскү. Бис ону чүгле эскерер болзувусса эки. Ынчангаш Иегованың чаяалгаларын чарашсынар база олардан Ооң дугайында чүнү өөренип ап болурувусту боданыр дээш, үени үргүлчү үндүрээлиңер. Ынчалдыр бис Чаяакчывыска оон-даа чоокшулаар бис (Иак. 4:8). Дараазында статьяга ада-иелер ажы-төлүнге Иеговага чоок болурунга дузалаар дээш, чаяалгаларже кичээнгейни канчаар салып болурун көөр бис.