NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 34
Kumbi Tisambiranji ku Mauchimi nga mu Bayibolu?
“Wo aziŵa vinthu ndiwu azamuvwisa.”—DANI. 12:10.
SUMU 98 Malemba Ngakulembeka Mwakulongozgeka ndi Chiuta
VO TISAMBIRENGI MU NKHANI IYI a
1. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tikondwengi asani tisambira mauchimi nga mu Bayibolu?
MUBALI munyaki wachinyamata zina laki Ben wangukamba kuti: “Nditanja kusambira mauchimi nga mu Bayibolu.” Kumbi namwi mutanja kungasambira? Pamwenga muwona kuti mauchimi nga mu Bayibolu nganononu? Nyengu zinyaki mungawona kuti kusambira mauchimi kunozga cha. Kweni asani mungaziŵa chifukwa cho Yehova wakuzomereze kuti ngalembeki mu Mazu ngaki, namwi mungayamba kungayanja.
2. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?
2 Mu nkhani iyi, tiwonengi chifukwa cho titenere kusambiriya mauchimi nga mu Bayibolu kweniso mo tingangasambiriya. Kweniso tikambiskanengi mauchimi ngaŵi nga mu buku la Daniyeli kuti tiwoni mo kuvwisa mauchimi ngenanga kungatiwovye sonu.
NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KUSAMBIRA MAUCHIMI NGA MU BAYIBOLU?
3. Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tingavwisi umampha mauchimi nga mu Bayibolu?
3 Kuti tingavwisi mauchimi nga mu Bayibolu tikhumbika kuwovyeka ndi Yehova. Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Mwaluta ku malu nganyaki ngo mutingaziŵa umampha cha, kweni mubwezi winu yo mwalongozgana nayu watingaziŵa umampha malu ngo. Iyu waziŵa umampha po muli kweniso waziŵa nthowa zosi. Tikayika cha kuti mungakondwa chifukwa chakuti mubwezi winu wazomera kuti mulutiyi limoza! Mwakuyanana ŵaka, Yehova we nge mubwezi winu mwenuyu. Iyu waziŵa umampha vo vichitikengi kunthazi. Mwaviyo, kuti tivwisi umampha mauchimi nga mu Bayibolu, tikhumbika kupempha Yehova kuti watiwovyi.—Dani. 2:28; 2 Petu. 1:19, 20.
Kusambira mauchimi nga mu Bayibolu kungatiwovya kuti tinozgeke vinthu vo vichitikengi kunthazi (Wonani ndimi 4)
4. Ntchifukwa wuli Yehova wakuzomereza kuti mauchimi ngalembeki mu Mazu ngaki? (Yeremiya 29:11) (Wonani so chithuzi.)
4 Nge mo mpapi wamampha wachitiya, Yehova wakhumba kuti ŵana ŵaki azikondwi kunthazi. (Ŵerengani Yeremiya 29:11.) Kweni mwakupambana ndi mpapi weyosi, Yehova wangatikambiya vo vichitikengi kunthazi, ndipu vo wakamba vichitika nadi. Yehova wakusankha ŵanthu kuti alembi mauchimi ngaki mu Bayibolu kuti tiziŵi vinthu vinyaki vakukhumbika ukongwa, vinthu vo vechendachitiki. (Yesa. 46:10) Mauchimi nga mu Bayibolu ndi mphasu yakutuliya kwa Awusefwi akuchanya. Kweni kumbi mungasimikiza wuli kuti vo Bayibolu likamba vazamufiskika nadi?
