Kpehe ka ala ịlẹpwụ

Kpehe ka ẹga kị da egbeju nya ala ju

1923—Ẹka Ohu Kam Kẹkpẹ

1923—Ẹka Ohu Kam Kẹkpẹ

ẸPWANG ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ọhọhẹ 1, 1923 yẹkẹẹ: “Ahị ya ahị guru nyori ẹka nya 1923 ka kpịpyọ yẹẹyẹẹ. O ri ihi ọtụka hahị nyọka ya je angịnyị ịlẹ kị wẹẹ yẹ ụhị nyori ụka ká ang ka há ji ọnaabwọ lẹ.” La ẹka nya 1923 ọwẹ, Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ nwụ ang lụmẹ-lụmẹ họ u-uhye nya ọjịra-jịra nya epwihi, ọjịra-jịra ọtụka, bala ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. Ọọwa dudu ká ọ-yẹ jula awụlẹ ji gụ olene-ene.

ỌJỊRA-JỊRA DU KÁ AANAHỊ YẸ JULA AWỤLẸ GỤ ỌỌWA

Ụpwụ ọ-kpa jẹ́ ahyẹẹnụ ọlẹ kị da ụpwụ ịgọgọ bala ịnọmba nya eje ba

La ẹka ọwẹ, ogu nya iJihova nwụ ang họ du ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ jẹ́ yẹ jula awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba gụ́ olene. Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji dọmwụ nyọka gba ọdawụlẹ nya ụpwụ ịgọgọ ịlẹ kị kaa kụ ẹhị yẹ ọọjịra-jịra nya epwihi-epwihi ọlẹ kị kaa raabwọ bala o-gwogbo ha iJihova. Da ọọwa u-uhye, Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ họ ụpwụ ọ-kpa jẹ́ ahyẹẹnụ ọhẹ ọlẹ kị da ụpwụ ịgọgọ nya epwihi ọnyị myị́ ọnyị ba, bala eje ọlẹ ká ọngịnyị ka jẹ́-ẹ mwu lụka nya ang ọjẹ́jẹ nya ịlọmwụ lee ang ọjẹ́jẹ nya ugbiyegu myị́.

Ụka ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ á tọ awụlẹ, ị kaa ya ẹla u-uhye nya oja ọlẹ kị la ẹ-ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ, ang odudu ká ẹla nya iJihova myaa lẹhị, ị kaa mwu eje bala ọ-raabwọ. Ọọnahị Eva Barney, kọ hu enyi Ohe la 1923 ụka kọ gu ẹka 15 ya nyori: “Kori ká tịtọ nyọka ya ẹla, a ka wuleji godayị kọkọ, ọọwa a ka dọmwụ nya ẹla oyaya ịịlẹ ẹẹ, ‘M̀ tịtọ kam ka ji Ọngọlahị obe ọhọhọ chajị nya ọháha nyamwụ ẹ-ẹga nyam.’” Ọ kaa há aanahị ịhyẹ nyọka ya ẹla dodehe. Ọọnahị Barney myịmyị yẹkẹẹ: “Ọọnahị Godwin kaa la ang lụmẹ-lụmẹ ka ji Ongọlahị obe chajị nyaa. Ma ụka ká ahụ nyamwụ á yẹ nyori ọọnahị ọlẹ kọ wẹẹ kpịlahị nyị ja chuko, ọ kaa ya ụbwọ gbile arụ nya ọrụmwụ weji pyịnyẹng, ọọwa lẹ ọ kaa hụhụ lẹlẹ.”

