1. Ti gue oko na aHébreu 12:1, nyen la e doit ti sara ti hunzi loro ti fini?

 BIBLE ahaka fini ti e aChrétien na mbeni mandako ti kpengo loro. A yeke futa azo so ahunzi loro ni na mungo na ala fini ti lakue lakue (2 Tim. 4:7, 8). E bezoin ti sara ye kue so e peut ti sara ti ngbâ ti kpe loro ni, ndali ti so e ga nduru mingi awe na ndo so loro ni ayeke hunzi dä. Bazengele Paul, so ahunzi loro ti lo nzoni, afa ye so ayeke aidé e ti sö benda na yâ ti loro ni. Lo tene na e ti ‘zi nengo ye kue ti bi ni nga ti gbu ngangu, ti kpe loro ti mandako so a zia na gbele e’.—Diko aHébreu 12:1.

2. Ti ‘zi nengo ye kue ti bi ni’ aye ti tene nyen?

² So Paul atene e doit ti “zi nengo ye kue e bi ni” so, a ye ti tene Chrétien ayeke na ye oko ti yô ape? Ên-ën! Me lo ye ti tene e doit ti bi aye kue so ane so e bezoin ni ape. Mara ti nengo ye so apeut ti sara si e kpe loro ni nzoni ape nga e fatigué. Ti gbu ngangu na yâ ti loro ni, e doit ti bâ hio aye kue so ane e, so e bezoin ni ape, so apeut ti sara si e mû loro nzoni ape nga ti bi ni. Me na oko ngoi ni, e ye pëpe ti bi aye so e doit ti yô ni. Tongaso ape, e yeke ngbâ ti kpe loro ni ape (2 Tim. 2:5). Aye wa la e doit ti yô?

3. (a) Ti gue oko na aGalate 6:5, nyen la e doit ti yô ni? (b) Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so? Ngbanga ti nyen?

³ Diko aGalate 6:5. Paul afa mbeni ye so e doit ti yô ni. Lo tene so “zo oko oko ayeke yô ande kungba ti lo wani.” Ge, Paul aye ti sara tënë ti ye so Nzapa ahunda na e oko oko kue ti sara, so mbeni zo apeut ti sara na place ti e ape. Na yâ ti  article so, e yeke bâ nyen la ayeke ‘kungba ti e wani’ nga tongana nyen la e peut ti yô ni. E yeke bâ nga aye so ane, so e bezoin ni ape, so peut-être e yô ni nga e yeke gi ti hinga tongana nyen la e peut ti bi ni. Tongana e yô akungba ti e wani nga e bi aye so ane e so e bezoin ni ape, a yeke aidé e ti hunzi loro ti fini.

4. Ngbanga ti nyen la zendo so e mû ti sara na Jéhovah ayeke mbeni nengo kungba ape? (Bâ nga foto.)

⁴ Zendo so e mû ti sara na Jéhovah. Na ngoi so lani e mû terê ti e na Jéhovah, e mû zendo ti voro lo nga ti sara ye so bê ti lo aye. E doit ti sara ye alingbi na zendo so. Ti sara ye alingbi na zendo so ayeke ye ti ngia ape, me a yeke mbeni nengo kungba ape, ndali ti so Jéhovah acréé e ti sara ye so bê ti lo aye (Apoc. 4:11). Lo zia na yâ ti e nzara ti hinga lo nga ti voro lo, nga lo créé e na image ti lo. Ye so asara si e peut ti ga nduru mingi na lo nga ti wara ngia na sarango ye so bê ti lo aye (Ps. 40:8). Na ndö ni, tongana e sara ye so bê ti Nzapa aye nga e mû peko ti Molenge ti lo, e yeke “wara dengo bê” ndali ti e wani.—Mat. 11:28-30.

5. Nyen la apeut ti aidé mo ti sara ye alingbi na mungo terê ti mo na Nzapa? (1 Jean 5:3).

 ⁵ Mo peut ti yô kungba so tongana nyen? Aye use apeut ti aidé mo. Kozo ni, ngbâ ti ye Jéhovah mingi. Mo peut ti sara ni tongana mo gbu li na ndö ti anzoni ye kue so lo sara na mo nga na ati so lo yeke sara ande. Tongana mo ye Nzapa mingi, a yeke duti ande ngangu na mo ape ti mä yanga ti lo. (Diko 1 Jean 5:3.) Use ni, mû tapande ti Jésus. Lo sara lani ye so bê ti Jéhovah Nzapa aye ndali ti so lo sambela lo ti aidé lo nga lo zia li ti lo angbâ na ndö ti futa ti lo (aHéb. 5:7; 12:2). Tongana ti Jésus, sambela Jéhovah ti kpengba mo nga ngbâ ti bâ beku ti fini ti lakue lakue polele na li ti mo. Tongana mo ye Nzapa mingi nga mo mû tapande ti Molenge ti lo, mo yeke sara ye alingbi na mungo terê ti mo na Nzapa.