5. Kumbi achinyamata angasambiranji pa vo vinguchitikiya Max?
5 Kusukulu, kanandi ŵana ŵidu achita vinthu ndi ŵanthu wo atilitumbika cha Bayibolu pamwenga wo atilitumbika kamanavi. Vo ŵanthu ŵenaŵa akamba pamwenga kuchita, vingachitiska kuti achinyamata wo mbakaboni akayikiyengi vo agomezga. Wonani vo vinguchitikiya mubali munyaki zina laki Max. Iyu wanguti, “Pa nyengu yo ndasambiranga sukulu, ndingwamba kukayika kuti vo apapi ŵangu andisambizanga wenga uneneska kweniso kuti Bayibolu likukambirika ndi Chiuta.” Kumbi apapi aku Max anguchita wuli? Iyu wanguti: “Yiwu anguchita vinthu mwakuzika, chinanga kuti ndinguziŵa kuti afipanga mtima.” Apapi aku Max angumumuka mafumbu ngo wenga nangu kutuliya mu Bayibolu. Max wanguchita so chinthu chinyaki. Iyu wangukamba kuti: “Ndingwamba kusambira uchimi unyaki wa mu Bayibolu. Ndipu ndakambiyangaku anyangu mumpingu vo ndingusambira.” Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitika pavuli paki? Max wanguti, “Ndati ndachita venivi, ndingusimikiziya kuti Bayibolu likukambirika ndi Chiuta!”
6. Kumbi mutenere kuchitanji asani mukayikiya, nanga ntchifukwa wuli?
6 Mwakuyanana ndi Max, asani mwayamba kukayikiya kuti Bayibolu likamba uneneska mutenere cha kujimba mulandu. Kweni mutenere kuchitapu kanthu mwaliŵi. Kukayikiya kwe nge ulosu. Asani mwaulekere, kamana ndi kamana ungananga chinthu chinyaki chakuzirwa ukongwa. Mwakuyanana ŵaka, kuti mutuzgemu “ulosu,” pamwenga kuti vinthu vo mukayikiya vo vingananga chivwanu chinu, mutenere kujifumba kuti, ‘Kumbi ndigomezga vo Bayibolu likamba kuti vichitikengi kunthazi?’ Asani mukayikiya, mutenere kusambira mauchimi nga mu Bayibolu ngo ngakufiskika kali. Kumbi mungachita wuli venivi?
KUMBI TINGANGASAMBIRA WULI MAUCHIMI NGA MU BAYIBOLU?
Kuti timuthembengi ukongwa Yehova nge mo Daniyeli wanguchitiya, tikhumbika kuja akujiyuyuwa, kusambira mauchimi nga mu Bayibolu mwakuphwere kweniso kungasambira ndi vifukwa vakwenere (Wonani ndimi 7)
7. Kumbi Daniyeli wakutisiliya chakuwoniyapu wuli pa nkhani yakusambira mauchimi? (Daniyeli 12:10) (Wonani so chithuzi.)
7 Mchimi Daniyeli wakutilongo chakuwoniyapu chamampha cha mo tingasambiriya mauchimi nga mu Bayibolu. Daniyeli wasambiranga mauchimi ndi chifukwa chakwenere, iyu wakhumbanga kuziŵa uneneska. Daniyeli wenga so wakujiyuyuwa. Iyu waziŵanga kuti Yehova wamuwovyengi kuvwisa mauchimi asani walutirizgengi kuja pa ubwezi wakukho ndi iyu kweniso kumuvwiya. (Dani. 2:27, 28; ŵerengani Daniyeli 12:10.) Daniyeli wangulongo kuti wenga wakujiyuyuwa chifukwa wathembanga Yehova kuti wamuwovyi. (Dani. 2:18) Daniyeli wasambiranga so mauchimi mwakuphwere. Iyu wafufuzanga Malemba ngakukambirika ngo ngengaku mu nyengu yaki. (Yere. 25:11, 12; Dani. 9:2) Kumbi mungamuyezga wuli Daniyeli?
