Tɛla kɔ ndwokɔ mɔɔ ɩwɔ zʋ

Tɛla kɔ Ndwokɔ mɔɔ bɛhyɩhyɛ

DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 35

Bɔhɔ́ Zʋ Bezi Abʋtalɩ

Bɔhɔ́ Zʋ Bezi Abʋtalɩ

‘Mʋnlʋmmɔ bezí abʋtalɩ wɔ dɩyɛ bela nu.’—KOL. 3:12.

NDWOMI 114 “Bezí Abʋtalɩ”

MƆƆ YƐBAZUMA a

1. Mɩnla ti mɔɔ wʋ anyɩ deli mmenii mɔɔ bɔwɔ abʋtalɩ nɩ nwʋ a?

 YE MUNWATĨĨ yɛpɛ mmenii mɔɔ bɛda abʋtalɩ ali nɩ bɔ odwokɔ. Mɩnla ti a? Mmenii mɔɔ bɔkʋla bɛfa abʋtalɩ bɛdɩkɛ debe na sɛ ɩkyɛ po a, bɛányia ɛya nɩ yɛ anyɩ deli bɔ nwʋ paa. Sɛ yedi mfʋmɩ be na mvʋlɔ nyia yɛ nwʋ abʋtalɩ a, yɛ anyɩ sɔ. Ebiye a, mmɩlɩ mɔ nɩ yesumaa Bayɩbʋlʋ yɩ nɩ, nɩ ɩyɛ sɩ kɛɛ yekele mɔɔ yesumaa nɩ yekediã nu na yɛava yɛayɛ egyima, naasʋ̃ yɛ anyɩ zɔlɩ abʋtalɩ mɔɔ yɛ Bayɩbʋlʋ kilehilevʋlɔ yɩ nyianlɩ wɔ yɛ nwʋ nɩ baaba. Mɔɔ ɩtɛla yi munwala nɩ, yɛ anyɩ sɔ kezimɔ Gyehova Nyamɩnlɩ nyia yɛ nwʋ abʋtalɩ nɩ!—Wul. 2:4.

2. Mɩnla bʋwabɩlɛ azʋlɔtʋ nu yɛ ebiye a, ɩkɛyɛ sɩ kɛɛ yɛkɛla abʋtalɩ ali a?

2 Ɩwɔ numɔ, sɛ yɛnwʋ kɛɛ mvʋlɔ bɛda abʋtalɩ ali a yɛ anyɩ deli nwʋmɔ dɩyɛ, naasʋ̃ kɛ mmɩlɩ munwatĩĩ yɛ ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ yɛzayɛ yɛkɛla abʋtalɩ ali a. Kɛ ndianwʋ nɩ, sɛ yɛpɛɛ ndɛmɩ yɛkɔhɔ dɩka na yɛkɔ yɛkalɩ tɩlafɩkɩ nu a, ebiye a sa ɩkʋla itwe yɛ abʋtalɩ ikila. Na sɛ mvʋlɔ dide yɛ a, sa ɩkʋla ɩma yɛfa ɛya. Itwu mmɩlɩ be sʋ̃ a, sa ɩkʋla ɩyɛ sɩ kɛɛ yekenyia abʋtalɩ yɛkɛlɩkɛ Gyehova yɩ oyuwadɩ fʋlɔ mɔɔ ɩwɔ nwʋmɔ anʋhʋba nɩ. Asʋ̃ ɛkɛbɛ yɩ kɛɛ ekenyia abʋtalɩ sʋ̃maa a? Wɔ dɩyɛzumanlɛ eyi nu nɩ, yekozunzu kezimɔ yɛkɔhʋla yɛkɛla abʋtalɩ ali nɩɩ kezimɔ nwʋmɔ hyinyia nɩ nwʋ. Akʋ̃ sʋ̃, yekehila mɔɔ ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋ yɛkɛla abʋtalɩ ali.

MƖNLA YƐ IKILE KƐƐ ABIYE WƆ ABƲTALƖ A?

3. Enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ sɛ mmenii mvʋlɔ dide yɩ a, kɛ ɩyɛ yɩ dɩyɛ ise a?

3 Bɛmá yehila ahʋanɩ anla mɔɔ yekoluwa zʋlɔ yɛkɛla abʋtalɩ ali. Mɔɔ ili bɔmʋnlɩ, enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩáva ɛya ndɛndɛ. Sɛ abiye dide yɩ a, ɩáyɛ ebiye tuwa kakɛ yɩ na sɛ nninyeni hyɛ yɩ zʋ sʋ̃ a, ɩáva yɩ ɛya ɩkɔ mmenii mvʋlɔ zʋ. Odwokɔ “ɩáva ɛya ndɛndɛ” nɩ, ilili bɔmʋnlɩ ivindenli wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu mmɩlɩ mɔ bɛkãã Gyehova nwʋ odwokɔ kɛɛ “ɩdɩ Nyamɩnlɩ mɔɔ ɩwɔ nwɔkɛnwʋnlɛ nɩɩ kunlumiyɩbalɛ, mɔɔ ɩkyɛ ansaana ɩava ɛya mɔɔ yɩ ɔlɔlɛ wɔ kɛnɩ daabaa na yɩ nɔhʋanlɛlilɛ íni awielɩyɛ” nɩ.—Ɛkɩ. 34:6.

4. Sɛ ɩsɛ kɛɛ enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ dɩkɛ dɩyɛ be a, kɛ ɩyɛ yɩ dɩyɛ ise a?

4 Mɔɔ ɩtɔ zʋlɔ anwɩ̃, enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩkʋla ɩdɩkɛ. Sɛ ikilaa debe ɔhʋanɩ na ɩkyɛ po a, ɩáva ɛya. (Mt. 18:26, 27) Bʋwabɩlɛ azʋlɔtʋ sʋ̃maa wɔ ɛkɛnɩ mɔɔ ikehyinyia kɛɛ yesi abʋtalɩ wɔ nu. Kɛ ndianwʋ nɩ, sɛ abiye ɩtɩndɛɛ a, ɩsɛ kɛɛ yesi abʋtalɩ yetiye mɔɔ yelótudualɩ yɩ munwa zʋ. (Dwb. 36:2) Sɛ yɛbʋwaa Bayɩbʋlʋ zumanlɛvʋlɔ be ma ikele Bayɩbʋlʋ ehilehilelɛ be ikedĩa nu anzɛnyɩɩ ikeyiaki subanɩ tanɩ be a, ebiye a ikehyinyia kɛɛ yɛda abʋtalɩ ali.

5. Mɩnla ɔhʋanɩ fʋlɔ zʋ yɛ ikehyinyia kɛɛ yɛda abʋtalɩ ali a?

5 Mɔɔ ɩtɔ zʋlɔ asã, enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩábɩlɩ yɩ nwʋ. Ɩwɔ numɔ, ɩyɛ a bʋwabɩlɛ azʋlɔtʋ be kehyinyia kɛɛ yɛyɛ yɛ dɩyɛ ndɛndɛ. Naasʋ̃ enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ, sɛ debe wɔ kɛnɩ mɔɔ ihyinyia kɛɛ ɩyɛ a, ɩábɩlɩ yɩ nwʋ ɩyɛ yɩ ndɛndɛ kɛmɔ ɩkɛyɩ yɩ sa wɔ nwʋmɔ. Mfomi ɩyɩ mmɩlɩ isiye ahanlɩ ɩfa isiyeziye yɩ nwʋ na ɩanwʋ mɔɔ ɩbayɛ nɩ yɩ anyɩ zʋ bʋwɔ. Na akʋ̃ ɩalɩlagyɩ ɩayɛ yɩ bʋwɔ.

6. Enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ, sɛ iyiyiaa odwohilalɛ anzɛnyɩɩ ndwokɔzɩzɩbɛ be a, kɛ ɩyɛ yɩ dɩyɛ ise a?

6 Mɔɔ ɩtɔ zʋlɔ anla, enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩbɔ mmɔdɩnɩ ikyina odwohilalɛ munwa mɔɔ ɩádɩndɛlɩ yɩ avʋ̃ tʋ. Eyi kile kɛɛ enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩkʋla ikyina pindinyii. Ɩwɔ numɔ, ɩ́dɩ tanɩ kɛɛ ɛkɛhã kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ wɔ odwohilalɛ be nwʋ nɩ ekehile wʋ ɔhɔnwʋ be mɔɔ ibike wʋ paa. Naasʋ̃ enii mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ nɩ ɩbɔ mmɔdɩnɩ ikyina pindinyii na ɩkɔ zʋlɔ ɩfa anyɩnlɩlelɛ ɩsʋ̃mɩ Gyehova. (Kol. 1:11) Kɛ Kilisinyiamaa nɩ, ɩsɛ kɛɛ yɛda abʋtalɩ ali wɔ ahʋanɩ anla eyimmɔ munwala nu. Mɩnla ti a? Bɛmá yehila sianti azʋlɔtʋ be.

SIANTI MƆƆ ABƲTALƖ NWƲ HYINYIA

Kɛmɔ kuwuavʋlɔ ɩfa abʋtalɩ ɩdɩkɛ kɛɛ ikodua yɩ nnuwalɩba wɔ mmɩlɩba nu nɩ, ɔzɔ la yɛ amɩyɛ sʋ̃ yɛfa abʋtalɩ yɛdɩkɛ mɔɔ yɛwɔ anwʋlazʋ kɛɛ Gyehova kɛma yɩ anʋhʋba munwatĩĩ kɛɣa numɔ wɔ yɩ mmɩlɩba nu (Kila nkyɩkyɛmi 7)

7. Kɛmɔ Gyemisi 5:7, 8 kile nɩ, mɩnla ti mɔɔ abʋtalɩ nwʋ hyinyia a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

7 Sɛ yekenyia nnwʋanlɩ mɔɔ íni awielɩyɛ a, ɩsɛ kɛɛ yenyia abʋtalɩ. Ɩsɛ kɛɛ yɛdɩkɛ ma Nyamɩnlɩ yɩ anʋhʋba munwala ba numɔ kɛmɔ ɔwɔkɩ nɔhʋanlɛ azʋ̃mɩvʋlɔ yɛlɩ nɩ. (Hib. 6:11, 12) Bayɩbʋlʋ yɩ ɩfa yɛ itindiã kuwuavʋlɔ nwʋ. (Kɩnga Gyemisi 5:7, 8.) Kuwuavʋlɔ ɩyɛ egyima ɛzɩzɩbɛ iduwa nnuwalɩba na ikugua zʋlɔ nzulo, naasʋ̃ ízi eɣile pɔkyɩɩ mɔɔ ikenyi. Meti ɩfa abʋtalɩ ɩdɩkɛ, mɔɔ ɩwɔ anwʋlazʋ kɛɛ yi nnuwalɩba yɩ kɛyɛ bʋwɔ. Ɔzɔ la yɛ amɩyɛ sʋ̃, ɩwɔ numɔ kɛɛ “yézi eɣile nɩ mɔɔ [ye] Niibenyia nɩ kɛɣa” dɩyɛ, naasʋ̃ yɛkɔ zʋlɔ yɛfa yɛ adwɩnɩ yesiye Gyehova yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ zʋ. (Mt. 24:42) Yɛfa abʋtalɩ yɛdɩkɛ, mɔɔ yɛwɔ anwʋlazʋ kɛɛ wɔ Gyehova yɩ mmɩlɩba nu nɩ ɩkɛma yɩ anʋhʋba munwatĩĩ kɛɣa numɔ. Sɛ yeányia abʋtalɩ a, yɛ padi kogolɔ na ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ la yɛkɔhwɩ̃ yɛ nwʋ wɔ nɔhʋanlɛ yɩ nwʋ. Akʋ̃ sʋ̃, sa ɩma yɛfa yɛ adwɩnɩ yesiye nninyeni mɔɔ yesunzu kɛɛ ɩkɛma yɛ anyɩ kele sikalɛyɩ nɩ zʋ. Naasʋ̃ sɛ yɛwɔ abʋtalɩ a, yɛkɔhʋla yekegyina pindinyii na awielɩyɛ nɩ yekenyia nnwʋanlɩ.—Mik. 7:7; Mt. 24:13.

8. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ abʋtalɩ ɩbʋwa yɛ wɔ kezimɔ yɛ nɩɩ mmenii di nɩ nu a? (Kolosiyiamaa 3:12, 13)

8 Sɛ yɛ nɩɩ mmenii kenyia abusunwawɔlɛ baaba a, ɩsɛ kɛɛ yenyia abʋtalɩ. Sɛ mvʋlɔ bɛtɩndɛɛ a, abʋtalɩ bʋwa yɛ ma yɛyɛ dinyii yetiye bɛ. (Gye. 1:19) Abʋtalɩ bʋwa yɛ ma azʋ̃nudwolɩyɛ bʋwa yɛ nɩɩ mmenii avinli. Ɩbʋwa yɛ sʋ̃ ma yɛábɩlɩ yɛ nwʋ yɛyɛ dɩyɛ na yɛádɩndɛ bɛsabɛsa yekile mmenii mvʋlɔ mmɩlɩ mɔ nninyeni hyɛ yɛ zʋ nɩ. Sɛ yɛwɔ abʋtalɩ a, yɛlɛ́fa ɛya mmɩlɩ mɔ mvʋlɔ yɛ debe ma ɩyɛ ɛyɛkɛ yɛ nɩ. Kɛ ankɩ yɛkɛyɛ ebiye yekoduwa kakɛ bɛ nɩ, ‘yɛsʋzɔ yɛ nwʋ nkʋ̃ nkʋ̃, na abiye ɩlɛ yɩ ɔhɔnwʋ nwʋ ɛya a ɩfa ɩkyɛ yɩ.’—Kɩnga Kolosiyiamaa 3:12, 13.

9. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ abʋtalɩ bʋwa yɛ mmɩlɩ mɔ ɩsɛ kɛɛ yesizi abɔkɔ be nɩ a? (Ɛɣɛlɛwulɛ 21:5)

9 Abʋtalɩ kɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yekezizi abɔkɔ baaba. Kɛ ankɩ yekegyina yɛ nɣanlɩdɩlɛ zʋ yɛkɛbɩlɩ yɛ nwʋ yekezi pɔkɔ be nɩ, yesi abʋtalɩ yesunzu nninyeni nwʋ bʋwɔ. (Kɩnga Ɛɣɛlɛwulɛ 21:5.) Kɛ ndianwʋ nɩ, sɛ yɛpɩbɛɛ egyima na yɛákila yɩ bʋwɔ a, ebiye a egyima bela mɔɔ yekeli bɔmʋnlɩ yekenyia nɩ, ɩávalɩ nwʋmɔ kɛɛ ɩkɛma yekedindiã dɩyɛzumanlɛ anzɛnyɩɩ dasɩlɛlilɛ nu nɩ sa yede yetiã nu. Naasʋ̃ sɛ yɛwɔ abʋtalɩ a, yekozunzu nninyeni be dɩkɛɛ dɩka mɔɔ egyima yɩ wɔ, dɔnɩhwɩlɩ dʋdʋ mɔɔ yɛkɛva yɛkɛyɛ egyima yɩ, nɩɩ kezimɔ egyima yɩ kɛhã yɛ abusunwa nɩɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ mɔɔ yɛfa yɛma Gyehova nɩ nwʋ. Ebiye a, mmɩlɩ mɔ nɩ yesumaa Bayɩbʋlʋ yɩ nɩ, nɩ ɩyɛ sɩ kɛɛ yekele mɔɔ yesumaa nɩ yekediã nu na yɛava yɛayɛ egyima, naasʋ̃ yɛ anyɩ zɔlɩ abʋtalɩ mɔɔ yɛ Bayɩbʋlʋ kilehilevʋlɔ yɩ nyianlɩ wɔ yɛ nwʋ nɩ baaba. Sɛ yɛda abʋtalɩ ali a, ɩlɛ́ma yekezizi abɔkɔ mɔɔ ɩáyɛ baaba.

