1. Me vaka e tukuni ena Iperiu 12:1, na cava meda cakava meda rawata vinaka kina na noda veitaucici ni bula?

 NA IVOLATABU e vakatauvatana na noda bula na lotu vaKarisito kei na veitaucici. O koya e rawata vinaka nona veitaucici, e nona icovi na bula tawamudu. (2 Tim. 4:7, 8) E bibi gona meda gumatua ni cici tiko ga, vakauasivi nida sa volekata yani qo na icavacava. E vakaotia vinaka na yapositolo o Paula na nona veitaucici ni bula, e tukuna tale ga na ka meda cakava meda rawata vinaka na noda veitaucici. E dusimaki keda “meda biuta laivi kece na ka e vakabibitaki keda . . . meda qai ciciva tiko ga ena vosota na cere e tu e matada.”—Wilika Iperiu 12:1.

2. Na cava na kena ibalebale meda “biuta laivi kece na ka e vakabibitaki keda”?

² Ni vola o Paula meda “biuta laivi kece na ka e vakabibitaki keda,” vakacava e tukuna tiko ni sa na sega noda icolacola na lotu vaKarisito? Sega. E vakaibalebaletaka tiko ga meda biuta laivi kece na icolacola e sega ni yaga. Na mataqali icolacola qori e rawa ni vakaberai keda, eda oca tale ga kina. Meda rawa gona ni vosota, e bibi meda kila totolo na icolacola e tawayaga qai biuta laivi. Ia ena gauna vata qori, eda sega ni via biuta laivi na icolacola e dodonu ga meda qarava. Ke sega, eda na vakavuna ga noda sega ni rawata na veitaucici. (2 Tim. 2:5) Na icolacola cava e vinakati meda qarava?

3. (a) Na cava e tukuni ena Kalatia 6:5 nida na dui colata? (b) Cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo? Na vuna?

 ³ Wilika Kalatia 6:5. E tukuna o Paula e dua na ka eda na colata. E vola “nida na dui colata ga na noda icolacola.” E tukuna tiko o Paula na noda itavi yadua vua na Kalou, eda na dui colata sara ga. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo, na veika e okati ena noda “icolacola” kei na sala meda qarava kina. Eda na veivosakitaka tale ga na icolacola tawayaga eda rairai colata tiko, kei na sala meda biuta laivi kina. Eda na rawata vinaka noda veitaucici ni bula nida qarava na noda icolacola e bibi qai biuta laivi na icolacola e tawayaga.

4. Na cava e sega ni dredre kina meda cakava na ka eda yalataka? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁴ Noda yalataki keda vei Jiova. Nida yalataki keda vei Jiova, eda bubuluitaka meda sokalou vua, meda cakava tale ga na lomana. E dodonu meda dina ena noda vosa ni yalayala. E itavi bibi  na noda dina ena ka eda yalataka, ia e sega ni dredre. O Jiova e buli keda meda cakava na lomana. (Vkta. 4:11) E buli keda tale ga meda ucui koya, meda vinakata meda kilai koya qai sokalou vua. Qori na vuna eda rawa ni veivolekati kina kei koya, eda marau tale ga ni cakava na lomana. (Same 40:8) Koya e bibi sara nida cakava na lomana qai muri Luvena, eda na vakila na “vakacegu.”—Maciu 11:28-30.

5. Na cava mo cakava mo vakayacora vinaka nomu yalayala? (1 Joni 5:3)

⁵ O na qarava vakacava nomu icolacola? E rua na ka mo cakava. Kena imatai, mo lomani Jiova vakalevu. Qori ni o vakasamataka vakatitobu na veika vinaka sa cakava oti vei iko, kei na veika vinaka ena vakalougatataki iko kina. Na levu ga ni nomu lomana na Kalou, ena rawarawa nomu talairawarawa vua. (Wilika 1 Joni 5:3.) Kena ikarua, mo vakatotomuri Jisu. E vakayacora vinaka o Jisu na loma ni Kalou ni kerei Jiova me vukei koya, e kauaitaka tale ga vakabibi na nona icovi. (Iper. 5:7; 12:2) Meda vakatotomuri Jisu tale ga nida masu vei Jiova me vakaukauataki keda, me vakadeitaka ena noda vakasama na noda inuinui ni bula tawamudu. Ni o lomani Jiova vakalevu, o vakatotomuri Luvena tale ga, o na rawa ni vakayacora vinaka nomu yalayala vua.