8. Ntchifukwa wuli ŵanthu anyaki asambira mauchimi nga mu Bayibolu, nanga isi titenere kuchitanji?
8 Muwonengi vifukwa vo musambiriya mauchimi. Kumbi musambira mauchimi nga mu Bayibolu chifukwa chakuti mukhumbisiska kuziŵa uneneska? Asani ndi viyo Yehova wakuwovyeningi. (Yoha. 4:23, 24; 14:16, 17) Kweni ŵanthu anyaki asambira Bayibolu pa vifukwa vinyaki. Mwakuyeruzgiyapu, anyaki asambira kuti asaniyi ukaboni wakuti Bayibolu likukambirika ndi Chiuta cha. Yiwu aŵanaŵana kuti asani Bayibolu likukambirika ndi Chiuta cha, angasankha ŵija pakati pa chamampha ndi chiheni. Kweni isi titenere kulisambira ndi vifukwa vakwenere. Kusazgiyapu yapa, tikhumbika kuja ndi jalidu linyaki lakukhumbika ukongwa lo lingatiwovya kuti tivwisi mauchimi nga mu Bayibolu.
9. Kumbi tikhumbika jalidu nili kuti tivwisi mauchimi nga mu Bayibolu? Konkhoskani.
9 Jani akujiyuyuwa. Yehova walayizga kuti wawovyengi ŵanthu akujiyuyuwa. (Yako. 4:6) Mwaviyo, titenere kumupempha kuti watiwovyi kuvwisa mauchimi nga mu Bayibolu. Titenere so kuziŵa kuti tikhumbika chovyu kuziya mu nthowa yo Yehova wagwiriskiya ntchitu kuti watipaski chakurya chauzimu pa nyengu yakwenere. (Luka 12:42) Yehova ndi Chiuta wachimtimbaheka cha. Mwaviyo mphakuvwika kuti iyu wagwiriskiya ntchitu nthowa yimoza kuti watiwovyi kuvwisa uneneska wo we mu Mazu ngaki.—1 Akori. 14:33; Aefe. 4:4-6.
10. Kumbi musambiranji pa vo vinguchitikiya Esther?
10 Musambirengi mwakuphwere. Sankhani uchimi wo utikukondwesani ndipu fufuzani mwakuphwere uchimi wo. Venivi ndivu mzichi munyaki zina laki Esther wanguchita. Iyu wakhumbanga kuziŵa vinandi vakukwaskana ndi mauchimi ngo ngakambanga va kuza kwaku Mesiya. Iyu wangukamba kuti: “Pa nyengu yo ndenga ndi vyaka 15, ndingwamba kufufuza ukaboni wakusimikiziya kuti mauchimi ngenanga ngangulembeka nadi Yesu wechendazi pacharu.” Vo wangusambira wati waŵerenga vakukwaskana ndi Mipukutu ya ku Nyanja Yakufwa vingumuwovya kuti wagomezgengi mauchimi nga mu Bayibolu. Iyu wangukamba kuti: “Mipukutu yinyaki, yingulembeka kali ukongwa Khristu wechendazi. Mwaviyo, mauchimi ngo ngenga mwenumu ngatenere kuti ngangutuliya kwaku Chiuta.” Esther wangukamba so kuti, “Kuti ndivwisi mauchimi ngenanga, ndakhumbikanga kuŵerenga mwakuwerezawereza.” Kweni iyu wakondwa kuti wanguyesesa kuchita venivi. Wati wasambira mauchimi nga mu Bayibolu ngamanavi, iyu wangukamba kuti, “Ndingujiwone ndija kuti vo Bayibolu likamba vauneneska!”
11. Kumbi tiyanduwa wuli asani tisaniya ukaboni wakuti vo Bayibolu likamba vauneneska?
11 Asani tiwona mo mauchimi nganyaki nga mu Bayibolu ngafiskikiya, titimuthemba ukongwa Yehova kweniso tigomezga ulongozgi wosi wo iyu watitipaska. Kusazgapu yapa, mauchimi nga mu Bayibolu ngatitiwovya kuti tilindizgengi vinthu vamampha va kunthazi chinanga kuti pasonu panu tikumana ndi masuzgu. Sonu tiyeni tikambiskani mauchimi ngaŵi ngo ngakulembeka ndi Daniyeli ngo ngafiskika mazuŵa nganu. Kuvwisa mauchimi ngenanga kungatiwovya kuti tisankhengi vinthu mwazeru.
NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KUZIŴA MAPHAZI NGACHISULU CHAKUSAZGIKANA NDI DONGU?
12. Kumbi maphazi nga ‘chisulu chakusazgikana ndi dongu lakuwoloŵa’ ngamiyanji? (Daniyeli 2:41-43)
12 Ŵerengani Daniyeli 2:41-43. Malotu ngaku Nebukadinezara ngo Daniyeli wangufwatuliya, maphazi nga chikozgu cho fumu yinguwona ngenga nga ‘chisulu chakusazgikana ndi dongu lakuwoloŵa.’ Asani tiyananisa uchimi wenuwu ndi mauchimi nganyaki ngo nge mu buku la Daniyeli ndi Chivumbuzi, tisimikiza kuti maphazi ngamiya Ulamuliru wa Britain ndi America wo ulamuliya pacharu chosi mazuŵa nganu. Pakukonkhoska vakukwaskana ndi ufumu wenuwu, Daniyeli wangukamba kuti, “vigaŵa vinyaki va ufumu wo vazamuja vanthazi kweni vinyaki vazamuja vambula nthazi.” Ntchifukwa wuli vigaŵa vinyaki vazamuja vambula nthazi? Chifukwa chakuti ŵanthu bweka wo ayeruzgikiya ndi dongu lakuwoloŵa, atiwutondekeska kuchita vinthu nge chisulu. b
13. Kumbi mbuneneska nuwu wo tiziŵa asani tavwisa uchimi wa maphazi nga chisulu chakusazgikana ndi dongu?
13 Tisambira uneneska wakukhumbika ukongwa kutuwa ku chikozgu cho Daniyeli wanguchikonkhoska. Ndipu tingasambira vinandi kutuliya ku maphazi nga chikozgu chenichi. Chakwamba, Ulamuliru wa Britain ndi America ulongo kuti we ndi nthazi mu nthowa zinyaki. Mwakuyeruzgiyapu, charu cha United States ndi Britain venga mu gulu la vyaru vo vinguwina Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi ndipuso Nkhondu Yachiŵi ya Pacharu Chosi. Kweni ŵanthu wo alamulika ndi ufumu wenuwu, achitiska kuti ufumu uwu uŵevi nthazi, ndipu alutirizgengi kuchita venivi. Chachiŵi, Ulamuliru wa Britain ndi America ndiwu wakumaliya kulamuliya pacharu chosi, Ufumu waku Chiuta wechendatuzgepu maufumu ngosi nga ŵanthu. Chinanga kuti vyaru vinyaki vingalimbana ndi Ulamuliru wa Britain ndi America, kweni vazamusere mumalu mwaki cha. Tiziŵa venivi chifukwa chakuti “mwa” wo umiya Ufumu waku Chiuta wazamuphwanya maphazi, ngo pachikozgu ngamiya Ulamuliru wa Britain ndi America.—Dani. 2:34, 35, 44, 45.
14. Kumbi kuvwisa uchimi wakukwaskana ndi maphazi nga chisulu chakusazgikana ndi dongu kutitiwovya wuli kuti tisankhengi vinthu mwazeru?
14 Kumbi musimikiza kuti uchimi waku Daniyeli wakukwaskana ndi maphazi nga chisulu chakusazgikana ndi dongu ngwauneneska? Asani ndi viyo, venivi vingakwaska vo muchita pa umoyu winu. Mwakuyeruzgiyapu, maŵanaŵanu nginu ngaŵengi pa kupenja ndalama zinandi cha mucharu ichi pamwenga kusaniya vinthu vinandi vakuliŵavu chifukwa muziŵa kuti pambula kuswera yapa, charu chiheni ichi chituzgikengepu. (Luka 12:16-21; 1 Yoha. 2:15-17) Kuvwisa uchimi wenuwu kukuwovyeningi so kuti muwonengi kuti ntchitu yakupharazga kweniso kusambiza ŵanthu njakukhumbika ukongwa. (Mate. 6:33; 28:18-20) Sonu pakuti tasambira uchimi wenuwu, jifumbeni kuti, ‘Kumbi vo ndisankha vilongo kuti ndisimikiza kuti pambula kuswera yapa Ufumu waku Chiuta utuzgengepu maboma ngosi nga ŵanthu?’
