1. Mwakukoliyana ndi Aheberi 12:1, kumbi tikhumbika kuchitanji kuti timalizi maphara ngakuluta ku umoyu?

 BAYIBOLU liyeruzgiya umoyu widu wachikhristu ndi maphara ngakutchimbiya. Ŵanthu wo atchimbiya maphara yanga mpaka pakumaliya, azamulonde umoyu wamuyaya. (2 Timo. 4:7, 8) Tikhumbika kuchita vosi vo tingafiska kuti tilutirizgi kutchimbiya maphara ngenanga, ukongwa sonu chifukwa umaliru we pafupi ukongwa. Wakutumika Paulo yo wangumaliza maphara ngakuluta ku umoyu, wangukamba vinthu vinyaki vo vingatiwovya kuti nasi timalizi maphara ngenanga. Iyu wangukamba kuti “tizuwi chizitu chechosi kweniso . . . titchimbiyi mwakukunthiyapu maphara ngo ngaŵikika panthazi pidu.”​—Ŵerengani Aheberi 12:1.

2. Kumbi ‘kuzuwa chizitu chechosi’ kung’anamuwanji?

² Paulo wachikamba kuti “tizuwi chizitu chechosi,” kumbi wang’anamuwanga kuti palivi katundu weyosi yo Mkhristu wakhumbika kunyamuwa? Awa, wang’anamuwanga venivi cha. Kweni iyu wang’anamuwanga kuti titenere kutaya chizitu chechosi chambula kukhumbika. Vinthu vizitu venivi vingatichitiska kuti tiwere vuli pakutchimbiya maphara kweniso kuti tivuki. Kuti timalizi maphara yanga, mwaliŵi tikhumbika kuziŵa ndipuso kutaya chizitu chechosi chambula kukhumbika cho chingatitondekesa kutchimbiya. Kweni titenere cha kutaya katundu wakukhumbika yo titenere kumunyamuwa. Chifukwa asani tingachita viyo, tingatondeka kulutirizga kuchitaku maphara ngenanga. (2 Tim. 2:5) Kumbi ndi katundu nuyu yo titenere kunyamuwa?

3. (a) Mwakukoliyana ndi Agalatiya 6:5, kumbi titenere kunyamuwanji? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi, nanga ntchifukwa wuli?

³ Ŵerengani Agalatiya 6:5. Wakutumika Paulo wangukamba  chinthu chinyaki cho titenere kunyamuwa. Iyu wangukamba kuti “weyosi wazamunyamuwa katundu waki.” Pa lemba ili, wakutumika Paulo wakambanga udindu wo munthu weyosi we nawu pa masu paku Chiuta, ndipu palivi yo wangatichitiya venivi. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi ‘katundu widu’ yo titenere kunyamuwa kweniso mo tingamunyamuliya. Pavuli paki tikambiskanengi vinthu vizitu vambula kukhumbika vo tingavinyamuwa kwambula kuziŵa kweniso tisambirengi mo tingavitayiya. Kunyamuwa katundu widu ndi kutaya vinthu vizitu vambula kukhumbika, kungatiwovya kumaliza umampha maphara ngidu ngakuluta ku umoyu.

4. Ntchifukwa wuli tikamba kuti layizgu lidu lakujipereka kwaku Yehova ndi mphingu cha? (Wonani so chithuzi.)

⁴ Layizgu lidu la kujipatuliya kwaku Yehova. Pa nyengu yo tajiperekanga kwaku Yehova, tingumulayizga kuti timuteŵetiyengi kweniso tichitengi khumbu laki. Titenere kufiska layizgu lidu. Kufiska vo tikumulayizga Yehova mbudindu ukulu ukongwa kweni ndi mphingu cha. Ve viyo chifukwa Yehova wakutilenga kuti tichitengi khumbu laki. (Chivu. 4:11) Iyu wakutilenga ndi khumbu lakuti timuziŵi ndi kumusopa kweniso wakutilenga mu chikozgu chaki.  Mwaviyo, tifiska kuja nayu pa ubwezi wakukho ndipuso tikondwa kuchita khumbu laki. (Salimo 40:8) Kusazgapu yapa, asani tichita khumbu laku Chiuta ndi kuyezga mwana waki, ‘tisisipulika.’​—Mate. 11:28-30.