6. Ngbanga ti nyen la e doit ti sara akua so e yeke na ni na yâ ti sewa? (Bâ nga foto.)

⁶ Akua so e yeke na ni na yâ ti sewa. Na yâ ti loro ti e ti fini, e doit ti ndoye Jéhovah na Jésus mingi ahon afami ti e (Mat. 10:37). Me, a ye ti tene ape so e peut ti sara sanka ti akua so e yeke na ni na yâ ti sewa, mo bâ mo tene akua ni so ayeke kanga lege na e ti zia ngia na bê ti Nzapa nga na Christ. A ye ti tene ti zia ngia na bê ti Nzapa nga na Christ, e doit ti sara akua so e yeke na ni na yâ ti sewa (1 Tim. 5:4, 8). Tongana e sara ni, e yeke duti na ngia mingi. Jéhovah ahinga so asewa ayeke duti na ngia tongana koli na wali ti lo asara ye na mba na ndoye nga na nengo zo, tongana ababâ na amama aye amolenge ti ala na ala fa ye na ala nga tongana amolenge amä yanga ti ababâ na amama ti ala.—aÉph. 5:33; 6:1, 4.

7. Tongana nyen la mo peut ti sara akua so mo yeke na ni na yâ ti sewa?

⁷ Mo peut ti yô kungba so tongana nyen? Atâa kua wa la mo yeke na ni na yâ ti sewa, sara confiance na awango so ayeke na yâ ti Bible ahon ti zia bê ti mo na atënë ti bê ti mo, angobo ti ndo so mo yeke dä wala aye so awandara atene so mo doit ti sara (aProv. 24:3, 4). Sara kua nzoni na ambeti so bungbi ti e asigi na ni. Na yâ ni, mo yeke wara anzoni wango so ayeke fa na mo tongana nyen ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible. Na tapande, mo peut ti wara amama-ndia so apeut ti aidé acouple, ababâ na amama nga na amaseka na yâ ti brochure Sewa ti mo alingbi ti duti na ngia nga na yâ ti ye ti manda 49 na 50 ti buku Ngbâ na fini lakue lakue! b Leke na bê ti mo ti sara ye alingbi na ye so Bible afa, même tongana tanga ti azo ti sewa ti mo asara ni ape. Tongana mo sara ni, azo ti sewa ni kue ayeke bâ nzoni dä, nga mo yeke wara tufa ti Jéhovah.—1 Pi. 3:1, 2.

8. Adesizion so e mû apeut ti sara nyen na ndö ti gigi ti e?

⁸ E doit ti yeda na aye ti peko ti adesizion so e mû. Jéhovah amû na e liberté ti mû adesizion e wani, nga lo ye ti tene e duti na ngia ndali ti so e mû anzoni desizion. Me tongana e mû asioni desizion, lo yeke zia si e wara akpale ti peko ni (aGal. 6:7, 8). Ndani la e yeke yeda na aye ti peko ti asioni desizion so e mû, atënë so e tene sân ti gbu li nga na aye so e dö terê e sara. A peut ti si so ye so e sara asara si conscience ti e afâ ngbanga na ndö ti e. Me so e hinga so e doit  ti yeda na aye ti peko ti adesizion so e mû, e doit hio ti fa siokpari ti e na gigi, ti zia lege ni nga ti kpe ti kiri ti sara ni. Tongana e sara tongaso, a peut ti aidé e ti ngbâ ti kpe loro ti fini.

9. Nyen la mo peut ti sara tongana mo mû mbeni sioni desizion? (Bâ nga foto.)

⁹ Mo peut ti yô kungba so tongana nyen? Tongana mo mû mbeni sioni desizion, nyen la mo peut ti sara? Yeda so mo peut pëpe ti changé mbeni ye so asi awe. Mû pëpe ngoi wala ngangu ti mo ti gi ti fa so mo la mo yeke na raison wala ti gi ti bi tënë na li ti ambeni zo ndali ti afaute so mo sara. Yeda na afaute ti mo nga sara kue ti sara ye ti nzoni fadeso. Tongana mo bâ so tënë ayeke na li ti mo ndali ti mbeni faute so mo sara, sara terê ti mo kete na sambela Jéhovah, yeda na faute so mo sara na hunda na lo ti pardonné mo (Ps. 25:11; 51:3, 4). Hunda pardon na azo so peut-être mo son bê ti ala, na tongana a hunda ti sara ni, hunda na a-ancien ti aidé mo (Jacq. 5:14, 15). Manda ye na lege ti afaute so mo sara, na sara kue ti kiri ti sara ni ape. Tongana mo sara tongaso, mo peut ti hinga na bê ti mo kue so Jéhovah ayeke sara nzoni bê na mo nga lo yeke mû na mo aide so mo bezoin ni.—Ps. 103:8-13.

