Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 12

Buela Longuka Matedi Yave mu Nzila Bivangu

Buela Longuka Matedi Yave mu Nzila Bivangu

“Zikhadulu ziandi tukhambu monanga, dedi lulendu luandi lukhambu sukanganga ayi bunlongu buandi, zimmonikanga tona vana thonono nza, kibila zimmonikanga mu nzila bivangu.”—LOMA 1:20.

NKUNGA 6 Diyilu Dinsamuna Nkembu Nzambi

MAMBU TUANLONGUKA a

1. Mu phila mbi Yobi kayiza zabila buboti Yave?

 MU MASOLO moso Yobi kaba mu luzingu luandi, disolo diluta kumvanga kukuituka diba—disolo kaba na Yave Nzambi. Muingi kukindisa lufiatu lu Yobi mu nduenga ayi mu lulendu nandi kadi ma kukieba bisadi biandi, Yave wukamba Yobi muingi katala bivangu biandi. Ayi Nzambi wuntebula moyo phila kankiebilanga bibulu, muingi kumonisa ti nandi mvandi wala kunkieba. (Yobi 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Bo Yobi kafiongunina bivangu, nandi wulonguka matedi zikhadulu zi Nzambi.

2. Kibila mbi dilenda bela diambu diphasi kufiongunina bivangu?

2 Befu mvitu, tunkuiza luta longuka matedi Nzamb’itu, bo tumfiongunina bivangu biandi. Khumbu zinkaka, dibanga ko diambu diluelu kuvanga mawu. Kibila boti ku divula tunkalanga, dilenda ba diambu diphasi muingi kumona bivisa bi bivangu kadika kilumbu. Ayi kheti tunkalanga vama tulenda luta muena bivangu bi Nzambi, dilenda ba diambu diphasi kubotula thangu muingi kulonguka matedi bivangu. Buabu, ndoku tutubila kibila mbi didi diambu dinkinza kubotulanga thangu ayi kuvanga mangolo muingi kufiongunina bivangu. Tuemmona buidi Yave ayi Yesu basadila bivangu muingi ku tulonga ayi mbi tulenda longuka matedi bivangu.

KIBILA MBI TUFUETI FIONGUNINA BIVANGU?

Yave waba tomba muingi Adami kabaka ndandu mu bivangu ayi kavana mazina kuidi bibulu (Tala lutangu 3)

3. Mbi bimmonisa ti Yave waba tomba muingi Adami kabaka ndandu mu bivangu?

3 Yave waba tomba muingi batu babaka ndandu mu bivangu. Bo Nzambi kavanga Adami, nandi wuntula ku kibuangu kimboti ku paladizu ayi wumvana kiyeku ki kukieba ayi kutodisa paladizu. (Ngene. 2:8, 9, 15) Yindula mayangi Adami kaba, ma kumona mintindu miviakana mi biteka kumena. Bukiedika, Adami wuba luaku lunneni lu kukieba lumbu lu Edeni! Yave mvandi wumvana luaku muingi kuvana mazina maviakana kuidi bibulu. (Ngene. 2:19, 20) Yave khanu naveka wuvana kadika kibulu dizina, vayi wuvana luaku alolo kuidi Adami. Tuisi ko divuda ti, ava Adami kavana mazina kuidi bibulu, nandi waba botulanga thangu muingi kulonguka phila yi kadika kibulu. Ayi Adami wuzola kiyeku akiokio. Bukiedika, mambu amomo mamvana luaku muingi kubuela luzolo mu Tat’andi widi nduenga, wupisuka ayi mvangi wu biuma bioso.

4. (a) Kibila mbi kinkinza tufueti fiongunina bivangu? (b) Biuma mbi mu bivangu ngie wunluta zolanga?

4 Yave wuntomba muingi tufiongunina bivangu, kibila nandi wuntomba tuvanga mawu. Yave wu tukamba: “Nanguna thalu’aku ayi mona.” Ayi nandi wu tuvana kiuvu: “Nani wuvanga biuma bioso abiobio?” Befu tuzebi mvutu. (Yesa. 40:26) Yave nandi wuvanga biuma bioso ku diyilu, va ntoto ayi mu ḿbu. Ayi biuma bioso abiobio, bilenda ku tulonga matedi nandi. (Minku. 104:24, 25) Yindula phila Yave ka tuvangila. Nandi wu tuvanga na phuila yi kukuituka kitoko kidi mu bivangu. Nandi mvandi wu tuvana luaku lu kumona, kukuwa, kusimba, kubimba ayi kukuwa fuku muingi tubaka mayangi mu biuma biviakana nandi kavanga.

