1. Se a te mea e mafai o fesoasoani mai ke fia‵fia tatou o suke‵suke ki valoaga i te Tusi Tapu?

 “AU E fiafia o sukesuke ki valoaga i te Tusi Tapu,” ne fai mai se taina talavou e igoa ki a Ben. E ‵lago koe ki a ia? Io me e mata, e mafaufau koe me e faigata ke malamalama i valoaga? Kāti e mafaufau koe me e se gali ke sukesuke ki valoaga. Kae kafai ko iloa ne koe te pogai ne fai ne Ieova ke tusi a valoaga konā i tena Muna, kāti ka mafai o ‵fuli tau kilokiloga.

2. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

² Ka sau‵tala tatou i te mataupu tenei ki pogai e ‵tau ei o tauloto tatou ki valoaga i te Tusi Tapu e penā foki mo auala e mafai ne tatou o suke‵suke ki ei. Ka oti ko suke‵suke ei tatou ki valoaga e lua i te tusi o Tanielu ke iloa atu a te aoga o valoaga konā ki a tatou i aso nei māfai e malama‵lama i ei.

3. Se a ‵tou mea e ‵tau o fai ko te mea ke malama‵lama i valoaga i te Tusi Tapu?

³ Kafai e fia malama‵lama tatou i valoaga i te Tusi Tapu, e ‵tau o ‵sala atu tatou ki se fesoasoani. Mafaufau ki te fakatusaga tenei. Fakaataata aka me ko fanatu koe ki se koga e se masani koe ki ei, kae ko tou taugasoa telā e olo tasi koulua e masani ‵lei mo te koga tenā. E iloa ne ia te koga tenā e ‵nofo koulua i ei mo auala takitasi. E mautinoa eiloa me ka fiafia koe me ne vau tou taugasoa i a koe! I se auala tai ‵pau, e iloa ‵lei ne Ieova te vaitaimi ko ‵nofo tatou i ei kae iloa foki ne ia a mea ka ‵tupu fakamuli i te auala tenei e sa‵sale tatou i ei. Tela la, ke malama‵lama i valoaga i te Tusi Tapu, e ‵tau o ‵sala atu tatou mo te loto maulalo ki te fesoasoani o Ieova.—Tani. 2:28; 2 Pe. 1:19, 20.

4. Kaia ne fai ei ne Ieova ke fakamau a valoaga i tena Muna? (Ielemia 29:11) (Onoono foki ki te ata.)

⁴ E pelā mo so se mātua ‵lei, e manako a Ieova ke maua ne ana  tama‵liki se olaga fiafia i aso mai mua. (Faitau te Ielemia 29:11.) Kae e ‵kese eiloa a Ieova mai so se mātua, me e mafai o ‵valo ne ia a mea ka ‵tupu i aso mai mua, kae e ‵tonu faeloa. Ne fai ne Ieova ke fakamau a valoaga konā i tena Muna ko te mea ke iloa ne tatou a mea tāua konā a koi tuai o ‵tupu. (Isa. 46:10) Tela la, a valoaga i te Tusi Tapu ne meaalofa tāua mai te ‵tou Tamana faka-te-lagi. Kae e mafai pefea o mautinoa i a koe me ka taunu eiloa a mea kolā ne ‵valo mai i te Tusi Tapu?

5. Ne a mea e mafai o tauloto ne se tamaliki mai te tala o Max?

⁵ I te akoga, e masani o ‵milo tasi ‵tou tama‵liki mo latou kolā e se āva ki te Tusi Tapu. E mafai o fakalotolotolua se tamaliki Molimau ki mea e talitonu a ia ki ei ona ko pati mo amioga a tama‵liki i te akoga. Mafaufau ki te tala o te taina ko Max. Ana muna, “I te taimi koi akoga au, ne kamata o fakalotolotolua au ki akoakoga a oku mātua e uiga ki te lotu tonu penā foki te Tusi Tapu me ko te Muna a te Atua.” Ne a mea ne fai ne ana mātua? Ne fai mai a ia, “Ne seki kaitāua lāua faitalia loa te lā manava‵se.” Ne tali ne mātua o Max ana fesili mai te Tusi Tapu. E isi foki se mea ne fai ne Max. “Ne fai aku sukesukega ki valoaga i te Tusi Tapu,” ko ana pati, “kae sau‵tala mo nisi tama‵liki ki aku mea ne tauloto.” Se a te mea ne iku mai i ei? Ne fai mai a Max, “I te taimi tenā, ne talitonu au me i te Tusi Tapu se tusi eiloa mai i te Atua!”

