1. Ha gu va wona kharini vale va laphisago monyo?

 HATSHAVBO hi ngu tsaka tepo vambe va laphisago monyo. Ethu hi ngu ninga githawo vale va gu mba goroga tepo va vireyago gilo nyo khaguri. Hi ngu bonga ngudzu vale va hi laphiseyago monyo, ambari ha gu ghoha. Nigu hi ngu bonga ngudzu Vahevbudzi vathu nya Bhibhiliya, khu gu ba va hi laphisede monyo tepo hi nga ba hi dzi garadza gu hevbula, gu dzumeya ni gu thumisa esi hi nga ba hi hevbula omu nya Bhibhiliya. Gu diga satshavbo, hi ngu bonga Jehovha khu gu ba a hi laphiseya monyo.— Rom. 2:4.

2. Ga siemo muni adzina saye si nga hi garadzeyago gu laphisa monyo?

² Ambari olu hi samadziswago khu muthu a laphisago monyo, adzina saye si ngu hi garadzeya gu yeyedza likhalelo leli. Khu giyeyedzo, si nga hi garadzeya gu gurula ha gu ba hi romo avba nya bhixa nya yikhongolo, ngudzu-ngudzu ha gu ba hi vberedzide. Nigu gambe si nga hi garadzeya gu laphisa monyo, muthu nyo khaguri a gu hi gorosa. Nigu dzimbe dzitepo si nga hi garadzeya gu vireya gitumbiso gya Jehovha nya mafu nya maphya. Ina u ngu dzina gu simama gu laphisa monyo? Avba nya ndrima yeyi, hi na wona gu khethu sa gu thula ginani gu laphisa monyo, nigu khu ginani si gu na ni lisima. Hi na wona gambe egi gi nga hi phasago gu laphisa monyo.

3. Muthu a laphisago monyo a gu phara kharini vathu tepo va mu gorosago?

³ Wona 4 dzindziya dzi na hi phasago gu laphisa monyo. Nyo pheye, muthu a laphisago monyo a ngu hweya gu goroga. Tepo vathu va mu gorosago a gu simama na rude nigu kha phodzi. Nigu gambe kha phare khu ndziya nya mba yadi vale va gomogo ga giemo nyo garadze. Lito li gu khilo: “Gu laphisa monyo” la gu khumbugwa khu tepo nyo pheye umo nya Bhibhiliya, tepo Jehovha a tshamusedwago nga “Nungungulu nya wuhindzi ni pwela wusiwana; A hwelago gu goroga, A tadego khu wuwadi ni gutumbega.” — Ekiso. 34:6.

4. Muthu a laphisago monyo, ginani a girago tepo a vireyago gilo nyo khaguri?

 ⁴ Nya wuvili, muthu a laphisago monyo a ngu si kodza gu vireya na rude. Muthu a laphisago monyo a ngu zama gu mba goroga tepo gi hwelago gu vboha gilo nyo khaguri a gi vireyago ngudzu. (Mat. 18:26, 27) Gu na ni siemo nya singi hi yedego gu vireya na hi gu rude. Khu giyeyedzo, hi yede gu laphisa monyo tepo muthu a ganeyago, hi mu engiseya gwadi nigu hi si mu tsolopeteyi. (Joba 36:2) Adzina gambe, hi yede gu laphisa monyo tepo hi phasago gihevbuli gyathu nya Bhibhiliya gu pwisisa esi gi si hevbulago mwendro gu pala mavbanyelo nyo khaguri nya mba yadi.

5. Khu yevbini yimbe ndziya hi nga yeyedzago khiyo gulaphisa-monyo?

⁵ Nya wuraru, muthu a laphisago monyo kha giri silo nya mba pheya khu gu pimisa. Lisine gu ga simbe siemo hi yede gu gira silo khavba ni avba. Ganiolu, muthu a laphisago monyo, abari gu a na ni thumo nya lisima a yedego gu gira, uye kha wu giri nya mba pheya khu gu pimisa mwendro gu wu gira khu gu tutuma gasi a ba a vbedza. Wulangani nya isoso, a gu dzi ninga tepo gasi gu pimisa edzi a nga girago khidzo silo soso. Khu kharato, uye a gu dzi ninga tepo gasi gu gira silo khu ndziya nya yadi.

6. Ginani egi muthu a laphisago monyo a girago tepo a tshanganago ni sigaradzo?

⁶ Nya wu 4, muthu a laphisago monyo a ngu emisana ni sigaradzo nya mba ngura-ngura. Dzitepo nya dzingi, gu laphisa monyo gwa gu gimbeleyana ni gu timiseya. Khu lisine, kha sa vivba gu bhuleya pari yago edzi u dzipwago khidzo. Ganiolu, muthu a laphisago monyo a na vega gupima ga esi a gu naso womini gwaye, a bwe a gira satshavbo a si kodzago gasi gu thumeya Jehovha na tsakide. (Kol. 1:11) Makristo ma yede gu laphisa monyo ga siemo satshavbo. Khu ginani? Hongoleni hi wona sighelo nyo khaguri.

7. Guya khu Jakobe 5:7, 8, khu ginani gu laphisa monyo gu gu na ni lisima? (Wona fotu.)

⁷ Hi yede gu laphisa monyo ha gu ba hi vbweta gu vbanya kala gupindruga. Gufana ni sithumi nyo tumbege sa gale, hi yede gu laphisa monyo hi vireya Jehovha a tadzisa situmbiso saye. (Hebh. 6:11, 12) Bhibhiliya ya gu fananisa giemo gyathu mi giemo gya mulimi. (Leri Jakobe 5:7, 8.) Mulimi a gu dzi garadza gu lima, gu yala ni gu regari, ganiolu kha dziti gu khuye esi a yadego si na buga lini. Khu kharato, mulimi a yede gu vireya, a laphisa monyo na gu tumba gu khuye litshigu limwedo a na vbwera esi a yadego. Khu ndziya nyo fane, hi yede gu simama na hi pharegide khu silo sa liphuvboni ambari na hi si “liti litshigu yi na tago khilo Pfhumu ya[thu].” (Mat. 24:42) Ethu ha gu vireya khu gulaphisa-monyo, na hi gu tiyisega gu khethu khu tepo yakone, Jehovha a na tadzisa situmbiso satshavbo a giridego. Ha gu mba laphisa monyo, hi na garala khu gu vireya hi bwe hi dzi hambanisa ni Jehovha. Hi nga pheya khu gu vega gupima avba nya silo si na hi ningago litsako olu. Ganiolu, ha gu timiseya hi na si kodza gu vboha kala mahegiso hi bwe hi vbuluga.— Mik. 7:7; Mat. 24:13.

8. Gulaphisa-monyo gwa gu hi phasa kharini gu emisana ni vambe? (Vakolosi 3:12, 13)

⁸ Gulaphisa-monyo gu ngu hi phasa gu manega ni wupari nya wadi ni vambe. Gu ngu hi phasa gu engiseya vambe tepo va ganeyago. (Jak. 1:19) Nigu gambe, gulaphisa-monyo gu ngu hi phasa gu manega ni gurula ni vambe. Ha gu laphisa monyo, ambari na hi gu garadzega hi na potsa gu gira ni gu ganeya silo si na khunguvanyisago mumbe. Gu diga isoso, kha hi na nga vega giviti muthu a gu hi gorosa. Wulangani nya gu zame gu phodza hi na ‘simama gu laphiseyana monyo hi bwe hi divaleyana khu monyo watshavbo.’ — Leri Vakolosi 3:12, 13.

9. Gulaphisa-monyo gu nga hi phasa kharini tepo hi vbwetago gu hunga makungo? (Mavingu 21:5)

⁹ Gulaphisa-monyo gu nga hi phasa gambe gu hunga gwadi makungo. Wulangani nyo gu gire silo nya mba pheya khu gu pimisa, hi yede gu dzi vegeya tepo nya gu dundrugeye khiso, gasi hi hunga makungo nya yadi. (Leri Mavingu 21:5.) Khu giyeyedzo, ha gu ba hi vbwetedzeya thumo, adzina saye hi nga dzumeya ni wevbini thumo hi na wu manago ambari na si gu pata gu mba hongola mitshanganoni ni thumoni nya gu tshumayele. Ganiolu, ha gu laphisa monyo hi na ema hi dundrugeya khu wulanga hi na thumago avbo, dziora hi na vbedzago na hi gu gira thumo wowo, ni edzi thumo wowo wu na kuhago khidzo ndranga yathu ni wupari wathu ni Jehovha. Ha gu laphisa monyo hi na si kodza gu hunga makungo nya yadi.

