1. Ang’o ma nyalo konyi mondo iher puonjori weche ma nokor e Muma?

 OWADWA moro ma rawera miluongo ni Ben nowacho kama: “Aheroga nono weche ma nokor e Muma.” To nade in, be ihero puonjori weche ma nokor? Koso ineno ni weche ma nokor e Muma tiendgi tek winjo? Samoro puonjruok weche ma nokor e Muma jonyiga. Kata kamano, kaka idhi nyime puonjori e wi Jehova kod gimomiyo noyie mondo ondik weche mokor e Muma, e kaka ibiro chako hero weche ma nokorgo.

2. Ang’o ma wabiro nono e sulani?

² E sulani, wabiro wuoyo e wi gimomiyo dwarore ni wanon weche ma nokor e Muma kod kaka wanyalo nonogi. Kae to wabiro nono weche moko ariyo ma nokor e bug Daniel mondo wane kaka winjo tiendgi nyalo konyowa e kindegi.

3. Ang’o ma dwarore ni watim ka wadwaro winjo tiend wach moro ma nokor e Muma?

³ Dwarore ni wakwa Jehova mondo okonywa winjo tiend weche ma nokor e Muma. Par ane ranyisini. Wawach ni idhi e alwora moro ma ok ing’eyo. Kata kamano, in gi osiepni moro mong’eyo alworano maber. Ong’eyo kama ndara ka ndara manie alworano dhiye. Onge kiawa ni ibiro bedo mamor ahinya nikech osiepnino noyie dhi kodi. E yo ma chalo kamano, Jehova ong’eyo maber kama wasechopoe e kinde ma wadakiegi kod gik moritowa nyime. Omiyo, ka wadwaro winjo tiend weche ma nokor e Muma, dwarore ni wabolre kendo wakwa Jehova mondo okonywa.​—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Ang’o momiyo Jehova noyie mondo weche ma nokor ondik e Muma? (Jeremia 29:11) (Ne picha bende.)

 ⁴ Mana kaka janyuol moro amora maber, Jehova dwaro ni nyithinde obed gi kinde mabiro mopong’ gi mor. (Som Jeremia 29:11.) Kata kamano, mopogore gi jonyuolwa, Jehova nyalo wacho gadier gik ma biro timore e kinde mabiro. Noyie mondo weche ma nokor ondik e Muma nikech nodwaro nyisowa weche madongo ka pok gitimore. (Isa. 46:10) Weche ma nokor e Muma gin mich makende moa kuom Wuonwa manie polo. Kata kamano, ere kaka inyalo bedo gadier ni weche ma nokor e Muma biro chopo kare?

5. Ang’o ma rowere nyalo puonjore kuom ranyisi mar Max?

⁵ E skul, thoth joma nyithindwa somogo ok omiyo Muma luor. Samoro gik ma jogo wacho kata timo nyalo miyo nyithindwago obed gi kiawa moko. Ne ane gima notimore ne owadwa moro miluongo ni Max. Owacho kama: “Ka ne an e skul e kinde ma ne an rawera, nachako bedo gi kiawa ka be jonyuolna ne nie din madier, kod ka be gik ma ne gipuonja e Muma ne gin weche Nyasaye.” Jonyuolne nokonye nade? Owacho kama: “Ne ginyiso kido mar muolo kata obedo ni wachno to ne chandogi.” Jonyuol Max notiyo gi Muma sama ne gidwoko penjoge. Nitie gima Max bende notimo. Owacho kama: “An awuon nanono weche ma nokor e Muma kendo nanyiso rowere wetena gik ma napuonjora.” Mano nokelone ber mage? Owacho kama: “Nabedo gadier ni Muma en Wach moa kuom Nyasaye!”

6. Ang’o ma dwarore ni itim ka po ni in gi kiawa moko, to nikech ang’o?

⁶ Mana kaka Max, ka po ni ichako bedo gi kiawa ka be Muma oting’o weche madier, ok onego ine wich-kuot. Kata kamano, dwarore ni ikaw okang’ moro mapiyo. Kiawa chalo gi nyal ma ka ok okaw ne okang’ mapiyo, onyalo ketho gima ber mosmos. Ka idwaro golo nyal moro amora momako yieni, dwarore ni ipenjri kama: ‘Be ayie gi gima Muma wacho e wi kinde mabiro?’ Ka po ni ok in gadier gi dwoko mar penjono, dwarore ni ichak puonjori e wi weche ma nokor e Muma mosechopo kare. Ere kaka inyalo timo kamano?

