1. Kii i nla hôla bés i nigil mbañ i Bibel?

 NJOHOK mankéé wada le Ben a nkal le: “Me ngwés me nigil mbañ i Bibel ngandak.” Baa yak we u nôgda nlélém jam? Tole yigil i mbañ i Bibel i nkônha we woñi? I nla yak pam le yigil i mbañ i Bibel i nene we kiki bo soso mbegee. Ndi i ngéda w’a nigil inyuki Yéhôva a bi ha i mbañ i ikété Bañga yé, bebek w’a héñha mahoñol.

2. Kii di ga wan munu yigil ini?

² Munu yigil ini, di ga wan ndik bé inyuki di nlama nigil mbañ i Bibel, ndi di ga tehe ki lelaa di nla nigil yo. U héya hala, di ga wan mbañ iba mu kaat i Daniel, di tehe ki nseñ di nla ôt ibôdôl nano ibale di nigil yo, di pam ki i nok yo.

3. Kii di nlama boñ ibale di nsômbôl nok mbañ i Bibel?

³ Di nlama bat mahôla ibale di nsômbôl nok mbañ i Bibel. Di yoñ hihéga inyu nok i jam li. Hégda le u nsômbôl ke i béñge ngim homa u nyi bé loñge, ndi liwanda joñ jada li nyi i homa nu loñge loñge. Mu kiki ni nke mu i njel, a nyi loñge loñge hee homa ni tééne, a yik hee hiki njel i nke. Ibabé pééna, w’a ba maséé le liwanda joñ li nke i yéga we! Nlélém ni bés, Yéhôva a nyi loñge loñge  hee homa di tééne munu mangéda mana, ni i mam ma mbem bés dilo di nlo. Jon inyu nok mbañ i Bibel, ni suhulnyuu, di nlama bat Yéhôva mahôla.​—Daniel 2:28; 2 Pétrô 1:19, 20.

4. Inyuki Yéhôva a bi boñ le ba tila mbañ ikété Bibel? (Yérémia 29:11) (Béñge yak titii.)

⁴ Kiki bagwal bobasôna, Yéhôva a gwé ngôñ le bon bé ba niñ loñge dilo di nlo. (Añ Yérémia 29:11.) Ndi maselna ni bagwal, Yéhôha a nla yi loñge loñge i mam ma ga bôña dilo di nlo ibabé i yoba. Jon a bi pohol ngim bôt inyu tila mbañ ikété Bibel inyu boñ le di pam i yi i mam ma ga bôña bisu bi ngéda. (Yésaya 46:10) Jon, mbañ i Bibel i yé makébla ma ma ñéba le Tata wés Nungingii a ngwés bés. Ndi kii i nkwés bés nkaa le i yom Bibel i bi pot i bisu bi ngéda i ga yon toi?

5. Kii boñge ba wanda ba yé le ba nigil mu ndémbél i Max?

⁵ Bon bés ba yé nkéñgaga i suklu ni bôt ba ba ndiihe bé Bibel. Maboñok ma bôt ba ni bipôdôl gwap, bi nla boñ le bon bés ba ba yé Mbôgi Yéhôva ba kahal pééna. I jam li jon li bi pémél mankéé Max. A nkal le: “I ngéda me bé mañge wanda me bi kahal pééna le bagwal bem ba bi jôbna me i bañga base, ni le Bibel i nlôl ni Djob.” Kii bagwal bé ba bi boñ? Max a nkal le: “Ba bi yén nwee, tolakii me bé yi le hala a bé tééñga bo.” Bagwal ba Max ba bi gwélél Bibel inyu timbhe mambadga mé. Yak Max a bi boñ ngim jam. A nkal le: “Me bi bôdôl nigil mbañ i Bibel memede, i mbus me bé añle mawanda mem mape i mam me bé nigil.” Mam ma bi sôk lelaa? Max a nkal le: “I mbus i mam ma momasôna, me bi sôk me ba nkwoog nkaa le Bibel i nlôl toi ni Nyambe!”

