1. Ngu kuya ngu Vahebheru 12:1, hi fanete kumaha txani kasi ku hi hokela magwito ka mnava wathu wa wutomi?

 BHIBLIA hi fananisa wutomi wathu kota Makristu ni mnava. Vatutumi ava va kotako kuheta mnava va mana wutomi wo mbi guma. (2 Tim. 4:7, 8) Ti to hi simama hi tutuma ti lava hi maha yotshe mizamo ngutu-ngutu a ku hi ku magwito ka mnava. Mpostoli Paulo a wu a nga heta mnava wakwe wo tutuma ka wutomi a kombisa ti ti nga hi vhunako nathu ku hi heta mnava wathu wo tutuma. Ene a wombile to “hi fanela kutshotsha kule sotshe si si hi nemelako hi txi tutuma ngu kutsanisela mnava wu hi nga sikelwa wona.”—Lera Vahebheru 12:1.

2. Ti womba txani “kutshotsha kule sotshe si si hi nemelako”?

² Mbimo yi Paulo a nga bhala to “kutshotsha kule sotshe si si hi nemelako” ina a txi la kuwomba to kha yi ngaho thundu ayi Mkristu a fanelako ku yi rwala? Ahim him. Ene a txi la kuwomba to hi tshotsha kule yotshe thundu ayi ti si sungiko ku yi rwala. Thundu yoneyo yi nga hi khulumeta ni ku hi karalisa. Kasi ku hi tsanisela hi fanete ku kuluveta hi tumbula thundu ayi ti si sungiko ku yi rwala yi nga hi mahako hi nonoka. Hambiketo thundu ya lisima hi fanete ku simama hi yi rwala. Nguku hi si mahi toneto ti nga maha hi leka kututuma. (2 Tim. 2:5) Ngu yihi thundu yi hi fanelako ku yi rwala?

3. a) Ngu kuya ngu Vagalatiya 6:5 nji txani txi hi fanelako ku txi rwala? b) Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya niku i na va yihi wuyelo?

³ Lera Vagalatiya 6:5. Paulo a kombisile ti hi fanelako ku ti  rwala. Ene a bhate a txi: “Ngukusa m’thu ni m’thu a na rwala thundu yakwe.” Paulo a txi womba thundu yathu ya wutixamuleli a wu hi ku nawo masoni ka Txizimu ayi hi fanelako ku hi rwala athu hi pune. Ka gondo yiya hi na wona to ti pata txani ku ‘rwala thundu yathu’ ni ku hi nga mahisa kutxani toneto. Hi na tshumela hi wona tithundu ati ti si sungiko ku ti rwala ni kuwona ti to hi nga ti rulisa ku txani. Kurwala thundu yathu hi pune ni kutshotsha ayi ti si sungiko ku yi rwala ti na hi vhuna ku hi hokela magwito ka mnava wathu wa wutomi.

4. Ngu ku txani txithembiso txathu txo thumela Jehovha i si nga thundu? (Wona mfota.)

⁴ Txithembiso txi hi nga maha txo thumela Jehovha ngu ha ku si gumiko. Mbimo yi hi nga tiningetela ka Jehovha hi mthembisile ku mthumela ni kumaha kuranda kwakwe. Hi fanete kusimama ni txithembiso txathu. Kuhanya ngu nzila yi hi nga thembisa Jehovha wutixamuleli wa hombe kambe kha ti karati ngutu. Nguku Jehovha a hi mahile ngu nzila yo hi maha kuranda kwakwe. (Mtu. 4:11) A vekile mndani kwathu txilaveko txo mziva ni  ku mkhozela ni ku hi maha ngu txifananiso txakwe. Kota wuyelo ha si kota kutshuketa hafuhi kwakwe ni kuva ni litsako ngu ku maha kuranda kwakwe. (Mas. 40:8) Ku engetela keto, hi txi maha kuranda ka Txizimu ni kuetetela mwanana wa txona “ha mana kuhumula.”—Mat. 11:28-30.

5. Nji txani txi nga ku vhunako kuhetisisa txithembiso txako txo thumela Jehovha? (1 Joh. 5:3)

⁵ U nga rwalisa kutxani thundu? Ku ni tinzila timbidi ti nga hi vhunako. Yo khata, simama u tsanisa lirando lako ngu Jehovha. U nga alakanyisisa ngu totshe tatinene ti a nga ku mahela ni makatekwa aya a no ta ku ninga ka mbimo yi yi tako. Mbimo si lirando lako ngu Jehovha li yako li kula ti na hehuka ku u mu engisa. (Lera 1 Johani 5:3.) Txa wumbidi etetela Jesu. Ene a tikoti kumaha kuranda ka Txizimu ngu ku a txi maha mkombela a txi kombela txivhuno txa Jehovha ni ku veka mapimo ka wuyelo yi a ndi no yi mana. (Vaheb. 5:7; 12:2) Kufana ni Jesu simama u maha mkombelo ni ku veka mapimo ka themba ya wutomi wo mbi guma. Mbimo si u yako u txi kulisa lirando lako ngu Jehovha ni ku etetela mwanana wakwe u na tikota kuhetisisa txithembiso txako.