5. Kumbi ntchinthu wuli chingakuwovyani kuti mufiski layizgu linu la kujipatuliya kwaku Yehova? (1 Yohane 5:3)

⁵ Kumbi munganyamuwa wuli katundu mwenuyu? Pe vinthu viŵi vo vingakuwovyani. Chakwamba, lutirizgani kumuyanja ukongwa Yehova. Mungachita venivi asani mulunguruka vinthu vosi vamampha vo iyu wakuchitiyani kweniso vitumbiku vo iyu wakusungiyani. Asani mutimuyanja ukongwa Chiuta, vingasuzga cha kuti mumuvwiyengi. (Ŵerengani 1 Yohane 5:3.) Chachiŵi, muyezgengi Yesu. Yesu wangufiska kuchita khumbu laku Chiuta chifukwa wapemphanga Yehova kuti wamuwovyi ndipu wanguŵika maŵanaŵanu ngaki ngosi pa mphotu yaki. (Ahe. 5:7; 12:2) Nge Yesu, mupemphengi Yehova kuti wakuwovyeni ndipu muŵanaŵaniyengi umoyu wa muyaya wo iyu wakulayizgani. Asani mutimuyanja ukongwa Chiuta kweniso muyezga Mwana waki, mufiskengi vo mukumulayizga.

6. Ntchifukwa wuli tikhumbika kufiska udindu wo tenawu mu banja? (Wonani so chithuzi.)

⁶ Udindu widu mu banja. Pakuchita maphara ngakuluta ku umoyu, titenere kumuyanja ukongwa Yehova ndi Yesu kuluska mo titanjiya abali ŵidu. (Mate. 10:37) Kweni venivi ving’anamuwapu cha kuti titenere kuleka kufiska udindu widu wo tenawu mu banja nge kuti udindu wo utititondekesa kukondwesa Chiuta ndi Khristu. Kweni kuti tikondwesi Chiuta ndi Khristu titenere kufiska udindu wo tenawu mu banja lidu. (1 Timo. 5:4, 8) Asani tachita viyo, tikondwengi ukongwa. Yehova waziŵa kuti weyosi mu banja wakondwa asani munthulumi ndi munthukazi atanjana kweniso atumbikana. Iyu waziŵa so kuti weyosi wakondwa asani ŵana avwiya apapi ŵawu ndipuso asani apapi asambiza ndi kwanja ŵana ŵawu.—Aefe. 5:33; 6:1, 4.

7. Kumbi mungafiska wuli udindu wo mwenawu mu banja linu?

⁷ Kumbi munganyamuwa wuli katundu mwenuyu? Kwali ndimwi munthulumi, munthukazi pamwenga mwana, muthembengi ulongozgi wa mu Bayibolu. Mutenere cha kwende ŵaka maŵanaŵanu nginu, midawuku ya ko muja pamwenga so vo akaswiri anyaki akamba. (Nthanthi 24:3, 4) Mugwiriskiyengi ntchitu ulongozgi wo we mumabuku ngidu. Mumabuku ngidu musanirika masachizu nga mo mungagwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu. Mwakuyeruzgiyapu, nkhani za mutu wakuti, “Fundu Zakovya Mabanja” ze ndi ulongozgi wakovya pa masuzgu ngo ŵanthu akutorana, apapi kweniso achinyamata akumana nangu mazuŵa nganu. b Simikizani kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa mu Bayibolu chinanga kuti anyaki mu banja linu atiwugwiriskiya ntchitu cha. Asani mwachita venivi, ŵanthu a mu banja linu ayanduwengi kweniso namwi Yehova wakutumbikeningi.​—1 Petu. 3:1, 2.

