1. Hebreos 12:1 nisqanman jina, ¿imatan ruwananchis kausayman apaq carrerata phawayta tukunanchispaq?

 BIBLIAQ nisqanman jinaqa, Diosta serviqkunaqa juj carrerapin kashanchis. Chay carrerata phawayta tukuqkunaqa wiñay kausay premiotan chaskinqaku (2 Tim. 4:7, 8). Chaymi tukuy atisqanchista kallpachakunanchis phawashanallanchispaq. Chaymantapas ñan phawayta tukunanchis cercapiña kashanchis. Chay carrera phawayta tukuq apóstol Pablon willarqan imachus tukunanchiskama yanapawasunman chayta. Paymi nirqan: “Imachus llasawaqninchista wijch’uspa […], ama pisipaspa phawashallasun kay phawananchis kaq carrerata”, nispa (leey Hebreos 12:1).

2. ¿Ima ninantan Pablo nisharqan “imachus llasawaqninchista wijch’uspa” nisqanwan?

² ¿Imatan apóstol Pablo nishanman karqan “imachus llasawaqninchista wijch’uspa” nisqanwan? Payqa manan mana ima apayusqa q’aralla phawaymantachu rimasharqan, aswanpas wakin mana apana q’epita wijch’unamantan rimasharqan. Chaykunaqa llasawasunmanmi, chhaynapitaq mana phawayta atisunmanchu. Chaymi allinta qhawarikunanchis, yaqapaschá imatapas yanqa apashasunman, chaykunataqa wijch’upunanchismi. Ichaqa kanmi juj q’epikunapas, chaykunataqa apananchispunin; manachus apasunman chayqa manan atisunmanchu chay carrerapi phawayta (2 Tim. 2:5). ¿Ima q’epikunan chaykuna kanman?

3. a) Gálatas 6:5 nisqanman jina, ¿imatan sapankanchis apananchis? b) ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis? ¿Imarayku?

³ (Leey Gálatas 6:5). Chay textopi apóstol Pabloq nisqan jina, “sapankan apanan q’epitaqa apanan”. ¿Imataq chayri? Diospaq imachus ruwananchiskunan. Chaytaqa manan jujqa noqanchisraykuqa ruwayta atinmanchu, ichaqa manan chayllachu. Kaypin yachasunchis imakunapiwansi apananchis q’epikuna kallanmantaq chayta, imas chaykuna apayta yanapawasunman chaytapas.  Yachallasuntaqmi ima q’epikunatas yanqa apashasunman chayta, jinallataq imaynatas chaykunata q’epinchismanta orqopusunman chaytapas. Apananchis q’epillatapunin apananchis, chhaynapin mana sayk’uspa phawasun, wiñay kausay premiotataq chaskisun.

4. ¿Imaraykun nisunman “Diosman promesa ruwasqanchisqa manan llasa q’epichu” nispa? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

⁴ Diosman promesa ruwasqanchis. Jehová Diosman entregakushaspaqa payta yupaychananchispaq, munayninta ruwananchispaq iman promesata ruwarqanchis. Chayqa jatun ruwaymi karqan llapanchispaqpas, ichaqa manan llasa q’epi jinachu chayta junt’ayqa. ¿Imarayku? Payqa munayninta ruwananchispaq jinan kamawarqanchis (Apo. 4:11). Sonqonchispin chayta churarqan, chhaynapi sonqonchis payman aysawananchispaq, munaynin ruwayman tanqawananchispaq. Chaymantapas payman rijch’akuqtan kamawarqanchis, chaymi paywan kaspaqa, munaynintapas ruwaspaqa kusisqa kanchis (Sal. 40:8). Manan chayllapaschu, Jehová Diospa munayninman jina kausaspaqa Jesustapas qatikuspaqa thajmi kausanchis (Mat. 11:28-30).

5. ¿Iman yanapawasunman Diosman promesa ruwasqanchista junt’ananchispaq? (1 Juan 5:3).

 ⁵ ¿Iman yanapawasunman Diosman promesa ruwasqanchis q’epita apananchispaq? Chaypaqqa paytan tukuy sonqo munakunanchis. Tukuy ima qowasqanchispi yuyaymanasun chayqa, jamuq tiempopi bendicionkuna qowananchispipas yuyaymanasun chayqa astawanmi payta munakusun. Astawanchus payta munakusun chayqa facilmi payta kasukuyqa kanqa. Manataqmi llasa q’epita jinachu kamachikuyninkunatapas qhawarisun (leey 1 Juan 5:3). Chaymantapas Jesustan qatikunanchis. Payqa Diospa munayninman jinan tukuy imatapas ruwarqan, chaypaqmi ichaqa Diospa yanapayninta mañakuq; premio chaskinanpi iman piensaq (Heb. 5:7; 12:2). Jesús jinan noqanchispas Diospa yanapayninta mañakunanchis, wiñay kausayta suyakusqanchispitaqmi tukuy tiempo yuyaymanananchis. Astawanchus Jehová Diosta munakusun, Jesús jinataqchus imatapas ruwasun chayqa junt’asunmi promesa ruwasqanchista.

