1. Ndi ngani ni tshi takalela vhathu vhane vha si fhele mbilu?

 ROṰHE ri a funa vhathu vhane vha si fhele mbilu. Ndi ngani? Ngauri ri a ṱhonifha vhathu vhane vha kona u lindela vha sa dinalei. Musi ri tshi ita vhukhakhi, ri a livhuwa uri vhaṅwe a vha ri fheleli mbilu. Nahone ri a livhuwa uri muthu we a ri gudisa Bivhili ha ngo ri fhelela mbilu musi ri tshi khou guda u ṱanganedza kana u shumisa zwine Bivhili ya funza. Tsha ndeme vhukuma, ri a livhuwa uri Yehova ha ri fheleli mbilu.—Vharoma 2:4.

2. Ndi kha vhuimo vhufhio vhune zwa nga ri konḓela u vha vhathu vhane vha si fhele mbilu?

² Naho ri tshi dzhiela nṱha vhathu vhane vha si fhele mbilu, ri nga wana zwi tshi ri konḓela u vha vhane vha si fhele mbilu. Sa tsumbo, ni nga wana zwi tshi ni konḓela u ima ḽainini ndapfu, zwihuluhulu musi no no lenga. Ri nga pfa ro sinyuwa nga maanḓa musi vhaṅwe vho ri dina. Nahone nga tshiṅwe tshifhinga ri nga pfa zwi tshi ri konḓela u dzula ro lindela shango ḽiswa ḽe Yehova a ri fhulufhedzisa. Naa ni nga takalela u vha muthu ane a si fhele mbilu? Kha ino thero ri ḓo haseledza uri u sa fhela mbilu zwi amba mini na uri ndi ngani zwi zwa ndeme. Ri ḓo dovha ra haseledza uri ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri vhe vhane vha si fhele mbilu.

3. Muthu a sa fheli mbilu u ita mini musi vhaṅwe vha tshi mu sinyusa?

³ Ṱhogomelani nḓila nṋa dzine ra nga sumbedza ngadzo u sa fhela mbilu. Ya u thoma, muthu a sa fheli mbilu ha ṱavhanyi u sinyuwa. Musi vhaṅwe vha tshi ita zwithu zwine zwa mu sinyusa, u lingedza u dzika a si vha lifhedze nahone ha fari vhaṅwe nga nḓila i si yavhuḓi musi e na mutsiko. Maipfi ane a ri “a sa ṱavhanyi u sinyuwa,” a bvelela Bivhilini lwa u thoma musi Yehova a tshi ṱaluswa sa ‘Mudzimu wa u khathutshela na u pfela vhuṱungu, a sa ṱavhanyi u sinyuwa na a re na lufuno luhulu lu sa  shanduki, ane a dzulela u amba ngoho.’—Ek. 34:6.

4. Muthu a sa fheli mbilu u ita mini musi a tshi tea u lindela?

⁴ Ya vhuvhili, muthu a sa fheli mbilu u a lindela o dzika. Arali tshithu tshe a tshi lindela tshi tshi khou dzhia tshifhinga tshi fhiraho tshe a vha o lavhelela, ha ṱavhanyi u dinalea. (Mat. 18:26, 27) Hu na vhuimo vhunzhi vhune khaho ra tea u lindela ro dzika. Sa tsumbo, ri tea u thetshelesa ri sa fheli mbilu musi muṅwe muthu a tshi khou amba, ri sa mu dzheni haṋwani. (Yobo 36:2) Ri nga tea u dovha hafhu ra vha vhathu vhane vha si fhele mbilu musi ri tshi khou thusa mugudiswa u pfesesa zwine Bivhili ya zwi funza kana u kunda dzema ḽivhi.