6. Kii u nlama boñ ibale u nôgda le pééna i nkahal jôp we mahoñol, inyuki?

⁶ Ibale kiki mankéé Max, yak we u nkahal bana pééna le Bibel i mpot maliga, hala a nlama bé lôôha tééñga we. Ndi u nlama boñ ngim jam. Pééna i yé kiki mañglét. Ibale u nyoñ bé ngéda ni nwo, ndék ni ndék, mi nla ôbôs tik yom. Inyu boñ le u héya i pééna ini i i yé kiki “mañglét” inyu hémle yoñ, u nlama badba le: ‘Baa me nhémle i yom Bibel i nkal inyu dilo di nlo?’ Ibale u ta bé nkwoog nkaa, wee u nlama nigil mbañ i Bibel i i ma yon. Lelaa u nla pam i boñ hala?

7. Imbe ndémbél Daniel a bi yigle bés inyu yi lelaa di nla nigil mbañ i Bibel? (Daniel 12:10) (Béñge yak titii.)

⁷ Daniel a bi yigle bés loñge ndémbél inyu yi lelaa di nla tibil nigil mbañ i Bibel. Mahoñol malam mon ma bé tinde nye i nigil mbañ, a bé gwés yi maliga. Daniel a bé ki mut suhulnyuu, a yik le Yéhôva a ga ti i bôt ba nyi nye, ba niñik inoñnaga ni matéak mé mapubhaga,  nogna ilam. (Daniel 2:27, 28; añ Daniel 12:10.) Daniel a bi unda suhulnyuu mu kiki a bé bat Yéhôva mahôla. (Daniel 2:18) Daniel a bé sum sum ikété yigil. A bi boñ nyiña ikété bikaat bi Bibel bi bi bé ha i ngéda yé. (Yérémia 25:11, 12; Daniel 9:2) Lelaa di nla kôna ndémbél i Daniel?

8. Inyuki ngim bôt i ntjél hémle le mbañ i Bibel i nyon, ndi kii bés di nlama boñ?

⁸ Kii i ntinde we i nigil mbañ? Baa u nigil mbañ inyu yi toi maliga? Ibale hala, Yéhôva a ga hôla we. (Yôhanes 4:23, 24; 14:16, 17) Kii ipe i nla ki tinde mut i nigil mbañ? Bôt bahogi ba nla nigil yo inyu yéñ manjom ma ma ñunda le Bibel i nlôl bé ni Nyambe. Ha ngéda i, ba ntéé map matiñ ma loñge ni béba, ba niñik ki kiki ba ngwés. Ndi bés di nlama nigil ni mahoñol malam. Jam lipe li yé le, lem ilam yada i mbéda inyu nok mbañ i Bibel.

9. Imbe lem i mbéda bés inyu nok mbañ i Bibel? Toñol.

⁹ Ba suhulnyuu. Yéhôva a mbôn le a ga hôla bôt ba yé suhulnyuu. (Yakôbô 4:6) Jon di nlama soohe nye le a hôla bés i nok mbañ i Bibel. Di nlama ki neebe le di gwé ngôñ ni mahôla ma bôt Yéhôva a ngwélél i len ini inyu jés bés i pes mbuu i loñge ngéda. (Lukas 12:42) Kiki Yéhôva a yé Nyambe nu oda, jon di kôli hoñol le a ngwélél ndigi njel yada inyu hôla bés i nok maliga ma yé ikété Bibel.​—1 Korintô 14:33; Éfésô 4:4-6.

10. Kii ndémbél i Esther i niiga bés?

¹⁰ Jôp sum sum i yigil. Pohol mbañ yada i i nlémél we, u boñ ki minyiña mu. I jam li jon sita yada le Esther a bi boñ. A bé gwés nigil mbañ i i bi legel le Mésia a ga loo. A nkal le: “Ngéda me bééna 15 nwii, me bi bôdôl tém inyu yi too i mbañ i, i bi tilba ilole Yésu a nlo hana ’isi.” Mam a bi nigil mu minhôôk mi bikaat mi ba bi léba i Tuye nwoga mi bi kwés nye nkaa. I sita i i nkal le: “Minhôôk mi bikaat mihogi mi bi tilba ilole Kristô a nlo. Jon, mbañ yosôna i i nlébna mu i nlôl ni Nyambe. Inyu nok yo, me bé lama añ yo ngandak ngélé.” Ndi a yé maséé ngandak inyu biliya a bi boñ. I mbus le a bi yoñ ngéda i nigil ngandak mbañ i Bibel, a jôp mu sum sum, a nkal le: “Memede me bi tehe le Bibel i mpot maliga!”

