1. Kuliya na vaHevelu 12:1, vika tua pande ku linga mangana tu ka hete ku ntsongo ya ku tunta cetu?

 MBIMBILIYA ya setekesa muono uetu Vakua Kilistu na ua vakua ku tunta. Kaha vose va ka tunta na ku ntsongo va ka tambula muono ua ya-ye. (2 Tim. 4:7, 8) Tua pande ku linga cose mangana tu tualeleho ku tunta, muomu tuli kampe ku ntsongo vene. Kapostolo Paulu uze ua hasele ku tunta na ku ntsongo, ua tumbula vimo viuma vi hasa ku tu kuasa. Ngueni “tu zulienu viose vi tu lemuuisa . . . , kaha tu tuntienu na lukakatela ntunda eyi i va na tu setekela.”—Tandenu VaHevelu 12:1.

2. Vika a lomboloka mezi “tu zulienu viose vi tu lemuisa”?

² Vuno Paulu ku handeka ngueni “tu zulienu viose vi tu lemuisa” ca lomboloka ngecize Mukua Kilistu ka pandele ku ambata viteli na vimo viahi ni? Houe. Mezi eni a lomboloka ku seza viteli ka vi tondeka. Viteli viaco vi hasa ku tu lemuisa na ku tu zeyesa. Linga tu kolese, tua pande ku nongonona vuasi viose-ovio vi tonda ku tu lemuuisa na ku vi mbila kuti. Vunoni naua ka tua pandele ku haka ku mukulo viteli vi tua pande ku ambata. Ku lingamo, ci ka pua ku litundisa etu vavene  ha mukana ua vakua ku tunta. (2 Tim. 2:5) Viteli vika honi tua pande ku ambata?

3. (a) Kuliya na Ngalata 6:5 vika tua pande ku ambata? (b) Vika tu simutuila mu cilongesa cino, kaha omo lia vika?

³ Tandenu Ngalata 6:5. Paulu ua muesele ngecize kuli vimo vi tua pande ku ambata. Ngueni: “Muntu uose a ka ambata citeli ceni.” Aha, Paulu ua kele na ku handeka via citeli ca kala naco muntu ku muntu kuli Njambi. Mu cilongesa cino, tu hilula nga “citeli” caco cika, na vati tua pande ku ci ambata. Tu nongonona naua viteli ka vi tondeka, vi tua pande ku mbila kuti. Ku ambata lika viteli vi tondeka na ku mbila vize ka vi tondeka, ci ka tu kuasa ku heta ku ntsongo ya ku tunta cetu ca ku muono.

4. Omo lia vika ku lihana cetu ka ca puile citeli ca ku lema? (Talenu naua cikupulo.)

⁴ Ku lihana cetu. Mu tue ku lihana kuli Yehova, tue ku likuminia nguetu tu ka mu lemesa na ku linga cizango ceni. Tua pande ku puisamo nkuminio yetu. Nkuminio yaco ya pua citeli ca kama, vunoni ka ca puile ca ku lema.  Muomu Yehova ua tu tangele na vuhasi vua ku linga cizango ceni. (Ku-So. 4:11) Ua tu tangele mu cifua ceni, kaha ua tu hakele naua ndzala ya mu lutsilielo. Ngeci tue ku hasa ku likuata neni vusamba na ku linga cizango ceni. (Visa. 40:8) Cikuavo naua, mu tue ku linga cizango ca Njambi na ku kava Muaneni tue ku uana ‘ku huima ku miono yetu.’—Mat. 11:28-30.

5. Vika vi hasa ku mi kuasa ku puisamo ku lihana cenu? (1 Yoano 5:3)

⁵ Vati mu hasa ku ambata citeli caco? Viuma vivali vi hasa ku kuasa. Ca katete, tualelenuho ku kaniamesa cilemo cenu kuli Yehova. Mu hasa ku lingamo, mu ku hilula viuma via cili viose via mi lingila na vivezikiso via na mi tulikila ku lutue. Omo cilemo cenu kuli Njambi ci tualelelaho ku kola, na ku mu ononoka ci ka tualelelaho ku asiua. (Tandenu 1 Yoano 5:3.) Ca mu civali, tambuluisenu Yesu. Ua hasele ku puisamo cizango ca Njambi muomu ua vundilile vukuasi vueni na ku tuala mana ku cilunguiso. (VaHe. 5:7; 12:2) Ngeci mua Yesu, nenu puenu na ku vundila vukuasi kuli Yehova na ku tualelelaho ku tuala mana ku lulavelelo lua muono ua ya-ye. Omo cilemo cenu kuli Njambi ci kola kaha na ku tambuluisa Yesu, mu ka hasa ku puisamo nkuminio ya ku lihana cenu.