5. Ndi ifhio iṅwe nḓila ine ra nga sumbedza ngayo u sa fhela mbilu?

⁵ Ya vhuraru, muthu ane a si fhele mbilu ha iti zwithu o dzhaha a songo thoma a humbula. Ndi ngoho uri nga zwiṅwe zwifhinga ri tea u dzhia vhukando nga u ṱavhanya. Fhedzi naho zwo ralo, musi muthu ane a si fhele mbilu e na mushumo une a tea u u ita, u u ita a songo dzhaha, u bva a tshi thoma u vhuya u swika a tshi fhedza. U vhetshela thungo tshifhinga tsho linganaho tsha u dzudzanya nḓila ine a ḓo ita ngayo wonoyo mushumo. Nga murahu a ita wonoyo mushumo nga tshifhinga tsho teaho.

6. Muthu ane a si fhele mbilu u ita mini musi a tshi khou sedzana na milingo?

⁶ Ya vhuṋa, muthu ane a si fhele mbilu u konḓelela milingo a sa gunguli. Zwenezwi zwi sumbedza uri u sa fhela mbilu zwi tshimbidzana na u konḓelela. A zwo ngo khakhea u vhudza khonani yaṋu ya tsini nḓila ine na ḓipfa ngayo nga ha mulingo une na khou sedzana nawo. Naho zwo ralo, muthu ane a si fhele mbilu u ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u bvela phanḓa a tshi konḓelela e na mavhonele avhuḓi. (Vhakol. 1:11) Vhathu vha Yehova vha tea u sumbedza u sa fhela mbilu nga dzenedzi nḓila dzoṱhe. Ndi ngani? Kha ri ambe nga ha zwiitisi zwi si gathi zwi tevhelaho.

7. U ya nga Yakobo 5:7, 8, ndi ngani u sa fhela mbilu zwi zwa ndeme? (Sedzani tshifanyiso.)

⁷ Ri tea u vha vhane vha si fhele mbilu uri ri kone u wana vhutshilo vhu sa fheli. U fana na vhashumeli vha Yehova vha tshi tshifhingani tsho fhiraho, na riṋe ri tea u lindela Yehova a tshi ita zwe a ri fhulufhedzisa ri sa fheli mbilu. (Vhahev. 6:11, 12) Bivhili i fanyisa vhuimo hashu na ha mulimi. (Vhalani Yakobo 5:7, 8.) Mulimi u shuma nga maanḓa u itela u ṱavha na u sheledza zwiliṅwa zwawe, fhedzi u vha a sa ḓivhi uri zwi ḓo aluwa lini. Nga zwenezwo u a lindela a sa fheli mbilu a tshi fhulufhela uri u ḓo kaṋa. Nga hu fanaho, na riṋe ri shuma nga maanḓa uri ri vhe vhatevheli vha Yesu naho ri sa “ḓivhi ḓuvha ḽine Murena [washu] a ḓo ḓa ngaḽo.” (Mat. 24:42) Ri lindela ri sa fheli mbilu, ri na vhungoho ha uri nga tshifhinga tsho teaho Yehova u ḓo ita zwe a fhulufhedzisa. Arali ra fhela mbilu, ri nga neta nga u lindela ra thoma u ṱutshela ngoho nga zwiṱuku nga zwiṱuku. Ri nga thoma u livhisa ṱhogomelo kha u wana zwithu zwine zwa ḓo ri takadza zwino. Fhedzi arali ra si fhele mbilu, ri ḓo konḓelela u swika vhufheloni nahone ri ḓo tshidzwa.—Mika 7:7; Mat. 24:13.

8. U sa fhela mbilu zwi nga ri thusa hani uri ri vhe na vhushaka havhuḓi na vhaṅwe? (Vhakolosa 3:12, 13)

⁸ U sa fhela mbilu zwi a ri thusa uri ri vhe na vhukonani havhuḓi na vhaṅwe. Zwi dovha hafhu zwa ri thusa uri ri thetshelese nga vhuronwane musi vhaṅwe vha tshi amba. (Yak. 1:19) U sa fhela mbilu zwi dovha hafhu zwa ita uri hu vhe na mulalo. Musi ri fhasi ha mutsiko, zwi a ri tsireledza uri ri si fhindule nga u ṱavhanya ra amba zwithu zwine zwa nga vhaisa vhaṅwe. Arali ri sa fheli mbilu, a ri nga ḓo ṱavhanyedza ra sinyuwa musi muṅwe muthu o ri khakhela. Nṱhani ha u ḓilifhedzela, ri ḓo ‘bvela phanḓa ri tshi konḓelelana na u hangwelana zwi tshi bva mbiluni.’—Vhalani Vhakolosa 3:12, 13.