6. ¿Imaraykun familianchisman imachus qonanchistaqa qonanchispuni? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

⁶ Familianchista uywananchis. Kausayman apaq carrera phawasqanchispiqa Jehová Diosta Jesustawanmi familianchismanta masta munakunanchis (Mat. 10:37). Ichaqa manapunin familianchistaqa jinataqa saqerparinanchischu, manataqmi Diosta servinanchista jark’aqta jinachu qhawarinanchis. Aswanpas qonanchispunin paykunaman imachus qonanchistaqa, mana chayqa iñiytapas negashasunman jinan kanman (1 Tim. 5:4, 8). Paykunata sumaqta qhawarispaqa kusisqan kasun. Yachasqanchis jinapas Jehová Diosmi familiataqa paqarichirqan, payqa warmi-qharipas sumaqta kausanankutan munan. Tayta-mamakunapas sumaqta wawankuta uywanankutan munan; wawakunapas tayta-mamankuta kasukunankutan munan (Efes. 5:33; 6:1, 4).

7. ¿Iman yanapawasun familianchista sumaqta uywananchispaq?

⁷ ¿Iman yanapawasun familianchis uyway q’epita apananchispaq? Familiaykimanta mayqenña kanki chaypas kallpachakuy Bibliaq nisqanman jina imatapas ruwanaykipaq. Ama piensasqaykiman jinachu, ni llaqtaykipi costumbreman jinachu, nitaq yachayniyoqman tukuq runakunaq nisqanman jinachu imatapas ruway (Prov. 24:3, 4). Aswanpas qelqanchiskunawan yanapachikuy, chaykunapin munay yuyaychaykuna kashan Bibliaq nisqanman jina imatapas ruwanaykipaq. Chaypin kashan “Familiapaq yanapaykuna” nisqa; chay ukhupiqa munay consejokunan kashan casarasqakunapaq, tayta-mamakunapaq, wayna-sipaskunapaqpas. b Kasukuypuni Bibliapi consejokunataqa; familiapi sapallaykiña chaykunata ruwanayki kaqtinpas kasukuy. Chayta ruwaqtiykiqa llapa familiaykin allin kanqa, Jehová Diospas bendicionnintan churamusunkichis (1 Ped. 3:1, 2).

8. ¿Imaynatan mana allinkuna ruwasqanchis llakiman churawasunman?

⁸ Mana allinkuna ruwasqanchisrayku jamuq sasachakuykuna. Jehová Diosqa noqallanchismanta imatapas ajllakunanchispaqmi kamawarqanchis, ichaqa allinta piensaykuspa imatapas ruwananchistan payqa munan. Imataña mana allinta ruwanchis chaypas manan chaykuna qhepaman jamuq llakikuymantaqa librawanchischu payqa (Gál. 6:7, 8). Mana allinta piensaykuspa imatapas ruwarqanchis rimarqanchispas chayqa yachananchismi chaykuna imayna apayta. Mayninqa yaqapaschá imatapas mana allinta ruwasqanchismanta sinchi llakisqa kasunman, conciencianchispas  manapaschá thajchu kanman. Noqanchistaq chaypaq juchayoq kanchis chayqa kallpachakusunmi willakuna kaqtinqa willakunanchispaq, chaykunata saqepunanchispaqpas, chhaynapi amaña jujmanta chayman saruykunapaq. Chayta ruwasun chayqa phawashallasunmi wiñay kausayman apaq carrerata.

9. ¿Iman yanapasunkiman mana allinta imatapas ruwaspa llakisqa tarikuqtiyki? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

⁹ ¿Iman yanapasunkiman chay q’epita apanaykipaq? Imapipas juchapakurqanki chayqa manañan imatapas ruwayta atiwaqñachu, ñataq ruwasqaña kashan chayqa amaña nishutaqa chaypiqa piensaychu. Ama jujkunamanpas tumpaychu, amataq manapas juchayoqchu kawaq jinataqa qhawarikuychu. Qanchus juchayoq karqanki chayqa “juchaymi” ninaykin, kallpachakunaykitaq chayta allichapunaykipaq. Sichus maytapuni sonqoyki nanashan chayqa, Jehová Diosman k’umuykuspa chayta willakuy, pampachaynintataq mañakuy (Sal. 25:11; 51:3, 4). Piqpa sonqontapas k’irirqanki chayqa disculpata mañakuy; mayninqa umalliqkunaq yanapaynintapas mañakuwaqmi (Sant. 5:14, 15). Juchaykikunamanta yachay, kallpachakuytaq amaña jujmanta chayta ruwanaykipaq. Jehová Diosqa yanapasunkipunin, khuyapayasunkin payqa (Sal. 103:8-13).

