1. Kũringana na Ahibirania 12:1, tũrabatara gwĩka atĩa nĩguo tũrĩkie ihenya ritũ rĩa muoyo?

 BIBILIA ĩringithanagia ũtũũro witũ tũrĩ Akristiano na ihenya. Atengʼeri arĩa marĩkagia ihenya rĩu nĩ makaaheo muoyo wa tene na tene. (2 Tim. 4:7, 8) Tũrabatara kwĩrutanĩria ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũthiĩ na mbere gũtengʼera ihenya rĩu tondũ rĩrĩ hakuhĩ gũthira. Mũtũmwo Paulo, ũrĩa wahotire kũrĩkia ihenya rĩake rĩa muoyo, nĩ oonanirie kĩrĩa kĩngĩtũteithia kũrĩkia ihenya rĩu. Aatwĩrire “[tweherie] ũritũ o wothe na . . . tũtengʼere tũrĩ na ũkirĩrĩria ihenya rĩrĩa tũigĩirũo mbere itũ.”—Thoma Ahibirania 12:1.

2. ‘Kweheria ũritũ o wothe’ nĩ kuuga atĩa?

² Rĩrĩa Paulo aandĩkire atĩ no mũhaka ‘tweherie ũritũ o wothe-rĩ,’ hihi eendaga kuuga atĩ gũtirĩ mũrigo o na ũmwe Mũkristiano agĩrĩirũo gũkuua? Aca. Handũ ha ũguo, eendaga kuonania atĩ nĩ twagĩrĩirũo kweheria ũritũ o wothe tũtarabatara gũkuua. Ũritũ ta ũcio no ũtũme tũnoge na tũremererũo nĩ ihenya. Nĩguo tũhote gũkirĩrĩria, no mũhaka twĩthuthurie tuone kana nĩ tũkuuĩte ũritũ o wothe tũtarabatara, na tũweherie o na ihenya. No ningĩ, tũtiagĩrĩirũo kwĩyaũra mĩrigo ĩrĩa twagĩrĩirũo gũkuua. Tũngĩka ũguo, tũtingĩikara ihenya-inĩ rĩa muoyo. (2 Tim. 2:5) Nĩ mĩrigo ĩrĩkũ arĩ o mũhaka tũkuue?

3. (a) Kũringana na Agalatia 6:5, nĩ kĩĩ arĩ o mũhaka tũkuue? (b) Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, na nĩkĩ?

³ Thoma Agalatia 6:5. Paulo nĩ oonanirie kĩndũ kĩmwe arĩ o mũhaka tũkuue. Aaugire atĩ “o mũndũ arĩkuuaga mũrigo wake mwene.” Mũrigo ũrĩa Paulo aaragia ũhoro waguo mũhari-inĩ ũcio nĩ maũndũ marĩa twĩhokeirũo nĩ Ngai, marĩa gũtarĩ mũndũ ũngĩ ũngĩhingia handũ-inĩ haitũ. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, nĩ  tũkwarĩrĩria mũrigo witũ ũhutĩtie maũndũ marĩkũ, na ũrĩa tũngĩũkuua. Ningĩ nĩ tũkuona nĩ ũritũ ũrĩkũ tũngĩkorũo tũkuuĩte tũtarabatara na twĩrute ũrĩa tũngĩweheria. Gũkuua mũrigo witũ ene na kweheria ũritũ ũrĩa tũtarabatara, no gũtũteithie kũrĩkia ihenya rĩa muoyo.

4. Nĩkĩ kũhingia mwĩhĩtwa witũ wa kwĩyamũrĩra Jehova ti ũndũ mũritũ tũtangĩhota? (Ningĩ rora mbica.)

⁴ Mwĩhĩtwa witũ wa kwĩyamũrĩra Jehova. Rĩrĩa tweyamũrĩire Jehova, nĩ twehĩtire atĩ nĩ tũrĩmũthathayagia na tũgeka wendi wake. No mũhaka tũhingie mwĩhĩtwa ũcio. Kũhingia mwĩhĩtwa witũ nĩ kũbataraga kwĩrutanĩria, no gwĩka ũguo ti mũrigo mũritũ tũtangĩhota tondũ Jehova aatũũmbire nĩguo twĩkage wendi wake. (Kũg. 4:11) Aatũũmbire tũrĩ na wendi wa kũmũmenya na kũmũthathaiya na agĩtũũmba na mũhianĩre wake. Kwoguo nĩ tũhotaga kũmũkuhĩrĩria, na nĩ tũkenagio nĩ gwĩka wendi wake. (Thab. 40:8) Makĩria ma ũguo, rĩrĩa tweka wendi wa Ngai na twarũmĩrĩra Mũrũ wake, nĩ ‘tũcanjamũragwo.’—Mat. 11:28-30.

5. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kũhingia mwĩhĩtwa waku wa kwĩyamũrĩra Jehova? (1 Johana 5:3)

 ⁵ Ũrĩa ũngĩkuua mũrigo ũcio. Harĩ maũndũ merĩ mangĩgũteithia. Wa mbere, thiĩ na mbere gwĩkĩra hinya wendo waku harĩ Jehova. No wĩke ũguo na njĩra ya gwĩcũranagia igũrũ rĩgiĩ maũndũ mothe mega marĩa agwĩkĩire na irathimo iria akwĩrĩire. O ũrĩa wendo waku harĩ Ngai ũgũthiĩ ũkũrĩte, noguo ũrĩkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ wee kũmwathĩkĩra. (Thoma 1 Johana 5:3.) Wa kerĩ, wĩgerekanagie na Jesu. Jesu nĩ aahotaga gwĩka wendi wa Ngai tondũ nĩ aahoyaga Jehova amũteithie, na akaiga meciria make harĩ gĩkeno kĩrĩa kĩaigĩtwo mbere yake. (Ahib. 5:7; 12:2) O ta Jesu, hoyaga Jehova akũhe hinya na ũgaikara ũgĩciragia ũhoro wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene. O ũrĩa ũgwĩkĩra hinya wendo waku harĩ Ngai na wĩgerekanie na Mũrũ wake, noguo ũrĩhotaga kũhingia mwĩhĩtwa waku wa kwĩyamũrĩra Jehova.

6. Nĩkĩ no mũhaka tũhingie maũndũ marĩa twĩhokeirũo thĩinĩ wa famĩlĩ? (Ningĩ rora mbica.)

⁶ Maũndũ marĩa twĩhokeirũo famĩlĩ-inĩ citũ. Tũgĩtengʼera ihenya ritũ rĩa muoyo, no mũhaka twende Jehova na Jesu gũkĩra ũrĩa twendete andũ a famĩlĩ citũ. (Mat. 10:37) No ũguo ti kuuga atĩ tũtiganĩrie maũndũ marĩa twĩhokeirũo famĩlĩ-inĩ citũ. Ngũrani na ũguo, nĩguo twĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai na Kristo no mũhaka tũhingie itemi ritũ thĩinĩ wa famĩlĩ. (1 Tim. 5:4, 8) Tweka ũguo nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno makĩria. Jehova nĩ oĩ atĩ famĩlĩ igĩaga na gĩkeno rĩrĩa mũthuri na mũtumia marũmbũyania na njĩra ya wendo na gĩtĩo, rĩrĩa aciari menda ciana ciao na macimenyeria, na rĩrĩa ciana ciathĩkĩra aciari a cio.—Ef. 5:33; 6:1, 4.

7. Ũngĩhingia atĩa itemi rĩaku thĩinĩ wa famĩlĩ?

⁷ Ũrĩa ũngĩkuua mũrigo ũcio. Ũkorũo ũrĩ mũthuri, mũtumia, kana mwana, wĩhokage ũtaaro wa ũũgĩ wa Bibilia handũ ha kũrũmĩrĩra meciria maku, ũndũire wanyu, kana maũndũ marĩa ataarani angĩ maroiga. (Thim. 24:3, 4) Ĩkaga ũthuthuria mabuku-inĩ maitũ marĩa mehocetie harĩ Bibilia. Nĩ makoragwo na motaaro mangĩgũteithia marĩa monanagia ũrĩa ũngĩhũthĩra ithimi cia Bibilia. Kwa ngerekano, thĩinĩ wa kĩrũmanĩrĩrio gĩa icunjĩ kĩa “Ũteithio Kũrĩ Famĩlĩ” nĩ hakoragwo na ũhoro ũngĩteithia arĩa mahikanĩtie, aciari, na andũ ethĩ kũhiũrania na moritũ marĩa macemanagia namo. b Tua itua rĩa kũrũmagĩrĩra ũrĩa Bibilia yugaga o na angĩkorũo andũ arĩa angĩ thĩinĩ wa famĩlĩ matireka ũguo. Ũngĩka ũguo, famĩlĩ yanyu nĩ ĩrĩgunĩkaga na nĩ ũrĩkenagĩra irathimo cia Jehova.—1 Pet. 3:1, 2.