10. Ginani egi Mukristo a yedego gu gira gasi gu laphisa monyo?

¹⁰ Gombeya ga Jehovha gasi a gu phasa gu engedzeya gu laphisa monyo. Gulaphisa-monyo gwa gu gira gipandre nya mihandro nya liphuvbo. (Gal. 5:22, 23) Khu kharato, hi yede gu gombeya ga Jehovha hi mu lomba liphuvbo nya guage, hi bwe hi mu lomba gasi a hi phasa gu haguleya makhalelo ma girago gipandre nya mihandro nya liphuvbo. Ha gu tshangana ni giemo gi lingago gulaphisa-monyo gwathu, hi na ‘simama gu lomba’ liphuvbo nya guage gasi li hi phasa gu laphisa monyo. (Luka 11:9, 13) Gu diga isoso, hi nga lomba Jehovha gasi hi wona silo khu ndziya eyi a si wonago khidzo. Hwane nya gu gombeye, hi yede gu gira satshavbo hi si kodzago gasi hi simama gu laphisa monyo tshigu ni tshigu. Ha gu simama gu gombeya ni gu laphisa monyo, Jehovha a na hi phasa gu haguleya likhalelo leli, li bwe li gira gipandre nya makhalelo yathu.

11-12. Jehovha a gu laphisa monyo khu ndziya muni?

 ¹¹ Dundrugeya khu siyeyedzo nya Bhibhiliya. Bhibhiliya yi ngu ganeya khu vathu nya vangi va nga laphisa monyo. Ha gu dundrugeya khu siyeyedzo sesi, hi na si kodza gu hevbula dzindziya hi nga dzi thumisago gasi gu laphisa monyo. Ganiolu, na hi si woni siyeyedzo nyo khaguri, hongoleni hi wona giyeyedzo gya Jehovha.

¹² Thembweni ga Edheni, Sathane a di ganeya silo nyo vivbe khu Jehovha, a zama gu tshundzisa Lina laye khu gu khuye, muliphi nigu khandri Mufumeli nya wadi. Nari khatshi Jehovha a di dzinide, na fuviside Sathane ga tepo yile. Ganiolu, Uye a di laphisa monyo kholu a di gu dziti gu khuye si di hadzi gu dzega tepo nya yingi gasi gu yeyedza gu khuye Mufumo waye khwadi guvbindra yatshavbo. Na gu vireya litshigu nyo gire isoso, Jehovha a gu timiseya yatshavbo malipha va ganeyago khu lina laye. Gu diga isoso, Jehovha a gu vireya khu gulaphisa-monyo kholu a gu vbweta gu khuye vathu nya vangi va mana womi nya mba vbeya. (2 Ped. 3:9, 15) Handro wakone khu gu, dzimiliyoni nya vathu va manide lithomo nya guti Jehovha. Gulaphisa-monyo ga Jehovha, gu ngu hi phasa ngudzu. Ha gu vega gupima ga silo sesi si na hi vbevbugeya gu laphisa monyo hi bwe hi vireya mahegiso.

13. Jesu pimedzede kharini gulaphisa-monyo ga Papayi waye khu gu vbeleya? (Wona fotu.)

¹³ Jesu pimedzede khu gu vbeleya gulaphisa-monyo gu gu na ni Papayi waye, nigu yeyedzide likhalelo leli tepo a nga ba a romo mafuni. Kha sa nga ba si mu vbevbugeya gu laphisa monyo, kholu Vafarisi ni valovi va diri vapfhadzedzeyi. (Joh. 8:25-27) Gufana ni Papayi waye, Jesu kha nga ba a vbiredza gu goroga. Tepo vathu va nga ba va mu gorosa, uye kha nga ba a phodza. (1 Ped. 2:23) Nigu Jesu a di gu emisana  ni sigaradzo khu gulaphisa-monyo nigu nya mba ngura-ngura. Si ngu pwisisega tepo Bhibhiliya yi ganeyago gu khiyo: “Dundrugeyani gwadi khu wule a timisedego malito nya mangi nya guvale ma nga ba mata khiyo ga sighohi.” (Hebh. 12:2, 3) Khu gu phaswa khu Jehovha, anethu hi na si kodza gu emisana ni gevbini gigaradzo khu gulaphisa-monyo.