6. Na cava e bibi kina meda qarava noda itavi ena vuvale? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁶ Noda itavi ena vuvale. Ena noda veitaucici ni bula, e bibi meda lomani Jiova vakalevu kei Jisu, sega ni o ira na wekada. (Maciu 10:37) Ia sega ni kena ibalebale qo meda vakawalena na noda itavi ena noda vuvale, me vakadredretaka noda vakamarautaka na Kalou kei Karisito. Ke da via vakamarautaka na Kalou kei Karisito, e bibi meda vakayacora na noda itavi ena noda vuvale. (1 Tim. 5:4, 8) Nida cakava qori eda na marau kina vakalevu. E kila vinaka o Jiova ni na marau na vuvale ke rau dau veilomani na veiwatini, rau veidokai, rau lomani ira na luvedrau, rau vakavulici ira, era talairawarawa tale ga na gone.—Efeso 5:33; 6:1, 4.

7. O na qarava vinaka vakacava nomu itavi ena vuvale?

⁷ O na qarava vakacava nomu icolacola? Se itavi cava o qarava ena vuvale, mo nuitaka na ivakasala vuku ena iVolatabu, kua ni lomamu, itovo vakavanua se ka era na rairai kaya na kenadau. (Vkai. 24:3, 4) Vakayagataka vinaka na noda ivola vakaivolatabu. E tu kina na ivakasala yaga ena kena muri na ivakavuvuli vakaivolatabu. Kena ivakaraitaki, e vakarautaki na ulutaga “iVakasala ina Vuvale” me baleta na ituvaki dredre era sotava nikua na veiwatini, itubutubu, kei ira na itabagone. b Mo gumatua gona ni muria na ka e tukuni ena iVolatabu, kevaka mada ga era sega ni via cakava qori na vo ni lewe ni nomu vuvale. Ena yaga ena nomu vuvale, o na marautaka tale ga na veivakalougatataki i Jiova me tawamudu.—1 Pita 3:1, 2.

8. Na cava ena rawa ni yaco ena noda vakatulewa?

⁸ O na saumitaro ena nomu vakatulewa. E solia tu vei keda o Jiova na galala ni vakatulewa, e vinakata meda marautaka na yaga ni noda vakatulewa vinaka. Ia ena sega ni taqomaki keda ena itinitini ca ni noda vakatulewa. (Kala. 6:7, 8) Qori  na vuna eda na ciqoma ga na itinitini ca ni noda vakatulewa, noda vosa vakalialia, kei na noda dau cakava tu vakatotolo na ka nida sega ni vakasamataka vinaka. Se mani cava eda cakava ena rairai ora tu ga na lomada. Ia na noda kila nida na saumitaro ena noda vakatulewa, ena uqeti keda meda vakatusa na noda ivalavala ca, vakadodonutaka noda cala, eda na qaqarauni sara meda kua ni cakava tale. Nida cakava qori eda na dei tiko ga ena veitaucici ni bula.

9. Na cava mo cakava ni o vakatulewa ca? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

⁹ O na qarava vakacava nomu icolacola? Cava o rawa ni cakava ke o vakatulewa ca? Mo nanuma tiko ni o sega ni rawa ni veisautaka na ka sa oti. Kua tale ga ni via vakalusi gauna mo vakaiulubaletaka na ka sa oti, se o beitaka eso tale. Ia vakatusa na cala o cakava qai gumatua mo dau caka vinaka. Ke ora tiko ga na lomamu, mo yalomalumalumu ni masu vei Jiova, vakatusa nomu cala, kerei koya me vosoti iko. (Same 25:11; 51:3, 4) Ke o vakararawataka eso, kerea nodra veivosoti, kerea tale ga nodratou veivuke na qase ni ivavakoso ke vinakati. (Jeme. 5:14, 15) Vuli ena nomu cala, tovolea sara vagumatua mo kua ni cakava tale. Ni o cakava qori, o na nuidei ni lomani iko o Jiova, ena vakarautaka tale ga na veivuke e vinakati.—Same 103:8-13.

