Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 35

Amuzumanane Kukkazika Moyo

Amuzumanane Kukkazika Moyo

“Amulisamike kukkazika moyo.”—KOL. 3:12.

LWIIMBO 114 “Amukkazike Moyo”

IZILI MUCIBALO a

1. Nkaambo nzi ncotubayanda bantu bakkazika moyo?

 TOONSE tulabayanda bantu bakkazika moyo. Nkaambo nzi ncocili boobo? Tulabalemeka kapati bantu bakonzya kulindila cintu cimwi kakunyina kunyema. Tulalumba kapati kuti bamwi balatukkazikila moyo notwalubizya. Alimwi tulalumba kapati kuti basikutuyiisya Bbaibbele bakatukkazikila moyo ciindi notwakajisi buyumuyumu bwakwiiya, kuzumina nzyotwakali kwiiya naa kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele. Kwiinda zyoonse, eelo kaka tulalumba kuti Jehova Leza ulatukkazikila moyo!—Rom. 2:4.

2. Muubukkale buli buti mocikonzya kutuyumina kukkazika moyo?

2 Nokuba kuti tulabayanda bantu bakkazika moyo, swebo inga kacitukatazya kukkazika moyo. Mucikozyanyo, tulakonzya kukatazyigwa kulindila cakubatama mumulaini mulamfwu, kwaambisya kuti naa twamuka. Tulakonzya kunyema kapati, kuti bamwi batunyemya. Alimwi zimwi ziindi, cilakonzya kutuyumina kulindila nyika mpya ya Jehova. Sena mulayanda kwiiya kukkazika moyo? Mucibalo eeci, tulabandika ncocaamba kukkazika moyo alimwi akaambo ncociyandika kapati kucita boobo. Alimwi tulabandika cikonzya kutugwasya kutegwa tuyungizye bube oobu.

INO CAAMBA NZI KUKKAZIKA MOYO?

3. Ino muntu uukkazika moyo ucita buti ciindi bamwi nobamunyemya?

3 Atulange-lange nzila zyone motukonzya kukkazika moyo. Yakusaanguna, muntu uukkazika moyo tafwambaani kukalala. Ulasola kubatama alimwi akulikasya kupilusya cibi ciindi bamwi nobamunyemya naa natyompedwe. Mabala aakuti ‘tafwambaani kukalala’ mu Bbaibbele alibelesyedwe ciindi cakusaanguna Jehova napandululwa kuti ngu “Leza siluse alimwi silweetelelo, uutafwambaani kukalala alimwi uuzwide luyando lutamani akasimpe.”—Kul. 34:6.

4. Ino muntu uukkazika moyo ucita buti ciindi nayelede kulindila?

4 Yabili, muntu uukkazika moyo ulakonzya kulindila cakubatama. Ikuti cintu cimwi camuka kwiinda mbwaali kuciyeeyela, muntu uukkazika moyo ulasolekesya kulijata naa kutanyema. (Mt. 18:26, 27) Kuli bukkale bunji mwalo motweelede kulindila cakukkazika moyo. Mucikozyanyo, tweelede kuswiilila cakukkazika moyo ciindi muntu umwi naambaula, kakunyina kumunjila mukanwa. (Job. 36:2) Tweelede kukkazika moyo ciindi notugwasya sikwiiya kumvwisya njiisyo yamu Bbaibbele naa kumugwasya kuzunda cilengwa cimwi cibyaabi.

5. Ninzila nzi imwi motweelede kukkazika moyo?

5 Yatatu, muntu uukkazika moyo tafwambaani kucita zintu kakunyina kusaanguna kuyeeya. Mubwini, zimwi ziindi tweelede kucita zintu zimwi cakufwambaana. Nokuba boobo, muntu uukkazika moyo nayanda kucita mulimo umwi, ulasolekesya kutaubinzyaanya mulimo ooyo naa kuyanda buyo kuti umane. Muciindi caboobo, ulabikkila maano kubona kuti ulijisi ciindi cinji cakuzyiba ncayelede kucita. Mpoonya ulaubeleka mulimo ooyo kweelana aciindi ncoweelede.

6. Ino muntu uukkazika moyo ucita buti ciindi naajana masunko naa buyumuyumu?

6 Yane, muntu uukkazika moyo ulasolekesya kuliyumya mumasunko kakunyina kutongooka. Icaamba kuti kukkazika moyo kuliswaangene akuliyumya. Mubwini, tacilubide pe kwaambila mulongwe wesu mbotulimvwa kujatikizya sunko limwi. Nokuba boobo, muntu uukkazika moyo uyoobeleka canguzu kutegwa azumanane kuliyumya kumwi kazilanga munzila yeelede zintu. (Kol. 1:11) Mbotuli Banakristo, tweelede kuzitondezya nzila zyoonse eezyi zyakukkazika moyo. Nkaambo nzi? Atulange-lange twaambo tuli mbotubede.