6. Kafai ko fakalotolotolua koe, se a tau mea e ‵tau o fai, kae kaia?

⁶ E pelā mo Max, kafai ko kamata o fakalotolotolua koe ki te munatonu telā e maua i te Tusi Tapu, e se ‵tau mo koe o mā. Kae e manakogina ke fai ne koe se mea e uiga ki ei. E fai a te fakalotolotolua e pelā me se mea ‵popo. Kafai e se saga tonu ki ei, e mafai o fakamasei malielie i ei se mea tāua ‵ki. Ke tapale kea‵tea so se mea “‵popo” mai tou fakatuanaki, e ‵tau o fesili ifo koe penei, ‘E mata, e talitonu au ki pati a te Tusi Tapu e uiga ki aso mai mua?’ Kafai e se mautinoa i a koe, ko manakogina ei ke sukesuke koe ki valoaga i te Tusi Tapu kolā ko oti ne fakataunu. E fai pefea ne koe te mea tenā?

7. Se a te fakaakoakoga ne tuku mai ne Tanielu ki te auala ke fai ei a sukesukega ki valoaga? (Tanielu 12:10) (Onoono foki ki te ata.)

⁷ Ne tuku mai ne Tanielu se fakaakoakoga ‵lei mō tatou katoa ki te auala ke suke‵suke ki valoaga. E isi se manakoga tonu ne sukesuke ei a Tanielu ki valoaga, ko te mea ke iloa ne ia te munatonu. Ne loto maulalo foki a Tanielu, me e iloa ne ia me ka tuku mai ne Ieova te malamalama ki a latou kolā e iloa ne latou a ia kae ola e ‵tusa mo ana tulaga ‵ma. (Tani. 2:27, 28; faitau te Tanielu 12:10.) Ne fakamaoni mai ne ia tena loto maulalo e auala i te fakalagolago ki a Ieova mō se fesoasoani. (Tani. 2:18) Ne fai faka‵lei foki ne Tanielu ana sukesukega. Ne sukesuke a ia ki vaega o te Tusi Tapu kolā ne mafai o maua i taimi konā. (Iele. 25:11, 12; Tani. 9:2) E mafai pefea o fakaakoako koe ki a Tanielu?

8. Kaia e se fia tali‵tonu ei a nisi tino me e ‵tonu a valoaga i te Tusi Tapu, kae ne a mea e ‵tau o fai ne tatou?

⁸ Iloilo aka tou manakoga tonu. E mata, e sukesuke koe ki valoaga i te Tusi Tapu ona ko  te lasi o tou manakoga ke iloa te munatonu? Kafai e tenā loa, ka fesoasoani atu a Ieova ki a koe. (Ioa. 4:23, 24; 14:16, 17) Ne a nisi pogai e suke‵suke ei a nisi tino ki valoaga i te Tusi Tapu? Ko te mea ke maua ne latou ne fakamaoniga me i te Tusi Tapu e sē se tusi mai i te Atua. E mafau‵fau latou me kafai te Tusi Tapu e sē se tusi mai i te Atua, ko mafai ei ne latou o fai olotou fakaikuga totino e uiga ki te mea tonu mo te mea ‵se. Kae e ‵tau o fai ‵tou sukesukega mō se pogai ‵tau. E se gata i ei, e manakogina ke maua ne tatou se uiga tāua ko te mea ke malama‵lama i valoaga i te Tusi Tapu.