8. Matua maitũ mangĩtũhutia atĩa?

⁸ Maumĩrĩro ma matua maitũ. Jehova nĩ atũheete wĩyathi wa gwĩthuurĩra na endaga tũkenere ũguni ũrĩa uumanaga na gũtua matua mega. No tũngĩtua matua matarĩ mega, ndangĩtũgitĩra kuumana na maumĩrĩro ma matua macio. (Gal. 6:7, 8) Kwoguo nĩ twĩtĩkagĩra maumĩrĩro marĩa maumanaga na gũtua matua moru, kwaria tũtecirĩtie, na kũhĩkĩka gwĩka ũndũ tũtecirĩtie. Gũkĩringana na ũrĩa twĩkĩte, no tũigue tũgĩthumbũrũo nĩ thamiri. No kũmenya atĩ tũrĩ na ũigĩrĩrĩki igũrũ rĩgiĩ matua marĩa tũratua no gũtũtindĩke kuumbũra mehia maitũ, kũrũnga harĩa tũhĩtĩtie, na gwĩthema gũcokera mahĩtia marĩa twĩkĩte. Kuoya makinya ta macio no gũtũteithie gũthiĩ na mbere na ihenya rĩa muoyo.

9. Ũngĩka atĩa angĩkorũo nĩ ũtuĩte itua rĩũru? (Ningĩ rora mbica.)

 ⁹ Ũrĩa ũngĩkuua mũrigo ũcio. Angĩkorũo ndũngĩhota gũcenjia itua rĩũru rĩrĩa ũtuĩte, ĩtĩkĩra ũrĩa maũndũ matariĩ. Ririkana atĩ maĩ marĩ gũitĩka matioyagĩrĩrũo. Kwoguo ndũkahũthĩre mahinda maku maingĩ na hinya mũingĩ ũkĩgeria gwĩtetera, kwĩhũũra, kana gũcokereria andũ arĩa angĩ mahĩtia nĩ ũndũ wa matua maku moru. Handũ ha ũguo, ĩtĩkĩra mahĩtia maku na wĩrutanĩrie ũrĩa wothe ũngĩhota kwagagĩria maũndũ ihinda-inĩ rĩrĩ. Angĩkorũo nĩ ũraigua ũũru nĩ ũndũ wa ihĩtia wĩkĩte, hoya Jehova ũrĩ na wĩnyihia, wĩtĩkĩre mahĩtia maku, na ũmũũrie akuohere. (Thab. 25:11; 51:3, 4) Hoya mũhera kũrĩ andũ arĩa ũngĩkorũo ũhĩtĩirie, na kũngĩbatarania ũcarie ũteithio wa athuri a kĩũngano. (Jak. 5:14, 15) Wĩrute kuumana na mahĩtia maku, na wĩtheme kũmacokera. Ũngĩka ũguo, no ũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ egũkuonia tha na akũhe ũteithio ũrĩa ũrabatara.—Thab. 103:8-13.

10. Nĩkĩ no tũritũhĩrũo nĩ ũtũũro tũngĩgeria gũkinyĩra maũndũ tũtangĩhota? (Agalatia 6:4)

¹⁰ Kũgeria gũkinyĩra maũndũ tũtangĩhota. Kwĩringithania na andũ arĩa angĩ no gũtũritũhĩrie ũtũũro tũkĩgeria gũkinyĩra maũndũ tũtangĩhota. (Thoma Agalatia 6:4.) Tũngĩikara tũkĩĩringithanagia na andũ arĩa angĩ, no tũkũrie ũiru na roho wa gũcindana. (Gal. 5:26) Tũngĩgeria gwĩka maũndũ marĩa andũ arĩa angĩ mareka na tũtirĩ na ũhoti wa kũmeka, no twĩkore tũkĩĩritũhĩria ũtũũro. Na tondũ “ũndũ ũrĩa wĩrĩgĩrĩirũo ũngĩtĩrio nĩ ũtũmaga ngoro ĩrware,” no tũtuurũo o na makĩria nĩ ũndũ wa kũremwo kũhingia ũndũ ũrĩa tũrerĩgĩrĩire. (Thim. 13:12) Kũgeria kwĩgerekania no gũtũme tũũrũo nĩ hinya na tũremererũo nĩ ihenya rĩa muoyo.—Thim. 24:10.

11. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gwĩthema gũkinyĩra maũndũ ũtangĩhota kũhingia?

