1. A lung a saumi kha zeicah na tlaihchan hna?

 KAN dihlak in a lung a saumi kha kan tlaihchan hna. Zeicah? Phunzai loin thil pakhatkhat a hngakmi hna kha kan upat hna. Palhnak kan tuah ko nain kan cung ah midang nih lungsaunak an langhter tikah kan i lawm. Baibal cawnpiaknak pakhat kha hngalhthiam awk, cohlan awk asiloah mah ning in zulh awkah kan i harh lioah Baibal a kan cawnpiaktu nih kan cung ah lungsaunak a langhter caah kan i lawm. Mah leng ah Jehovah nih kan cung ah lungsaunak a langhter caah kan i lawm tuk.—Rom 2:4.

2. Zei bantuk thil sining ah dah lungsaunak ngeih awkah a har khawh men?

² Midang nih lungsaunak an langhtermi kha kan sunsak ko nain kanmah nih lungsaunak langhter cu a fawi zungzal men lai lo. Tahchunhnak ah, a caan kan tlai tuk lioah lam ah mawṭaw a tam tuk ahcun lungsau awkah kan i harh men lai. Cun midang nih kan ing a kan puanter tikah kan thin a hung tuk men lai. A caan ah Jehovah nih a kan kamhmi vawlei thar hngah kha kan i harh men lai. Lungsau deuh na duh maw? Hi capar ah lungsaunak timi cu zeidah a si i zeicah lungsaunak ngeih a biapit timi kong kan i ruah hna lai. Cun lungsau deuh awkah zeinihdah a kan bawmh khawh timi kong zong kan i ruah hna lai.

3. Midang nih a thin an hunter tikah a lung a saumi pakhat nih zeitindah a lehrulh hna?

³ Lungsaunak kan langhter khawh ning lam li kong kha zohhmanh hna u sih. Pakhatnak, a lung a saumi pakhat cu a thin a hung colh lo. Mi nih a thin an hunter tik asiloah an hnek tikah lungdai tein um awk le an pehtlaih ning in pehtlai ve hna awkah aa zuam lo. Baibal ah “fawite in a thin hunter khawh lomi” timi biafang a hmasa bik langhter a si lioah Jehovah cu  “zaangfahnak le vel ngeihnak in a khatmi Pathian a si, amah cu fawite in a thin hunter khawh lomi, a fekmi dawtnak tampi mi cung ah a langhter i mi cung ah zumhawktlak ngaingai a simi Pathian cu a si” tiah a ti.—Ex. 34:6.

4. A lung a saumi pakhat nih thil pakhatkhat a hngah tikah zeitindah a lehrulh?

⁴ Pahnihnak, a lung a saumi pakhat nih cun lungdai tein a hngah khawh. Thil pakhatkhat kha aa ruahchanmi nakin caan sau deuh hngah a hauh tikah lung sivang asiloah ingpuan in a um lo. (Matt. 18:26, 27) Lungdai tein kan hngah a haumi thil sining tampi a um. Tahchunhnak ah, pakhatkhat nih bia a chim lioah a bia tan loin lungsau tein kan ngaih a hau. (Job 36:2) Baibal kan cawnpiakmi nih Baibal kong pakhat a hngalhthiam nakhnga asiloah a ṭha lomi a ziaza a hlawt khawh nakhnga kan bawmh tikah lungsaunak kan ngeih a hau men lai.

5. Lungsaunak langhter khawh ning a dang lamkhat cu zeidah a si?

⁵ Pathumnak, a lung a saumi pakhat nih cun khua ruat loin thil a tuah colh lo. A caan ah khulrang in thil tuah a herh caan a um ti cu a hmaan ko. Asinain a lung a saumi pakhat nih cun a biapimi rian a liim khawh nakhnga khulrang tuk in a thawk lo asiloah khulrang tuk in liim awk zong ah aa zuam lo. Mah canah a tuah dingmi timhtuah awkah a caan kha a za in a lak. Cun ṭha tein ṭuan awkah a caan a pek.

6. A lung a saumi pakhat nih hneksaknak asiloah harnak a ton tikah zeitindah a lehrulh?

⁶ Palinak, a lung a saumi pakhat nih cun phunzai loin harnak kha inkhawh awkah aa zuam. Cucaah lungsaunak le inkhawhnak cu aa pehtlaimi a si. Kan hawikom pakhat sinah kan tonmi harnak he aa tlaiin kan intuarnak kong kan chimmi cu a palh lo. Asinain a lung a saumi pakhat nih cun a ṭhatnaklei in hmuhnak ngeih awk le inkhawhnak ngeih awkah aa  zuam lai. (Kol. 1:11) Jehovah miphun hna nih cu bantuk lam hna in lungsaunak kha langhter a hau. Zeicah? A kong cheukhat kha zohhmanh hna u sih.

7. Jeim 5:7, 8 ning in lungsaunak ngeih cu zeicah a biapit tuk? (Hmanthlak zong zoh.)

⁷ Khamhnak hmuh kan duh ahcun lungsaunak kan ngeih a hau. Hlanlio zumhfekmi Pathian salle bantuk in Pathian biakam a tlin lai caan kha lungsau tein kan hngah a hau. (Heb. 6:11, 12) Baibal nih lothlopa he a kan tahchunh. (Jeim 5:7, 8 rel.) Lothlopa nih thlaici a tuh, a thlaici kha ti a toih, asinain zeitik ah dah thlaici a kheuh lai ti kha ṭha tein a hngal lo. Lothlopa nih a theipar ka zun lai ti kha a zumh caah lungsau tein a hngah. Cu bantuk in ‘Bawipa a rat lai ni kha kan hngalh lo caah’ Pathian rianṭuannak ah kan rian kan i tamter ve. (Matt. 24:42) Jehovah nih ri a khiahmi caan ah a biakam a tlinter lai ti kha kan zumh i lungsau tein kan hngah. Kan lung a sau lo ahcun hngahnak ah kan tha a hun ba lai i biatak kha duhsah tein kan kaltak lai. Cun atu ah a kan nuamhter khomi thil cung tu ah lungthin kan hun pek khawh. Asinain kan lung a sau ahcun a dongh tiang inkhawhnak kan ngei lai i khamhnak kan hmu lai.—Mik. 7:7; Matt. 24:13.

8. Lungsaunak nih midang he kan i pehtlaihnak ah zeitindah a kan bawmh khawh? (Kolose 3:12, 13)

⁸ Lungsaunak nih midang he kan i pehtlaihnak ah a kan bawmh khawh. Midang nih bia an chim tikah ṭha tein ngaih awkah a kan bawmh. (Jeim 1:19) Lungsaunak nih midang he dai tein i pehtlaih awk zong ah a kan bawmh. Cun kan lung a sau ahcun harnak kan ton tikah khulrang in thil kan tuah lai lo i bia zong kan chim lai lo. Mah leng ah pakhatkhat nih kan lung a kan fahter tikah kan thin a hung colh lai lo. Teirul cham canah ‘pakhat le pakhat kan i ngaithiam lai’ i kan i bawm lai.—Kolose 3:12, 13 rel.

9. Biakhiahnak tuah a herh tikah lungsaunak nih zeitindah a kan bawmh? (Phungthlukbia 21:5)

⁹ Lungsaunak nih a ṭhami biakhiahnak tuah awk zong ah a kan bawmh khawh. Khulrang tuk asiloah khua ruat loin biakhiahnak tuah canah kan i thimmi kong he aa tlaiin a caan pe in hlathlainak tuah in mah hnuah a ṭha bikmi biakhiahnak kha kan tuah awk a si. (Phungthlukbia 21:5 rel.) Tahchunhnak ah, rian a kawlmi kan si ahcun a hmasa bik kan hmuhmi rian nih Jehovah kan biaknak kha a hnorsuan hmanh ah cohlan kan duh men lai. Asinain a lung a saumi kan si ahcun rian a hlat le a naih, suimilam zeizat ṭuan ding a si ti le mah rian nih kan chungkhar le Jehovah he kan i pehtlaihnak zeitindah a hnorsuan khawh ti kha kan ruah ko lai. Kan lung a sau ahcun a ṭha lomi biakhiahnak tuah kha kan hrial khawh lai.

10. Khrihfa hna nih zeitindah lungsaunak an ngeih khawh i an ṭhanchoter khawh?

¹⁰ Lungsau deuh awkah thlacam. Lungsaunak cu thlarau nih a chuahtermi ziaza a si. (Gal. 5:22, 23) Cucaah mah sining ngeih awkah Jehovah sinah thiang thlarau kan hal khawh. Kan lungsaunak a hneksakmi thil kan ton tikah lungsaunak ngeih ding in a kan bawmh nakhnga thiang thlarau kha kan “hal” peng khawh. (Luka 11:9, 13) Cun thil sining hna kha amah hmuh ning in hmuh awk zong ah Jehovah sinah thla kan cam khawh. Cutin thla kan cam dih hnuah kan lung a sau nakhnga nifatin kan si khawh chung in kan i zuam a hau. Lungsau awk le lungsaunak langhter peng awkah i zuam ding in thla kan  cam ahcun a hlan ah a lung a sau lomi kan si hmanh ah lungsaunak ngeih deuh awkah Jehovah nih a kan bawmh lai.

11-12. Jehovah nih zeitindah lungsaunak a langhter?

¹¹ Baibal chung i zohchunhawk a ṭhami hna kong kha ṭha tein ruat. Baibal chung ah lungsaunak ah zohchunhawk ṭha a simi hna kong tampi aa tel. An kong ṭha tein kan ruahnak thawng in lungsaunak langhter khawh ning lam hna kha kan hngalh khawh. An kong pawl kan i ruah hna hlan ah lungsaunak ah zohchunh awk ṭha bik a simi Jehovah kong kha i ruah hmasa hna u sih.

¹² Satan nih Eden dum ah Jehovah min kha a thangchiat. Cun a dingmi le dawtnak a ngeimi Uktu a si maw timi kong ah Evi nih lunghrinnak a ngeih nakhnga aa zuamnak thawng in Pathian kha a doh. Jehovah nih a min a thangchiattu kha hrawh colh canah lungsaunak le mah le mah i uk khawhnak a langhter. Cun a ṭha bikmi Uktu a si ti langhter awkah a caan lak a hau ti zong a hngalh. Mah caan chung ah a min thangchiat a sinak kha a in. Mah leng ah mi tam khawh chung tam nih zungzal nunnak an hmuh khawh nakhnga Jehovah nih lungsau tein a hngah. (2 Pet. 3:9, 15) A phichuak cu mi nuai tampi nih a kong kha an hun hngalh. Jehovah lungsaunak in hmuhmi ṭhathnemhnak cung ah lungthin kan pek ahcun donghnak caan kha hngah awkah kan i fawih deuh lai.

13. Jesuh nih a Pa lungsaunak kha zeitindah tling tein aa zohchunh? (Hmanthlak zong zoh.)

¹³ Jesuh nih a Pa lungsaunak kha tling tein aa zohchunh i mah sining kha vawleicung a um lioah a rak langhter. Lungsaunak langhter cu a caah a zungzal in cun a fawi lai lo. A hleiin chungthu lengnal a simi phungbia cawnpiaktu saya le Farasi mi hna hmai ah langhter cu a fawi lai lo. (Johan 8:25-27) Asinain  Jesuh zong a Pa bantuk in fawite in a thin hunter khawh a si lo. An nihsawh asiloah an serhsat tik zong ah teirul a cham hna lo. (1 Pet. 2:23) Jesuh nih harnak kha phunzai loin lungsau tein a rak inkhawh. Cucaah Baibal nih “a inmi thil kha ruat hna hmanh u, mi sual mi nih kha tluk in an huatnak a in peng ko kha ruat hmanh u” tiah a tinak a ruang kha kan hngalhthiam khawh. (Heb. 12:2, 3) Cucaah kannih zong Jehovah bawmhnak thawng in zei bantuk harnak paoh kha lungsau tein kan inkhawh ve.