9. Se a te uiga e manakogina ne tatou ke malama‵lama i valoaga i te Tusi Tapu? Fakamatala mai.

⁹ Ke loto maulalo. E tauto mai a Ieova me ka fesoasoani a ia ki tino loto mau‵lalo. (Iako. 4:6) Tela la, ke malama‵lama i valoaga i te Tusi Tapu, e ‵tau o ‵talo atu tatou mō Tena fesoasoani. Kafai e loto mau‵lalo tatou, ka talia foki ne tatou a te auala e fakaaoga ne Ieova ke fakasoa mai i ei a mea‵kai faka-te-agaga i te taimi tonu. (Luka 12:42) A Ieova ko te Atua telā e fakatoka faka‵lei ana mea, tela la, e ‵tau fua o tasi te auala e fakaaoga ne ia ke fesoasoani mai ke malama‵lama tatou i muna‵tonu kolā e maua i tena Muna.—1 Koli. 14:33; Efe. 4:4-6.

10. Ne a mea e tauloto ne koe mai te tala o Esther?

¹⁰ Fai faka‵lei au sukesukega. Filifili se valoaga telā e gali ki a koe, ko sukesuke ei ki ei. Tenā te mea ne fai ne te tuagane ko Esther. Ne ‵gali ki a ia a valoaga e uiga ki te Mesia telā ne folafola mai. “I te taimi ko 15 oku tausaga,” ne fai mai a ia, “ne kamata o keli malosi au ki fakamaoniga me i valoaga konei ne tusi eiloa mai mua o taimi o Iesu.” Ne talitonu tou fafine ona ko ana mea ne faitau i Pelugā Tusi Mai te Tai Mate. “Ne tusi a nisi mea i ei mai mua o taimi o Keliso,” ko ana pati, “tela la, a valoaga kolā e maua i ei ne mai eiloa mai i te Atua.” Ne fai ‵tonu mai a Esther, “Ne ‵tau o faitau fakafia au ki nisi mea ko te mea ke malamalama i ei.” Kae e fiafia eiloa tou fafine ona ko ana taumafaiga ne fai. I te otiga ne fai faka‵lei ana sukesukega ki valoaga i te Tusi Tapu, ana muna, “ko lavea faka‵lei ne au me i te Tusi Tapu se tusi tonu eiloa!”

11. Kaia e ‵lei ei ke fakatalitonu aka ne tatou me i te Tusi Tapu se tusi tonu eiloa?

¹¹ Kafai ko lavea ne tatou te fakataunuga o nisi valoaga i te Muna a te Atua, ka ‵mautakitaki te ‵tou loto tali‵tonu ki a Ieova mo tena takitakiga. E se gata i ei, e fesoasoani mai a valoaga i te Tusi Tapu ke maua ne tatou se fakamoemoega ‵lei mō aso mai mua, faitalia a fakalavelave e fe‵paki nei mo tatou. Ke na sau‵tala tatou ki valoaga e lua a Tanielu kolā ko fakataunu i te taimi nei. Kafai e malama‵lama tatou i ei, ka fesoasoani mai ei ke fai ne tatou a fakaikuga ‵poto.

12. Se a te mea e fakasino ki ei a vae “fiti e palutasi mo te kele malū”? (Tanielu 2:41-43)

¹² Faitau te Tanielu 2:41-43. I te moemiti telā ne fakamatala atu ne Tanielu ki te tupu ko Nepukanesa, a vae o te tupua telā ne lavea ne te tupu, ne faite ki “fiti e palutasi mo te kele  malū.” Kafai e fakatusatusa aka a te valoaga tenei mo nisi valoaga i te tusi o Tanielu mo Fakaasiga, e malamalama tatou me i vae e fakasino atu ki Peletania mo Amelika, telā ko te malo pule i te lalolagi i aso nei. Ne fai mai a Tanielu me “i te vaega e tasi o te malo e malosi kae ko te suā vaega e vāivāi.” Kaia e vāivāi ei? Me i tino kolā e fakasino ki te kele malū e manatu mā‵mā ki te malosi o te malo tenei e pelā me se fiti. b