KAAMBO KUKKAZIKA MOYO NCOKUYANDIKA KAPATI

Mbubwenya mulimi mbwalindila cakukkazika moyo, kasyomede kuti uyootebula mukuya kwaciindi, andiswe tweelede kulindila, katusyomede kuti Jehova uyoozizuzikizya zisyomezyo zyakwe muciindi ncabikkide (Amubone muncali 7)

7. Kweelana a Jakobo 5:7, 8, nkaambo nzi kukkazika moyo ncokuyandika? (Amubone cifwanikiso cili aacivwumbyo.)

7 Tweelede kukkazika moyo kutegwa tukafwutuke. Mbubwenya mbuli babelesi ba Leza basyomeka bakaindi, tweelede kulindila cakukkazika moyo kutegwa Leza akazuzikizye zisyomezyo zyakwe. (Heb. 6:11, 12) Bbaibbele likozyanisya bukkale bwesu kumulimi. (Amubale Jakobo 5:7, 8.) Mulimi ulabeleka canguzu kusyanga alimwi akutilila, nokuba kuti tazyi ciindi cini nociyookomena cisyango. Aboobo mulimi ulalindila cakukkazika moyo, kasyomede kuti uyootebula. Mbubwenya buyo, tweelede kujata bubi azintu zyakumuuya, nokuba kuti ‘tatuzyi buzuba Mwami wesu nayooboola.’ (Mt. 24:42) Tulalindila cakukkazika moyo, katusinizyide kuti muciindi Jehova ncabikkide, uyoozizuzikizya zyoonse nzyaakasyomezya. Kuti naa twacileka kukkazika moyo, inga twakatala kulindila alimwi akutalika kumusiya Jehova asyoonto-syoonto. Kunze lyaboobo, inga twatalika kucita zintu nzyotubona kuti inga zyatupa lukkomano mpoonya-mpoonya. Pele kuti katukkazika moyo, tulakonzya kuliyumya kusikila kumamanino alimwi akuyoofwutuka.—Mik.7:7; Mt. 24:13.

8. Mbuti kukkazika moyo mbokutugwasya ciindi notweendelezyanya abamwi? (Bakolose 3:12, 13)

8 Kukkazika moyo kulatugwasya kubeendelezya kabotu bamwi. Kulatugwasya kuswiilila cakubikkila maano ciindi bamwi nobaambaula. (Jak. 1:19) Kukkazika moyo kulatugwasya kuba muluumuno abamwi. Kulatukwabilila kutacita zintu cakufwambaana naa kwaamba cintu citali kabotu notutyompedwe. Alimwi kuti katukkazika moyo, tuyoomuka kukalala ciindi umwi naatunyemya. Muciindi cakupilusya cibi, “tuyoozumanana kweengelelana akulekelelana camoyo woonse.”—Amubale Bakolose 3:12, 13.

9. Mbuti kukkazika moyo mbokutugwasya ciindi notuyanda kusala cakucita? (Tusimpi 21:5)

9 Kukkazika moyo kulakonzya kutugwasya kusala camaano. Muciindi cakufwambaana kusala kakunyina kusaanguna kuyeeya, tuyoojana ciindi cakuvwuntauzya alimwi akwaalanga-langa makani ngotuyanda kusala. (Amubale Tusimpi 21:5.) Mucikozyanyo, ciindi notuyandaula mulimo, tulakonzya koongelezyegwa kuzumina mulimo uuli woonse wafwambaana kujanika, nokuba kuti taunootupi ciindi cakuswaangana akukambauka. Pele, kuti katukkazika moyo, tuyoojana ciindi cakulanga-langa twaambo tujatikizyidwe mbuli busena, mawoola aabelekwa, mulimo mboukonzya kujatikizya mukwasyi wesu alimwi acilongwe cesu a Jehova. Kwiinda mukukkazika moyo, tulakonzya kuyeeleba ntenda yakwaalilwa kusala camaano.