6. Ngu ku txani hi di fanete kukhatala ngu wutixamuleli wathu hamwayani? (Wona ni mfota.)

⁶ Wutixamuleli wathu ha mwayani. Ka mnava wathu wa wutomi hi fanete kuranda Jehovha ni Jesu kupinda va hamwayani kwathu. (Mat. 10:37) Eto kha ti wombi to kha ha fanela ku khatalela mwaya wathu nga vona vo hi tsivela kutsakisa Txizimu ni Kristu. Kambe ti to hi amukeleka ka Txizimu ni ka Kristu ti lava hi hetisisa wutixamuleli wathu ha mwayani. (1 Tim. 5:4, 8) Hi txi maha toneto hi nava vo tsaka ngutu. Jehovha a mahile timwaya ti to ti tsaka ngako mwamna ni msikati va txi randana ni ku xoniphana. Vaveleki va fanete kugondisa ni kuranda vanana vawe, se vanana ni vona ve engisa vaveleki vawe.—Vaef. 5:33; 6:1, 4.

7. U nga hetisisa ngu nzila muni wutixamuleli wako hamwayani?

⁷ U nga rwalisa ku txani thundu? Ti si khataliseki ti to ngu wuhi wutixamuleli wako hamwayani u nga mahi ti u alakanyako to ngu tona i ku tatinene kambe thumisa wutxhari awu wu manekako mu ka Bhiblia. (Mav. 24:3, 4) Thumisa kwati mabhuku athu a ya ma nga seketelwa mu ka Bhiblia. Ona ma nga hi vhuna kuwona nzila yi hi nga thumisako ngu yona matshina a milayo ya Bhiblia. Ngu txikombiso txienge txa misungo ya timhaka atxi txi ku “Leswi Nga Pfunaka Ndyangu” di ni madungula a lisima mayelano ni sikarato a si vaveleki, mipatwa ni majovhem va wonisanako naso nyamsi. b Ti emisele kumaha ti Bhiblia yi ti wombako hambi i di ti to siro sa mwaya wako kha si mahi. U txi maha toneto mwaya wako wu na wuyelwa ni ku awe u na tidila ngu makatekwa a Jehovha.—1 Pedro 3:1, 2.

8. Sisungo si hi si mahako si nga hi gwesisa kutxani?

⁸ Wutixamuleli wu hi ku nawo ko maha sisungo. Jehovha a hi ningile mkhululeko wo ti sawulela ni ku a lava hi tidila ngu wuyelo yi hi yi manako ngu ku maha sisungo sasinene. Kambe ene kha hi vhikeli ka wuyelo yi hi yi manako ngu kumaha sisungo sa walo. (Vag. 6:7, 8 ) Ngu toneto hi fanete kutumela wuyelo yi yi tako ngu kumaha sisungo so biha, mapswi o mbi pimiswa mwendo kumaha to kari  ngu magwava. Ngu kuya ngu txisungo txo biha txi u nga txi mahako u nga zumbela kupekwa ngu livhalo. Hambiketo kuziva to hi ni wutixamuleli ka sisungo si hi si mahako eto ti na hi vhuna ku hi ti tshanza sionho sathu, kululamisa txiemo txonetxo ni kuvayilela kumaha tiphazamo ati ti fanako. Kumaha mizamo yoneyo ti nga hi vhuna ku hi simama ka mnava wa wutomi.