10. Ngbanga ti nyen la ti gi ti sara ye so ahon ngangu ti e ayeke tongana mbeni nengo kungba? (aGalate 6:4).

¹⁰ Ti gi ti sara ye so ahon ngangu ti e. E peut ti zia nengo kungba na ndö ti e wani tongana e yeke gi ti haka terê ti e na ambeni zo. (Diko aGalate 6:4.) Tongana e haka terê ti e lakue na ambeni zo, e peut ti komanse ti sara bê na terê ti ala nga ti sara mandako na ala (aGal. 5:26). Tongana e gi ti sara aye so amba ti e ayeke sara atâa so e peut ti sara ni ape, e yeke sara sioni na e wani la. Nga tongana “ye so zo aku ni ngbii, si lo wara ni hio pëpe, a sara si bê ti lo anze kue,” ka ti ye so mo peut ti sara ape ayeke tongana nyen? (aProv. 13:12). Tongana e sara tongaso, a peut ti sara si e fatigué mingi nga e kpe loro ti fini gbä.—aProv. 24:10.

11. Nyen la apeut ti aidé mo ti gi pëpe ti sara ye so ahon ngangu ti mo?

¹¹ Mo peut ti bi nengo ye so tongana nyen? Gi pëpe ti sara ye mingi ahon ti so Jéhovah ahunda na mo. Jéhovah ahunda lâ oko ape na mo ti mû na lo ye so mo yeke na ni ape (2 aCor. 8:12). Hinga biani so Jéhovah ayeke haka pëpe ye so mo yeke sara na ye so ambeni zo ayeke sara (Mat. 25:20-23). Lo bâ na nene ni mingi kua so mo sara na lo na âme ti mo kue, dutingo be-ta-zo ti mo nga na gbungo ngangu ti mo. Bâ terê ti mo kete na yeda so ngu ti mo, seni ti mo nga na dutingo ti mo apeut ti sara si mo peut pëpe ti sara ye kue so mo ye ti sara. Tongana Barzillaï, duti nduru ti ke mbeni kua tongana seni ti mo wala ngu ti mo asara si a yeke ngangu na mo ti sara kua ni (2 Sam. 19:35, 36). Tongana Moïse, yeda ti tene a mû maboko na mo nga mû akua na azo, tongana a yeke na lege ni ti sara ni (Ex. 18:21, 22). Tongana mo bâ terê ti mo kete ayeke asara si mo gi pëpe ti sara aye so ahon ngangu ti mo, so apeut ti woko mo na yâ ti loro ti fini.

12. Tongana ambeni zo amû asioni desizion, eskê a yeke faute ti e? Fa nda ni so mo tënë tongaso.

¹² Tongana e bâ so asioni desizion so ambeni zo amû ayeke faute ti e. E peut pëpe ti mû desizion na place ti amba ti e; e peut nga pëpe ti bata ala lakue si ala wara pëpe aye ti peko ti asioni desizion so ala mû. Na tapande, mbeni molenge ti koli wala ti wali apeut ti mû desizion ti sara na Jéhovah encore ape. Desizion so apeut ti  mû vundu mingi na babâ na mama ti lo. Me, ababâ na amama so abâ so sioni desizion so molenge ti ala amû ayeke faute ti ala ayeke yô mbeni nengo kungba. A yeke mbeni kungba so Jéhovah aye ti tene ala yô la ape.—aRom. 14:12.

13. Mbeni babâ wala mama apeut ti sara ye tongana nyen tongana molenge ti lo amû mbeni sioni desizion?

¹³ Mo peut ti bi nengo ye so tongana nyen? Hinga so Jéhovah amû na e kue liberté ti soro ye. Lo zia si zo oko oko asoro ye so lo ye. So andu nga desizion so zo amû ti sara na lo. Jéhovah ahinga so mo, babâ wala mama, mo yeke mbilimbili-kue ape; lo ye gï ti tene mo sara ye kue so mo peut ti sara ti voro lo. Desizion so molenge ti mo amû abâ lo, me a bâ mo ape (aProv. 20:11). Atâa so kue, mo peut ti ngbâ ti gi bê ti mo ndali ti afaute so mo sara na ngoi so mo fa lege na molenge ti mo. Tongana a yeke tongaso, fa na Jéhovah atënë ti bê ti mo nga hunda na lo ti pardonné mo. Lo hinga so mo peut pëpe ti changé aye so asi awe. Lo ye nga pëpe ti tene mo kanga lege na molenge ti mo ti ko ye so lo lu. Girisa ape so tongana molenge ti mo asara effort ti kiri na Jéhovah, a yeke nzere na Lo mingi ti yamba lo.—Luc 15:18-20.