NTCHIFUKWA WULI TIKHUMBIKA KUZIŴA “FUMU YA KUNKHONDI” NDI “FUMU YA KUMWERA”?
15. Kumbi ndiyani yo wamiya “fumu ya kunkhondi” ndipuso “fumu ya kumwera” mazuŵa nganu? (Daniyeli 11:40)
15 Ŵerengani Daniyeli 11:40. Chaputala 11 cha buku la Daniyeli chikamba vakukwaskana ndi mafumu ngaŵi pamwenga kuti maulamuliru ngo ngalimbana. Asani tiyananisa uchimi wenuwu ndi mauchimi nganyaki nga mu Bayibolu, tiziŵa kuti “fumu ya kunkhondi” yimiya charu cha Russia ndi vyaru vinyaki vo vikoliyana nachu. Penipo “fumu ya kumwera” yimiya Ulamuliru wa Britain ndi America. c
Tifipa mtima cha kweniso tikholesa chivwanu chidu asani tiziŵa kuti kulimbana ko kulipu pakati pa “fumu ya kunkhondi” ndi “fumu ya kumwera” kufiska uchimi wa mu Bayibolu (Wonani ndimi 16-18)
16. Kumbi ŵanthu aku Chiuta wo aja muvyaru vo vilamulika ndi “fumu ya kunkhondi” akumana ndi masuzgu wuli?
16 Ŵanthu aku Chiuta wo aja muvyaru vo vilamulika ndi “fumu ya kunkhondi” atombozgeka ndi fumu yeniyi. Akaboni aku Yehova anyaki apumika kweniso aŵikika mujeri chifukwa cha chivwanu chawu. Kweni vo “fumu ya kunkhondi” yichita, vitiŵaweze vuli cha abali ndi azichi ŵidu. Mumalu mwaki, vikholesa chivwanu chawu. Chifukwa wuli? Chifukwa abali ŵidu aziŵa kuti kutombozgeka kwa ŵanthu aku Chiuta kufiska uchimi wo ukulembeka mu buku la Daniyeli. d (Dani. 11:41) Kuziŵa venivi kungatiwovya kuti tilutirizgi kulindizga vinthu vamampha kweniso tilutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Yehova.
17. Kumbi ŵanthu aku Chiuta akumana ndi masuzgu wuli chifukwa cha ulamuliru wa “fumu ya kumwera”?
17 Nyengu yinyaki kuvuli, “fumu ya kumwera” yatombozganga ŵanthu aku Yehova. Mwakuyeruzgiyapu, venivi vinguchitika pa Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi ndipuso pa Nkhondu Yachiŵi ya Pacharu Chosi. Pa nyengu yeniyi abali ŵidu anandi anguŵikika mujeri chifukwa chakukana kusere usilikali kweniso kuchitaku vandali. Ndipuso ŵana ŵa Akaboni anyaki anguŵadikisa ku sukulu chifukwa chakukana kugwadiya mbendera. Kweni mu vyaka va pambula kuswera, ateŵeti akugomezgeka aku Yehova wo aja muvyaru vo vilamulika ndi fumu ya kumwera, ayeseka mu nthowa zakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, pa nyengu ya visankhu, Mkhristu wangayeseka kuti walongo kuti we kuchigaŵa cha chipani chinyaki pamwenga mulongozgi munyaki wandali. Iyu wangaluta cha kuchivota. Kweni mu maŵanaŵanu ngaki kweniso mumtima mwaki wangakhumba kuti chipani chinyaki ndichu chiwini. Mwaviyo, tingachita umampha ukongwa kuleka kuchitaku chechosi chakukwaskana ndi ndali, kuziya mu vakuchita kweniso mumaŵanaŵanu mwidu!—Yoha. 15:18, 19; 18:36.