9. U sa fhela mbilu zwi ri thusa hani musi ri tshi tea u ita phetho? (Mirero 21:5)

⁹ U sa fhela mbilu zwi dovha zwa ri thusa uri ri ite phetho dza vhuṱali. Nṱhani ha u ṱavhanyedza u dzhia phetho, ri ḓo thoma ra ḓiṋea tshifhinga tsha u ita ṱhoḓisiso ra vhona uri ndi phetho ifhio ya khwiṋe ine ra nga i dzhia. (Vhalani Mirero 21:5.) Sa tsumbo, arali ni tshi khou ṱoḓa mushumo, ni nga lingea u ṱanganedza mushumo wa u thoma une na u wana naho u tshi nga ita uri ni si ye kha miṅwe miṱangano kana u tshi nga fhungudza tshifhinga tshine na tshi fhedza ni vhuḓinḓani. Fhedzi arali ri sa fheli mbilu, ri ḓo humbula nga ha vhukule vhune wonoyo mushumo wa vha hone, awara dzine ra ḓo tea u dzi shuma na uri wonoyo mushumo u ḓo kwama hani muṱa washu na vhushaka hashu na Yehova. Musi ri sa fheli mbilu, ri ḓo iledza u ita phetho dzi si dzavhuḓi.

10. Mukriste a nga thuswa nga mini uri a vhe muthu a sa fheliho mbilu?

¹⁰ Rabelani uri Mudzimu a ni thuse uri ni si fhele mbilu. U sa fhela mbilu ndi tshiṅwe tsha zwithu zwi aṋwiwaho nga muya mukhethwa. (Vhagal. 5:22, 23) Nga zwenezwo, ri nga rabela Yehova uri a ri ṋee muya mukhethwa na uri a ri thuse uri ri vhe na zwiaṋwiwa nga muya mukhethwa. Arali ra sedzana na vhuimo vhune ha linga u sa fhela mbilu hashu, ri nga ‘dzula ri tshi humbela’ muya mukhethwa uri u ri thuse uri ri si fhele mbilu. (Luka 11:9, 13) Ri nga dovha hafhu ra humbela Yehova uri a ri thuse u dzhia zwithu nga nḓila ine a zwi dzhia ngayo. Nga murahu ha musi ro no rabela, ri tea u ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri si fhele mbilu ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Arali ra dzula ri tshi rabela uri ri si fhele mbilu na u ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri si fhele mbilu, Yehova u ḓo ri thusa uri ri si fhele mbilu naho ro vha ri vhathu vhane vha ṱavhanya u fhela mbilu.

11-12. Yehova o sumbedza hani u sa fhela mbilu?

 ¹¹ Elekanyani nga ha tsumbo dzi re Bivhilini. Bivhilini hu na tsumbo nnzhi dza vhathu vhe vha si fhele mbilu. Musi ri tshi elekanya nga ha dzenedzi tsumbo, ri nga guda nḓila dza u sumbedza u sa fhela mbilu. Fhedzi musi ri sa athu u haseledza nga ha dzenedzi tsumbo, kha ri thome nga u haseledza nga ha tsumbo yavhuḓi ya u sa fhela mbilu ha Yehova.