11. Umbe nseñ di nkôs i kwés bésbomede nkaa le Bibel i mpot maliga?

¹¹ I ngéda di ntehe lelaa mbañ i Bibel ihogi i bi yon, hala a mboñ le di bôdôl Yéhôva ñem ibabé waa, yak ni njel a ngwélél inyu éga bés. Jam lipe li yé le, mbañ i Bibel i nhôla bés i tééda bañga botñem inyu dilo di nlo, to di mboma imbe ndutu i len ini. Di wan le mbañ iba Daniel a bi tila i i nyon i len ini. I nok i mbañ i i nla hôla bés i yoñ makidik malam.

12. Makôô ma ma yé “pes yada ni kei, pes ipe ni ték lima” ma yé yimbne i kii? (Daniel 2:41-43)

¹² Añ Daniel 2:41-43. Mu eem Daniel a toñle Kiñe Nébukadnézar, makôô ma titii kiñe a bi tehe, ma bé “pes yada ni kei, pes ipe ni ték lima.” I ngéda di nhégha i mbañ i ni ini mbañ ipe di nléba i kaat Daniel ni i kaat Masoola, di nok le i makôô ma, ma yé yimbne i énél i Ngisi ni Amérika i len ini. Inyu pôdôl i énél i, Daniel a nkal le: “Pes ane yada i ga bana ngui, ii pes ipe i bombok.” Inyuki pes yada i mbomb? Inyule i bôt ba yé isi énél yé, ba ba yé titii i ték lima, ba nkéñ baane i énél ni ngui i kei. b

13. Bimbe biniigana bi mahee di ñôt i ngéda di nok i mbañ ini?

¹³ I ngéda di mbéñge i jam Daniel a nkal inyu titii kiñe a bi tehe i eem, téntén makôô mé, di ñôt biniigana bi mahee. Pog, énél i Ngisi ni Amérika i ñunda le i gwé ngui inyu ngim mam. Kiki hihéga, i bi yoñ ngaba ikeñi i gwét bi ntôla, i yémbél Gwét bi Ntôla I ni Gwét bi Ntôla II. Ndi to hala i énél i i mbomb, yak ngi manôgla ipôla bôt ba nyééne mu biloñ bi, i nkônde bômbôs yo. Iba, i énél i yon i yé ane i nsôk, ilole Ane i Nyambe i mélés biane bi bôt ba binam gwobisôna hana ’isi. To ibale biane bihogi bi nkolba ane i Ngisi ni Amérika, bi ga héñha bé yo. Di nyi hala inyule, “ngok” i i yé yimbne i Ane i Nyambe i ga nyugut makôô ma titii, pes i titii i i yé yimbne i énél i Ngisi ni Amérika.​—Daniel 2:34, 35, 44, 45.

14. Lelaa i nok mbañ i i mpôdôl makôô ma bé ni kei lôñni ték lima i nhôla bés i yoñ makidik malam?

¹⁴ Baa u yé nkwoog nkaa le mbañ i Daniel i i mpôdôl makôô ma ma yé ni kei lôñni ték lima i yé maliga? Ibale ñ, hala a ga tinde we i lona mahéñha i niñ yoñ. U ga yéñ bé yila ngwañ munu nkoñ ’isi unu, inyule ndék ngéda wee u ntjiba. (Lukas 12:16-21; 1 Yôhanes 2:15-17) I nok i mbañ ini, i nhôla ki we i tehe mahee ma nson likalô, ni i yilha bôt banigil. (Matéô 6:33; 28:18-20) I mbus le u nigil i mbañ ini, inyuki u mbadba bé i mbadga ini le: ‘Baa makidik mem ma ñunda le me yé nkwoog nkaa le ndék ngéda wee Ane i Nyambe i mélés biane bi bôt ba binam gwobisôna?’