10. ¿Imaraykun llasa q’epi jina kanman mana ruway atinakunata maskhay? (Gálatas 6:4).

¹⁰ Mana ruway atinakuna. ¿Imakunan chaykuna kanman? Chaykunamanta jujninmi kanman jujkunawan igualakuspa imatapas ruway (leey Gálatas 6:4). Chaytachus ruwashasunman chayqa gana-ganapas ruwashasunman jinan kanman, chhaynata ruwaspaqa envidianakuyta iman jatarichisunman (Gál. 5:26). Chaymantapas jujkuna kikinta imatas ruwayta munaspaqa, yaqapaschá mana ruway atinanchista imaraq ruwayta munasunman, mana aypay atinanchista imapaschá yanqa suyakusunman. Bibliaq nisqan jina, “Sonqoqa anchatan llakikun ima suyakusqaykipas mana usqhaychu junt’akuqtinqa” (Prov. 13:12). Chaykunapichus tarikusunman chayqa kallpanchismi pisiyapunman, manataqmi allintañachu kausayman apaq carrerapi phawasunman (Prov. 24:10).

11. ¿Iman yanapasunkiman atisqaykiman jina imatapas ruwanaykipaq?

¹¹ ¿Iman yanapasunkiman chay q’epita saqepunaykipaq? Ama mana atinaykitaqa ruwaychu. Jehová Diosqa manapunin mana atinanchistaqa mañawasunmanchu (2 Cor. 8:12). Chaymantapas Jehová Diosqa manapunin piwanpas comparawanchischu (Mat. 25:20-23). Payqa anchatan valoran qanpa imachus ruwasqaykita. Valoranmi pay sonqo kasqaykita, aguantaq kasqaykitapas. Mayninqa kuraqña kasqanchisrayku, onqosqa tarikusqanchisrayku iman mana imatapas munasqanchisman jinachu ruwasunman. Humilde sonqo kasun chayqa atisqanchisman jina imatapas ruwaspan kusisqa kasun. Barzilái sutiyoq runa jina kasun, payqa manaña qhalichu kasqanta reparakuspan manaña chaskikurqanchu juj llank’ana munachisqankuta (2 Sam. 19:35, 36). Chaymantapas Moisés jina kasun, payqa sumaqtan chaskikurqan jujkunaq yanapayninta; wakin ruwaykunatapas jujkunamanmi qorqan (Éx. 18:21, 22). K’umuykukuq kasun chayqa ruway atinallanchistan imatapas ruwasun. Chhaynapin mana pisipaspa phawashallasun.

12. ¿Noqanchischu juchayoq kanchis jujkunaq mana allinkuna ruwasqankumanta?

¹² Jujkunaq mana allin ruwasqankumanta juchachakuy. Mayninpiqa yaqapaschá jujkuna imatapas mana allinta ruwaqtin juchayoqpaq jina qhawarikusunman. Ichaqa manan noqanchisqa jujkunaq rantinpiqa imatapas ruwayta atisunmanchu, nitaq mana allin ruwasqankurayku ñak’arisqankumantapas librayta atisunmanchu. Wakin tayta-mamakunaqa yaqapaschá  sinchita ñak’arinkuman wawanku Jehová Diosta saqepuqtin. Ichaqa wawankuq mana allin ruwasqanmanta juchachakusqankuqa llasa q’epi jinan kanman. Jehová Diosqa manan munanchu chay q’epita paykuna apanankutaqa (Rom. 14:12).

13. ¿Imatan juj tayta ruwanman wawan imatapas mana allinta ruwaqtin?

¹³ ¿Iman yanapasunkiman chay q’epita saqepunaykipaq? Jehová Diosqa libretan kamawarqanchis, sapankan ajllakunan imatas ruwanqa chayta. Chaymantapas sapankamantan kanqa payta servisunchus manachus chayqa. Chaymantapas Jehová Diosqa yachanmi juchasapa kasqanchista, chaymi payqa wawaykita atinaykikamalla yanapanaykita munan. Ichaqa sichus wawayki Jehová Diosta saqepunqa chayqa, manan qanpa juchaykichu chayqa, aswanpas paymantañan chayqa (Prov. 20:11). Chaywanpas yaqapaschá sonqoykiqa nanashallanqa, “manan allintachu uywarqani” ninkipaschá. Chhayna kaqtinqa Jehová Diosman llapa chaykunata willakuy, perdontataq mañakuy, payqa allintan yachan: manan kunanqa imatapas cambiayta atisunmanñachu. Chaymantapas Jehová Diosqa manan wawayki mana allin ruwasqan jawa imapipas ñak’arisqanmanta libranaykitachu munan. Ichaqa sichus wawayki payman kutirimpuyta munan chayqa sumaqtan payqa chaskinqa (Luc. 15:18-20).