13. Ne a muna‵tonu tāua e mafai o tauloto ne tatou māfai ko malama‵lama i te valoaga tenei?

¹³ E tauloto ne tatou a muna‵tonu tāua mai te fakamatalaga a Tanielu e uiga ki te tupua i te moemiti maise ko ana vae. Muamua la, ne lavea atu a te malosi o te Malo Pule o Peletania mo Amelika i nisi auala. E pelā mo te manumalo ne maua ne lāua i te Taua Muamua mo te Taua i te Lua a te Lalolagi. Kae ne vāivāi a te malo pule tenei kae ka tumau eiloa penā ona ko taua i vā o ana tino penā foki mo te malo. Te lua, tenei eiloa te ‵toe malo pule ke pule mai mai mua o fakaseai atu ne te Malo o te Atua a malo katoa o tāgata. E tiga eiloa e taua atu a nisi atufenua ki te Malo Pule o Peletania mo Amelika, ka se mafai o sui ne latou te malo tenā. E iloa ne tatou te mea tenā me i “te fatu” telā e sui ne ia te Malo o te Atua ka tuki pala ne ia a vae, ko te vaega o te tupua telā e fakasino atu ki te malo o Peletania mo Amelika.—Tani. 2:34, 35, 44, 45.

14. E fesoasoani mai pefea a te malamalama i te valoaga e uiga ki vae fiti e palutasi mo te kele malū ke fai ne tatou a fakaikuga ‵poto?

¹⁴ E mata, e talitonu koe me e tonu eiloa te valoaga a Tanielu e uiga ki vae fiti e palutasi mo te kele? Kafai e penā loa, ka mafai o aoga te mea tenā ki tou olaga. Ka se ‵sala atu koe ki te puipuiga mai koloa i se lalolagi telā ko pili fua o fakaseai katoatoa atu. (Luka 12:16-21; 1 Ioa. 2:15-17) A te malamalama i te valoaga tenei ka fesoasoani atu foki ke lavea ne koe te tāua o te galuega talai mo te akoakoga o tino. (Mata. 6:33; 28:18-20) Ka oti ne sukesuke koe ki te valoaga tenei, kaia e se fesili ifo ei koe penei, ‘E mata, e lavea atu i aku fakaikuga e fai me e talitonu au me ko pili o fakaseai ne te Malo o te Atua a malo katoa o tāgata?’

15. Ko oi a “te tupu i te feitu mātū” mo te “tupu i te feitu ki saute” i aso nei? (Tanielu 11:40)

¹⁵ Faitau te Tanielu 11:40. Tanielu mataupu 11 e faipati ki tupu e tokolua, io me ko malo fakapolitiki, kolā e fakatau‵fai ke pule atu ki te lalolagi. Kafai e fakatusatusa aka te valoaga tenei mo nisi valoaga i te Tusi Tapu, e mafai o iloa ne tatou i “te tupu i te feitu ki mātū” ko Lusia mo fenua e ‵kau ki ei kae ko “te tupu i te feitu ki saute” ko te Malo Pule o Peletania mo Amelika. c

16. Ne a tulaga faiga‵ta e fe‵paki mo latou kolā e ola mai lalo i te pulega a “te tupu i te feitu ki mātū”?

¹⁶ A tino o te Atua kolā e ola mai lalo i te pulega a “te tupu i te feitu ki mātū” e kufaki nei ne latou a fakasauaga a te tupu ki a latou. Ko oti ne ‵kini a nisi Molimau kae ‵pei ki falepuipui ona ko te lotou fakatuanaki. Ne seki fakamatakutaku atu ki ‵tou taina a faifaiga a “te tupu i te feitu ki mātū” kae ne fakamalosi aka i ei te lotou fakatuanaki. Kaia? Me e iloa ne ‵tou taina me i fakasauaga o tino o te Atua e fakataunu i ei a pati fakavaloaga a Tanielu. d (Tani. 11:41) A te iloa atu te mea tenā e mafai o fesoasoani mai ke fakamalosi aka te ‵tou fakamoemoga kae ke tumau i te fakamaoni.

