၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလဲၣ်.

 ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤဒိၣ်မး. ပတဲဒ်န့ၣ်ခီဖျိလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ခိးတၢ်ကဲ ဒီးတသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ညီညီဘၣ်န့ၣ်​ ပပာ်ကဲအဝဲသ့ၣ်. အဒိ ဖဲပမၤကမၣ်တၢ်အခါ ပှၤမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤ လၢပဖီခိၣ်န့ၣ်​ ပစံးဘျုးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဖးဒိၣ်. ဒီးဖဲပကျဲးစၢးမၤလိ ဒီးမၤထွဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိအခါ ခီဖျိလၢ ပှၤလၢအသိၣ်လိပှၤတဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤလၢပဖီခိၣ်အဃိ ပစံးဘျုးအီၤဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤလၢပဖီခိၣ်အဃိ ပစံးဘျုးအီၤသပှၢ်တၢၢ်.—ရိ ၂:၄.

၂. ပကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တညီထီဘိဘၣ်လဲၣ်.

^၂ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤပှၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤသနာ်က့ မ့မ့ၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်​ ပကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ် တညီထီဘိဘၣ်. အဒိ ဖဲပကရီလဲၤတၢ်အခါ ကါမ့ၢ်ကတံာ်န့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပကစဲၤခံအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပကသးကိၢ်တၢ်. ဒီးဖဲပှၤဂၤမၤအ့န့ ပသးအခါ ပကသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်. တကးဒံးဘၣ်​ တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ပကဆိမိၣ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ခိးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်သီ တကဲလၢၤဘၣ်. အဃိ နဘၣ်သးမၤအါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤဧါ. လၢတၢ်မၤလိ တခါအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အခီပညီဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်. ဒီးပတၢ်ဝံသးစူၤ ကအါထီၣ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.

၃. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဖဲပှၤဂၤမၤအီၤ တဘၣ်ဘၣ်အခါ အမၤက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၃ ပကတဲသကိး ကျဲလွံၢ်ဘိလၢ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိး ပကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤ. တၢ, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အတသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ချ့ချ့ဘၣ်. ဖဲပှၤဂၤမၤအီၤ တဘၣ်ဘၣ်အခါ အအိၣ်ဒီး တၢ်ပၢၤသး ဒီးအတက့ၤမၤကၣ်တၢ် ဒ်ပှၤမၤအီၤအသိးဘၣ်. တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “တသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ချ့ချ့ဘၣ်” န့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်အီၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ “မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤလၢ အသးကညီၤတၢ်, အသးဂ့ၤ,  တသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ချ့ချ့ဘၣ်, အိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်လၢအတီဒိၣ်မး, တီဒီးအတၢ်ကတိၤ ထီဘိ.”—၂ မိၤ ၃၄:၆.

၄. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤတဂၤ အပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အခိးတၢ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤဒ်လဲၣ်.

^၄ ခံ, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အအိၣ်ခိးတၢ်ကဲ. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အမ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ် ယံာ်န့ၢ်ဒံး အဆိမိၣ်ပာ်စၢၤဝဲသနာ်က့ အတသးအ့န့ ဒီးတဲအါတဲစှၤတၢ်ဘၣ်. (မး ၁၈:၂၆, ၂၇) တဘျီတခီၣ်​ ပကထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်သးအါမးလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤ. အဒိ ဖဲပှၤဂၤတဲတၢ်အခါ ပကဘၣ်ဒိကနၣ်အီၤထံထံ ဒီးပတဘၣ်နုာ်လီၤတဲတၢ်ဘၣ်. (ဘး ၃၆:၂) ဒီးဖဲပမၤစၢၤ ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိ ဒီးဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူအခါ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤစ့ၢ်ကီး.

၅. ကျဲသၢဘိတဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤသ့န့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၅ သၢ, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အတမၤကရီတၢ် ဒီးအတကရီ ဆၢတဲာ်တၢ် ချ့ချ့ဘၣ်. တဘျီတခီၣ်​ လၢတၢ်အိၣ်သး တနီၤနီၤန့ၣ်​ ပဘၣ်မၤကရီတၢ်အိၣ်. သနာ်က့ ပမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဖဲပဘၣ်မၤတၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်တမံၤမံၤအခါ ပတကရီဆၢတဲာ်တၢ်ချ့ချ့ ဒီးတကရီ မၤဝံၤတၢ်ချ့ချ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိးပတၢ်မၤ ကဝံၤဝဲဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ် မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ် လၢပကဘၣ်မၤဆိမနုၤလဲၣ်. ပမ့ၢ်မၤ ဒ်န့ၣ်မၣ်​ ပတၢ်မၤကဝံၤဝဲ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်.

၆. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဖဲအထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၆ လွံၢ်, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဖဲအထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ အတတဲအါတၢ်ဘၣ်. တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အလီၤဂာ်လိာ်သးဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ. အဒိ နသကိးလၢ နမုာ်ဒီးအီၤတဂၤန့ၣ်​ နကတဲတၢ်ဒီးအီၤပျီပျီ ဒီးနတၢ်ကီတၢ်ခဲ အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ နကတဲဘၣ်အီၤခဲလၢာ်. နမၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ အတကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ နမ့ၢ်ကဲပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ နတတဲအါတၢ်ဘၣ်, နကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သးခု. (ကလီး ၁:၁၁) အဃိ ဒ်ပမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အသိး ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤလၢ ကျဲလွံၢ်ဘိအံၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ဆဲးမၤဒ်အံၤလဲၣ်န့ၣ်​ ခဲအံၤ ကကွၢ်သကိး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤ.

၇. ဒ် ယၤကိာ် ၅:၇, ၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၇ ပကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူလီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤလၢအသးတီ လၢညါတဖၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးဘၣ်အိၣ်ခိး ယဟိဝၤယွၤလၢ အကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ အတၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ်​ ဖးယံာ်ညါ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဖဲပအိၣ်ခိးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ အတၢ်အၢၣ်လီၤအခါ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ. (ဧ့ၤ ၆:၁၁, ၁၂) လံာ်စီဆှံထိၣ်သတြီၤဝဲ ပတၢ်အိၣ်သး ဒ်သိးဒီး ပှၤမၤစံာ်ဖိတဂၤ. (ဖး ယၤကိာ် ၅:၇, ၈.) ပှၤမၤစံာ်ဖိန့ၣ်​ အသူၣ်လီၤဘု ဒီးအလူထံမၢ်မၢ်. ဘၣ်ဆၣ်​ အဘုကဒိၣ်ထီၣ်​ အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ်​ အတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. အဃိ အဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးနာ်ဝဲလၢ အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ အကကူးဘၣ်ဝဲ. ဒ်န့ၣ်အသိးပ “ကစၢ်ကဟဲတုၤလၢ မုၢ်နံၤဖဲလဲၣ်တနံၤလဲၣ်န့ၣ်​ [ပ] တသ့ၣ်ညါဘၣ်” သနာ်က့ ပကဘၣ်ဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤဆူၣ်ဆူၣ်. (မး ၂၄:၄၂) ပကဘၣ်အိၣ်ခိး လၢတၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ အခါမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ အတၢ်အၢၣ်လီၤခဲလၢာ်. ပမ့ၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဘၣ်န့ၣ်​ ဖဲပအိၣ်ခိးတၢ်အခါ ပသးကလီၤဘှံး ဒီးပကယံၤထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကယီကယီ. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပကသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ထံၣ်ဝဲလၢ အမၤသးခုအဝဲသ့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပလဲၤခီဖျိတၢ် တုၤလၢအကတၢၢ်ကန့ၢ် ဒီးပကပူၤဖျဲး.—မံ ၇:၇; မး ၂၄:၁၃.

၈. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကရ့ဒီးပှၤဂၤဒ်လဲၣ်. (ကလီးစဲ ၃:၁၂, ၁၃)

^၈ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကရ့ဒီးပှၤဂၤ ဂ့ၤဂ့ၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဖဲပှၤတဲတၢ်အခါ ပကဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ်မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်. (ယၤ ၁:၁၉) တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးစ့ၢ်ကီး. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ဖဲပတူၢ်ဘၣ်တၢ် တမုာ်ဘၣ်အခါ အကမၤစၢၤပှၤလၢ ပတကရီမၤဆၢတၢ် ဒီးတဲတၢ်တမံၤမံၤလၢ ကမၤဘၣ်ဒိ ပှၤဂၤဘၣ်. ဒီးပှၤဂၤ မ့ၢ်မၤဆါပှၤ သနာ်က့ ပတသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် တဘျီဃီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပကမၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​ လၢအမ့ၢ် “ဆဲးဝံသးစူၤလိာ်သုသး ဒီးပျၢ်လိာ်သးတၢ်ကမၣ်​ တဂၤဒီးတဂၤ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့.”—ဖး ကလီးစဲ ၃:၁၂, ၁၃.