5. Dedi bummonisina Loma 1:20, buidi tulenda bakila ndandu mu kulonguka matedi bivangu bi Yave?

5 Kibibila kimmonisa kibila kinkaka tufueti fiongunina bivangu. Biawu bi tulonga matedi zikhadulu zi Yave. (Tanga Loma 1:20.) Dedi, tala biuma Yave kavanga ayi mona buidi biawu bididi kitoko. Bukiedika ti biawu bisimmonisa ko nduenga yi Yave? Ayi yindula mu ntindu bidia biviakana befu tunzolanga. Abiobio, bidi bivisa bimmonisa ti Yave wu tuzolanga beni. Bo tummona zikhadulu zi Yave mu biuma nandi kavanga, befu tu kunzabanga buboti ayi ma tuvanganga kumfikama. Buabu tuemmona ziphila Yave kansadilanga bivangu biandi muingi ku tulonga malongi mankinza.

NZAMBI WUNSADILANGA BIVANGU MUINGI KU TULONGA MATEDI NANDI

6. Mbi tulenda longuka mu kutala mayezi?

6 Yave wutsikika thangu mu mambu moso. Kadika mvu, kutsuka ngonda Yimuadi ayi va khati ngonda Yintanu, basi Isaeli baba monanga mayezi kudumuka muingi kukuenda ku Norte. Yave wukamba kuidi basi Isaeli: “Mayezi banzabanga thangu bafueti dumuka.” (Yele. 8:7) Dedi bo Yave kasikikila thangu kuidi zinuni, nandi mvandi wusikika thangu yi lufundusu luandi. Dedi bo tummonanga zinuni kudumuka mu thangu yifuana muingi kukuenda ku kibuangu kinkaka, mawu ma tutebula moyo ti, tulenda fiatila mu “thangu Yave kasikika” muingi kutuala tsukulu yi nza ayiyi.—Haba. 2:3.

7. Mbi tulenda longuka mu phila kibala voti mbemba bandumukinanga? (Yesaya 40:31)

7 Yave wumvananga mangolo kuidi bisadi biandi. Mu nzila mbikudi Yesaya, Yave wukanikisa ti wala kindisa bisadi biandi bo badi bavonga ayi mu kiunda ayi bala “dumuka buka bibala.” (Tanga Yesaya 40:31.) Basi Isaeli baba monanga beni bibala voti zimbemba kudumuka mu khambu vanga beni mangolo. Mayangi beni kuzaba ti dedi bo Yave kamvaninanga mangolo kuidi zinuni, nandi mvandi wumvananga mangolo kuidi bisadi biandi! Ngie kumona phila zinuni zindumukinanga beni nati ku diyilu, tebuka moyo ti Yave mvandi wala kuvana mangolo muingi wununga ziphasi ziaku.

8. Mbi Yobi kalonguka mu kufiongunina bivangu bi Nzambi ayi mbi befu tulenda longuka?

8 Yave nandi to tufueti luta fiatila. Yave wusadisa Yobi kubuela lufiatu luandi mu nandi. (Yobi 32:2; 40:6-8) Mu masolo kaba na Yobi, khumbu ziwombo nandi wunkamba matedi bivangu biandi, dedi zimbuetila, matuti ayi zitsiemu. Yave mvandi wutubila matedi bibulu dedi: Ngombi ayi mvalu. (Yobi 38:32-35; 39:9, 19, 20) Biuma bioso abiobio, bisimmonisa ko to lulendu lu Nzambi, vayi mvandi luzolo ayi ndueng’andi. Yobi wuvutula matondo mu masolo amomo ayi nandi wuluta fiatila mu Yave. (Yobi 42:1-6) Bobuawu mvandi, bo tunlonguka matedi bivangu, biawu bi tutebulanga moyo ti nduenga yi Yave yisukanga ko ayi nandi wutulutidi mu mangolo. Ayi nandi mvandi wala manisa ziphasi zioso. Kuzaba mawu, kulenda kindisa lufiatu luitu mu nandi.

YESU WUSADILA BIVANGU MUINGI KULONGA MATEDI TAT’ANDI

9-10. Mbi muinha ayi mvula bi tulonga matedi Yave?