¹² Tsimuni ya Edeni, Saṱhane o ḓodza dzina ḽa Yehova matope musi a tshi lingedza u ita uri Efa a timatime uri Yehova u haṱula nga nḓila yo teaho na uri ndi Muvhusi a re na lufuno. Nṱhani ha u fhelisa Saṱhane nga u ṱavhanya, Yehova o sumbedza u sa fhela mbilu na u ḓifara, a tshi zwi ḓivha uri zwi ḓo dzhia tshifhinga u sumbedza uri ndi ene Muvhusi wa khwiṋe. Musi o lindela, o konḓelela mazwifhi oṱhe ane a ambelwa dzina ḽawe. Zwiṅwe hafhu, Yehova o lindela a sa fheli mbilu u itela uri vhathu vhanzhi vha kone u vha na tshibuli tsha u wana vhutshilo vhu sa fheli. (2 Pet. 3:9, 15) Nga nṱhani ha zwenezwo, vhathu vha dzimiḽioni ṋamusi vha vho ḓivha Mudzimu. Arali ra livhisa ṱhogomelo kha mbuyelo dzine dza ḓiswa nga u sa fhela mbilu ha Mudzimu, ri ḓo wana zwi tshi ri lelutshela u lindela tshifhinga tshine a ḓo ḓisa ngatsho vhufhelo.

13. Yesu o edzisa hani u sa fhela mbilu ha Yehova kokotolo? (Sedzani tshifanyiso.)

¹³ Yesu u edzisa kokotolo u sa fhela mbilu ha Khotsi awe nahone o zwi sumbedza musi e kha ḽifhasi. Zwi fanela u vha zwo mu konḓela vhukuma u sumbedza u sa fhela mbilu, zwihuluhulu kha vhadziamuhoyo vha vhamaṅwalo na vha Vhafarisei. (Yoh. 8:25-27) U fana na Khotsi awe, Yesu o vha a sa ṱavhanyi u sinyuwa. Ha ngo ḓilifhedzela musi vha tshi mu sema na u mu levhela. (1 Pet. 2:23) Yesu o konḓelela milingo a sa fheli mbilu nahone a sa gunguli. Ndi  ngazwo Bivhili i tshi ri vhudza uri ri humbulisise “nga tsumbo ya onoyo we a konḓelela musi a tshi semiwa nga vhaitazwivhi”! (Vhahev. 12:2, 3) Nga thuso ya Yehova na riṋe ri nga kona u konḓelela milingo ine ra sedzana nayo ri sa fheli mbilu.

14. U sa fhela mbilu ha Abrahamu zwi ri gudisa mini? (Vhahevheru 6:15) (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁴ Hu pfi mini arali zwe ra zwi lavhelela nga ha u ḓa ha vhufhelo zwi si khou itea? Khamusi ro vha ro lavhelela uri vhufhelo vhu vhe ho no swika kale. Ri nga pfa ri tshi ofha uri vhu tshi sala vhu tshi swika ri ḓo vha ri si tsheeho. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u bvela phanḓa ro lindela ri sa fheli mbilu? Ṱhogomelani tsumbo ya Abrahamu. O vha o no vha mualuwa wa miṅwaha ya 75 a si na ṅwana fhedzi Yehova a mu fhulufhedzisa uri: “Ndi ḓo u ita lushaka luhulu.” (Gen. 12:1-4) Naa Abrahamu o vhona zwenezwo zwi tshi itea? Hu si nga u tou ralo. Nga murahu ha u wela Mulambo wa Efurata na u lindela lwa miṅwaha ya 25, Abrahamu o vhona hu tshi bebiwa murwa wawe Isaka nga lwa vhuṱolo. Nahone nga murahu ha u lindela miṅwe miṅwaha ya 60 ho bebiwa vhaḓuhulu vhawe Esau na Yakobo. (Vhalani Vhahevheru 6:15.) Fhedzi Abrahamu ha ngo kona u vhona musi vhaḓuhulu vhawe vha tshi vha lushaka luhulu na musi vha tshi dzhena Shangoni Ḽo Fhulufhedziswaho. Naho zwo ralo onoyo munna wa lutendo o ḓiphiṋa nga u vha na vhushaka ha tsini na Musiki wawe. (Yak. 2:23) Musi Abrahamu a tshi vuswa, u ḓo takala vhukuma u ḓivha uri tshaka dzoṱhe dza kha ḽifhasi dzo fhaṱutshedzwa nga nṱhani ha lutendo na u sa fhela mbilu hawe. (Gen. 22:18) Ri guda mini? Zwi nga itea ri si vhone zwoṱhe zwe Yehova a ri fhulufhedzisa zwi tshi itea zwino. Arali ra sa fhela mbilu u fana na Abrahamu, ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri lambedza zwino,  zwihuluhulu shangoni ḽiswa ḽe a ri fhulufhedzisa.—Marko 10:29, 30.