8. Kumbi vo tisankha vititikwaska wuli?

⁸ Udindu wo te nawu chifukwa cha vo tasankha. Yehova wakutipaska wanangwa wakusankha tija vakuchita ndipu wakhumba kuti tikondwengi asani tasankha vinthu umampha. Kweni iyu watitivikiliya cha asani takumana ndi masuzgu chifukwa cha kusankha uheni. (Aga. 6:7, 8) Chifukwa cha venivi titenere kuzomereza masuzgu ngo tingakumana nangu chifukwa chakuti tingusankha umampha cha vinthu, tingukamba vinthu vinyaki mwambula kuŵanaŵana umampha kweniso tinguthaŵiriya pakuchita vinthu. Chifukwa cha vo tinguchita, njuŵi yidu  yingatisuzga. Kweni kuziŵa kuti takumana ndi masuzgu chifukwa cha vinthu viheni vo isi tingusankha, kungatichitiska kuti tisumuwi maubudi ngidu, tinozgi vo tingunangisa kweniso tingaziwerezangapu so cha. Kuchita venivi kungatiwovya kuti tilutirizgi kutchimbiya maphara ngakuluta ku umoyu.

9. Kumbi mungachita wuli asani nyengu yinyaki mungusankha uheni vinthu? (Wonani so chithuzi.)

⁹ Kumbi munganyamuwa wuli katundu mwenuyu? Asani mukusankha uheni vinthu vinyaki, kumbi mutenere kuchitanji? Ziŵani kuti asani maji ngadika, mbwenu ngadika. Lekani kumaliya nyengu yinu kweniso nthazi zinu kuti mulongo kuti mungunanga chechosi cha pamwenga kujimba mlandu kweniso kumba mlandu ŵanthu anyaki chifukwa cha vo mukunangisa. Mumalu mwaki, zomerezani kuti mungunangisa ndipu yesesani kuchita vosi vo mungafiska kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha pasonu panu. Asani mutijimba mulandu chifukwa cha chinthu chinyaki cho mukunangisa, pempherani kwaku Yehova, zomerezani vo mukunangisa kweniso mupempheni kuti iyu wakugowokiyeni. (Salimo 25:11; 51:3, 4) Apepeseni wo mukuŵanangiya ndipu asani mphakwenere pemphani chovyu ku ŵara. (Yako. 5:14, 15) Sambiranipu kanthu pa vo mukunangisa ndipu mungawerezangapu so cha. Asani mwachita viyo, mungasimikiza kuti Yehova wakulongoningi lisungu kweniso wakuwovyeningi.​—Salimo 103:8-13.

10. Ntchifukwa wuli kukhaza vinthu vo vingachitika cha ndi mphingu yikulu? (Agalatiya 6:4)

¹⁰ Kukhaza vinthu vo vingachitika cha. Tingaguŵa asani titijiyeruzgiya ndi anyidu. (Ŵerengani Agalatiya 6:4.) Asani nyengu zosi titijiyeruzgiya ndi anyidu, tingayamba sanji kweniso mtima wa maphara. (Aga. 5:26) Asani titijichichizga kuchita vo anyidu achita, tingajiphweteka taŵeni. Bayibolu lititikambiya kuti, “Asani vo ukhaza viswera kufiskika, vitamisa mtima.” Sonu kwe wuli kukhaza chinthu cho chingachitika cha! Kukamba uneneska tingaguŵa ukongwa! (Nthanthi 13:12) Asani tichita viyo, tingavuka ukongwa mwakuti tingawere vuli pakutchimbiya pa maphara ngidu ngakuluta ku umoyu.​—Nthanthi 24:10.