9. Nji txani txi nga kuvhunako kuwonisana ni txisungo txo mbi tsakisa? (Wona ni mfota.)

⁹ U nga yi rwalisa kutxani thundu? Ngako ti si koteki kululamisa txisungo txo mbi tsakisa txi u nga txi maha, tumela txiemo txonetxo. Tumela ti to khu na kusikota ku txitxa a ti se ti nga maheka. U nga heti mbimo yako mwendo mtamo u txi ti sola ngu ti u nga maha to mbi tsakisa. Hahanze keto, tumela tiphazamo tako ni kumaha totshe ti u nga tikotako kasi kutshukwatisa txiemo txa txiphya. Ngaku u txi zumbela ku ti ninga mnando maha mkombelo ka Jehovha ngu kutiveka hahatshi u tumela sionho sako ni ku mkombela ti to e kudivalela. (Mas. 25:11; 51:3, 4) Kombela divalelo ka va ti nga mahako u di va pfisile kupanda, ni kukombela txivhuno txa madhota ngaku ti txi laveka. (Jak. 5:14, 15) Gonda ngu tiphazamo tako ni kuvayilela kutshumela u ti maha. U txi maha toneto tsaniseka ti to Jehovha a na ku komba wuxinji ni ku kuninga txivhuno txi u txi lavako.—Mas. 103:8-13.

10. Kuzumbela kupimisa to kha hi mahi ta boti ti nga va thundu ngu nzila muni? (Vagalatiya 6:4)

¹⁰ Kuzumbela kupimisa to kha hi mahi ta boti. Hi nga zumbela kupimisa to kha hi mahi ta boti ngako hi txi ti fananisa ni vamwani. (Lera Vagalatiya 6:4.) Ngaku hi txi zumbela ku ti fananisa ni vamwani ti nga maha hi vengana. (Vag. 5:26) Ngaku hi txi zama kumaha a ti vamwani va ti mahako hi si nga ni wusikoti wo ti maha hi nga pandiseka ngutu. Aku hi zivako to “kuverela ko swela ka karalisa mbilu” ti nga hi godholisa ngutu kuverela txo kari txi si hoki. (Mav. 13:12) Eto ti nga hi maha hi guma mtamo ka mnava wathu wa wutomi.—Mav. 24:10.

11. Njitxani txi nga kuvhunako kuvayilela kuzumbela kupimisa to khu mahi ta boti?

¹¹ U nga yi tshotshisa kutxani kule thundu yoneyo? U nga emele kumaha to tala kupinda ti Jehovha a ku kombelako tona. Jehovha kha ku kombeli ku u mninga a si u si nga naso. (2 Vak. 8:12) Tsaniseka ti to Jehovha kha ku dinganisi ni vamwani ka ti u ti mahako. (Mat. 25:20-23) Ene wa ninga lisima a ti u ti mahako ngu mbilu yako yotshe, kuthembeka kwako ni kutsanisela. Tumela to ngu kona ha ka tanga, dihanyo mwendo txiemo u nge sikoti kumaha ti u nga txi fanela ku ti maha konku. Kufana ni Bharzelayi ti emiseli kumba tumela malungelo o kari ngako txiemo txako txi si ku tumeleli. (2 Sam. 19:35, 36) Kufana ni Mosi, tumela txivhuno, ninga siavelo vamwani ngaku ti txi fanela. (Eks. 18:21, 22) Ngaku u txi dinganisela u na vayilela kuzumbela kupimisa to kha ni mahi ta boti ati ti nga ku mahako u karala ka mnava wa wutomi.

12. Ina hi ni wutixamuleli ka sisungo so mbi tsakisa si vamwani va si mahako? Txhamusela.

¹² Ku tipfa mnando ngu sisungo si vamwani va si mahako. Hi nge maheli sisungo vamwani, ni ku hi nge sikoti ku mbimo yotshe hi va vhikela kuwonisana ni wuyelo ya sisungo so mbi tsakisa si va si mahako. Ngu txikombiso mwanana a nga maha txisungo txo ema kuthumela Jehovha. Txisungo txonetxo txi nga tisa kupandiseka ka hombe ngutu ka vaveleki. Hambiketo, vaveleki va va tipfako  mnando ngu sisungo so mbi tsakisa si vanana vawe va si mahako va rwala thundu yo nemela ngutu. Eyo hi nga thundu yi Jehovha a lavako ku ve yi rwala.—Var. 14:12.

13. M’veleki a nga zumbela kutisotela ngu sisungo so mbi tsakisa sa mwanana wakwe. Ngu tihi ti nga mvhunako?

¹³ U nga yi tshotshisa kutxani thundu yoneyo? Khumbula to Jehovha a hi ningile mkhululeko wo ti sawulela. Ene wa tumela to mwani ni mwani a maha txisungo txakwe. Eto ti pata kusawula to hi na mthumela mwendo ahim-him. Jehovha wa tiziva ti to awe khu nga mveleki wo pelela, ene a lava ti to u maha a ti u nga ti kotako. Txisungo txi mwanana wako a txi mahako wutixamuleli wakwe hi nga wako. (Mav. 20:11) Kambe u nga zumbela kutisotela ngu tiphazamo ti u nga ti maha kota mveleki. I di toneto, gela Jehovha ti u tipfisako tona ni ku mkombela ku e ku divalela. Ene wa tiziva ti to u nge tshumeli msana u txitxa a ti ti nga maheka. Ni ku kha emeli ku u vhikela mwanana wako ku e elula tile a nga ti phaya. Ziva to ngaku mwanana wako a txi maha mizamo kasi kutshumela ka Jehovha, ene a na mu amukela.—Luka 15:18-20.

