1. Hi ku ya hi Vaheveru 12:1, hi fanele hi endla yini leswaku hi heta mphikizano wa vutomi?

 BIBELE yi fanisa vutomi bya hina tanihi Vakreste ni mphikizano. Lava tsutsumaka ku ya fika emakumu va kuma vutomi lebyi nga heriki. (2 Tim. 4:7, 8) Hi fanele hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi ya emahlweni hi tsutsuma ngopfungopfu leswi hi yaka eku chaputeni. Muapostola Pawulo loyi a tsutsumeke a heta mphikizano wakwe wa vutomi, u hi byela leswi nga ta hi pfuna hi wu heta. U hi lerisa leswaku ‘hi cukumeta xin’wana ni xin’wana lexi hi tikelaka ivi hi tsutsuma hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina.’—Hlaya Vaheveru 12:1.

2. Swi vula yini ku “cukumet[a] xin’wana ni xin’wana lexi hi tikelaka”?

² Loko Pawulo a tsala leswaku hi fanele hi “cukumet[a] xin’wana ni xin’wana lexi hi tikelaka,” xana a a vula leswaku Mukreste a nga fanelanga a rhwala nchumu? Doo, a a nga vuli swona. Kambe a a vula leswaku hi fanele hi cukumeta hinkwaswo leswi nga bohiki ku swi rhwala. Swilo leswi swi nga hi sivela ku tsutsuma kahle ni ku hi karharisa. Leswaku hi tiyisela, hi fanele hi hatla hi xiya ni ku cukumeta nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga lavekiki lowu nga hi endlaka hi nonoka. Kambe hi hala tlhelo a hi swi lavi ku cukumeta mindzhwalo leyi hi faneleke hi yi rhwala. Handle ka swona, hi nga tihumesa hi hexe emphikizanweni. (2 Tim. 2:5) Hi fanele hi rhwala yini?

3. (a) Hi ku ya hi Vagalatiya 6:5, hi fanele hi rhwala yini? (b) Hi ta kambisisa yini eka nhlokomhaka leyi naswona hikwalahokayini?

³ Hlaya Vagalatiya 6:5. Pawulo u vulavule hi ndzhwalo lowu hi faneleke hi wu rhwala. U tsale leswaku “un’wana ni un’wana u  ta rhwala ndzhwalo wakwe.” Laha Pawulo a a vulavula hi vutihlamuleri lebyi hi nga na byona eka Xikwembu, ku nga nchumu lowu un’wana ni un’wana wa hina a faneleke a tirhwalela wona. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa leswi “ndzhwalo” wa hina wu katsaka swona nileswaku hi nga wu rhwala njhani. Hi ta tlhela hi xiya mindzhwalo yin’wana leyi nga bohiki ku yi rhwala ni ku tlhela hi dyondza leswaku hi nga yi cukumeta njhani. Ku rhwala ndzhwalo wa hina ni ku cukumeta swilo leswi nga bohiki swi ta hi pfuna leswaku hi tsutsuma hi wu heta mphikizano wa vutomi.

4. Hikwalahokayini xihlambanyo lexi hi xi endleke loko hi tinyiketela eka Yehovha xi nga tiki? (Nakambe vona xifaniso.)

⁴ Xihlambanyo lexi hi xi endleke loko hi tinyiketela. Loko hi tinyiketela eka Yehovha, hi tshembise ku n’wi gandzela ni ku endla ku rhandza kakwe. Hi fanele hi endla leswi hi tiboheke swona. Ku hanya hi xitshembiso lexi i vutihlamuleri lebyikulu kambe a swi tiki. Sweswo swa twala hikuva Yehovha u hi vumbele ku endla ku rhandza kakwe. (Nhlav. 4:11) U hi vumbe hi ri ni ku navela ku n’wi tiva ni ku n’wi gandzela naswona  u hi endle hi xifaniso xakwe. Hikwalaho ka sweswo, hi kota ku tshinela eka yena naswona swa hi tsakisa ku endla ku rhandza kakwe. (Ps. 40:8) Xa nkoka swinene, loko hi endla ku rhandza ka Xikwembu ni ku yingisa N’wana wa xona ha “phyuphyisiwa.”—Mat. 11:28-30.