14. Ginani hi nga gi hevbulago khu gulaphisa-monyo ga Abrahama? (Vahebheru 6:15) (Wona fotu.)

¹⁴ Adzina saye wa gu vireya mahegiso nya litigo leli khu myaga nya yingi, ganiolu olu wa gu pimisa gu khuwe u nafa na wu si woni mahegiso. Ginani gi na hi phasago gu vireya khu gulaphisa-monyo? Wona giyeyedzo gya Abrahama. Tepo Abrahama a nga ba ari ni 75 myaga, uye a di gu mwalo sanana, ganiolu Jehovha a di mu tumbisa gu khuye: “Nyi na wusa khu uwe litigo nya vathu nya vangi.” (Gen. 12:1-4) Ina Abrahama a wonide gitumbiso gegi na gi gu tadzisega? Ina, a wonide gipandre gyakone. Hwane nya gu ba a tshathugide tshongo wa Ewufrate a bwe a vireya tanga nya 25 myaga, uye a wonide gu velegwa ga gyanana gyaye, Isaki. Egi gi diri gilewugiso nyo hlamadzise ngudzu. Nigu khu gu gimbiya nya tepo a wonide gu velegwa nya situgulwana saye, a gu Esawu ni Jakobe. (Leri Vahebheru 6:15.) Ganiolu, Abrahama gima kha wona situgulwana saye na si gu gira mahundzo nya makhongolo ambari gu vbanya Tigoni nya Gitumbiso. Ambari ulolo, mwama yoyu nyo tumbege a diri ni wupari nyo tiye ni Muvangi waye. (Jak. 2:23) Tepo Abrahama a na wuswago khu gufani, a na tsaka ngudzu khu gu dziti gu khuye khu kotani nya gukhodwe ni gulaphisa-monyo gwaye vathu vatshavbo omu mafuni va kategisidwe. (Gen. 22:18) Ginani hi gi hevbulago? Adzina saye kha hi na nga si  wona situmbiso sa Jehovha na si gu tadzisega olu, ganiolu ha gu laphisa monyo nga Abrahama, hi nga tiyisega gu khethu Jehovha a na hi tshatshazeya olu ni mindru watshigu mafuni nya maphya. — Marko 10:29, 30.

15. Hi nga hevbula khu ginani?

¹⁵ Bhibhiliya yi na ni siyeyedzo nya singi nya vathu va nga yeyedza gulaphisa-monyo. (Jak. 5:10) Wa gu si wona kharini gu dusa tepo gasi gu hevbula khu vathu vovo? b Khu giyeyedzo, Dhavhidhe a diri muphya ngudzu tepo a nga hatwa gasi gu khala pfhumu ya Israyeli, nigu a di yede gu vireya myaga nya yingi gasi gu khala vbagikhalutuno nya wufumo. Simiyoni ni Ana va di gu khozeya Jehovha khu gu tumbega, na va gu vireya guta ga Mesiya. (Luka 2:25, 36-38) Tepo u hevbulago khu matimo yawe zama gu hlamula siwudziso sesi: Ginani gi phasidego vathu vava gu yeyedza gulaphisa-monyo? Va wuyedwe kharini khu gu laphisa monyo? Nyi nga va pimedzeya kharini? Adzina saye u nga hevbula gambe khu vale va nga mba yeyedza gulaphisa-monyo. (1 Sam. 13:8-14) Tepo u hevbulago khu vathu vovo, dzi wudzise gu khuwe: ‘Ginani gi nga va tandregisa gu laphisa monyo? Mihandro muni va nga vbwera khu gu ba va sa laphisa monyo?’

16. Silo muni hi na wuyedwago khiso khu gu laphisa monyo?

¹⁶ Dundrugeya khedzi u na wuyedwago khidzo khu gu laphisa monyo. Oyu a laphisago monyo, a ngu khala na tsakide nigu na rude. Gu diga isoso, gu laphisa monyo gu nga tshukwadzisa womi wathu. Ha gu laphisa monyo hi na manega ni wupari nya wadi ni vambe. Vbavbandze nya isoso, libandla lathu li na pwanana. Tepo muthu a na hi gandrago ginyala, hi na hweya gu goroga ni gu potsa gu gira silo si na engedzeyago gigaradzo. (Ndzi. 37:8; Mav. 14:29) Nigu nya lisima ga satshavbo, ha gu laphisa monyo, ha gu pimedzeya Papayi wathu wa dzandzini ni gu tiyisa wupari wathu naye.

17. Ginani hi yedego gu dzi emiseya gu gira?

¹⁷ Nya mba kanakana, gu laphisa monyo likhalelo nyo mbure ngudzu li wuyedzisago vathu vatshavbo. Lisine gu kha si vbevbuge gu laphisa monyo, ganiolu khu gu phaswa khu Jehovha hi nga si kodza gu haguleya likhalelo leli. Na hi ngo vireya mafu nya maphya, hi nga tiyisega gu khethu: “Maho ya [Jehovha], ma gu khedza vale va mu ningago githawo, ni ga vale va [vireyago] wuhindzi waye.” (Ndzi. 33:18) Khu kharato, hi yede gu dzi emiseya gu simama gu laphisa monyo.