¹¹ Ũrĩa ũngĩeheria ũritũ ũcio. Ndũkagerie kũhingia maũndũ maingĩ gũkĩra marĩa Jehova arerĩgĩrĩra ũhingie. Jehova nderĩgagĩrĩra ũheane kĩndũ ũtarĩ nakĩo. (2 Kor. 8:12) Korũo na ma atĩ Jehova ndaringithanagia maũndũ marĩa ũhotaga kũhingia na marĩa arĩa angĩ mahingagia. (Mat. 25:20-23) Nĩ akenagio nĩ ũtungata waku wa ngoro yothe, wĩhokeku waku, na ũkirĩrĩria waku. Gũkorũo na wĩnyihia no gũgũteithie gwĩtĩkĩra atĩ no ũremwo nĩ kũhingia maũndũ mothe marĩa ũngĩenda kũhingia ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ ũndũ wa ũkũrũ waku, ũgima waku wa mwĩrĩ, kana maũndũ mangĩ. O ta Barizilai, koragwo wĩhaarĩirie kwaga gwĩtĩkĩra mĩeke mĩna angĩkorũo ũgima waku wa mwĩrĩ kana ũkũrũ waku ndũragwĩtĩkĩria kũhingia mĩeke ĩyo. (2 Sam. 19:35, 36) O ta Musa, ĩtĩkĩra ũteithio na ũgaĩre andũ arĩa angĩ mawĩra rĩrĩa kwabatarania. (Tham. 18:21, 22) Gũkorũo na wĩnyihia ta ũcio, no gũgũteithie kwaga gũkinyĩra maũndũ ũtangĩhota kũhingia marĩa mangĩtũma ũremererũo nĩ ihenya rĩa muoyo.

12. Hihi nĩ twagĩrĩirũo gwĩcokereria mahĩtia nĩ ũndũ wa matua moru ma andũ arĩa angĩ? Taarĩria.

¹² Gwĩcokereria mahĩtia nĩ ũndũ wa matua moru ma andũ arĩa angĩ. Tũtingĩhota gũtuĩra andũ arĩa angĩ matua, na ningĩ tũtingĩhota kũmagitĩra kuumana na maumĩrĩro ma matua moru marĩa mangĩkorũo matuĩte. Kwa ngerekano, mwana waku aneneha no atue itua rĩa gũtiga gũtungatĩra Jehova. Itua ta rĩu nĩ rĩrehagĩra aciari kĩeha kĩnene. O na kũrĩ ũguo, aciari arĩa mecokagĩrĩria mahĩtia nĩ ũndũ wa mwana wao gũtua itua rĩũru, nĩ meigagĩrĩra  mũrigo mũritũ. Jehova nderĩgagĩrĩra makuue mũrigo ũcio.—Rom. 14:12.

13. Mũciari angĩrũmbũyania atĩa na itua rĩũru rĩa mwana wake?

¹³ Ũrĩa ũngĩeheria ũritũ ũcio. Ririkanaga atĩ Jehova nĩ aheete andũ othe wĩyathi wa gwĩthuurĩra. Etĩkagĩria mũndũ wothe etuĩre matua, nginya itua rĩa kana nĩ ekwenda kũmũtungatĩra. Jehova nĩ amenyaga atĩ ndũrĩ mũkinyanĩru ũrĩ mũciari, na endaga o wĩke ũrĩa wothe ũngĩhota. Matua marĩa mwana waku atuaga, nĩ ũigĩrĩrĩki wake no ti waku. (Thim. 20:11) O na kũrĩ ũguo, no ũkorũo ũgĩtangĩka nĩ ũndũ wa mahĩtia marĩa wekire ũrĩ mũciari. Angĩkorũo nĩguo, ĩra Jehova ũrĩa ũraigua na ũmũhoe akuohere. Nĩ oĩ atĩ ndũngĩhota gũcokia mahinda na thutha nĩguo wĩke maũndũ na njĩra ngũrani. Na nderĩgagĩrĩra ũgirĩrĩrie mwana waku kũgetha kĩrĩa ahandĩte. Ririkanaga atĩ mwana waku angĩĩrutanĩria gũcokerera Jehova, Jehova nĩ ekũmwamũkĩra.—Luk. 15:18-20.

14. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo kweheria ũritũ wa kũigua tũgĩtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mahĩtia twekire tene?