5. I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u endla leswi u swi tshembiseke loko u tinyiketela eka Yehovha? (1 Yohane 5:3)

⁵ U nga wu rhwala njhani ndzhwalo wa wena? U nga pfuniwa hi swilo swimbirhi. Xo sungula, yana emahlweni u rhandza Yehovha swinene. U nga endla tano hi ku anakanyisisa hi swilo hinkwaswo leswinene leswi a ku endleleke swona ni mikateko leyi a nga ta ku nyika yona. Loko u ya u rhandza Xikwembu, swi ta ya swi ku olovela ku xi yingisa. (Hlaya 1 Yohane 5:3.) Xa vumbirhi, tekelela Yesu. U kote ku endla ku rhandza ka Xikwembu hileswi a a khongela eka Yehovha a kombela ku pfuniwa naswona a a ehleketisisa hi hakelo leyi a a ta yi kuma. (Hev. 5:7; 12:2) Ku fana na Yesu, khongela eka Yehovha leswaku a ku tiyisa ni ku tshama u ri karhi u ehleketisisa hi ntshembo lowu hi nga na wona wa ku hanya hilaha ku nga heriki. Loko u ya u rhandza Xikwembu ni ku tekelela N’wana wa xona, u ta swi kota ku hetisisa xitshembiso lexi u xi endleke loko u tinyiketela.

6. Hikwalahokayini hi fanele hi hetisisa vutihlamuleri lebyi hi nga na byona endyangwini? (Nakambe vona xifaniso.)

⁶ Vutihlamuleri lebyi hi nga na byona endyangwini. Eka mphikizano wa hina wa vutomi, hi fanele hi rhandza Yehovha na Yesu ku tlula maxaka ya hina. (Mat. 10:37) Hambiswiritano, leswi a swi vuli swona leswaku hi fanele hi honisa vutihlamuleri bya hina endyangwini, onge hiloko byi hi sivela ku tsakisa Xikwembu na Kreste. Ku hambana ni sweswo, leswaku hi amukeleka eka Xikwembu na Kreste, hi fanele hi hetisisa vutihlamuleri lebyi hi nga na byona endyangwini. (1 Tim. 5:4, 8) Loko hi endla tano, hi ta tsaka. Phela Yehovha wa swi tiva leswaku mindyangu yi ta tsaka loko nuna na nsati va rhandzana ni ku xiximana, loko vatswari va rhandza ni ku dyondzisa vana va vona ni loko vana va yingisa vatswari va vona.—Efe. 5:33; 6:1, 4.

7. U nga byi endla njhani vutihlamuleri bya wena endyangwini?

⁷ U nga wu rhwala njhani ndzhwalo lowu? Swi nga ri na mhaka leswaku u ni vutihlamuleri byihi endyangwini, tshemba vutlhari lebyi nga le Bibeleni ematshan’weni yo titshega hi ndlela leyi u titwaka hayona, ndhavuko, kumbe leswi vuriwaka hi swidyondzeki. (Swiv. 24:3, 4) Tirhisa mikandziyiso leyi pfunetaka ku dyondzisa Bibele. Yi ni swiringanyeto leswi pfunaka loko swi ta eka ku tirhisa milawu ya Bibele. Hi xikombiso, nhlokomhaka leyi nge, “Leswi Nga Pfunaka Ndyangu” leyi nga eka swihloko leswi tlhandlamanaka yi ni rungula leri endleriweke ku pfuna vatekani, vatswari ni vantshwa va hlula mitlhontlho leyi va langutanaka na yona namuntlha. b Tiyimisele ku tirhisa leswi Bibele yi swi vulaka hambiloko lavan’wana endyangwini va nga swi tirhisi. Loko u endla tano, ndyangu wu ta vuyeriwa naswona u ta tiphina hi mikateko leyi humaka eka Yehovha.—1 Pet. 3:1, 2.