14. Abraham lungsaunak in zeidah kan cawn khawh? (Hebru 6:15) (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁴ Kan lak in cheukhat nih donghnak caan a phan cang lai tiah an i ruahchannak cu caan saupi a si cang. Asinain kan thih hlan ah donghnak caan a phan sual lai lo ti kan phang men lai. Lungsau tein hngah peng awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? Abraham kong kha ruathmanh. Jehovah nih ‘miphun nganpi ah kaan canter lai’ tiah bia a kamh lioah Abraham cu kum 75 a si cang i fa a ngei lo. (Gen. 12:1-4) Abraham nih mah biakam a tlinmi kha a hmu maw? A hmu lo. Zufrates Tiva an tan in kum 25 a rauh hnuah Abraham nih khuaruahhar lam in a fapa Isak hrin a simi kha a hmuh. Cun mah hnu kum 60 a rauh ah a tule pahnih Esau le Jacob hrin an simi zong a hmuh. (Hebru 6:15 rel.) A tefa miphun nganpi an simi le Biakammi Ram an comi tu cu a rak hmu lo. Asinain mah zumhfekmi pa cu amah a Sertu he a ṭhami pehtlaihnak an ngei. (Jeim 2:23) A thawh ṭhan tikah a zumhnak le a lungsaunak ruang ah miphun dihlak thluachuah an hmu ti a hngalh tikah Abraham cu zei tluk in dah aa nuamh lai. (Gen. 22:18) Mah in zeidah kan  cawn khawh? Jehovah biakam vialte a tlinmi kha kan hmu colh men lai lo. Asinain Abraham bantuk in kan lung a sau ahcun Jehovah nih atu ah thluachuah a kan pek lai. Cun bia a kan kamhmi vawlei thar zong ah a kan pek chinchin lai ti kha kan zumh khawh.—Marka 10:29, 30.

15. Pumpak hlathlainak ah zei kong dah kan hlathlai khawh?

¹⁵ Baibal ah lungsaunak ah zohchunhawk ṭha a simi hna kong tampi aa tel. (Jeim 5:10) An kong pawl hlathlai cu kan caah a ṭha. b Tahchunhnak ah, David cu hmailei ah Israel siangpahrang si te ding in a ngakchiat lio tein chiti thuh a si. Asinain siangpahrang si awkah kum tampi chung a rak hngah. Simeon le Anna nih biakammi Messiah an hngah buin Jehovah kha zumhfek tein an rak biak. (Luka 2:25, 36-38) An kong na hlathlai tikah mah a tanglei biahalnak i a phi hi kawl: Lungsaunak langhter awkah zeinihdah a bawmh hna? A lung a sau caah zeitindah ṭhathnemhnak an hmuh? Zeitindah kaa zohchunh khawh hna? Cun a lung a sau lomi hna kong na hlathlainak thawng zong in ṭhathnemhnak na hmu kho. (1 Sam. 13:8-14) Hitin naa hal kho: ‘Zeinihdah lungsau loin a umter hna? An lung a sau lo caah zei thil ṭha lo dah an ton?’

16. Lungsaunak in kan hmuhmi ṭhathnemhnak cheukhat cu zei hna dah an si?

¹⁶ Lungsaunak in hmuhmi ṭhathnemhnak kong kha ruat. Kan lung a sau tikah kan i nuam deuh i kan lung zong a dai deuh. Cucaah lungsaunak nih lungthinlei le pumsalei in kan ngan zong a damter. Midang cung ah kan lung a sau tikah anmah he kan i pehtlaihnak zong a ṭha deuh. Cun Khirhfabu zong ah lungrualnak a um deuh. Pakhatkhat nih kan thin a kan hunter tik zong ah fawi tein kan thin hung lai lo i buaibainak zong kan nganter chin lai lo. (Salm 37:8; Ptb. 14:29) Mah lawng si loin lungsaunak kan langhter tikah vancung kan Pa kan i zohchunhmi a si i amah he kan i naih chinchin lai.

17. Zei tuah awkah dah bia kan khiah awk a si?

¹⁷ Lungsaunak cu kan dihlak in ṭhathnemhnak a kan hmuhtermi sining ṭha pakhat a si. Lungsaunak langhter cu a zungzal in a fawi lai lo nain Jehovah bawmhnak thawng in mah sining kha kan ngei kho peng. “BAWIPA nih amah a ṭihmi cu a zohkhenh hna i a fekmi a dawtnak aa bochanmi cu him tein a umter hna” ti kha kan zumh ahcun vawlei thar kha lungsau tein kan hngah khawh lai. (Salm 33:18) Cucaah lungsaunak ngeih peng awkah biakhiak hna u sih.