10. Na cava e icolacola levu kina noda namaka vakasivia na ka? (Kalatia 6:4)

¹⁰ Ni namaki vakasivia na ka. E rawa ni icolacola levu vei keda noda namaka vakasivia na ka nida vakatauvatani keda kei na so tale. (Wilika Kalatia 6:4.) Ke da cakava wasoma qori, eda na rawa ni vuvu, se veisisivi. (Kala. 5:26) Nida via cakava tale ga na ka eda raica nira rawata eso, ena rawa ni vakararawataki keda ga. Ni “daro na ka e namaki e tauvimate kina na lomada,” sa qai wacava na mosi ni lomada nida saga tiko meda cakava na ka eda sega ni rawata! (Vkai. 13:12) Qori ena vakamalumalumutaki keda, ena vakaberai keda tale ga ena veitaucici ni bula.—Vkai. 24:10.

11. Na cava mo cakava mo kua kina ni namaka vakasivia na ka?

¹¹ O na biuta laivi vakacava na icolacola qori? Me kua ni sivia tale na ka mo cakava baleta ni sega ni vinakata qori o Jiova. E sega tale ga ni namaka o koya mo cakava e dua na ka o sega ni rawata. (2 Kor. 8:12) Mo nuidei ni sega ni dau vakatauvatani iko o Jiova kei ira eso tale. (Maciu 25:20-23) E mareqeta nomu veiqaravi mai vu ni lomamu, nomu yalodina, kei na nomu vosota. Mo yalomalumalumu ni kila ni sa na rawa ni yalani eso na ka o cakava ena vuku ni nomu yabaki, bula kei na kemu ituvaki. Mo vakatotomuria nona yalomalumalumu o Pasilai ni vakasuka na itavi e kila ni sega ni qarava rawa ena vuku ni kena ituvaki. (2 Sam. 19:35, 36) O rawa tale ga ni o vakatotomuri Mosese ni ciqoma na veivuke qai lesia na itavi vei ira eso tale ke veiganiti. (Lako 18:21, 22) Nomu vakaraitaka na yalomalumalumu, o na sega kina ni namaka vakasivia na ka, ni rawa ga ni veivakaocai ena nomu veitaucici ni bula.

12. Vakacava meda beitaki ena nodra vakatulewa ca eso tale? Vakamacalataka.

¹² Ni o beitaki iko ena nodra vakatulewa ca eso tale. Eda sega ni rawa ni vakatulewa ena vukudra eso tale, se meda taqomaki ira ena itinitini ca ni nodra vakatulewa. Kena ivakaraitaki, e rawa ni  vakatulewataka e dua na luvemu tagane se yalewa me sa kua ni qaravi Jiova. Na vakatulewa qori e rawa ni vakararawataki ira vakalevu na itubutubu. Ia o ira na itubutubu era beitaki ira ena nodra vakatulewa ca na luvedra, e rawa ni vaka e dua na icolacola levu vei ira. E sega ni vinakata o Jiova mo cola tiko na icolacola qori.—Roma 14:12.

13. Na cava era rawa ni cakava na itubutubu ni vakatulewa ca o luvedra?

¹³ O na biuta laivi vakacava na icolacola qori? Mo kila tiko ni o Jiova e solia tu vei keda na galala ni vakatulewa. E vinakata meda vakatulewa ga vakataki keda. E okati kina na noda qaravi koya se sega. E kila tiko o Jiova ni o sega ni itubutubu uasivi, ia e vinakata mo cakava na nomu vinaka taucoko. Na vakatulewa i luvemu e nona sara ga, e sega ni nomu. (Vkai. 20:11) De dua o na lomaleqataka tiko eso na ka o sega ni cakava ena nomu itavi vakaitubutubu. Ke vaka kina, mo talaucaka vei Jiova na lomamu, mo kerea vua na nona veivosoti. E kila o koya ni o sega ni rawa ni lesuva tale na gauna sa oti mo veisautaka kina na ka e yaco. Ena gauna vata qori ena sega tale ga ni namaka mo tarova nona tamusuka o luvemu na isau ni nona ivalavala. Ia mo nanuma tiko qo, ke mani sasaga o luvemu me lesu mai vei Jiova, ena marau sara ga vakalevu o koya.—Luke 15:18-20.