8. Swiboho swa hina swi nga hi khumba njhani?

⁸ Ku yimela timhaka ta hina loko hi endle swiboho. Yehovha u hi nyike nyiko ya ku tihlawulela naswona u lava hi tiphina hi vuyelo lebyi tisiwaka hi ku endla swiboho leswinene. Kambe a nga hi sirheleli loko hi fanele hi kuma vuyelo bya swiboho leswi hoxeke leswi hi swi endleke. (Gal. 6:7, 8) Hikwalaho ka sweswo, ha pfumela  loko hi endle swiboho swo biha, hi nga vulavulanga kahle kumbe hi endle swilo hi magugu. Hi nga ha biwa hi ripfalo hikwalaho ka swilo leswi hi swi endleke. Kambe ku tiva leswaku hi fanele hi yimela timhaka ta hina, swi nga endla leswaku hi nga tumbeti swidyoho swa hina, hi swi lulamisa ni ku papalata ku swi phindha. Ku endla tano swi nga hi pfuna leswaku hi tshama emphikizanweni wa vutomi.

9. Xana u nga endla yini loko u endle xiboho lexi nga riki xinene? (Nakambe vona xifaniso.)

⁹ U nga wu rhwala njhani ndzhwalo lowu? Loko ku ve u endle xiboho lexi nga riki xinene, u nga endla yini? Tsundzuka leswaku a wu nge swi koti ku cinca leswi endlekeke. U nga heti nkarhi ni matimba ya wena u ringeta ku tiyimelela kumbe u tisola kumbe u sola vanhu van’wana hikwalaho ka xiboho xo biha lexi u xi endleke. Ematshan’weni ya sweswo, pfumela leswaku u endle swihoxo ivi u endla leswi u nga swi kotaka sweswi. Loko u biwa hi ripfalo hikwalaho ka swilo swo biha leswi u swi endleke, khongela eka Yehovha hi ku titsongahata, u pfumela xihoxo xa wena ni ku n’wi kombela leswaku a ku rivalela. (Ps. 25:11; 51:3, 4) Kombela ku rivaleriwa eka vanhu lava u va dyoheleke naswona loko swi fanerile, kombela mpfuno eka vakulu. (Yak. 5:14, 15) Dyondza eka swihoxo swa wena ni ku papalata ku swi phindha. Loko u endla tano, tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku komba tintswalo ni ku tlhela a ku seketela.—Ps. 103:8-13.

10. Hikwalahokayini ku endla leswi nga ehenhla ka matimba ya hina ku ri ndzhwalo wo tika? (Vagalatiya 6:4)

¹⁰ Ku endla leswi nga ehenhla ka matimba ya hina. Hi nga ti tikisela loko hi tiringanisa ni vanhu van’wana. (Hlaya Vagalatiya 6:4.) Loko hi tshamela ku tiringanisa ni van’wana, hi nga va ni mavondzo ni moya wa ku phikizana. (Gal. 5:26) Loko hi ringeta ku fikelela leswi van’wana va swi fikeleleke, hi nga ha lava ku endla swo tala hambiloko vuswikoti ni swiyimo swa hina swi nga hi pfumeleli. Loko “munhu a nga xi kumi lexi a xi languteleke, mbilu yakwe ya vava” kutani swi ta vava ngopfu loko hi langutela ku endla swilo leswi nga ehenhla ka matimba ya hina! (Swiv. 13:12) Ku endla tano swi nga hi heta matimba ni ku hi endla hi nonoka emphikizanweni wa vutomi.—Swiv. 24:10.

11. I yini leswi nga ku pfunaka u tshika ku endla leswi nga ehenhla ka matimba ya wena?

¹¹ U nga wu cukumeta njhani ndzhwalo wolowo? U nga languteli ku endla swo tala ku tlula leswi Yehovha a swi languteleke. Yehovha a nga langutelanga leswaku u endla leswi nga ehenhla ka matimba ya wena. (2 Kor. 8:12) Tiyiseka leswaku Yehovha a nga ringanisi leswi u swi endlaka ni leswi van’wana va swi endlaka. (Mat. 25:20-23) U wu teka wu ri wa nkoka ntirho lowu u n’wi endlelaka wona hi mbilu ya wena hinkwayo, ku tshembeka ka wena ni ku tiyisela ka wena. Amukela leswaku malembe, rihanyo ni swiyimo swa wena swi nga ku sivela ku endla leswi engetelekeke sweswi. Ku fana na Barizilayi, u nga amukeli swiavelo loko rihanyo ni malembe ya wena swi ta endla swi ku tikela ku swi endla. (2 Sam. 19:35, 36) Ku fana na Muxe, pfumela ku pfuniwa ni ku avela van’wana mitirho loko swi fanerile. (Eks. 18:21, 22) Loko u endla leswi, swi ta ku pfuna leswaku u nga endli leswi nga ehenhla ka matimba ya wena ivi swi endla u karhala ku tsutsuma emphikizanweni wa vutomi.

12. Xana i vutihlamuleri bya hina loko van’wana va endla swiboho leswi hoxeke? Hlamusela.

¹² Loko hi titwa ku ri vutihlamuleri bya hina loko van’wana va endle swiboho leswi hoxeke. A hi nge va endleli vanhu swiboho naswona a hi nge va sirheleli eka vuyelo byo biha lebyi tisiwaka hi swiboho swa vona leswi hoxeke.  Hi xikombiso, n’wana a nga endla xiboho xo tshika ku tirhela Yehovha. Xiboho xexo xi nga dyisa vatswari vakwe mbitsi. Hambiswiritano, vatswari lava tivonaka nandzu hikwalaho ka xiboho xo biha xa n’wana wa vona va ti tikisela. Yehovha a nga langutelanga leswaku va rhwala ndzhwalo wolowo.—Rhom. 14:12.

13. Mutswari a nga endla yini loko n’wana wakwe a endle xiboho lexi hoxeke?

¹³ U nga wu cukumeta njhani ndzhwalo wolowo? Tsundzuka leswaku Yehovha u nyike vanhu hinkwavo tshunxeko wo tihlawulela. U pfumelela un’wana ni un’wana leswaku a tiendlela swiboho. Swiboho sweswo swi katsa ni xa ku n’wi gandzela. Yehovha wa swi tiva leswaku tanihi mutswari wa swi endla swihoxo kambe u lava u endla leswi u nga swi kotaka. Xiboho lexi n’wana wa wena a xi endlaka xi khumba yena, ku nga ri wena. (Swiv. 20:11) Hambiswiritano, u nga ha tshamela ku ehleketa hi swihoxo leswi u swi endleke tanihi mutswari. Loko swi ri tano, byela Yehovha ndlela leyi u titwaka hayona ni ku n’wi kombela leswaku a ku rivalela. Wa swi tiva leswaku loko mati ma halakile a wu nge he swi koti ku ma olela. Nilokoswiritano, a nga langutelanga leswaku u sirhelela n’wana wa wena eka vuyelo bya swiendlo swakwe. Tsundzuka leswaku loko n’wana wa wena a endla matshalatshala leswaku a tlhelela eka Yehovha, U ta n’wi amukela hi mandla mambirhi.—Luka 15:18-20.

14. Hikwalahokayini ku tshamela ku tivona nandzu ku ri ndzhwalo lowu hi faneleke hi wu cukumeta?

¹⁴ Ku tshamela ku tivona nandzu. Swa twisiseka leswi hi tisolaka loko hi endle xidyoho. Hambiswiritano, ku tshamela ku tivona nandzu i ndzhwalo lowu hi nga fanelangiki hi wu rhwala. Hi fanele hi wu cukumeta. Hi nga swi tiva njhani loko se hi tivona nandzu ku tlula mpimo? Loko hi vula xidyoho xa hina, hi hundzuka ni ku endla swo karhi leswaku hi nga ha xi phindhi, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u hi rivalerile. (Mit. 3:19) Endzhaku ko endla swilo leswi, Yehovha a nga swi lavi leswaku hi ya emahlweni hi titwa nandzu. Wa swi tiva leswaku loko hi tshamela ku tivona nandzu swi nga hi vavisa swinene. (Ps. 31:10) Loko hi tshamela ku va ni  gome, hi nga hela matimba ivi hi tshika ku tsutsuma emphikizanweni wa vutomi.—2 Kor. 2:7.

15. I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u tshika ku tshamela ku tivona nandzu? (1 Yohane 3:19, 20) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁵ U nga wu cukumeta njhani ndzhwalo wolowo? Loko u tshamela ku titwa nandzu, ehleketisisa hileswaku Xikwembu xa “rivalela hakunene.” (Ps. 130:4) Loko xi rivalela lava hundzukeke hi mbilu hinkwayo, xi va tshembisa leswi: “A ndzi nge he xi tsundzuki xidyoho xa vona.” (Yer. 31:34) Leswi swi vula leswaku Yehovha a nge he tlheli a tsundzuka swihoxo leswi u nga tshama u swi endla. Hikwalaho, u nga ehleketi leswaku loko u kuma vuyelo bya swidyoho swa wena swi vula leswaku Yehovha a nga ku rivalelanga. U nga tshameli ku tivona nandzu loko u nga ha koti ku endla swo tala hikwalaho ka swihoxo leswi u nga tshama u swi endla. Yehovha a nga tshameli ku ehleketa hi swidyoho swa wena kutani na wena u fanele u endla hilaha ku fanaka.—Hlaya 1 Yohane 3:19, 20.

16. I yini leswi hi faneleke hi swi tekela enhlokweni tanihi vatsutsumi?

¹⁶ Loko hi ri karhi hi tsutsuma emphikizanweni wa vutomi, hi fanele hi ‘tsutsuma hi ndlela leyi nga ta endla leswaku hi kuma’ hakelo. (1 Kor. 9:24) Hi nga endla tano loko hi tiva ku hambana exikarhi ka swilo leswi hi faneleke hi swi rhwala ni leswi hi faneleke hi swi cukumeta. Eka nhlokomhaka leyi, hi bule hi mindzhwalo yi nga ri yingani leyi hi faneleke hi yi rhwala ni leyi hi faneleke hi yi cukumeta. Kambe ka ha ri ni yin’wana. Yesu u vule leswaku hi nga ha “tshikileriwa hi ku dya ni ku nwa ngopfu ni ku vilela hi vutomi.” (Luka 21:34) Tsalwa leri ni man’wana ma nga ku pfuna u vona laha u faneleke u antswisa kona leswaku u nga tshiki ku tsutsuma emphikizanweni wa vutomi.

17. Hikwalahokayini hi nga tiyisekaka leswaku hi ta fika emakumu ka mphikizano wa vutomi?

¹⁷ Hi nga tiyiseka leswaku hi ta fika emakumu ka mphikizano wa vutomi hikuva Yehovha u ta hi nyika matimba lama lavekaka. (Esa. 40:29-31) Hikwalaho u nga hunguti rivilo! Tekelela muapostola Pawulo, loyi a endleke hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a kuma hakelo. (Filp. 3:13, 14) A ku na munhu la nga ku tsutsumelaka emphikizanweni lowu kambe Yehovha a nga ku pfuna leswaku u humelela. Yehovha a nga ku pfuna u rhwala mindzhwalo ya wena ni ku cukumeta leyi nga lavekiki. (Ps. 68:19) U ta swi kota ku tsutsuma u nga karhali ni ku heta mphikizano hi ku pfuniwa hi Yehovha!