7. En ranyisi mane ma Daniel noketonwa ma konyowa ng’eyo kaka wanyalo nono weche ma nokor? (Daniel 12:10) (Ne picha bende.)

⁷ Daniel noketonwa ranyisi maber ahinya ma konyowa ng’eyo kaka wanyalo nono weche ma nokor. Daniel ne nonoga weche ma nokor ka en gi paro mowinjore. Nodwaro ng’eyo adiera. Bende, Daniel nobolore. Nong’eyo ni Jehova ne dhi miye rieko mar winjo tiend weche ma nokorgo mana ka odak ka luwore gi chikene makare. (Dan. 2:27, 28; Som Daniel 12:10.) Nonyiso bende ni en ng’at mobolore kuom geno Jehova mondo okonye. (Dan. 2:18) Daniel ne puonjorega e yo matut. Notimo nonro e Ndiko ma ne yudore e ndaloge. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Ere kaka inyalo luwo ranyisi mar Daniel?

8. Ang’o momiyo jomoko tamorega yie ni weche ma nokor e Muma chopoga kare, to ang’o monego watim?

 ⁸ Bed gi paro mowinjore. Be ipuonjori weche ma nokor e Muma nikech igombo medo ng’eyo adiera? Ka en kamano, Jehova biro konyi. (Joh. 4:23, 24; 14:16, 17) Ang’o machielo ma chwaloga jomamoko mondo gipuonjre weche ma nokor e Muma? Nitie joma puonjorega wechego mondo gimany gik ma ginyalo temo nyisogo ni Muma ok en Wach Nyasaye. Timo kamano miyo giparo ni ginyalo keto chikegi giwegi ma tayo gik makare kod ma ok kare, kendo dak ka luwore gi chikegigo. Kata kamano, dwarore ni wabed gi paro makare sama wanono weche ma nokor. E wi mano, nitie kido ma dwarore ahinya ka wadwaro winjo tiend weche ma nokor e Muma.

9. Mondo wawinj tiend weche ma nokor e Muma, en kido mane ma dwarore ni wabedgo? Ler ane.

⁹ Bolri. Jehova osingo ni obiro konyo joma obolore. (Jak. 4:6) Kuom mano, dwarore ni wakwaye mondo okonywa winjo tiend weche ma nokor e Muma. Bende, ka wabolore, wabiro yie luwo yo ma Jehova tiyogo e miyowa chiemb chuny, tiende ni jatich mogen kendo mariek. (Luka 12:42) Jehova timoga gik moko e yo mochanore, omiyo, wan gadier ni otiyo mana gi jatich mogen kendo mariek kende e konyowa winjo tiend adiera manie Wachne.​—1 Kor. 14:33; Efe. 4:4-6.

10. Ang’o ma ipuonjori kuom ranyisi mar Esther?

¹⁰ Puonjri e yo matut. Yier wach moro ma nokor ma mori kendo itimie nonro. Mano e gima nyaminwa moro miluongo ni Esther notimo. Weche ma nokor e wi Mesia ne more ahinya. Owacho kama: “Ka ne ajahigni 15, nachako timo nonro mondo abed gadier ni weche ma nokorgo nondik ka pok Yesu nobiro e piny.” Weche ma nosomo e wi Dead Sea Scrolls nomiyo obedo gadier. Owacho kama: “Moko kuom wechego nondik ka pok Kristo obiro e piny kae. Omiyo, weche ma nokor ma ne nie igi noa kuom Nyasaye. Kata kamano, ne dwarore ni asomgi nyading’eny mondo awinj tiendgi.” Esther mor ahinya ni notimo kinda ma kamano. Bang’ timo nonro matut kamano e wi weche ma nokor e Muma, Esther koro nyalo wacho kama: “Anyalo neno kenda awuon ni Muma oting’o adiera!”