MBOTUKONZYA KUYUNGIZYA BUBE BWAKUKKAZIKA MOYO

10. Mbuti Munakristo mbwakonzya kuba abube oobu alimwi akuzumanana kubutondezya?

10 Amupailile kuti kamukkazika moyo kapati. Kukkazika moyo mucelo wamuuya uusalala. (Gal. 5:22, 23) Aboobo tulakonzya kupailila muuya uusalala akulomba Jehova kuti atugwasye kuzyala mucelo ooyu wamuuya. Kuti twalijana mubukkale busunka kukkazika moyo kwesu, ‘tulazumanana kulomba’ muuya uusalala kutegwa utugwasye. (Lk. 11:9, 13) Kunze lyaboobo, tulakonzya kumulomba Jehova kuti atugwasye kubona zintu kweelana ambwazibona. Twamana kupaila, tweelede kusolekesya kukkazika moyo buzuba bumwi abumwi. Ciindi notuzumanana kupaila kuti katukkazika moyo alimwi akusolekesya kubutondezya, bube oobu buyookomena mumyoyo yesu mane limwi buyooba cibeela cabube bwesu.

11-12. Mbuti Jehova mbwaatondezya kukkazika moyo?

11 Amuzinzibale kuyeeya zikozyanyo zyamu Bbaibbele. Mu Bbaibbele kuli zikozyanyo zinji zyabantu ibakali kukkazika moyo. Kwiinda mukuzinzibala kuyeeya zikozyanyo zili boobu, tulakonzya kwiiya nzila motukonzya kukutondezya kukkazika moyo. Katutanalanga-langa zikozyanyo zimwi, atubone cikozyanyo ciinda kubota cakukkazika moyo, nkokuti ica Jehova.

12 Mumuunda wa Edeni, Saatani wakasampaula zina lya Jehova alimwi akunyonganya mpuwo yakwe kwiinda mukumubejekezya kuti mweendelezi uutali kabotu alimwi uutajisi luyando. Muciindi cakumunyonyoona ooyu sikubejekezya mpoonya-mpoonya, Jehova wakakkazika moyo alimwi akulilesya akaambo kakuti wakalizyi kuti, cilakonzya kutola ciindi cilamfwu kutegwa atondezye kuti ngomweendelezi wiinda kubota. Ciindi nalindila, wali kuliyumya kumasampu aaletwa kuzina lyakwe. Kuyungizya waawo, Jehova wali kulindila cakukkazika moyo kutegwa bantu banji babe acoolwe cakuyoopona kukabe kutamani. (2Pet. 3:9, 15) Akaambo kaceeci, bantu banji bamuzyiba. Kuti twabikkila maano kuzilongezyo nzyotujana akaambo kakukkazika moyo kwa Jehova, tuyoocikonzya kulindila ciindi ncabikkide cakuleta lunyonyooko.

Kukkazika moyo kulatugwasya kumuka kukalala ciindi notwanyemezyegwa (Amubone muncali 13)

13. Mbuti Jesu mbwaakakwiiya cakulondoka kukkazika moyo kwa Bausyi? (Amubone cifwanikiso.)

13 Jesu cakulondoka ulakwiiya kukkazika moyo kwa Bausyi, alimwi wakabutondezya bube oobu naakali anyika. Talili lyoonse nicakali kumuubila kubutondezya bube oobu, kwaambisya kuli bamayi alimwi aba Farisi basikuupa-upa ameso. (Joh. 8:25-27) Nokuba boobo mbubwenya mbuli Bausyi, Jesu wakali kumuka kukalala. Kunyina naakali kujola cibi ciindi naakali kutukilwa naa kunyemezyegwa. (1Pet. 2:23) Jesu wakaliyumya cakukkazika moyo kakunyina kutongooka. Nkakaambo kaako Bbaibbele litwaambila kuti “amumuyeeyesye ooyo wakaliyumya naakali kusampaulwa boobu abasizibi.” (Heb. 12:2, 3) Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, andiswe tulakonzya kuliyumya kumasunko aali woonse aakonzya kutusikila.

Kuti twakwiiya kukkazika moyo kwa Abrahamu, tunoosinizyide kuti Jehova inga watulumbula lino alimwi uyoocita oobo munyika mpya (Amubone muncali 14)

14. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kukukkazika moyo kwa Abrahamu? (Bahebrayo 6:15) (Amubone cifwanikiso.)