၉. ဖဲပဆၢတဲာ်တၢ်အခါ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်. (ကတိၤဒိ ၂၁:၅)

^၉ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆၢတဲာ်တၢ် လၢအဘၣ်. ဖဲပဆၢတဲာ်တၢ်အခါ ပတကရီဆၢတဲာ်တၢ်ဘၣ်, ပကဃုကွၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်​ ဒီးဃုထၢ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တခါ. (ဖး ကတိၤဒိ ၂၁:၅.) အဒိ ပမ့ၢ်ဃုတၢ်မၤန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပကတူၢ်လိာ် တၢ်မၤအဆိကတၢၢ်တခါလၢ ပန့ၢ်ဘၣ်. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ ဒီးပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တချုးအါအါလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပကဆိမိၣ်ထံဆိလၢ တၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်​ အိၣ်ယံၤထဲလဲၣ်, ပကဘၣ်မၤတၢ် ပှဲၤနၣ်ရံၣ်လဲၣ်​ ဒီးတၢ်မၤတခါအံၤ အကမၤဘၣ်ဒိ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပတဆၢတဲာ် ကမၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်.

၁၀. ခရံာ်ဖိတဂၤ ဆဲးမၤအါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ပကဝံသးစူၤတၢ်အါထီၣ်. တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ သးစီဆှံအတၤသၣ်တခါ. (ကလၤ ၅:၂၂, ၂၃) အဃိ ပကဘၣ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ ဒီးဃ့အီၤလၢ အကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး သးစီဆှံအတၤသၣ်​ တခါအံၤ. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးကီခဲလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်​ “ဆဲးဃ့” ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံဒ်သိး ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ. (လူၤ ၁၁:၉, ၁၃) ပကဘၣ်ဃ့စ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤလၢ အကမၤစၢၤပှၤ လၢပကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်ဒ်သိးဒီးအီၤ. ပဃ့ဝံၤဒီး ပကဘၣ်ကျဲးစၢး အဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ကိးနံၤဒဲး. ပမ့ၢ်ဆဲးဃ့လၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ လၢညါပမ့ၢ်တကဲပှၤလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဘၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဝံသးစူၤတၢ်အါထီၣ်.

၁၁-၁၂. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဆိမိၣ်ထံ ပှၤအဒိအတဲာ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤ. လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်​  ပထံၣ်ဘၣ်​ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ အဒိအတဲာ် အိၣ်ဝဲအါမး. ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံ ပှၤတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤဒ်လဲၣ်. တချုးလၢ ပကတဲသကိး ပှၤတဖၣ်အံၤ အဒိအတဲာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပကတဲသကိးဆိ ယဟိဝၤယွၤ လၢအကဲပှၤလၢအဝံသးစူၤတၢ် အါကတၢၢ်တဂၤ အဒိအတဲာ်.

^၁၂ လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်န့ၣ်​ မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲဟးဂီၤ ယဟိဝၤယွၤအမံၤ ဒီးကျဲးစၢးတဲလံၣ်​ နီၢ်အံၣ်အုလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အကဲတၢ်ပၢကစၢ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်. ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ် ထီဒါတၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤ တဘျီဃီသ့ ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးတၢ်ပၢၤသး. ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒ်သိးပှၤခဲလၢာ် ကသ့ၣ်ညါလၢ အမ့ၢ်တၢ်ပၢကစၢ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်အဂီၢ် အကဘၣ်ဟ့ၣ်​ တၢ်ဆၢကတီၢ်. ဒီးဖဲယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ခိးတၢ်အခါ ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ်​ ဆဲးတဲဟးဂီၤအမံၤဒံးအဃိ အဘၣ်ဝံသးစူၤတၢ် ဖးအါညါ. တကးဒံးဘၣ်​ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤအဃိ ပှၤအါဂၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. (၂ ပ့း ၃:၉, ၁၅) အဃိ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်​ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဝံသးစူၤ ကဲဘျုးဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ်​ ဖဲပအိၣ်ခိးလၢ တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲတုၤအခါ အတကီလၢ ပဂီၢ်လၢၤဘၣ်.