¹⁴ Gũtangĩka gũkĩria njano nĩ ũndũ wa mahĩtia twekire tene. Rĩrĩa twahĩtia, ti ũũru kũigua tũgĩtangĩka nĩ ũndũ wa mahĩtia macio. O na kũrĩ ũguo, Jehova ndendaga tũthiĩ na mbere gũkuua ũritũ wa mahĩtia twekire tene. Endaga tweherie ũritũ ũcio. Angĩkorũo nĩ twaumbũrire mehia maitũ, tũkĩĩrira, na nĩ twĩkaga ũrĩa wothe tũngĩhota gwĩthema gũcokera mehia macio, no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ atuoheire. (Atũm. 3:19) Thutha wa kuoya makinya macio, Jehova ndendaga tũthiĩ na mbere gũtangĩka. Nĩ amenyaga ũrĩa gũtangĩka gũkĩria njano nĩ ũndũ wa mahĩtia maitũ kũngĩthũkia ũtũũro witũ. (Thab. 31:10) Tũngĩtoorio nĩ kĩeha, no tũremererũo nĩ ihenya rĩa muoyo.—2 Kor. 2:7.

15. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia rĩrĩa ũraigua ũgĩtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mahĩtia wekire tene? (1 Johana 3:19, 20) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁵ Ũrĩa ũngĩeheria ũritũ ũcio. Rĩrĩa ũraigua ũgĩtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mahĩtia wekire,  wĩciragie ũrĩa Jehova ‘ohanagĩra biũ.’ (Thab. 130:4) Jehova nĩ ohagĩra arĩa merirĩte kuuma ngoro, na eranĩire ũũ: “Ndikaaririkana mehia mao rĩngĩ.” (Jer. 31:34) Ũguo nĩ kuonania atĩ Jehova ndacokaga gwĩciria ũhoro wa mehia macio maku thutha wa gũkuohera. Kwoguo ndũgecirie atĩ maumĩrĩro moru marĩa ũracemania namo ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ ũndũ wa mehia marĩa wekire maronania atĩ Jehova ndakuoheire. Na ndũkehũũre mũno angĩkorũo mahĩtia marĩa wekire tene nĩ marakũgirĩrĩria kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ wa Jehova ihinda-inĩ rĩrĩ. Jehova ndathiaga na mbere gwĩciria ũhoro wa mahĩtia maku, na o nawe ndwagĩrĩirũo gwĩka ũguo.—Thoma 1 Johana 3:19, 20.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo gũtaũkĩrũo nĩguo tũrĩ atengʼeri?

¹⁶ Tũgĩtengʼera ihenya rĩa muoyo, no mũhaka ‘tũtengʼere na njĩra ĩgũtũma tũkaamũkĩra kĩheo.’ (1 Kor. 9:24) No tũhote gwĩka ũguo, tũngĩtaũkĩrũo nĩ ngũrani ya mĩrigo ĩrĩa arĩ o mũhaka tũkuue na ũritũ ũrĩa arĩ o mũhaka tweherie. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, twarĩrĩria o ngerekano nini cia kĩrĩa arĩ o mũhaka tũkuue na kĩrĩa arĩ o mũhaka tweherie. No nĩ kũrĩ ngerekano ingĩ nyingĩ. Jesu aaugire atĩ tũngĩaga kwĩmenyerera, no “[tũritũhĩrũo] nĩ kũrĩa na kũnyua gũkĩria gĩthimi, na mĩtangĩko ya ũtũũro.” (Luk. 21:34) Maandĩko macio na mangĩ maingĩ no magũteithie kũmenya nĩ ha ũngĩbatara gwĩka mogarũrũku ũgĩtengʼera ihenya rĩa muoyo.

17. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ nĩ tũkũhota kũrĩkia ihenya rĩa muoyo?

¹⁷ No tũkorũo na ma atĩ nĩ tũkũhota kũrĩkia ihenya rĩa muoyo tondũ Jehova nĩ arĩtũheaga hinya ũrĩa tũrabatara wa gũtengʼera. (Isa. 40:29-31) Kwoguo ndũgatige gũtengʼera. Wĩgerekanie na mũtũmwo Paulo, ũrĩa werutanĩirie gwĩka ũrĩa wothe angĩahotire nĩguo amũkĩre kĩheo kĩrĩa kĩaigĩtwo mbere yake. (Afil. 3:13, 14) Gũtirĩ mũndũ ũngĩtengʼera ihenya rĩu handũ-inĩ haku, no nĩ ũndũ wa ũteithio wa Jehova, no ũhote kũrĩrĩkia. Jehova no agũteithie gũkuua mĩrigo yaku na kweheria ũritũ ũrĩa ũtarabatara. (Thab. 68:19) Tondũ Jehova arĩ hamwe nawe, nĩ ũkũhota gũtengʼera ihenya rĩa muoyo ũrĩ na ũkirĩrĩria na wamũkĩre kĩheo.