14 Ino mbuti kuti nzyotwali kulangila kujatikizya mamanino tazinazuzikizyigwa? Tobamwi ambweni twakali kulangila kuti mamanino akeelede kuti kaasikide, aboobo lino tulalibilika kuti mamanino ambweni taakabooli katucipona. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuzumanana kulindila cakukkazika moyo? Amubone cikozyanyo ca Abrahamu. Ciindi Abrahamu naakali aamyaka iili 75 kanyina mwana, Jehova wakamusyomezya kuti: “Ndiyoopa kuti ube cisi cipati.” (Matl. 12:1-4) Sena Abrahamu wakacibona cisyomezyo eeci kacizuzikizyigwa? Kutali coonse pe. Naakamana kuzabuka Mulonga wa Firate alimwi akulindila myaka iili 25, Abrahamu wakalibonena maleele aakuzyalwa kwamwanaakwe Izaka, mpoonya nikwakainda myaka iili 60, abalo bazyukulu bakwe ba Esau a Jakobo bakazyalwa. (Amubale Bahebrayo 6:15.) Pele Abrahamu kunyina naakabona balunyungu lwakwe nobakaba cisi cipati alimwi akukona Nyika Yakasyomezyedwe. Nokuba boobo, ooyu mwaalumi uusyomeka wakali acilongwe ciyumu a Mulengi. (Jak. 2:23) Eelo kaka uyookkomana aakubusyigwa Abrahamu ikuzyiba kuti masi manji akalongezyegwa akaambo kalusyomo lwakwe akukkazika moyo! (Matl. 22:18) Ino twiiya nzi? Tatukonzyi kulibonena zisyomezyo zya Jehova zyoonse kazizuzikizyigwa. Nokuba boobo, kuti katukkazika moyo mbuli Abrahamu, inga twasyoma kuti Jehova ulakonzya kutulongezya lino alimwi amunyika yakwe mpya.—Mk. 10:29, 30.

15. Makani nzi ngotukonzya kulanga-langa lyaciiyo cesu tobeni?

15 Bbaibbele lijisi zikozyanyo zimbi zinji zyabantu ibakali kukkazika moyo. (Jak. 5:10) Inga cabota kuti mwaabala makani aajatikizya bantu bali boobu. b Mucikozyanyo, nokuba kuti Davida wakananikwa kuyooba mwami wa Israyeli kacili mwana, wakeelede kulindila kwamyaka minji kutegwa apegwe bwami. Simeoni alimwi a Ana bakali kumubelekela Jehova cakusyomeka kumwi kabalindila Mesiya iwakasyomezyedwe. (Lk. 2:25, 36-38) Ciindi nomubala zibalo zyabantu bali boobu, amujane bwiinguzi kumibuzyo iitobela: Ncinzi cakapa kuti muntu ooyu atondezye bube bwakukkazika moyo? Ino wakagwasyigwa buti akaambo kakukkazika moyo? Mbuti mbondikonzya kumwiiya? Alimwi mulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukwiiya baabo ibakaalilwa kukkazika moyo. (1Sam. 13:8-14) Inga mwalibuzya kuti: ‘Ncinzi cakapa kuti cibaalile kukkazika moyo? Mapenzi nzi ngobakajana?’

16. Ino mbubotu nzi mbotukonzya kujana kuti katukkazika moyo?

16 Amulange-lange bubotu bwakukkazika moyo. Ciindi notukkazika moyo, tulakkomana alimwi akubatama. Aboobo kukkazika moyo kulakonzya kutugwasya mumizeezo alimwi akutupa kuba abuumi bubotu. Ciindi notubakkazikila moyo bamwi, tulaba azilongwe zibotu ambabo. Mbungano ilakamantana. Kuti umwi watunyemya, kumuka kukalala kulakonzya kupa kuti bukkale butaindili kubija. (Int. 37:8; Tus. 14:29) Pele kwiinda zyoonse, notukkazika moyo, twiiya Taateesu wakujulu alimwi tulaba acilongwe ciyumu anguwe.

17. Ino ncinzi ncotweelede kucita?

17 Eelo kaka kukkazika moyo mbube bubotu alimwi bugwasya ncobeni! Nokuba kuti inga kacitali cuuba-uba kukkazika moyo, pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, tulakonzya kuzumanana kubutondezya bube oobu. Alimwi notulindila nyika mpya cakukkazika moyo, tweelede kusyoma kuti “liso lya Jehova lilangide baabo bamuyoowa, aabo ibalangila luyando lwakwe lutamani.” (Int. 33:18) Aboobo atuzumanane toonse kulisamika bube bwakukkazika moyo.

LWIIMBO 41 Komvwa Mupailo Wangu

a Bantu banji mazuba aano tabakkaziki moyo pe. Nokuba boobo, Bbaibbele litwaambila kulisamika bube bwakukkazika moyo. Cibalo eeci cilatutondezya mbociyandika kukkazika moyo alimwi ancotukonzya kucita kutegwa katukkazika moyo.

b Kutegwa mubone zibalo zyamu Bbaibbele, amubone mutwe wamakani wakuti “Patience mu Watch Tower Publications Index.