၁၃. ယ့ၣ်ၡူး ကွၢ်လိအပါ အတၢ်ဝံသးစူၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၃ ယ့ၣ်ၡူး ကွၢ်လိအပါ အတၢ်ဝံသးစူၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးဖဲအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤထီဘိ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲအကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤလၢ ပှၤဖၤရံၤၡဲ ဒီးပှၤကွဲးလံာ်ဖိ လၢအပာ်မၤသးတဖၣ်​ အဖီခိၣ်အခါ တညီလၢအဂီၢ်ထီဘိဘၣ်. (ယိၤ ၈:၂၅-၂၇) သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး ကွၢ်လိအပါ ဒီးအတသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ချ့ချ့ဘၣ်. ဒီးဖဲပှၤတဲအါတၢ်ဒီးအီၤ ဒီးတဲဆါအီၤအခါ အဝဲတက့ၤမၤဆၢက့ၤဝဲဘၣ်. (၁ ပ့း ၂:၂၃) ယ့ၣ်ၡူး လဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤ ဒီးတတဲအါတၢ်ဘၣ်. အဃိ လံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤလၢ ပက “ဆိကမိၣ်ထံဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဂၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ.” (ဧ့ၤ ၁၂:၂, ၃) ပဝဲစ့ၢ်ကီး  ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပလဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်ဝံသးစူၤပူၤသ့.

၁၄. စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ အတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ ဒ်လဲၣ်. (ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၅) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၄ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပအိၣ်ခိးလၢ တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲတုၤန့ၣ်​ ဖးယံာ်လံ ဒီးပဘၣ်ယိၣ်လၢ ပတအိၣ်မူဘၣ်တုၤလၢ တၢ်အကတၢၢ် ဟဲတုၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ အမ့ၢ်တကဲထီၣ်သးဒ် ပဆိမိၣ်ပာ်စၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပကမၤဒ်လဲၣ်. ဖဲပအိၣ်ခိးတၢ်အခါ ဒ်သိးပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. ပကကွၢ်သကိး စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ အဒိအတဲာ်. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤအီၤလၢ “ယကဒုးကဲထီၣ်နၤ လၢပှၤကလုာ်ဖးဒိၣ်​ တကလုာ်.” (၁ မိၤ ၁၂:၁-၄) ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ အသးအိၣ်​ ၇၅ နံၣ်​ ဒီးအဖိတအိၣ်နီတဂၤဒံးဘၣ်. အဃိ ဖဲတၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အခါ စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲဧါ. အတထံၣ်ဘၣ်ဝဲခဲလၢာ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်ကွၢ် ဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ်​ ခီဂာ်ထံကျိဖရၤသး ဒီးအအိၣ်ခိးတၢ် ၂၅ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အထံၣ်ဘၣ်​ အဖိခွါစီၤအံၤစဲး ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်. ဒီးလၢခံ ပူၤကွံာ်အနံၣ်​ ၆၀ န့ၣ်စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲအလံၤခွါ စီၤဧ့ၡီၤ ဒီးစီၤယၤကိာ် ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၅.) ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ်​ အစၢၤအသွဲၣ်​ ကဲထီၣ်ပှၤကလုာ်ဖးဒိၣ်​ ဒီးန့ၢ်ဘၣ်​ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အခါန့ၣ်​ အတထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢၤဘၣ်. သနာ်က့ စီၤအၤဘြၤဟၣ်​ ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢအဂ့ၤ. (ယၤ ၂:၂၃) ဒီးခါဆူညါ ဖဲစီၤအၤဘြၣ်ဟၣ်​ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအခါ အကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ အတၢ်နာ် ဒီးအတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကဲဘျုးဝဲလၢ ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးအဂီၢ်. (၁ မိၤ ၂၂:၁၈) ပန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ခဲအံၤန့ၣ်​ ပတထံၣ်ဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်​ ခဲလၢာ်ဒံးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤ ဒ်သိးဒီး စီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ်​ ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤ လၢခဲအံၤ ဒီးခါဆူညါ လၢဟီၣ်ခိၣ်သီန့ၣ်​ အကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤအါန့ၢ် ခဲအံၤဒံး.—မၢ် ၁၀:၂၉, ၃၀.