MƆƆ ƖKƐYƐ NA YEANYIA ABƲTALƖ SƲ̃MAA

10. Kɛ ɩkɛyɛ na Kilisinyianii be ɩahɔ zʋlɔ ianyia abʋtalɩ a?

10 Bɔ́ mpayɩ siã abʋtalɩ. Abʋtalɩ kɩnla sunzuma mma yɩ nwʋ. (Gal. 5:22, 23) Meti sa yɛkʋla yɛbɔ mpayɩ yesiã Gyehova kɛɛ ɩma sunzuma nwanzanwanza yɛ na ɩwʋwa yɛ ma yezo sunzuma yɩ mma yɩ. Sɛ yeyiyia bʋwabɩlɛ be mɔɔ itwe yɛ abʋtalɩ ikila a, “yɛkɔ zʋlɔ yesiã” yɩ kɛɛ ɩvá sunzuma nwanzanwanza ɩwʋwa yɛ ma yɛhɔ zʋlɔ yenyia abʋtalɩ. (Lk. 11:9, 13) Sa yɛkʋla yesiã Gyehova sʋ̃ kɛɛ ɩwʋwa yɛ ma yɛnwʋ yɩ adwɩnɩ wɔ nninyeni nwʋ. Akʋ̃ sɛ yɛbɔ mpayɩ yewie a, ɩsɛ kɛɛ yɛbɔ mmɔdɩnɩ yɛda abʋtalɩ ali eɣile bela. Sɛ yɛdɩ mmenii mɔɔ yéni abʋtalɩ na sɛ yɛkɔ zʋlɔ yɛbɔ mpayɩ yɛpɩbɛ abʋtalɩ na yɛbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ yɛkɛla yɩ ali a, Gyehova kɔwʋwa yɛ ma yekenyia abʋtalɩ.

11-12. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova ɩla abʋtalɩ ali a?

11 Dwɩnɩndwɩnɩ Bayɩbʋlʋ nu ndianwʋ azʋlɔtʋ nwʋ. Bɛzabɛ mɔɔ bɛlalɩ abʋtalɩ ali nwʋ ndianwʋ sʋ̃maa wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu. Sɛ yɛdwɩnɩndwɩnɩ bo ndwokɔ yɩ nwʋ a, ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɔnwʋ kezimɔ yɛkɛla abʋtalɩ ali. Ansaana yekozunzu ɔzɔ ndianwʋ eyimmɔ be nwʋ nɩ, bɛmá yeli bɔmʋnlɩ yehila kezimɔ Gyehova ɩyɛ abʋtalɩ mɔɔ yɛkɛla yɩ ali nwʋ ndianwʋba mɔɔ ɩtɛla ebiyela ɩma yɛ.

12 Wɔ Ɛdɩnɩ toolo yɩ nu nɩ, Setanɩ lili awohwi dianlɩ Gyehova zʋ na ɩmanlɩ Yifi nyianlɩ adwɩnɩ kɛɛ, Gyehova ti nu yɛ sɩ na yi tumililɛ ɩ́dɩ baaba. Kɛ ankɩ Gyehova kɛzɩkɛ Setanɩ wɔ amʋnɔ nu kɛnɩ la nɩ, ɩhyɛlɩ yɩ nwʋ zʋ na ɩlalɩ abʋtalɩ ali, iluwakɛɛ nɩ izi kɛɛ ikele mmɩlɩ na ama abiyela ɩanwʋ kɛɛ yi tumililɛ yɛ ɩdɩ baaba a. Na mmɩlɩ mɔ ɩdɩkɛɛ munwala nɩ, ɩhɔ zʋlɔ la inyia yi dima mɔɔ bɛzɩkɛ yɩ nɩ nwʋ abʋtalɩ. Akʋ̃ sʋ̃, Gyehova ɩlɛ abʋtalɩ ɩdɩkɛɛ na ama mmenii sʋ̃maa bɛanyia nnwʋanlɩ mɔɔ íni awielɩyɛ nɩ be. (2 Pit. 3:9, 15) Iluwa yɩ abʋtalɩ ti ɩma mmenii sʋ̃maa bɛɣa bozuma yɩ nwʋ dɩyɛ. Sɛ yɛfa yɛ adwɩnɩ yesiye mfasʋ mɔɔ yekenyia wɔ Gyehova yɩ abʋtalɩ yɩ zʋ a, ɩkɛma ɩkɛyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ yɛkɛlɩkɛ ma ɩkɛva awielɩyɛ nɩ ɩkɛɣa wɔ yɩzayɩ yɩ mmɩlɩ nu.