11. Ntchinthu wuli chingakuwovyani kuti mulekengi kukhaza vinthu vo vingachitika cha?

¹¹ Kumbi mungataya wuli chizitu chenichi? Lekani kujichichizga kuchita vinthu vo mungafiska cha kuluska vo Yehova wakhumba kuti muchitengi. Iyu wakhazapu cha kuti muperekengi vinthu vo mulivi. (2 Akori. 8:12) Ziŵani kuti Yehova wayeruzgiyapu cha vo yimwi muchita ndi vo ŵanthu anyaki achita. (Mate. 25:20-23) Iyu wawona kuti kugomezgeka kwinu, kukunthiyapu kwinu kweniso kumuteŵete ndi mtima wosi ko yimwi muchita, vakuzirwa. Jani akujiyuyuwa ndipu zomerezani kuti mungafiska cha kuchita vosi vo mwakhumbanga pasonu panu chifukwa cha msinkhu winu, mutamatama pamwenga so mo vinthu vinyaki viliri pa umoyu winu. Nge Barizilayi mungachita umampha kukana mauteŵeti nganyaki asani mutamatama pamwenga mwe akukota. (2 Samu. 19:35, 36) Nge Mozesi, mungapaskaku anyinu maudindu nganyaki kuti akuwovyeni asani mphakwenere. (Eki. 18:21, 22) Asani mwe akujiyuyuwa, muzomerezengi cha kuti vinthu vo vingachitika cha vikuvukiseni ndi kukutondekesani kutchimbiya umampha pa maphara ngakuluta ku umoyu.

12. Kumbi tikhumbika kujimba mulandu chifukwa cha vinthu viheni vo ŵanthu anyaki asankha? Konkhoskani.

¹² Kujimba mulandu chifukwa cha vo ŵanthu anyaki asankha. Isi tingaŵasankhiya cha vakuchita ŵanthu anyaki pamwenga so kuŵavikiliya ku masuzgu ngo angakumana nangu chifukwa chakusankha uheni. Mwakuyeruzgiyapu, mwana wangasankha kuleka kuteŵete Yehova. Vo mwana uyu wasankha vingaŵapweteka ukongwa apapi ŵaki. Kweni apapi wo atijimba mulandu  chifukwa cha vinthu viheni vo mwana wawu wasankha anyamuwa mphingu yikulu. Kuchita venivi nkhunyamuwa chinthu chizitu cho Yehova wakhumba cha kuti yiwu anyamuwi.​—Aro. 14:12.

13. Kumbi mpapi wangachita wuli asani mwana waki wasankha uheni vinthu?

¹³ Kumbi mungataya wuli chizitu chenichi? Ziŵani kuti tosi Yehova wakutipaska wanangwa wakusankha vakuchita. Iyu wazomereza munthu weyosi kuti wasankhengi yija vakuchita. Venivi visazgapu kusankha kumuteŵete pamwenga cha. Yehova waziŵa kuti ndimwi mpapi wambula kufikapu kweni wakhumba kuti muchitengi vosi vo mungafiska. Vo mwana winu wasankha mbudindu waki, ngwinu cha. (Nthanthi 20:11) Kweni mungadandaula mbwenu chifukwa cha vinthu vinyaki vo mukunangisa nge mpapi. Asani ndi viyo, mukambiyeni Yehova mo muvwiya kuziya mupempheru ndipu mupempheni kuti wakugowokiyeni. Iyu waziŵa kuti mungayiweze vuli cha nyengu ndi kusintha vo vikuchitika. Kweni pa nyengu yeniyo pe, iyu wakhazapu cha kuti muvikiliyi mwana winu kuti waleki kuvuna vinthu vo wangupanda. Ziŵani kuti asani mwana winu wakhumba kuwere kwaku Yehova, wamulondiyengi ndi manja ngaŵi.​—Luka 15:18-20.

14. Ntchifukwa wuli kujimba mulandu ukongwa ntchinthu chizitu cho titenere kutaya?

¹⁴ Kujimba mulandu ukongwa. Asani tabuda, mphakuvwika kujimba mulandu. Kweni kujimba mulandu ukongwa ntchinthu chizitu cho Yehova wakhumba cha kuti tinyamuwi. Ntchinthu chizitu cho tikhumbika kutaya. Kumbi tingaziŵa wuli kuti titijimba ukongwa mulandu? Asani tikusumuwa ubudi widu, tikulapa kweniso tichita vosi vo tingafiska kuti tileki kuwuwereza so ubudi wo, tisimikiza kuti Yehova wakutigowoke. (Machi. 3:19) Asani tachita vosi venivi, Yehova wakhumba cha kuti tilutirizgi kujimba mulandu. Iyu waziŵa kuti tingajipweteka asani tilutirizga kuchita viyo. (Salimo 31:10) Asani tavuka ukongwa chifukwa chakuguŵa, tingaleka kutchimbiya pa maphara ngakuluta ku umoyu.​—2 Akori. 2:7.