15. Ri nga guda nga ha mini musi ri tshi khou ita ngudo ya muthu nga eṱhe?

¹⁵ Bivhilini hu na dziṅwe tsumbo nnzhi dza vhathu vhe vha sumbedza u sa fhela mbilu. (Yak. 5:10) Ndi ngani ni sa zwi iti tshipikwa tshaṋu u ṱolisisa dzenedzo tsumbo? b Sa tsumbo, naho Davida o vha o ḓodzwa a tshi kha ḓi vha muṱuku uri a vhe khosi ya tshifhingani tshi ḓaho ya Isiraele, o tea u lindela miṅwaha minzhi a sa athu dzhena vhuhosini. Simioni na Ana vho gwadamela Yehova nga u fhulufhedzea vho lindela Messia o fhulufhedziswaho. (Luka 2:25, 36-38) Musi ni tshi khou guda nga ha dzenedzi tsumbo, sedzani phindulo dza mbudziso dzi tevhelaho: Ndi mini zwe zwa thusa onoyo muthu uri a sumbedze u sa fhela mbilu? U sa fhela mbilu zwo mu vhuyedza hani? Ndi nga mu edzisa hani? Ni nga dovha hafhu na wana zwi tshi ni vhuyedza u guda nga ha vhathu vhe vha sumbedza u fhela mbilu. (1 Sam. 13:8-14) Ni nga vhudzisa uri: ‘Ndi mini tsho itaho uri vha fhele mbilu? Ho vha na masiandoitwa afhio nge vha fhela mbilu?’

16. Ndi dzifhio dziṅwe mbuyelo dza u sa fhela mbilu?

¹⁶ Ṱhogomelani mbuyelo dza u sumbedza u sa fhela mbilu. Musi ri sa fheli mbilu, ri vha vhathu vho takalaho na vho dzikaho. Zwenezwi zwi sumbedza uri u sa fhela mbilu zwi ita uri ri vhe na mutakalo wavhuḓi. Musi ri sa fheleli vhaṅwe mbilu, ri a ḓiphiṋa nga u vha na vhushaka havhuḓi navho. Ri a vha na vhuthihi tshivhidzoni. Arali muṅwe muthu a ri khakhela, u sa ṱavhanya ra sinyuwa zwi ḓo ita uri thaidzo i si ṋaṋe. (Ps. 37:8, ṱms.; Mir. 14:29) Fhedzi tsha ndeme vhukuma ndi uri musi ri tshi sumbedza u sa fhela mbilu, ri vha ri tshi khou edzisa Khotsi ashu wa ṱaḓulu nahone zwi ḓo ita uri ri sendele tsini nae.

17. Ndi mini zwine ra fanela u ḓiimisela u zwi ita?

¹⁷ U sa fhela mbilu ndi zwavhuḓi nahone zwi a ri vhuyedza roṱhe. Naho ri tshi nga wana zwi tshi ri konḓela u vha vhathu vhane vha si fhele mbilu, Yehova u ḓo ri thusa uri ri kone u vha vhathu vhane vha sumbedza u sa fhela mbilu. Musi ro lindela shango ḽiswa ri sa fheli mbilu, ri nga vha na vhungoho ha uri “ḽiṱo ḽa Yehova ḽi lavhelesa vhoṱhe vhane vha mu ofha, vhane vha lindela lufuno lwawe lu sa shanduki.” (Ps. 33:18) U nga ri roṱhe ri nga ḓiimisela u bvela phanḓa na u ambara u sa fhela mbilu.