15. Bonjee ba yé “kiñe ñombok” ni “kiñe nwelmbok” i len ini? (Daniel 11:40)

¹⁵ Añ Daniel 11:40. Daniel pes 11 i mpôdôl bikiñe biba, bi bi njo inyu yi imbe kiñe i ga énél i nkoñ ’isi. I ngéda di nhégha i mbañ i ni ini ipe, di mpam i nok le “kiñe ñombok” i yé Ruslan ni biane bi bi nit nye, ki le “kiñe nwelmbok” i yé Ngisi ni Amérika. c

16. Mambe mandutu i bet ba niñ isi énél i “kiñe ñombok” ba mboma?

¹⁶ Bagwélél ba Djob ba ba niñ i homa “kiñe ñombok” i nkom, ba nhônba ndééñga ikeñi. I yé i pam le ba bép Mbôgi Yéhôva, ba ha yak bo i mok inyu hémle yap. Ndi ilole hala a kônha lôk kéé woñi, i mam “kiñe ñombok” i mboñ ma nlédés hémle yap. Inyuki? Inyule, lôk kéé yés i nyi le i ndééñga bagwélél ba  Djob ba nkôs, i nyônôs mbañ Daniel. d (Daniel 11:41) I yi hala i nla hôla bés i tééda botñem i ngui, ni i téñbe ibabé waa.

17. Mambe mandutu bagwélél ba Nyambe ba ba yé isi énél i “kiñe nwelmbok” ba bi boma?

¹⁷ I ngéda kôba, yak “kiñe nwelmbok” i bi tééñga bagwélél ba Yéhôva ngandak. Kiki hihéga, i bibôdle bi nwii 1900, ngandak lôk kéé i bi ke i mok inyule i bé tjél yoñ ngaba i mam ma m’bô, ba bé buñga yak bon bap i suklu inyu nlélém njom. I mangéda mana, “kiñe nwelmbok” i ngwélél manjel mape inyu noode tinde bagwélél ba Nyambe i tjôô nye. Kiki hihéga, i ngéda bôt ba m’bô ba mboñ campagne inyu nit ngim nlôñ u m’bô tole inyu pohol ngim ñane, i nla pam le kristen i yoñ ini pes tole ii. I yé maliga le kristen i ga ke bé i vôte; ndi a nla nit pes yada mu ñem wé tole mahoñol mé. Ndi i nlôôha ba nseñ le di  yén haa ni mam ma m’bô ikété maboñok més ni miñem nwés!​—Yôhanes 15:18, 19; 18:36.

18. Kii di nôgda i ngéda di ntehe i ôa i yé ipôla “kiñe ñombok” ni “kiñe nwelmbok”? (Béñge yak titii.)

¹⁸ I bôt ba nhémle bé mbañ i Bibel ba nlôôha kon woñi i ngéda ba ntehe “kiñe nwelmbok” ni “kiñe ñombok” ‘ba ñômna bitoñ.’ (Daniel 11:40, buk isi lipep.) Bikiñe bi gwobiba bi gwé bakindim ba ngui, ba ba nla nol i ni i i niñ hana ’isi. Ndi di nyi le Yéhôva a ga nwas bé le hala a bôña. (Yésaya 45:18) Jon iloole hala a tééñga bés, i ôa i yé ipôla “kiñe ñombok” ni “kiñe nwelmbok” i nlama lédés hémle yés. Hala a ñunda le lisuk li nkoñ ’isi unu li yé bebee.

19. Kii di nlama yi inyu mbañ i Bibel?

¹⁹ Di nyi bé lelaa mbañ i Bibel ipe i ga yon. Ndik kiki Daniel a bé nok bé i mam momasôna a bé tila. (Daniel 12:8, 9) Ndi i ta bé inyule di ntibil bé nok lelaa ngim mbañ i ga yon, jon hala a nkobla le i ga yon bé. Di nla ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga yeelene bés i mam di nlama yi i loñge ngéda, kiki a boñ i ngéda kôba.​—Amôs 3:7.

20. Imbe mbañ i ga yon ndék ngéda, kii di nlama ke ni bisu i boñ?

²⁰ Inoñnaga ni mbañ yada, bôt b’a kal le “nsañ u yé, woñi u ta ha bé!” (1 Tésalônika 5:3) Ha nyen biane bi nkoñ ’isi bi ga leñ kwéha base gwét, bi tjé ki yo. (Masoola 17:16, 17) I mbus ba mal tjé yo, b’a yéñ yak jôs bagwélél ba Yéhôva Nyambe. (Ézékiel 38:18,19) Ha nyen gwét bi Armagédôn bi ga bôô ni. (Masoola 16:14, 16) Ndék ngéda, wee i mam ma, ma nyon ibabé set. Ilole i ngéda i i nkola, di kee ni bisu i unda Tata wés nu gwéha le di yé maséé ni i mam a nyeelene bés mu kiki di nyoñ ngéda i wan mbañ i Bibel, di hôlga bôt bape i boñ nlélém.