17. Ne a tulaga faiga‵ta e fe‵paki mo tino o te Atua kolā e ola mai lalo i te pulega a “te tupu i te feitu ki saute”?

 ¹⁷ I aso mua, ne taua ‵tonu atu foki “te tupu i te feitu ki saute” ki tino o Ieova. E pelā mo te āfa ki mua o te 20 senitenali, ne ‵pei ki te falepuipui a taina e tokouke ona ko te lotou sē ‵kau ki se feitu kae ne faka‵tea a nisi tama‵liki Molimau mai te akoga ona ko te pogai foki loa tenā. I tausaga fakamuli nei, ne fe‵paki a tavini a Ieova kolā e ola mai lalo i te pulega tenā mo tofotofoga fai lēmū o te lotou fakamaoni ki te Malo o te Atua. E pelā mo taimi o palota, e mafai o tofotofogina se Kelisiano ke ‵lago atu ki se feitu i mea fakapolitiki io me fiafia atu ki te suā tino telā ne tuku atu tena igoa i lō te suā tino. Kāti e se fano a ia o palota; kae e mafai o kau a ia ki se feitu i tena mafaufau mo tena loto. Ko oko eiloa i te tāua ke tumau tatou i te sē ‵kau atu ki se feitu i mea fakapolitiki e se i ‵tou faifaiga fua kae penā foki i ‵tou mafaufau mo lagonaga!—Ioa. 15:18, 19; 18:36.

18. E ‵saga atu pefea tatou ki kinauga i te va o “te tupu i te feitu ki mātū” mo tena fili? (Onoono foki ki te ata.)

¹⁸ A tino kolā e se fakatuanaki ki valoaga i te  Tusi Tapu e mafai o manava‵se malosi māfai ko lavea ne latou a “te tupu i te feitu ki saute” mo te “tupu i te feitu ki mātū” ko “‵loka fakatasi lā sau.” (Tani. 11:40, fml.) E maua ne te avā tupu a meatau fakaniukelea e lava ke tamate ki ei a mea ola katoa i te lalolagi. Kae e iloa ne tatou me ka se talia ne Ieova ke tupu a te mea tenā. (Isa. 45:18) Tela la, i lō te manavase ki mea ‵tupu i aso mai mua, a taua i te va o “te tupu i te feitu ki mātū” mo “te tupu i te feitu ki saute” e fakamalosi aka i ei te ‵tou fakatuanaki. E fakamaoni mai i ei me ko pili mai fua te gataga o te olaga tenei.

19. Se a te mea e ‵tau o iloa ne tatou e uiga ki valoaga i te Tusi Tapu?

¹⁹ E se iloa ne tatou me ka fakataunu pefea a nisi valoaga i te Tusi Tapu. Ke oko ki te pelofeta ko Tanielu ne seki malamalama a ia i ana mea ne tusi ki lalo. (Tani. 12:8, 9) Kafai foki loa e se malamalama faka‵lei tatou i te auala ka fakataunu i ei se valoaga e se fakauiga i ei me ka se taunu. E aunoa mo te fakalotolotolua, e mafai o tali‵tonu tatou me ka fakaasi mai ne Ieova a mea e ‵tau o iloa ne tatou i te taimi tonu, e pelā eiloa mo mea ne fai ne ia i aso mua.—Amosa 3:7.

20. Ne a valoaga ‵gali mai te Tusi Tapu ko pili o lavea ne tatou te lotou fakataunuga, kae se a te mea e ‵tau o fai faeloa ne tatou?

²⁰ E isi se folafolaga ka fai mai me “ko filemu kae tokagamalie a mea katoa.” (1 Tesa. 5:3) Tenā ko ‵saga mai ei a malo fakapolitiki o te lalolagi ki lotu ‵se o fakaseai katoatoa atu. (Faka. 17:16, 17) Ka taua atu latou ki tino o te Atua. (Eseki. 38:18, 19) A mea ‵tupu konei ka iku atu katoa ki te taua fakaoti eiloa i Amaketo. (Faka. 16:14, 16) E mautinoa i a tatou me i mea konei ko pili fua o ‵tupu. Ke oko atu ki te taimi tenā, ke na tumau eiloa tatou i te fakaasi atu te loto fakafetai ki ‵tou Tamana i te lagi mai te ‵saga tonu atu ki valoaga i te Tusi Tapu kae mai te fesoasoani atu ki nisi tino ke fai foki penā.