6. Omo lia vika tua pande ku puisamo viteli via mu vusoko? (Talenu naua cikupulo.)

⁶ Viteli via mu vusoko. Mu ku tunta cetu ca ku muono, tua pande ku lema Yehova na Yesu ku hiana vavusoko vuetu. (Mat. 10:37) Eci ka ca lombolokele ngecize tua pande ku sembulula viteli vietu via mu vusoko, ngue vikevio vie ku tu vindika ku kuya Njambi na Kilistu ku mutima, houe. Muomu linga tuye Njambi na Kilistu ku mutima, tua pande ku puisamo viteli vietu via mu vusoko. (1 Tim. 5:4, 8) Mu tue ku lingamo, tue ku yoya mu ndzolela. Yehova ua tangele masoko a yoye mu ndzolela. Ca kama lika nga yala na mpuevo va limuesa cilemo na kasingimiko, nga visemi va lema na ku longesa vana vavo, kaha nga vana vononoka visemi vavo.—Efe. 5:33; 6:1, 4.

7. Vati mu hasa ku puisamo citeli cenu mu vusoko?

⁷ Vati mu hasa ku ambata citeli caco? Cose-oco citeli ci mua kala naco mu vusoko, kavenu vitume via mu Mbimbiliya mu ku ci puisamo, ku hiana ku kulahela mu visinganieka vienu, cisemua, ni vihandeka via vantu. (Visi. 24:3, 4) Pangesenu vuino mikanda yetu. Muomu mua kala mizimbu i hasa ku mi kuasa ku pangesa vitume via mu Mbimbiliya. Ca ku muenako, mu saiti yetu jw.org mua kala mizimbu ku tuala ha vitanga vi ve ku pinda navio vaze va liambata, visemi, na tunkavala. b Lihakelenu kapandi ku ononoka Mbimbiliya, ambe nga vakuenu mu vusoko uavo. Ku lingamo, ci ka kuasa vusoko vuenu, kaha enu naua mu ka tambula vivezikiso via Yehova.—1 Pet. 3:1, 2.

8. Vati vihangula vietu vi hasa ku tu kuasa?

⁸ Citeli ci tua kala naco ku tuala ha vihangula vi tue ku linga. Yehova ua tu hana vuana vua ku lihanguila viuma, kaha ua tonda vihangula vi tue ku linga vi tu vuise ndzolela. Vunoni ke ku tuohiela ku viuma vie ku-iza mu vihangula via ku vihia. (Ngal. 6:7, 8) Ngeci mukemuo, tua pande ku tava vitanga viose-ovio vie ku tu solokela omo lia ku hangula viuma mua ku vihia, ku linga viuma ca ku hona ku singaniekaho vuino, na ku handeka  ca ku hona ku singanieka. Tu hasa ku kala na citaku-taku kuliya na vize vi tua lingi. Vunoni ku tantekeya citeli ci tua kala naco ku tuala ha vihangula vietu, ci hasa ku tu kuasa ku litavela vupi vuetu, ku sungamesa visevuka vietu na ku liniunga mangana kati tu uile naua mu visevuka viaco. Ku lingamo, ci hasa ku tu kuasa ku tualelelaho mu njila ya ku muono.

9. Vika vi hasa ku mi kuasa ku pinda na cihangula ca ku vihia? (Talenu naua cikupulo.)

⁹ Vati mu hasa ku ambata citeli caco? Nga ka ci tava ku sungamesa cihangula ca ku vihia, tavenu vusunga vuaco. Tavenu ngecize vimo nga vi na lingika, vi na lingika vene, mueka muahi. Kati mu likatiese na visinganieka ni ku seteka ku lihakuila, cipue ku lituika enu vavene mulonga ni ku u tuika vakuenu. Tavenu lika cisevuka cenu na ku lihakela kapandi ka ku pangelaho. Nga muli na ku livua mulonga omo lia vumo vupi vu mua lingile, likehesenu, vundilenu kuli Yehova, litavelenu cisevuka cenu na ku mu vundila a mi ecele. (Visa. 25:11; 51:3, 4) Lombenu ku-ecela kuli vaze va mu na vulumuina, kaha nga citondeka vundilenu vukuasi ku vakuluntu. (Tia. 5:14, 15) Likuminienu ngecize ka mu ka ci hilukila naua muomu mua lumo kati mua luvali, kaha lilongeselenu ku cisevuka cenu. Omo mu lingamo, kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka mi muesa cikeketima na ku mi hana vukuasi vu mua tondeka.—Visa. 103:8-13.

10. Omo lia vika ku lisinganiekela viuma ka tu hasa ku puisamo ca pua ku lilemuuisa? (Ngalata 6:4)

¹⁰ Viuma ka tu hasa ku puisamo. Tu hasa ku lilemuuisa na viuma ka tu hasa ku puisamo, nga tu lisetekesa na vakuetu. (Tandenu Ngalata 6:4.) Ku lisetekesa na vakuetu ci hasa ku tu lingisa ku va vuila cipululu ni ku lituala navo ha matunta. (Ngal. 5:26) Ku seteka ku puisamo vi va na puisamo vakuetu, ci hasa ku tu tuala ku laako. Kaha nga “mu ku-toka ceci ca ku lavelela, mutima u vavala”, a ci singaniekenu honi nga mu lihakela cizango ka mu ka hasa ku puisamo na limo litangua liahi! Vati mu ka livua? (Visi. 13:12) Ku lingamo ci hasa ku tu zeyesa mu ku tunta cetu ca ku muono.—Visi. 24:10.

11. Vika vi hasa ku mi kuasa ku lihakela lika vizango vi mu hasa ku puisamo?

¹¹ Vati mu hasa ku mbila kuti citeli caco? Kati mu lavelele via vingi kuli enu vavene ku hiana vize via lavelela Yehova. Ikeye ke ku lavelela viuma vize ka mu hasa ku mu hana. (2 Kol. 8:12) Kalenu na vusunga ngecize, Yehova ke ku setekesa viuma vi mue ku linga, na vize vi ve ku linga vakuenu. (Mat. 25:20-23) Ua haka seho ya kama ku lutsilielo luenu, ku vipanga vi mue ku mu lingila na mutima yose, na ku ku kolesa cenu. Na ku konkama cose, tavenu ngecize miaka, cihindu na vikuavo vi hasa ku tepulula ku viuma vi mu hasa ku linga mu ntsimbu ino. Ngeci mua Mbalezilayi, kalenu na mutima ua ku viana viteli nga muvila uenu ka u mi tavesa ku vi puisamo. (2 Sam. 19:35, 36) Ngeci mua Mosesa, puenu na ku tava vukuasi, na ku kundika vimo vipanga ku vakuenu hose ha ci tavela. (Ezu. 18:21, 22) Ku muesa eci ku konkama, ci ka mi vindika ku lihakela vizango vize ka mu hasa ku puisamo, kaha vi mi zeyesa mu ku tunta cenu ca ku muono.

12. Vuno nga vakuetu va na lingi vihangula via ku vihia mulonga uetu? Lombololenu.

¹² Ku livua mulonga omo lia vihangula via ku vihia via vakuetu. Ka ci tava tu lingileko vakuetu vihangula ni ku va niunga ku luvinda luose lue ku-iza mu vihangula viavo. Ca ku muenako, mu nima ya ntsimbu muana a hasa  ku likela ku pangela Yehova. Kaha cihangula caco ci hasa ku kokela visemi vusiua vua ku hiana. Vunoni visemi ve ku lituika mulonga omo lia cihangula ca munavo, ve ku lilemuuisa ngoco. Muomu Yehova ka tondele va lituikeco.—Loma 14:12.

13. Vati visemi va hasa ku linga nga muana na lingi cihangula ca ku vihia?

¹³ Vati mu hasa ku mbila kuti citeli caco? Tavenu ngecize Yehova ua hana vuana vua ku lihanguila viuma ku vose. Kaha ecelenu nkala muntu a lilingile vihangula vieni ivene. Ambe vene cihangula ca ku pangela Yehova ni kuahi. Yehova a tantekeya ngecize ka mua puile cisemi ua ku tantuluka, ngeci a tonda lika linga mu lingeko mutamba uenu. Cihangula ca linga muanenu ci napu kapandi keni ivene, kati kenu. (Visi. 20:11) Vutuhu ngoco, kasi mu hasa ku lisosomua na visevuka vi mua lingile mu ku pua cisemi. Nga mukemuo, lekenu Yehova cifua ci muli na ku livuilamo na ku mu vundila ku ecela. Yehova a tantekeya ngecize ka ci tava ku hiluisa muono ku nima, linga mu ka sungamese viuma. Vunoni ka lavelele ngecize mua pande ku ohiela muana ku ku tia via kunine. Kaha kati mu suve ngecize, nga muanenu a lihakela kapandi kose-oko mu ku seteka ku hiluka kuli Yehova, a ka mu tambula na ndzolela.—Luka 15:18-20.

14. Omo lia vika ku hianesamo ku livua mulonga ca pua ku lilemuuisa?

¹⁴ Ku hianesamo ku livua mulonga. Nga tu na vulumuna, ku livua mulonga ca pua ca cili. Vunoni ku hianesamo ku livua mulonga ca pua ku lilemuuisa ka ca tondekele. Vati tu hasa ku tantekeya nga tuli na ku hianesamo ku livua mulonga? Nga tua litavela vupi vuetu, tua liveya kaha tuli na ku linga cose mangana kati tu vu hilukile, kaha tu kulahelenu ngecize Yehova na tuecela. (Vili. 3:19) Mu nima ya ku puisamo vinanga viaco, Yehova ke ku tonda naua tu tualeleho ku livua mulonga. Muomu a tantekeya ngecize ku tualeleho ku livua mulonga ce ku tu kokela vitanga. (Visa.  31:10) Ca ku muenako, ci hasa ku tu lingisa ku likela ku tuntila ku muono.—2 Kol. 2:7.

15. Vika vi hasa ku tu kuasa nga tue ku hianesamo ku livua mulonga? (1 Yoano 3:19, 20) (Talenu naua cikupulo.)

¹⁵ Vati mu hasa ku mbila kuti citeli caco? Nga ku hianesamo ku livua mulonga ci li na ku mi yandesa, tantekeyenu ngecize “ku-eca milonga ca kala” kuli Yehova. (Visa. 130:4) Ngeci mukemuo, mue ku ecela vaze ve ku liveya mu vusunga, ua kulahesa ngueni: “Vupi vuavo ka nji ka vu vuluka naua.” (Yele. 31:34) Eci ca lomboloka ngecize, mu nima yaco, Yehova ka ka mi tandela naua vupi vuaco. Ngeci mukemuo, kati mu mone ngue Yehova ka mi ecelele omo lia luvinda lu li na ku-iza mu cisevuka cenu. Kaha nga cisevuka cenu ci li na ku kuika viuma via vingi vi mu tonda ku linga mu ntsimbu ino mu cikungulukilo, kati mu livuile matoto. Yehova ke ku tualelelaho ku singanieka via vipi vienu, ngeci mukemuo nenu kati mu lingemo.—Tandenu 1 Yoano 3:19, 20.

16. Vika tua pande ku nongonona ku tuala ha ku tunta?

¹⁶ Omo tu tuntila ku muono, tua pande ku tunta “ngecize [tu] ka tambule” cilunguiso. (1 Kol. 9:24) Kaha tu hasa ku lingamo, nga tu nongonona ku litepa ca kala ha viteli vi tua pande ku ambata na vize vi tua pande ku mbila kuti. Mu cilongesa cino, tu na simutuila lika vimo vimueso via vindende ku tuala ha viteli vi tua pande ku ambata na vize ka tua pandele. Vunoni kua kala vikuavo. Yesu ua handekele ngueni tu hasa ku “lemuua na ku lia, na ku penda, na visoti via muono.” (Luka 21:34) Evi vinimbu na vikuavo, vi hasa ku mi kuasa ku nongonona viuma vikuavo vi mua pande ku alulula mu ku tunta cenu ca ku muono.

17. Omo lia vika tu hasa ku kala na vusunga ngecize tu hasa ku vula ku tunta ca ku muono?

¹⁷ Tu kalenu na vusunga ngecize tu hasa ku vula ku tunta ca ku muono, muomu Yehova a ka tu hana ngolo i tua tondeka. (Isaya 40:29-31) Ngeci mukemuo, kati mu hilukile mu nima. Tambuluisenu kapostolo Paulu, uze ua lihakelele kapandi kose linga a ka tambule cilunguiso ca muono. (Filp. 3:13, 14) Na umo uahi a hasa ku mi tuntilako, vunoni na vukuasi vua Yehova mu ka heta ku ntsongo. Yehova a hasa ku mi kuasa ku ambata viteli vize via tondeka na ku mbila vize ka via tondekele. (Visa. 68:19) Na vukuasi vueni, mu ka hasa ku kolesa mu tunta cenu kaha na ku heta vene ku ntsongo!