14. Na cava meda biuta laivi kina na ora vakasivia ni lomada?

¹⁴ Ora tale vakasivia na lomada. Nida caka cala, macala ga ni na vakaleqa tiko na lomada. Ia e sega ni vinakata o Jiova me ora tale vakasivia na lomada. Qori sara ga e dua na icolacola meda biuta laivi. Eda na kila vakacava ni sa ora tiko vakasivia na lomada? Ke da vakatusa noda ivalavala ca, eda veivutuni, eda sasaga tale ga meda kua ni valavala ca tale, meda nuidei ni sa vosoti keda o Jiova. (Caka. 3:19) Nida sa muria oti na ikalawa qori, e sega ni  vinakata o Jiova me vakaleqa tale tiko na lomada. E kila o koya ni na vakararawataki keda vakalevu ke ora tiko na lomada. (Same 31:10) Ke da rarawa vakalevu eda na rawa sara ga ni soro koso ena noda veitaucici ni bula.—2 Kor. 2:7.

15. Na cava mo cakava me kua ni ora tiko ga vakasivia na lomamu? (1 Joni 3:19, 20) (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁵ O na biuta laivi vakacava na icolacola qori? Ke ora tiko ga vakasivia na lomamu, mo vakasamataka vakalevu na nona dau “veivosoti dina” na Kalou. (Same 130:4) Ni vosoti ira na veivutuni dina e yalataka qo: “Au na sega tale ni nanuma na nodra ivalavala ca.” (Jere. 31:34) Kena ibalebale ga ni sa na sega tale ni nanuma tiko o Jiova na noda ivalavala ca sa oti. Mo kua gona ni nanuma ni veika dredre o sotava tiko, e vu mai na nona sega ni vosoti iko o koya. Mo kua tale ga ni rarawataka ke kau tani eso na nomu itavi ena ivavakoso. Sa guilecava vakadua o Jiova na nomu ivalavala ca, mo cakava tale ga qori.—Wilika 1 Joni 3:19, 20.

16. Na cava meda kila nida veitaucici tiko?

¹⁶ Nida vakaitavi tiko ena veitaucici ni bula e bibi meda “cici ena kena ivakarau [meda] rawata kina na icovi.” (1 Kor. 9:24) Eda na cakava qori nida kila na duidui ni icolacola meda qarava kei na kena meda biuta laivi. Eda vulica ena ulutaga qo e vica ga na ivakaraitaki ni icolacola meda qarava kei na kena meda biuta laivi. Ia e tiko eso tale. E kaya o Jisu ni rawa ni “bibi na [lomada] ena kana vakasivia kei na gunu vakasivia kei na lomaocaocataki ni bula.” (Luke 21:34) Na tikinivolatabu qori kei na so tale eda rawa ni kila kina na veiveisau meda cakava nida vakaitavi tiko ena veitaucici ni bula.

17. Na cava eda nuidei kina nida na rawata vinaka na veitaucici ni bula?

¹⁷ Eda nuidei nida na rawata na veitaucici ni bula ni solia vei keda o Jiova na kaukaua. (Aisea 40:29-31) Mo kua gona ni vakaberabera tale tiko! Meda vakatotomuria mada ga na yapositolo o Paula ni gumatua me rawata na icovi ni veitaucici. (Fpai. 3:13, 14) Ena sega ni dua me veitaucici ena vukumu, ia o na rawata na kena icovi ena veivuke i Jiova. O Jiova ena vukei iko mo qarava na nomu icolacola, mo biuta laivi na icolacola e tawayaga. (Same 68:19) Ni tiko e yasamu o Jiova o na rawata vinaka kina na nomu veitaucici ena vosota!