11. Gin ber mage ma wayudoga sama wabedo gadier ni Muma oting’o adiera?

¹¹ Sama waneno kaka weche ma nokor e Wach Nyasaye chopo kare, wamedo geno Jehova kendo bedo gadier ni otayowa e yo maber. E wi mano, weche ma nokor e Muma miyo wabedo gi geno e wi kinde mabiro, kata warom mana gi tembe ma chalo nade e kindegi.

12. Tielo molos gi “nyinyo mokikore gi lowo” ochung’ ne ang’o? (Daniel 2:41-43)

¹² Som Daniel 2:41-43. E lek ma Daniel noloko ne Ruoth Nebukadnezar, tiende sanamu ma ruodhno noleko nolos gi “nyinyo mokikore gi lowo.” Ka wapimo wach ma nokorno  kod weche mamoko ma nokor e bug Fweny, wanyalo neno gimomiyo tielogo ochung’ ne Loch mar Ingresa gi Amerka ma sani nigi teko e wi piny ngima. Daniel nowacho ni lojno ne dhi bedo “motegno e yo moro, to ma yomyom e yo machielo.” Ang’o momiyo oyom yom e yo moro? En nikech raia maggi mipimo gi lowo miyo lojno ok nyal bedo gi teko kaka nyinyo. b

13. Gin adiera mage ma wanyalo winjo maler ka wang’eyo tiend wach ma nokor e wi Loch mar Ingresa gi Amerka?

¹³ Kokalo kuom yo ma Daniel nolerogo sanamu maduong’no to ahinya-ahinya tiendene, wanyalo puonjore adiera mang’eny madongo. Mokwongo, Loch mar Ingresa gi Amerka osenyiso tekone e yore moko. Kuom ranyisi, Amerka kod Ingresa gin moko kuom pinje ma noloyo Lweny Mokwongo mar Piny Ngima kod Lweny mar Ariyo mar Piny Ngima. Kata kamano, teko ma lojno nigo osedok piny kendo biro dhi nyime dok piny nikech tungni manie kind raia maggi. Mar ariyo, lojno e ma biro bedo loch mogik ka pok Pinyruodh Nyasaye ogolo pinjeruodhi duto e pinyni. Kata obedo ni nitie pinje moko ma nyaloga kedo gi Loch mar Ingresa gi Amerka, onge loch ma nyalo kawo kare. Wawacho kamano nikech wang’eyo ni “kidi” mochung’ ne Pinyruodh Nyasaye biro goyo tiend sanamu ma ochung’ ne Loch mar Ingresa gi Amerka.​—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Ere kaka winjo tiend wach ma nokor e wi tielo molos gi nyinyo mokikore gi lowo nyalo konyowa timo yiero mabeyo?

¹⁴ Be in gadier ni weche ma Daniel nokoro e wi tiend sanamu molos gi nyinyo kod lowo gin adier? Ka en kamano, mano mulo achiel kachiel yo mitiyogo gi ngimani. Ok ibi siko ka imanyo mwandu mag pinyni nikech ing’eyo ni machiegnini gibiro lal nono. (Luka 12:16-21; 1 Joh. 2:15-17) Winjo tiend wach ma nokorni bende biro konyi neno gimomiyo onego ilend ne ji gi kinda kendo ipuonjgi. (Mat. 6:33; 28:18-20) Bang’ puonjri wach ma nokorni, donge inyalo penjori penjoni, ‘Be yiero ma atimoga nyiso ni an gadier ni Pinyruodh Nyasaye chiegni golo sirkende duto mag pinyni?’

15. “Ruoth ma nyandwat” kod “ruoth ma milambo” gin jomage e kindegi? (Daniel 11:40)

¹⁵ Som Daniel 11:40. Daniel sula mar 11 wuoyo e wi ruodhi moko ariyo kata sirkende moko ariyo ma yware ka giduto gidwaro locho e wi piny. Ka wapimo wach ma nokorno gi weche mamoko manie Muma ma bende nokor, wanyalo fwenyo ni “ruoth ma nyandwat” en Russia kod pinje ma riwe lwedo, to “ruoth ma milambo” en Loch mar Ingresa gi Amerka. c