၁၅. ဖဲပမၤနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပမၤလိ မတဂၤအဂ့ၢ်သ့လဲၣ်.

 ^၁၅ လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်ဒံး ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ အဒိအတဲာ်အါမး. (ယၤ ၅:၁၀) အဃိ ပမ့ၢ်မၤလိ အဝဲသ့ၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်​ ပကန့ၢ်ဘၣ်​ အဘျုးအါမး. b အဒိ စီၤဒၤဝံးန့ၣ်​ ဖဲပှၤဒိးဖှူအီၤလၢ ကကဲထီၣ်​ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ စီၤပၤအခါ အသးစၢ်ဒိၣ်မး. အဃိ တချုးလၢ အကကဲထီၣ်ဘၣ်​ စီၤပၤန့ၣ်​ အဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ တဘျုးနံၣ်ညါ. စီၤစူၤမ့းအိၣ်​ ဒီးနီၢ်အၣ်နၤစ့ၢ်ကီး ဖဲအဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ခိးဝဲလၢ ကထံၣ်ဘၣ်​ မ့းၡံအၤအခါ အဝဲသ့ၣ်​ ဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤ. (လူၤ ၂:၂၅, ၃၆-၃၈) ဖဲပမၤလိ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ အဂ့ၢ်အခါ ပကဘၣ်​ သံကွၢ်လီၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ်ဒ်အံၤ. ပှၤတဂၤအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. အပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤအဃိ အန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. ယကွၢ်လိအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဘၣ်​ အအိၣ်သ့စ့ၢ်ကီး. (၁ မူၤ ၁၃:၈-၁၄) ဖဲပမၤလိ ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်သးစူၤဘၣ်​ အဂ့ၢ်အခါ ပကဘၣ်​ သံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဘၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဘၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.’

၁၆. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ပကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ဝံသးစူၤတၢ်န့ၣ်​ ပကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်သးခုအါထီၣ်​ ဒီးပပာ်သးမုာ်မုာ်ကသ့ဒိၣ်ထီၣ်. တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့စ့ၢ်ကီးကဂ့ၤ. ပမ့ၢ်ဝံသးစူၤပှၤဂၤန့ၣ်​ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သးလၢအဂ့ၤ ဒီးလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ်​ တၢ်ဃူတၢ်ဖိး ကအိၣ်အါထီၣ်. ဖဲပှၤတဂၤဂၤ မၤပှၤမ့ၢ်တဘၣ်ဘၣ်အခါ ပမ့ၢ်တသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ချ့ချ့ဘၣ်န့ၣ်​ အတကဲထီၣ်​ တၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်ဘၣ်. (စံး ၃၇:၈; ကတိၤ ၁၄:၂၉) တကးဒံးဘၣ်​ ခီဖျိလၢ ပဝံသးစူၤတၢ်အဃိ ပကွၢ်လိ ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်.

၁၇. ပပာ်လီၤသးလၢ ပကဆဲးမၤ မနုၤလဲၣ်.

^၁၇ တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတခါလၢ အဂ့ၤဒိၣ်မး ဒီးအကဲဘျုးလၢ ပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်. ပကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ်​ တညီထီဘိဘၣ်​ သနာ်က့ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပဆဲးမၤအါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤသ့. ဒီးဖဲပအိၣ်ခိး ဟီၣ်ခိၣ်သီလၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤအခါ ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ “အမဲာ်ချံန့ၣ်​ ကွၢ်ထွဲဝဲပှၤလၢ အပျံၤအီၤတဖၣ်​ ဒီးပှၤလၢအအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် အတၢ်အဲၣ်လၢအတီ.” (စံး ၃၃:၁၈) အဃိ မ်ပပာ်လီၤသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဝံသးစူၤထီဘိ.