1. Hebreos 12:1 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwananchik wiñay kawsayta haypanapaq?

 BIBLIAPIM nin Diosta yupaychaqkunaqa kallpachkaq hina kawsakuyninchikpi kasqanchikmanta. Kallpachkanchikqa wiñay kawsayta haypanapaqmi (2 Tim. 4:7, 8). Tukupay tiempopiña kawsasqanchikraykum hinalla kallpanchakunanchik allinta kawsakunapaq. Apostol Pabloqa premionta chaskinankamam kallparqa. Chaymi wiñay kawsayta premiota hina chaskinapaq imata ruwanapaq kaynata niwarqanchik: “Saqisun tukuy ima llasawaqninchik kaqkunata […], hinaspayá mana amiruspa hinalla ñawpaqman kallpasunchik maymi chayananchikman”, nispa (leey Hebreos 12:1).

2. ¿Ima niytam munachkarqa Pabloqa “saqisun tukuy ima llasawaqninchik kaqkunata” nispaqa?

² “Saqisun tukuy ima llasawaqninchik kaqkunata” nispanqa Pabloqa, ¿yaqachu nichkanman karqa Diosta serviqkuna mana ima ruwayniyuq kananchikmanta? Manam. Chaywanqa niyta munachkarqa mana ruwananchik kaqkunata saqinapaqmi. Chaykuna ruwayqa Dios serviyninchikpim sasachawanchik. Chaymi qawarikunanchik imakunata saqinapaq. Chaywanpas wakin ruwananchik kaqkunataqa ruwananchikpunim. Saqiruspaqa manam wiñay kawsaytaqa haypasunchu (2 Tim. 2:5). Qatiqninpim yachasun ruwananchik kaqkuna imakuna kasqanmanta.

3. (1) Galatas 6:5 nisqanman hinaqa, ¿imatam sapakama ruwananchik? (2) ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasun hinaspa imanasqa?

³ (Leey Galatas 6:5). Kay leesqanchik versiculoman hinam Pabloqa Diosta serviqkunata nirqa: “Sapakamamiki imapas ruwayninchikkunataqa ruwananchik”, nispa. Chaywanmi rimachkarqa Jehova Diospaq kaqkunata sapakama ruwanamanta, chaykunataqa manam hukchu ñuqanchikpa rantinchikpi ruwanqa. Kay yachachikuypim  yachasun ‘sapakama imakunata ruwanamanta’ hinaspa chaypaq imakuna yanapawananchikmanta. Chaymantapas rimasunmi mana ruwananchik kaqkunata imaynata saqinamanta. ¿Imanasqa? Chaykunata mana saqispaqa manapasmi wiñay kawsaytaqa haypachwanchu, chaymi ruwananchik kaqkunallata ruwananchik.

4. ¿Imanasqataq ruway atinallanchik Diosllapaqña kawsakunapaq prometekusqanchikqa? (Qaway fotokunatapas).

⁴ Diosllapaqña kawsakunapaq prometekusqanchiktam cumplina. Jehova Diosmanmi prometekurqanchik paypa munasqanta ruwananchikpaq hinaspa payllataña servinanchikpaq. Chay nisqanchiktaqa cumplinanchikmi, hinaspapas chayqa ruway atinallanchikmi. ¿Imanasqa? Munayninta ruwanapaq Diosninchik unanchawasqanchikraykum (Apoc. 4:11). Chaymantapas, Jehova Diosqa payman rikchakuqtam unanchawarqanchik payta riqsinapaq hinaspa yupaychananchikpaq. Kusisqataqmi tarikunchik paypa munayninta ruwaspanchikpas (Sal. 40:8). Chaymantapas churin Jesuspa imayna kasqanta qatipakuspaqa hawkam, kusisqam kasunchik (Mat. 11:28-30).

5. ¿Imam yanapasunki Diosman prometekusqaykita cumplinaykipaq? (Rimarimuytaq 1 Juan 5: 3 nisqanmantapas).

 ⁵ ¿Imataq chay prometekusqaykita cumplinaykipaq yanapasunki? Puntataqa Jehova Diostam kuyanayki, chaypaqqa tukuy ima ruwapususqaykipim yuyaymananayki chaynataq hamuq tiempopi imakuna ruwananpipas. Chayta ruwaspaqa astawanmi Diosta kuyanki, hinaspaqa chayllam kasukunkipas. Cuentatam qukunki kamachikuyninkunaqa mana sasa kasukuy kasqanta (leey 1 Juan 5:3). Chaymantapas Jesuspa tukuy ima ruwasqantayá qatipakuy. Jesusqa taytanpa munayninta ruwananpaqmi tukuy sunqunwan mañakurqa, umallanpitaqmi karqa Diospa ima premio qunanpas (Heb. 5:7; 12:2). Qampas Jesus hinayá Diosta mañakuy yanapasunaykipaq, hinaspapas umallaykipim kanan wiñaypaq kawsakunanchikpaq Diospa prometewasqanchik. Diosninchikta kuyaspaqa hinaspa Jesusta qatipakuspaqa atinkim Jehova Diosman prometekusqaykita cumpliytaqa.

6. ¿Imanasqataq familianchikta yanapananchik? (Qaway fotokunatapas).

⁶ Familianchikpaq ruwananchik kaqkunatam ruwana. Wiñaypaq kawsakunapaqqa Jehova Diostawan Jesustam familianchikmanta mastaqa kuyana (Mat. 10:37). Chaywanqa manam niyta munachkanchik Diosta servisqanchikrayku familianchikpi ima ruwayninchiktapas saqirunamantachu. Jehova Dioswan Jesusqariki munanku familianchikta yanapananchiktam (1 Tim. 5:4, 8). Familianchikta yanapaspaqa kusisqam kasunchik. Diosqariki yachanmi familiakuna kusisqa kanankupaqqa sapakama imata ruwanankumanta. Chaymi casarasqakunata nin kuyanakuspa respetanakunankupaq, churi-wawankuta yachachinankupaq hinaspa kuyanankupaq, chaynataq churi-wawakunapas tayta-mamankuta kasukunankupaq (Efes. 5:33; 6:1, 4).

7. ¿Imataq yanapasunki familiaykipaq kaqta hinalla ruwanaykipaq?

⁷ ¿Imataq yanapasunki familiaykipaq kaqta hinalla ruwanaykipaq? Familia ukupi ima ruwayniyuqña kaspapas kallpanchakunanchikmi bibliapa nisqanta kasukunapaq. Familiaykiwanqa amayá piensasqaykiman hinachu kawsakuy, llaqtaykipi costumbreman hinachu nitaq yachayniyuq runakunapa nisqanta kasuspachu, aswanqa bibliapa nisqanta kasukuspayá (Prov. 24:3, 4). Chaypaqqa qillqanchikkunatayá leey, chaypim tarinki bibliapa nisqanman hina imata ruwanaykimanta. Jw.org nisqanpim kachkan casadokunapaq, tayta-mamakunapaq, musu-sipaskunapaq sumaq consejokuna allin kawsakunankupaq. b Familiayki bibliapa nisqanta mana kasukuptinpas kallpanchakuy qamllapas kasukunaykipaq. Chayqa llapallan familiaykipa allinninpaqmi kanqa, Jehova Diospas bendecisunkim (1 Ped. 3:1, 2).

8. ¿Imaynam tarikusun allinta tantiakuspaqa? ¿Imaynam tarikusun mana allinta tantiakuspañataq?

⁸ Tantiasqanchikrayku imapas mana allin kaptinqa manam llumpaytaqa hukmanyanachu. Kuyawasqanchikraykum Jehova Diosqa kikinchikmanta tantiakuqta unanchawarqanchik chaynapi allinta tantiakuspa kusisqa kawsakunapaq. Mana allinta tantiakusqanchikrayku mana allinpi kasqanchikmantam ichaqa mana librawanchikchu (Gal. 6:7, 8). Chaymi mana allinta tantiasqanchikrayku, mana sumaqta piensaspa rimasqanchikrayku utaq muspaypi hina ruwasqanchikrayku mana allinpi tarikuspaqa, mana llumpaytaqa hukmanyanachu. Wakinpiqa llumpay huchayuqpaqmi hapikusunchik, sunqunchikpas manam hawkachu tarikunqa. Imapas mana allin kananpaq kikinchik huchayuq  kasqanchikta riqsikuspaqa pantasqanchiktam willakusun, kallpanchakusuntaqmi yapamanta manaña chayta ruwanapaq. Chayta ruwaspaqa wiñay kawsayman apaq ñannintam hinalla risun.

9. ¿Imataq yanapasunki mana allinta tantiaruptikiqa? (Qaway fotokunatapas).

⁹ ¿Imam yanapasunki tantiasqaykirayku imapas mana allin kaptin? Yuyarinaykim imapas ruwarusqaykita manaña cambiay atinaykita. Chaynaqa, amañayá yuyarayaychu imapas mana allin ruwarusqaykitaqa, amataqyá pitapas tumpaychu chay ruwasqaykimantaqa nitaq mana kaqpaqta hinaqa hapiychu. Aswanqa riqsikuyá mana allinta ruwarusqaykita, hinaspayá kallpanchakuy allinña kanaykipaq. Llumpay llakisqa tarikuspaykiqa humillakuspayá Jehova Diosninchikta mañakuy pampachaykusunaykipaq (Sal. 25:11; 51:3, 4). Pitapas sientirachispaykiqa paywanyá rimay pampachaykusunaykipaq. Wakinpiqa allintaqmi kanman punta apaqkunaman yanapasunaykipaq willakuynikipas (Sant. 5:14, 15). Chay mana allin ruwarusqayki imanasqa mana allin kasqanpi yuyaymanaspayá kallpanchakuy manaña chayta ruwanaykipaq. Manaña ruwaptikiqa Jehova Diosmi llakipayasuspayki yanapasunkipuni (Sal. 103:8-13).

10. ¿Imanasqam mana llumpayta piensanachu imapas mana ruway atisqanchikpiqa? (Rimarimuytaq Galatas 6:4 nisqanmantapas).

¹⁰ Mana ruway atisqanchikpiqa manam llumpaytaqa piensanachu. Chayna piensaytam qallaykuchwan hukkunawan tupachikuyta qallaykuspa (leey Galatas 6:4). Hukkunawan sapa kuti tupachikuspaqa hukkunatam tanqachwan atipanakunankupaq utaq kikinchikpas envidiakuyta qallaykuchwan (Gal. 5:26). Hukkuna hina ruwayta munaspaqa llumpaytachá hikutakusun mana ruwayta atichkaspapas. Bibliapi nisqanman hinam ‘runaqa imapas suyasqan unamuptinqa llumpayta hukmanyan’ (Prov. 13:12). Chaymi astawanraq hukmanyachwan hukkuna hina haykapipas mana ruwayta atispaqa. Chaymi piwanpas tupachikuspaqa mana kallpayuq hina kachwan, hinaspaqa manañam Diosninchiktapas allintachu servichwan (Prov. 24:10).

11. ¿Imam yanapasunki imapas mana ruway atisqaykipi mana llumpayta piensanaykipaq?

¹¹ ¿Imam yanapasunki mana ruway atisqaykipi mana llumpayta piensanaykipaq? Jehova Diosqa munan ruway atisqallaykita ruwanaykitam, chaymi mana hikutakunaykichu mana ruway atinaykita ruwanaykipaqqa (2 Cor. 8:12). Jehova Diosqariki manam piwanpas tupachiwanchikchu (Mat. 25:20-23). Diosqa anchatam kusikun atisqaykiman hina paypaq ruwasqaykiwan, payman sunqu kasqaykiwan hinaspa imatapas aguantasqaykiwan. Kaytam riqsikunanchik: Yuyaqña kaspaqa, unquspaqa utaq imawanpas sasachakuspaqa manam puntata hinaqa imatapas ruwachwanñachu. Sichu unqusqaykirayku imapas ruwayta mana atinaykita piensaspaqa “manam atiymanchu chay ruwaytaqa” niytaqa manam pinqakunaykichu. Chayna kaspaqa Barzilai hinam kachkanki (2 Sam. 19:35, 36). Wakinpiñataqmi Moises hina kawaq. Pipas yanapayta munasuptikiqa saqikunaykim utaqmi hukkunata niwaq chay ruwaymanta encargakunankupaq (Ex. 18:21, 22). Imapas mana ruway atisqaykita riqsikuspaqa kallpayuqmi kanki Jehova Diosninchikta hinalla servinaykipaq.

12. ¿Huchayuqpaqchu hapikunanchik hukkunapa mana allin tantiakusqankumanta?

¹² Hukkuna mana allinta tantiakusqankumantaqa manam huchayuqpaqqa hapikunachu. Sapakamam imapaqpas tantiakunchik. Chaymi pipas imapaqpas tantiakusqanrayku sasachakuypi tarikusqanmantaqa mana librayta atichwanchu. Tayta-mamakunaqa llumpaytam hukmanyanmanku churinku Jehova Diosta manaña serviyta munaptin. Churinkupa chay ruwasqanmanta huchayuqpaq hapikuq tayta-mamakunaqa, llasaq qipita qipichkaq hinam tarikunku. Chayna piensanankutaqa Jehova Diosqa manam munanchu (Rom. 14:12).

13. Churiki mana allinta tantiakuptinqa, ¿imatam mana ruwanaykichu?

 ¹³ ¿Imam yanapasunki huchayuqpaq mana hapikunaykipaq? Jehova Diosqa unanchawarqanchik sapakama kikinchikmanta imapaqpas tantiakunapaqmi, chaymi mana pitapas hikutanchu servinanpaqqa. Tayta-mama, Diosqa munan allin tayta kanaykipaq kallpanchakunaykitam, payqariki yachanmi pantaq kasqaykirayku imakunapipas pantanaykita. Sichu warmayki Dios serviyta manaña munaspanqa kikinmi huchayuq, manam qamchu (Prov. 20:11). Chayta yachaspapas yaqapaschá wakinpiqa mana allin uywasqaykita piensaspa ñakapakunki. Chay pasasuptikiqa Jehova Diosman willakuy imayna sientikusqaykita hinaspa pampachaykusunaykipaq mañakuy. Payqa yachanmi ñawpaqta imapas ruwasqaykita manaña cambiay atinaykita. Diosqa manamá munanchu churikita huchanmanta libranaykitaqa. Ichaqa kaytam yuyarinayki: Churiki Jehova Diosman kutirikamunanpaq kallpanchakuptinqa payqa hatun kuyakuywanmi chaskiykunqa (Luc. 15:18-20).

14. ¿Imanasqam huchallikusqanchikmantaqa mana llumpayta ñakapakunachu?

¹⁴ Huchallikusqanchikmantaqa manam llumpaytaqa ñakapakunachu. Llapallanchikmi ima huchatapas ruwaruspaqa llumpayta ñakakunchik. Diosmi ichaqa mana munanchu ñakapakunanchikta, chayqa kanman llasaq qipita qipikuruy hinam. Sichum huchanchikta willakurunchikña, wanakurunchikñataq, kallpanchakuchkanchiktaq manaña chay pantasqanchikta yapamanta ruwanapaq, hinaspaqa amayá iskayrayasunchu Jehova Dios ña pampachawasqanchikmantaqa (Hech. 3:19). Chaykunata ruwaruspaqa manañam ñakapakunanchikchu, Diosqa chayna piensananchiktam munan. Payqariki yachanmi tukuy tiempo ñakapakuyqa cuerponchikpaq mana allin kasqanta (Sal. 31:10). Tukuy tiempo llakisqalla, hukmanyasqalla kaspaqa manaña kallpayuqmi kachwan hinaspaqa Jehova Dios serviytapas saqiruchwanmi (2 Cor. 2:7).

15. Huchallikusqaykirayku llumpayta ñakapakuptikiqa, ¿ima yuyariymi yanapasunki? (Rimarimuytaq 1 Juan 3:19, 20 nisqanmantapas, qaway fotokunatapas).

¹⁵ ¿Imam yanapasunki llumpayta mana  ñakapakunaykipaq? Sichu huchallikusqaykimanta hinalla llumpayta ñakapakunki hinaspaqa yuyariy ‘Jehova Diosqa chiqaptapuni pampachakuq kasqanta’ (Sal. 130:4). Pipas sunqumanta wanakuruptinqa ‘Jehova Diosqa huchantaqa manañam yuyarinñachu’ (Jer. 31:34). Chaywanmi yachanchik Diosqa huchanchikta manaña haykapipas yuyarichiwananchikmanta. Chaywanpas huchallikusqanchikraykum sasachakuypi tarikusun, ichaqa amayá chayraykuqa piensasunchu Dios mana pampachawasqanchiktaqa. Sichu congregacionpi manaña imapipas yanapakuspaykiqa amayá llumpaytaqa hukmanyaychu, Diosqariki hucha ruwasqaykitaqa qunqarunñam. ¿Manachu qampas qunqawaqña? (Leey 1 Juan 3:19, 20).

16. ¿Imakunatam allinta yuyarinanchik?

¹⁶ Wiñay kawsayta haypanapaqqa bibliapi “premiota chaskinaykichikpaq hinayá kallpaychik” nisqantam kasukunanchik (1 Cor. 9:24). Chaypaqqa yanapawasun imakunata ruwanamanta hinaspa imakunata manaña ruwanamanta allinta yuyariyninchikmi. Kay yachachikuypiqa rimaramunchik manam tukuy ima sasachawasqanchikmantachu. Jesusmi nirqa sunqunchikqa wakinpi mikuymanta, tomaymanta hinaspa tukuy imamanta llakisqa tarikunamanta (Luc. 21:34). Kay textokuna hinaspa huk textokunam yanapawanchik imakunamanta manaña llumpayta llakikunapaq, chaynapi wiñay kawsayman apaq ñanninta hinalla rinapaq.

17. ¿Imanasqam mana iskayrayanchikchu wiñay kawsayta haypanamanta?

¹⁷ Wiñay kawsayta haypanapaq Jehova Dios yanapawananchikmantaqa manam iskayrayanchikchu, chayta haypanakama kallpa quwananchikmantam payqa niwanchik (Is. 40:29-31). Chaynaqa, apostol Pablo hinayá anchata kallpanchakusun premiota chaskinapaq (Filip. 3:13, 14). Sapakamamiki kallpanchakuna wiñay kawsayta chaskinapaqqa. Diosqa waqtallanchikpim kachkan yanapawananchikpaq chaynapi ruwananchik kaqkunata ruwanapaq hinaspa llumpay llasawaqninchik kaqkunapiñataq mana piensanapaq (Sal. 68:19). Diospa yanapakuyninwanqa atisunmi wiñay kawsayman apaq ñanninta hinalla riyta premiota chaskinakama.