9 Yesu wuzaba beni matedi bivangu. Mu kuba kisadi kipisuka, nandi wuba luaku lu kusala na Tat’andi bo bavanga nza. (Zinga. 8:30) Bosi, bo kayiza va ntoto, nandi wusadila bivangu muingi kulonga minlandikini miandi matedi Tat’andi. Mona malongi nandi kalonga.

10 Yave wummonisanga luzolo luandi kuidi baboso. Mu dilongi Yesu kavanga va Mbata Mongo, nandi wukamba minlandikini miandi mambu muadi mankinza matedi bivangu batu bazaba buboti: muinha ayi mvula. Biuma bia bibiodi abiobio, bidi beni nkinza muingi tutatamana kuzinga. Yave khanu kasa vana ko biuma abiobio kuidi batu bammanganga kunsadila. Vayi mu luzolo, nandi wumvananga muinha ayi mvula kuidi batu boso. (Matai 5:43-45) Yesu wusadila dilongi adiodio, muingi kumonisa ti Yave wummonisanga luzolo kuidi batu boso. Bo tumbakanga ndandu mu muinha voti mu mvula, tulenda yindula mu phila Yave kammonisinanga luzolo mu khambu luvasanu. Kifuani kiandi kilenda tukindisa kumonisa loluawu luzolo kuidi batu boso, mu ku balonga.

11. Khindusulu mbi tulenda baka mu kutala zinuni?

11 Yave wu tuvananga biuma bioso bintombulu muingi tuzinga. Mu diodiawu dilongi Yesu kavanga va mbata mongo, nandi mvandi wutuba: “Talanu buboti zinuni; ziawu zivatanga ko, zivelanga ko mimbutu ayi zilundanga ko bidia mu bilundulu. Vayi Tat’inu widi ku diyilu wundikilanga ziawu.” Ḿba batu baba landakana dilongi di Yesu bamona zinuni kudumuka bo nandi ka bayuvula: “Bukiedika ti benu lusa vioka ko luvalu na ziawu?” (Matai 6:26) Bukiedika, ayoyo yidi phila yimboti Yesu kasadila muingi ku tuvana lufiatu ti Yave wala dukisa zitsatu zitu zi kinsuni! (Matai 6:31, 32) Ayi dilongi adiodio, dintatamananga kukindisa bisadi bioso bikuikama. Khomba mueka yinkietu widi ntuami ntuala ku Espanha, wuba mu kiunda kibila kasa baka ko kibuangu muingi kukala. Vayi bo kamona zinuni ziaba dia zitheti, nandi wuluta baka khindusulu. Nandi wutuba: “Zinuni zinani, zithebula moyo ti Yave wu zikiebanga ayi mathebula moyo ti Yave mvandi wala khieba.” Ayi tuidi lufiatu ti nandi wuyiza baka vama va kukala.

12. Dedi bummonisina Matai 10:29-31, Mbi makuanga ma tulonga matedi Yave?

12 Yave wumvuanga nkinza kadika mutu mu befu. Ava kutuma minlandikini miandi mu kisalu ki kusamuna, Yesu wuba sadisa kununga boma bu zikhuamusu. (Tanga Matai 10:29-31.) Nandi wuba kamba matedi zinuni ziba beni zizabakana mu bilumbu biawu, dedi: makuanga. Zinuni aziozio, zisaba ko beni luvalu mu bilumbu bi Yesu. Vayi nandi wukamba minlandikini miandi: “Vasi ko ni yimueka yilenda bua va tsi mu khambu luzabu lu Tat’inu.” Nandi wubue tuba: “Benu lulutidi luvalu kena makuanga mawombo.” Yesu wukindisa minlandikini miandi ti Yave wumvuanga nkinza kadika mutu mu bawu, diawu vasaba ko kibila muingi kumona boma bu zikhuamusu. Bukiedika, minlandikini mi Yesu batebuka moyo mambu kaba kamba, bo baba monanga makuanga mu kisalu ki kusamuna kuba kuandi mu mala voti mu mavula. Khumbu zioso wummona mua zinuni aziozio, tebukanga moyo ti Yave wu kuvuanga nkinza, kibila ngie mvaku “lutidi luvalu kena makuanga mawombo.” Mu lusadusu luandi, ngie wulenda nunga zikhuamusu mu lufiatu.—Minku. 118:6.

BUIDI TULENDA LUTA LONGUKILA MATEDI NZAMBI MU BIVANGU?