14. Ngbanga ti nyen la ti bâ lakue so tënë ayeke na li ti e ayeke mbeni nengo kungba so a yeke nzoni e bi ni?

¹⁴ Ti bâ lakue so tënë ayeke na li ti mo. Tongana e sara siokpari, a yeke na lege ni ti tene e bâ so tënë ayeke na li ti e. Me Jéhovah aye pëpe ti tene e ngbâ ti bâ so tënë ayeke na li ti e. A yeke mbeni nengo kungba so e doit ti bi ni. Tongana e fa siokpari ti e na gigi, e changé bê ti e nga e sara ye kue so e peut ti sara ti kiri ti sara ni ape, e peut ti duti sûr so Jéhovah apardonné e awe (Kus. 3:19). Na peko ti so e sara aye so, Jéhovah aye pëpe ti tene e ngbâ ti bâ so tënë ayeke na li ti e. Lo hinga so tongana e sara tongaso a yeke sara sioni na e (Ps. 31:10). Tongana e sara vundu ahon ndö ni, e peut ti zia ti kpe loro ti fini.—2 aCor. 2:7.

15. Nyen la apeut ti aidé mo ti zia ti bâ lakue so tënë ayeke na li ti mo? (1 Jean 3:19, 20). (Bâ nga foto.)

 ¹⁵ Mo peut ti bi nengo ye so tongana nyen? Tongana mo bâ lakue so tënë ayeke na li ti mo, zia li ti mo na ndö ti “tâ pardon” ti Nzapa (Ps. 130:4). Tongana lo pardonné azo so achangé biani bê ti ala, lo tene: “Mbi yeke dabe ti mbi na siokpari ti ala encore ape.” (Jér. 31:34). So aye ti tene Jéhovah ayeke kiri lâ oko ape na ndö ti siokpari so mo sara so lo pardonné ni awe. Tongaso, pensé ape so akpale so mo wara na peko ti siokpari so mo sara aye ti tene so Nzapa apardonné mo ape. Nga, sara ngonzo na terê ti mo ape ndali ti so mo perdre ambeni kua na yâ ti congrégation. Jéhovah ayeke ngbâ pëpe ti pensé na asiokpari so mo sara, na mo nga kue mo doit ti ngbâ ti pensé na ni ape.—Diko 1 Jean 3:19, 20.

16. E so e yeke kpe loro, nyen la e doit ti hinga?

¹⁶ E so e yeke kpe loro ti fini, e doit ti ‘kpe loro ni ti tene e wara futa ni.’ (1 aCor. 9:24). E peut ti wara futa ni tongana e hinga kangbi so ayeke na popo ti akua so e doit ti sara na anengo ye so e doit ti bi ni. Na yâ ti article so, e bâ gï ambeni tapande ti akua so e doit ti sara nga na aye so e doit ti bi ni. Me ambeni ye ayeke nga dä so e peut fade ti sara tënë ni. Jésus atene so “tengo kobe ahon ndö ni, nyongo sämba ahon ndö ni nga na gingo bê ndali ti aye ti gigi” apeut ti ga aye so ayeke tongana anengo kungba (Luc 21:34). Aversê so nga na ambeni nde apeut ti aidé mo ti hinga achangement so peut-être mo bezoin ti sara na ngoi so mo yeke kpe loro ti fini.

17. Ngbanga ti nyen la e peut ti duti sûr so e yeke sö benda na yâ ti loro ti fini?

¹⁷ E peut ti duti sûr so e yeke sö benda na yâ ti loro ti fini ndali ti so Jéhovah ayeke mû na e ngangu so e bezoin ni (És. 40:29-31). Tongaso, kpe loro yeke yeke ape. Mû tapande ti bazengele Paul, so akpe loro na ngangu ti lo kue ti wara futa so ayeke na devant ti lo (aPhil. 3:13, 14). Mbeni zo so apeut ti kpe loro so na place ti mo ayeke dä ape, me Jéhovah apeut ti aidé mo ti sö benda. Jéhovah apeut ti aidé mo ti sara akua so mo doit ti sara nga ti bi aye so ane mo, so mo bezoin ni ape (Ps. 68:19). So Jéhovah ayeke mû maboko na mo, mo peut ti gbu ngangu ti kpe loro ni nga ti sö benda.