15. Kumbi ntchinthu wuli chingakuwovyani kuti mulekengi kujimba mulandu ukongwa? (1 Yohane 3:19, 20) (Wonani so chithuzi.)

 ¹⁵ Kumbi mungataya wuli chizitu chenichi? Asani mulutirizga kujimba mulandu ukongwa, muŵanaŵaniyengi ukongwa Chiuta yo ‘wagowoke nadi.’ (Salimo 130:4) Asani Chiuta wagowoke ŵanthu wo alapa ndi mtima wosi watiŵalayizga kuti: “Ndazamukumbuka so cha ubudi wawu.” (Yere. 31:34) Venivi ving’anamuwa kuti Yehova waŵanaŵaniyaku so cha maubudi ngo wakukugowokiyani kali. Mwaviyo, lekani kuŵanaŵana kuti masuzgu ngo mukumana nangu pasonu panu chifukwa cha ubudi wo munguchita, mbukaboni wakuti Chiuta wakukugowokiyani cha. Ndipuso mungajimbanga mlandu cha chifukwa pasonu panu mungataya mwaŵi wakuchita mauteŵeti nganyaki mu mpingu chifukwa cha ubudi wo mukuchita. Yehova watingaŵanaŵaniya so cha maubudi nginu, mwaviyo namwi mutenere cha kungaŵanaŵaniya.​—Ŵerengani 1 Yohane 3:19, 20.

16. Nge ŵanthu wo achitaku maphara, kumbi titenere kuziŵanji?

¹⁶ Po titchimbiya maphara ngakuluta ku umoyu, titenere ‘kutchimbiya mu nthowa yakuti tikalonde mphotu.’ (1 Akori. 9:24) Tingachita venivi asani tiziŵa umampha kupambana pakati pa katundu yo titenere kunyamuwa ndi vinthu vizitu vo titenere kuvitaya. Mu nkhani iyi, takambiskana vakuwoniyapu vimanavi ŵaka va katundu yo titenere kunyamuwa ndipuso vinthu vizitu vo titenere kutaya. Kweni pe so vinthu vinyaki. Yesu wangukamba kuti “[tingazitiskika] ndi kurya ukongwa, kumwa ukongwa kweniso vinthu vakufipiska mtima pa umoyu.” (Luka 21:34) Malemba yanga kweniso malemba nganyaki, vingakuwovyani kuziŵa vinthu vo mukhumbika kusintha, kuti mulutirizgi kutchimbiya maphara ngakuluta ku umoyu.

17. Ntchifukwa wuli tisimikiza kuti tifiskengi kuchita umampha maphara ngakuluta ku umoyu?

¹⁷ Titenere kusimikiza kuti tiwinengi maphara ngakuluta ku umoyu chifukwa Yehova watipaskengi nthazi zo tikhumbika. (Yesa. 40:29-31) Mwaviyo lekani kuwere vuli! Yezgani wakutumika Paulo yo wanguchita vosi vo wangafiska kuti wakalonde mphotu yo yinguŵikika panthazi paki. (Afi. 3:13, 14) Palivi yo wangakuchitiyani maphara ngenanga kweni Yehova wangakuwovyani kuchita umampha maphara yanga. Yehova wangakuwovyani kuti munyamuwi katundu winu ndi kutaya vinthu vizitu vambula kukhumbika. (Salimo 68:19) Ndi chovyu chaku Yehova, mufiskengi kutchimbiya mwakukunthiyapu ndi kuchilonde mphotu!