18. Kumbi isi tichita wuli asani tiwona “fumu ya kunkhondi” ndi “fumu ya kumwera” zichilimbana? (Wonani so chithuzi.)
18 Ŵanthu wo atingagomezga cha mauchimi nga mu Bayibolu, angafipa mtima ukongwa asani awona kuti “fumu ya kumwera” ‘yapingilizana masengwi’ ndi “fumu ya kunkhondi.” (Dani. 11:40, mazu ngamumphata) Maufumu ngosi ngaŵi ngenanga nge ndi vidya va nyukiliya vo vingananga chamoyu chechosi pacharu. Kweni tiziŵa kuti Yehova wazomerezengi cha kuti venivi vichitiki. (Yesa. 45:18) Mwaviyo, asani tiwona “fumu ya kunkhondi” yilimbana ndi “fumu ya kumwera,” isi tifipa mtima cha, mumalu mwaki vikholesa chivwanu chidu. Venivi vititisimikiziya kuti umaliru wa charu chiheni ichi we pafupi.
LUTIRIZGANI KUSAMBIRA MWAKUPHWERE MAUCHIMI NGA MU BAYIBOLU
19. Kumbi tikhumbika kuziŵanji vakukwaskana ndi mauchimi nga mu Bayibolu?
19 Tiziŵa cha mo mauchimi nganyaki nga mu Bayibolu ngazamufiskikiya. Mchimi Daniyeli nayu wanguziŵa cha vo vinthu vinyaki vo iyu wangulemba vang’anamuwanga. (Dani. 12:8, 9) Kweni kuleka kuziŵa mo mauchimi nganyaki ngazamufiskikiya, ving’anamuwapu cha kuti mauchimi ngo ngazamufiskika cha. Tikayika cha kuti Yehova wazakutivumbuliya vinthu vo tikhumbika kuviziŵa pa nyengu yakwenere nge mo wanguchitiya mu nyengu yakali.—Amosi 3:7.
20. Kumbi ndi mauchimi ngakukondwesa nanga ngo ngafiskikengi pambula kuswera, nanga isi tikhumbika kulutirizga kuchitanji?
20 Pambula kuswera yapa mitundu ya ŵanthu yazamupharazga kuti, “Chimangu ndi kuvikilirika!” (1 Ate. 5:3) Pavuli paki, andali pacharu chosi azamuyukiya chisopa chaboza ndipu azakuchibwanganduwa. (Chivu. 17:16, 17) Asani ivi vachitika, azamuyukiya ŵanthu aku Chiuta. (Ezeki. 38:18, 19) Venivi vazamusosomo nkhondu yakumaliya ya Aramagedoni. (Chivu. 16:14, 16) Tisimikiza kuti vinthu venivi vichitikengi pambula kuswera. Mpaka po venivi vichitikiyengi, tiyeni tilutirizgi kuŵawonga Awusefwi akuchanya mwakusambira mauchimi nga mu Bayibolu kweniso kovya ŵanthu anyaki kuchita venivi.
SUMU 95 Ukweru Uŵaliyaŵaliya
a Kwali vinthu vingafika paheni wuli mucharu ichi, tisimikiza kuti viŵengi umampha pambula kuswera yapa. Mauchimi nga mu Bayibolu ngo tisambira ngatitisimikiziya venivi. Mu nkhani iyi, tiwonengi vifukwa vo titenere kusambiriya mauchimi nga mu Bayibolu. Tikambiskanengi so mwakudumuwa mauchimi ngaŵi ngo ngakulembeka ndi Daniyeli kweniso tiwonengi mo isi tingayanduliya asani tangavwisa.
b Wonani nkhani yamutu wakuti “Yehova Waulula ‘Zimene Ziyenera Kuchitika Posachedwapa,’” mu Chigongwi cha Mlinda cha Chichewa cha June 15, 2012, ndimi 7-9.