14. ¿Imaraykun llasa q’epi jina kanman nishuta juchachakuy?

¹⁴ Nishuta juchachakuy. Imapipas juchapakuspaqa yaqapaschá sonqo nanasqa tarikusunman, chayqa manan imananpaschu. Ichaqa sichus nishutañataq llakikusunman chayqa juj llasa q’epi jinan chayqa kanman. Jehová Diosqa manan munanchu chay q’epi apananchista, chaymi chay q’epitaqa orqokapunanchis. ¿Imaynapin yachasunman juchanchismanta llakikusqanchis nishuchus kashan manachus chayta? Ñachus chay juchata willakurqanchisña, arrepientekurqanchisñachus, kallpachakushanchistaqchus amaña chayta ruwananchispaq chayqa Jehová Diosqa ñan perdonapuwanchisña (Hech. 3:19). Chaymantapas manan payqa munanchu chaykunamanta nishuta llakikushananchistaqa; ajinalla kasun chayqa kallpanchismi pisiyapunman (Sal. 31:10). Chaymantapas llakikuychus ñit’iwasunman  chayqa faciltan wiñay kausayman apaq carreratapas saqepusunman (2 Cor. 2:7).

15. ¿Iman yanapasunkiman ama nishuta juchachakunaykipaq? (1 Juan 3:19, 20; qhaway kay parrafopaq fotokunata).

¹⁵ ¿Iman yanapasunkiman chay sasa q’epita saqepunaykipaq? Sichus juchaykirayku nishuta llakikushanki chayqa Jehová Dios cheqaqtapuni perdonakuq kasqanpi piensay (Sal. 130:4). Pipas sonqomanta pesapakun chayqa Jehová Diosqa junt’anqan kay promesanta. Paymi nin: “Noqan juchankuta perdonasaq, manañan yuyarisaqñachu”, nispa (Jer. 31:34). ¿Imatan chaywan nishanman? Jehová Dios perdonaspaqa manañan juchayoqmanqa chaytaqa yuyarichinñachu. Ichaqa ima juchamanpas urmasqanchis qhepamanqa kanqapunin sasachakuykunaqa. Ichaqa manan ninanchischu “Jehová Diosqa manan perdonawanchu” nispaqa. Jucharayku Diospa llaqtanpi ima llank’aytapas chinkachipurqanki chaypas amaña chaypiqa nishuta piensaychu. Jehová Diosqa qonqapunñan ima juchapas ruwasqaykitaqa, pay jina qanpas perdonakuy (leey 1 Juan 3:19, 20).

16. Phawaqkuna jina, ¿imatan apananchis, imatataqmi mana apananchischu?

¹⁶ Wiñay kausay premiota chaskinanchispaqqa apóstol Pabloq consejo qosqantan kasukunanchis. Paymi nirqan: “Chhaynaqa phawaychis premiota gananaykichispaq jina”, nispa (1 Cor. 9:24). Chaypaqqa allintan yachananchis ima q’epitas apananchis imatataqsi mana apananchischu chayta. Kaypin yacharqanchis wakinmanta, ichaqa manan chaykunallachu. Jesuspa nisqan jina yaqapaschá “sonqonchisqa sinchi mijuykunawan, sinchi ujaykunawan, kay kausaypi llakipakuykunawan ima afanasqa kashanman” (Luc. 21:34). Chay textowan chhayna juj textokunawan iman yanapawasunchis imakunapichus cambiananchis kashan chayta reparakunanchispaq. Chhaynapin wiñay kausayman chayananchiskama phawasunchis.

17. ¿Imaraykun nisunman “ganasunpunin wiñay kausayman apaq carrerataqa” nispa?

¹⁷ Wiñay kausayman apaq carrerataqa ganasunpunin, Jehová Diosmi chayananchiskama kallpata qowasunchis (Isa. 40:29-31). Chhaynaqa ama pisipaychu, aswanpas apóstol Pablo jina tukuy atisqaykita kallpachakuy premiota chaskinaykipaq (Filip. 3:13, 14). Manan pipas rantiykipiqa phawayta atinmanchu, ichaqa Jehová Diosqa qanwanmi kashan, paymi kallpata qosunki, paymi yanapasunki q’epiykita apanaykipaq, mana necesitasqaykitataq saqepunaykipaq (Sal. 68:19). Arí, paypa yanapayninwanqa mana pisipaspan phawanki, premiota gananaykikamataqmi phawankipas.