Abʋtalɩ kɔwʋwa yɛ ma sɛ abiye ididee yɛ a, yɛlɛ́fa ɛya ndɛndɛ (Kila nkyɩkyɛmi 13)

13. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyisɛsɩ zumazumanlɩ yɩ Zɩ yɩ abʋtalɩ yɩ pɛpɛɛpɛ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

13 Gyisɛsɩ zumanlɩ yɩ Zɩ yɩ abʋtalɩ yɩ pɛpɛɛpɛ, na mmɩlɩ mɔ ɩɣalɩ azɩlɛ yɩ zʋ nɩ ɩlalɩ yɩ ali. Ɩkɛyɛ kɛɛ nɩ kɛ mmɩlɩ munwala yɛ nɩ ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ ɩkɛla abʋtalɩ ali ikehile mmenii a, titili ɛhɛlɛlɛmaa nɩɩ Falasiimaa nabalabamaa yɩ. (Dwɔ. 8:25-27) Naasʋ̃ dɩkɛɛ yɩ Zɩ nɩ, Gyisɛsɩ ɩáfa ɛya ndɛndɛ. Mmɩlɩ po mɔɔ bɔwʋdʋlɩ yɩ na bɛyɛlɩ yɩ atɩɩtɩɩ nɩ, ɩáyɛ ebiye tuwa kakɛ bɛ. (1 Pit. 2:23) Gyisɛsɩ valɩ abʋtalɩ gyinanlɩ odwohilalɛ yɩ munwa mɔɔ ɩátɩndɛlɩ yɩ avʋ̃ tʋ. Eyi ti yɛ Bayɩbʋlʋ yɩ kã kile yɛ kɛɛ “yehila Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ kɛ izili igyinanlɩ pindinyii wɔ ɛdanɩlɛ sʋ̃maa nɩ yi munwa, wɔ tanɩvʋlɔmaa bɛ sa nu nɩ.” (Hib. 12:2, 3) Wɔ Gyehova yɩ mmʋwalɩyɛ zʋ nɩ, amɩyɛ sʋ̃ sa yɛkʋla yɛfa abʋtalɩ yekyina odwohilalɛ bela mɔɔ ɩkɛɣa yɛ zʋ nɩ yi munwa.

Sɛ yesumazuma Abilehamɩ yɩ abʋtalɩ yɩ a, sa yɛkʋla yenyia anwʋlazʋ kɛɛ Gyehova keyila yɛ nnɛ na wɔ yɩ oyuwadɩ fʋlɔ yɩ nu nɩ, ikeyila yɛ sʋ̃maa (Kila nkyɩkyɛmi 14)

14. Mɩnla yɛ yɛkɔhʋla yekozuma wɔ Abilehamɩ yɩ abʋtalɩ yɩ nu a? (Hibulumaa 6:15) (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