13. Mbi biala ku tusadisa kulonguka matedi bivangu?

13 Befu tulenda luta longuka malongi mawombo matedi Yave mu bivangu. Buidi? Theti, tufueti botula thangu muingi kutala bivangu. Bosi tufueti yindula mbi biawu bi tulonga matedi Yave. Dibanga ko diambu diluelu kuvanga mawu. Dedi, yaya Géraldine, wunkalanga ku Camarões wutuba: “Minu yiyonzukila ku divula, diawu vaba tombulu mangolo muingi kutala bivangu.” Nkulutu mueka wu kimvuka bantedilanga Alfonso wutuba: “Minu yilonguka ti vaba tombulu kuvanga thuadusulu yimboti muingi kuba va minu veka, kutala bivangu bi Yave ayi kuyindula mbi biawu bi kundonga matedi nandi.”

Mu kubotula thangu muingi kuyindula matedi bivangu, mavanga Davidi kuyindula mbi biawu bilenda kunlonga matedi Yave (Tala lutangu 14)

14. Mbi Davidi kalonguka bo kayindula mu bivangu bi Nzambi?

14 Ntinu Davidi waba yindulanga beni matedi bivangu bi Nzambi. Nandi wukamba Yave: “Bo yintalanga diyilu diaku, bisalu bi mioku miaku, ngonda ayi zimbuetila ngie wuvanga, buna mbi bio mutu kadi, muingi wuntebukilanga moyo ayi muana mutu muingi wunkieba?” (Minku. 8:3, 4) Bukiedika, Davidi waba talanga ku diyilu va builu, vayi nandi kabasa talanga ko to zimbuetila. Vayi waba yindulanga mbi ziawu zi kunlonga matedi Mvangi diyilu ayi ntoto. Nandi wulonguka matedi lulendu Yave kadi. Ayi khumbu zinkaka, Davidi waba yindulanga buidi nyitu’andi yaba konzukila mu kivumu ki mam’andi. Bo kaba yindulanga mu mambu amomo, luzolo luandi mu nduenga yi Yave lubuelama.—Minku. 139:14-17.

15. Vana kifuani mu matedi buidi ngie wummuenanga zikhadulu zi Yave mu bivangu. (Minkunga 148:7-10)

15 Dedi Davidi, vasintombulu ko kuvanga beni mangolo muingi kuyindula matedi bivangu bi Yave. Ngie kutala biuma bidi va khonzu’aku, wulenda longuka zikhadulu ziwombo zi Yave. Dedi, yindulabu lulendu Yave kadi bo wumbaka phemu va mvevu, bo kuidi mu kuvanga beni muinha. (Yele. 31:35) Yindula mu nduenga yi Nzambi bo wummona nuni kantunga dianza. Yindula buidi Yave kambelanga bo kakumona wuntala muana mbua wunsakinina nkil’andi. Ayi vutudila Yave matondo mu luzolo luandi bo wummona ngudi wunsakana ayi muan’andi. Befu tuidi luaku lunneni muingi kulonguka matedi Yave, kibila bivangu biandi bioso kuba kuandi binneni voti biluelu, bidi bibelama voti bidi ku kinanu—bi kunzitisanga.—Tanga Minkunga 148:7-10.

16. Mbi tufueti ba bakubama muingi kuvanga?

16 Nzamb’itu lutidi nduenga, luzolo, mangolo ayi biabioso kavanga bidi bimboti. Befu tulenda longuka matedi zikhadulu ziandi aziozio, mu kubotula thangu muingi kutala bivangu. Bika befu boso tubotulanga thangu, muingi kubaka ndandu mu bivangu ayi kuyindula mbi biawu bi tulonga matedi Yave. Befu kuvanga mawu, tunkuiza luta fikama Mvang’tiu. (Yako. 4:8) Mu dilongi dinlanda tunkuiza mona buidi matata balenda sadila bivangu muingi kusadisa bana bawu kufikama Yave.

NKUNGA 5 Bivangu bi Nzambi, Mangitukulu

a Bivangu bi Yave bidi bi kukuitukila. Mu nzila muinha, befu tunnunganga kumona biteka bimboti ayi mawu ma tuvanganga kukuituka. Biuma Yave kavanga bilenda ku tulonga matedi ntindu mutu mbi nandi kadi. Mu dilongi adidi, tunkuiza longuka, kibila mbi tufueti botudilanga thangu muingi kufiongunina bivangu ayi buidi kuvanga mawu kulenda tusadisila kufikama Nzamb’itu.