16. Gin pek mage ma jotich Nyasaye modak e bwo “ruoth ma nyandwat” romogago?

¹⁶ Jotich Nyasaye modak e bwo loch mar “ruoth ma nyandwat” nano nikech sand ma ruodhno sandogigo. Moko kuom Jonenogo osego kendo moko osetue e jela nikech yiegi. Gik maricho ma ruodhno osebedo ka timo ne owetewa osemana tego yiegi kar nyoso chunygi. Nikech ang’o? En nikech owetewago ong’eyo ni sand ma jotich Nyasaye yudo e kindegi chopo weche ma Daniel nokoro. d  (Dan. 11:41) Ng’eyo mano nyalo konyowa medo tego genowa kendo makore motegno gi Jehova.

17. Gin pek mage ma jotich Nyasaye modak e alwora ma “ruoth ma milambo” lochoe osekaloe?

¹⁷ E kinde mokalo, “ruoth ma milambo” bende nosando jotich Nyasaye achiel kachiel. Kuom ranyisi, e chak higni mag 1900 nyaka 1950, notue owetewa mang’eny e jela kendo noriemb nyithindgi mang’eny e skunde mana nikech ne gitamore riwo lwedo weche mag pinyni. Bende, e higni machiegnigi, Joneno mag Jehova modak e alwora ma ruodhno lochoe, osekalo e tembe mamoko mopogore opogore ma nyalo temo makruokgi gi Pinyruodh Nyasaye. Kuom ranyisi, e kinde yiero mag siasa, Jakristo moro nyalo po kochako riwo lwedo chama moro mar siasa kata jasiasa moro. Nyalo bedo ni ok obi dhi goyo ombulu, kata kamano, e pache kod e chunye to doher ni ng’at moro kata chama moro olochi. To mano kaka dwarore ni waked matek  mondo kik wadonj e weche mag siasa bed ni en kokalo kuom timbewa, pachwa, kata chunywa!​—Joh. 15:18, 19; 18:36.

18. Ang’o monego watim sama “ruoth ma milambo” kod “ruoth ma nyandwat” yware? (Ne picha bende.)

¹⁸ Joma onge yie kuom weche ma nokor e Muma nyalo bedo maluor sama gineno ka “ruoth ma nyandwat” piem gi “ruoth ma milambo.” (Dan. 11:40) Ruodhi ariyogo nigi gige lweny ma ginyalo tiyogo e tieko ji duto e pinyni. Kata kamano, wang’eyo ni Jehova ok nyal yie mondo gima kamano otimre. (Isa. 45:18) Kuom mano, kar mondo wabed gi parruok kata luoro sama ruodhi ariyogo yware, ywaruokgino onego omed tego yiewa. Mano en nikech ywaruokgino nyiso ni giko pinyni osekayo machiegni.

19. Ang’o monego wang’e e wi weche ma nokor e Muma?

¹⁹ Ok wang’eyo kaka weche moko ma nokor e Muma biro chopo. Kata mana janabi Daniel ne ok ong’eyo tiend weche duto ma nondiko. (Dan. 12:8, 9) Kata kamano, bedo ni ok wang’eyo tiend weche moko ma nokor kata kaka gibiro chopo, ok nyis ni wechego ok bi chopo. Wan gadier ni e kinde mowinjore, Jehova biro fwenyonwa tiend weche mamoko ma nokor, mana kaka notimo e kinde mokalo.​—Amos 3:7.

20. Gin weche mage madongo ma nokor e Muma ma wabiro neno ka chopo machiegnini, to ang’o monego wasik ka watimo?

²⁰ Machiegnini, ibiro land ni “kuwe nitie kendo weche beyo.” (1 The. 5:3) Sirkende mag pinyni biro lokore gi dinde mag miriambo, kendo gibiro kethogi chuth. (Fwe. 17:16, 17) Kae to gibiro monjo jo Nyasaye. (Eze. 38:18, 19) Wechego duto biro chopo e gikogi e lweny mar Har–Magedon. (Fwe. 16:14, 16) Wanyalo bedo gadier ni wechego biro timore machiegnini. Ka pok kindego ochopo, weuru wadhi nyime nyiso ni wahero Wuonwa manie polo kuom puonjruok weche ma nokor e Muma, kendo konyo jomamoko bende mondo otim kamano.