14 Na sɛ mmɩlɩ mɔ yekilaa ɔhʋanɩ kɛɛ awielɩyɛ yɩ kɛɣa nɩ ɩlɛ́balɩ sʋ̃ ɛ? Ebiye a yɛwɔlɩ yɩ tʋ kɛɛ yekilaa awielɩyɛ yɩ ɔhʋanɩ nɩ ɩhyɛ paa. Na sikalɛyɩ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ ebiye a awielɩyɛ yɩ kɛɣa nɩ, nɩ yɛ́da nnwʋanlɩ nu. Mɩnla yɛ ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋlɔ yɛkɛlɩkɛ wɔ abʋtalɩ nu a? Bɛmá yehila Abilehamɩ yɩ ndianwʋ yɩ. Mmɩlɩ mɔ Abilehamɩ nyianlɩ alʋbɔ 75 mɔɔ nɩ íni ɛɣalɛ nɩ, Gyehova wɔlɩ yɩ anʋhʋba kɛɛ: “Mɩkɛma ɛkɛyɛ manlɩ kezile.” (Gyn. 12:1-4) Asʋ̃ Abilehamɩ nwʋnlɩ ɔzɔ anʋhʋba yɩ numɔ ɛɣalɛ a? Kɛ yɩ munwala yɛ ɩnwʋnlɩ a. Mmɩlɩ mɔ idualɩ Yufileti Baka yɩ na ɩlɩkɛlɩ alʋbɔ 25 nɩ, Abilehamɩ nwʋnlɩ kezimɔ boluwalɩ nnwʋánlɩ ɔhʋanɩ zʋ bɔwʋlɩ yɩ ɣa benyia Ayɩzɩkɩ, na alʋbɔ 60 mɛda nɩ bɔwʋlɩ yɩ nnlammɔ Yisɔ nɩɩ Gyekɔpʋ. (Kɩnga Hibulumaa 6:15.) Abilehamɩ ɩánwʋ mmɩlɩ mɔ yɩ nnlammɔ ɣa yɛlɩ manlɩ kezile na bɛ sa hanlɩ anʋhʋba azɩlɛ yɩ. Naasʋ̃ benyia nɔhʋanlɛvʋlɔ eyi, ɩ nɩɩ yɩ Wɔlɛvʋlɔ nɩ nyianlɩ abusunwawɔlɛ mɔɔ numɔ yɛ sɩ. (Gye. 2:23) Na sɛ botunwo Abilehamɩ a, kila kezimɔ yɩ anyɩ kele kɛɛ ɩkɔnwʋ kɛɛ iluwa yi dedi nɩɩ yɩ abʋtalɩ ti amanlɩ munwala nyianlɩ nyilalɛ! (Gyn. 22:18) Mɩnla yɛ yesuma wɔ nu a? Ebiye a, amɩyɛzayɛ yɛlɔ́nwʋ Gyehova yɩ anʋhʋba azʋlɔtʋ yɩ numɔ ɛɣalɛ kakɩ yɩ dɩyɛ, naasʋ̃ sɛ yenyia abʋtalɩ dɩkɛɛ Abilehamɩ a, sa yɛkʋla yenyia anwʋlazʋ kɛɛ Gyehova keyila yɛ nnɛ na iayila yɛ sʋ̃maa sʋ̃ wɔ oyuwadɩ fʋlɔ yɩ mɔɔ ɩva ɩwɔ anʋhʋba yɛ nɩ nu.—Mk. 10:29, 30.

15. Wɔ amɩyɛzayɛ yɛ dɩyɛzumanlɛ nu nɩ, mɩnla yɛ yɛkɔhʋla yekozunzu nwʋmɔ a?

15 Mmenii mvʋlɔ mɔɔ bɛlalɩ abʋtalɩ ali nwʋ odwokɔ sʋ̃maa wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu. (Gye. 5:10) Sɛ osuma bɔ nwʋ dɩyɛ a, sa ɩbʋwa wʋ paa. b Kɛ ndianwʋ nɩ, mmɩlɩ mɔ bɔvɔlɩ Devidi ngɔlɔ nɩ, nɩ ɩdɩ kuakula naasʋ̃ nɩ ɩsɛ kɛɛ ɩdɩkɛ alʋbɔ sʋ̃maa ansaana ɩayɛ bulombunli wɔ Yizilaya. Na mmɩlɩ mɔ Simiyɔnʋ nɩɩ Anna bɛdɩkɛɛ Mɛzaya mɔɔ bɔwɔ yɩ nwʋ anʋhʋba yɩ munwala nu nɩ, nɩ bɛlɛ nɔhʋanlɛlilɛ bɔsʋ̃mɩɩ Gyehova. (Lk. 2:25, 36-38) Mmɩlɩ mɔ osumaa mmenii eyimmɔ nwʋ dɩyɛ nɩ, pɩbɛ ndwokɔɣizialɛ eyimmɔ nwʋ mmuwalɩyɛ: Mɩnla yɛ ɩwʋwalɩ yɩ ma ɩlalɩ abʋtalɩ ali a? Mɩnla mfasʋ yɛ inyianlɩ wɔ abʋtalɩ mɔɔ ɩlalɩ yɩ ali nɩ zʋ a? Kɛ ɩkɛyɛ na miazumazuma yɩ a? Sa yɛkʋla yesuma debe wɔ bɛzabɛ sʋ̃ mɔɔ bɛáda abʋtalɩ ali nɩ bɛ ɛkɛ. (1 Sa. 13:8-14) Ebiye a, sa ɔkʋla ebizia wʋ nwʋ kɛɛ: ‘Mɩnla ti mɔɔ bɛákʋla bɛda abʋtalɩ ali a? Mɩnla yɛ ɩdʋlɩ bɛ a?’