14. Ngu ku txani kuzumbela kutipfa mnando i di thundu yi hi fanelako ku yi tshotsha kule?

¹⁴ Kuzumbela kutipfa mnando. Hi txi maha txionho ta pfisiseka ku hi tipfa mnando. Hambiketo, kuzumbela kutipfa mnando i thundu yi hi si faneliko ku yi rwala. Hi fanete ku yi tshotsha kule. Hi nga tizivisa kutxani ti to ha zumbela kutisola? Ngako hi txi ti tshanza sionho sathu, hi ti sola ni ku teka mazambo yo vayilela kumaha txionho txi txi fanako hi nga tsaniseka ti to Jehovha a hi divalete. (Mith. 3:19) Msana ko teka mazambo yawa, Jehovha kha ti lavi ku hi tshumela hi tipfa mnando. Ene wa tiziva ti to kuzumbela kutipfa mnando ti nga hi maha hi xaniseka. (Mas. 31:10) Hi txi nemelwa ngu kuxaniseka koneko ti nga hi maha hi godhola ka mnava wa wutomi.—2 Vak. 2:7.

15. Nji txani txi nga kuvhunako ku u wonisana ni kuzumbela ku ti sola? (Wona ni mfota.)

 ¹⁵ Hi nga yi tshotshisa ku txani thundu yoneyo? Ngaku u txi zumbela kutipfa mnando, veka mapimo ka ti to Jehovha “wa ziva kudivalela.” (Mas. 130:4) Atxi divalela a va va ti solako ti txi huma mbiluni ene a thembisa tiya: “Kha ni na mbi swa ni txi alakanya sionho sawe.” (Jer. 31:34) Eto ti womba to Jehovha kha na mbi khumbula sionho sako a si si nga pinda. Se, ngako u txi manana ni sikarato ngu mhaka ya sionho sako, u nga pimisi to Jehovha kha kudivalela. U nga karateki ngu tiphazamo ti u nga ti maha ngaku ti di kuthavisete malungelo o kari. Jehovha kha zumbeli kupimisela sionho sako, se nawe kwa fanela ku zumbela ku si pimisela.—Lera 1 Johani 3:19, 20.

16. Ngu tihi ti hi fanelako ku ti pfisisa kota vatutumi?

¹⁶ Aku hi tutumako ka mnava wa wutomi hi fanete ‘ku tutumisa toneto kasiku [hi] na mana kufuhwa.’ (1 Vak. 9:24) Hi nga maha toneto ngu ku pfisisa kuhambana ku kuho ka thundu yi hi fanelako ku yi rwala ni thundu yi hi fanelako kutshotsha. Ka gondo yiya hi bhute ngu sikombiso sa sidotho sa ti hi fanelako ku ti rwala ni ti hi fanelako ku ti tshotsha. Kambe hi da womba-womba ngu simwani. Jesu a wombile ti to timbilu tathu ti nga thuka “ti nemelwa ngu kwambi ti pimela ni wudevi ni kuvilela ngu sa wutomi wuwa.” (Luka 21:34) Mibhalo yiya ni yimwani yi nga kuvhuna ku wona mu u nga tshukwatisako kona mbimo si u tutumako ka mnava wako wa wutomi.

17. Ngu kutxani hi nga tsanisekako ti to hi nga wina ka mnava wa wutomi?

¹⁷ Tsaniseka ti to u na wina mnava wa wutomi, nguko Jehovha a na kuninga mtamo awu u wu lavako. (Isaya 40:29-31) Ngu toneto u nga rereki! Etetela mpostoli Paulo a nga maha totshe ti a nga tikota kasi ku e wina txikotela txi a nga di thembisilwe. (Vaf. 3:13, 14) Kha ngaho a no ku tutumela, kambe ngu kuvhunwa ngu Jehovha u nga humelela. Jehovha a nga ku vhuna kurwala thundu yako ni kutshotsha ayi yi si lavekiko. (Mas. 68:19) Jehovha a na ku vhuna ti to u tutuma ka mnava wako wa wutomi ngu kutimisela ni kutshumela u wina.