16. Mfasʋ mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ zʋ nɩ, ebiye yɛ lɛ mɩnla a?

16 Sunzu mfasʋ mɔɔ ɩwɔ abʋtalɩ zʋ nɩ nwʋ. Sɛ yɛda abʋtalɩ ali a, yɛ anyɩ de na yɛ ahʋnlɩnɩ tɔ ye kunlu. Akʋ̃ sʋ̃ sɛ yɛda abʋtalɩ ali a, yɛ azʋ̃ nu twe yɛ na yenyia pɔkɔdɩlɛ baaba. Sɛ yenyia mvʋlɔ nwʋ abʋtalɩ a, ɩma yɛ nɩɩ bɛ bʋwa azʋ̃nudwolɩyɛ nu. Ɩfa ɔkʋ̃yɛlɛ ɩba yɛ asafʋ yi nu sʋ̃. Sɛ abiye dide yɛ na yɛáfa ɛya ndɛndɛ a, ɩáma bʋwabɩlɛ yɩ de salɛ nu. (Ndw. 37:8, ad.; Ɛɣɛ. 14:29) Mɔɔ ɩtɛla yɩ munwala nɩ, sɛ yɛda abʋtalɩ ali a, nɩ yesumazumaa yɛ sʋlɔ Ɛzɩlɛ yɩ na ɩma yebike yɩ paa.

17. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yesi yɛ kɛnɣa kɛɛ yɛkɛyɛ a?

17 Abʋtalɩ dɩ subanɩ kɩnlɩma be mɔɔ ɩbʋwa ye munwala! Kɛ mmɩlɩ munwala yɛ ɩkɛyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ yɛkɛla abʋtalɩ ali dɩyɛ, naasʋ̃ wɔ Gyehova yɩ mmʋwalɩyɛ zʋ nɩ, sa yɛkʋla yɛkɔ zʋlɔ yɛda abʋtalɩ ali. Na mmɩlɩ mɔ yɛlɛ abʋtalɩ yɛdɩkɛɛ oyuwadɩ fʋlɔ yɩ nɩ, sa yɛkʋla yenyia anwʋlazʋ kɛɛ “Gyehova yɩ anyɩ wɔ bɛzabɛ mɔɔ bo kunlu tuli yɩ nwʋ nɩ zʋ, bɛzabɛ mɔɔ bɛdɩkɛɛ yɩ ɔlɔlɛ kanyɩɩ nɩ.” (Ndw. 33:18) Ɩɣɩla kɛɛ ye munwatĩĩ yɛkɔhɔ zʋlɔ yɛkɛla abʋtalɩ ali wɔ dɩyɛ bela nu.

NDWOMI 41 Misiãã Wʋ Tiye Mɩ Mpayɩwɔlɛ

a Nnɛ, mmenii sʋ̃maa béni abʋtalɩ. Naasʋ̃ Bayɩbʋlʋ kã kile yɛ kɛɛ yezí abʋtalɩ wɔ dɩyɛ bela nu. Dɩyɛzumanlɛ eyi kɛma yɛkɔnwʋ sianti mɔɔ abʋtalɩ nwʋ hyinyia nɩɩ kezimɔ yɛkɔhɔ zʋ yɛkɛla abʋtalɩ ali.

b Sɛ ɛpɛɛ abʋtalɩ nwʋ odwokɔ wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu a, sa ɔkʋla ekila odwokɔ mɔɔ ise “Abʋtalɩ” wɔ Watch Tower Publications Index yi nu.