Ụka ookpokpo ẹ-ẹpwụ nya ọya, ebwo ọnyị myị́ ọnyị kaa họ ọjịra-jịra nya Abwọ Ọrịrị, Ogbo Ogwugwu, bala Ẹla o-Wo bwu Ẹga nya Angịkịla. Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ohene 1, 1923 chabwọ nya ọjịra-jịra ọọwa yẹkẹẹ: “Ẹhya nya ẹla ọlẹ kị kaa ya ụ-ụwa ri ẹla o-wo bwu ẹga nya angịkịla u-uhye nya oja nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ bala ọ-ju angị kaa họ ụkụrwọ ọwẹ ọhụ. . . . Ahị la ahị ọ-dahile nyori ọjịra-jịra ị-ju angịnyị ọhụ ịlịịwẹ ka họ ká aanahị ka yẹ jula awụlẹ gụ́ ọọwa.”

Charles Martin bwu Vancouver, Canada, kọ gu ẹka 19 ri ọngọ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ. Ọ yé apyobwuna yẹẹyẹẹ bwu ọjịra-jịra ịịwa. Ọ yẹkẹẹ: “Ụwa à ri ẹga ọhọhẹ ọlẹ kam jẹ́ jaabwọ kam ka ya ẹla ụka kam ja kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bwu ẹpwa ka ẹpwa lẹ. Ụka lụmẹ-lụmẹ, ọngọhẹ ka ja oja nya ẹla ọlẹ kọ họ ụka kọ ja ya ẹla nya Ohe bwu ẹpwa ka ẹpwa. Ọọwa kaa ya irya ham u-uhye nya ẹla ọlẹ kam ka ya bala abwọlẹ kam ka wẹ ịtọ ẹla.”

ẸRỤ ỌNYỊỊLA Ọ-KPA PYẸ DU KÁ AANAHỊ YẸ JULA AWỤLẸ GỤ ỌỌWA

Bulletin nya Ọya Ọharụ 1, 1923

“Ahyẹẹnụ nya ẹla Ohe oyaya” da aanahị ụbwọ nyọka yẹ jula awụlẹ ịnyịnyị. Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ohene 1, 1923, ya dodehe yẹkẹẹ: “Chajị kaahị wuu ka yẹ jula awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọwẹ ọhọhọ, ị chụ ẹnụ nya iTusdee, Ọya Ọharụ 1, 1923 nyọka ri ahyẹẹnụ nya ẹla Ohe oyaya ha ọng myị́ ọng. Ị-ịlahị nyọọwa, ị kaa kpa iTusdee ọhọhẹ nya ọya ọnyị myị́ ọnyị họ ụkụrwọ ọwẹ ịnyịnyị . . . Ọng myị́ ọng bwu ọjịra-jịra ọnyị myị́ ọnyị kaa la ụpa ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọwẹ.”

Anjwo ịlẹ kị dọmwụ wẹẹ jẹ́ ịBayịbụụ kaa ya ụbwọ ju ụkụrwọ ọwẹ ẹ-ẹpwụ. Hazel Burford, kọ gu ẹka 16 ụka ọọwa ya nyori: “Ụpwụ ọlẹ kọ ri Bulletin la ụgbẹyị ọlẹ kahị ka bwu ya ẹla ịlẹ kahị ka jẹ́-ẹ kpa e-egbeju. a Am bala adam ọgbahị kaa họ akụrwọ ịwẹ la ọngịrị-ọngịrị.” Ma, ọ la Ọọnahị Burford ẹbyẹbyị u-uhye nya abwọlẹ ká o-kpehe ka ya ẹla Ohe nyamwụ la ọọnahị ọlẹng ọhẹ. Ọọnahị ọnyang ọwẹ yẹkẹẹ: “Ọọnahị ọlẹng ọhẹ ya la ọngịrị-ọngịri nyori am nyị ya ẹla nya Ohe je angịnyị ka. Ụka ọwẹ lẹ, angịhyẹ ji kị jẹ́ nyori Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ wuu, tụ́ ‘ikolobya bala ịyẹẹnọ,’ nyị ka jẹ́-ẹ la ụpa ẹ-ẹpwụ nya ogbo ogwugwu ha Ohe Ọngọ Họhị” ka. (Eje. 148:12, 13) Ma Ọọnahị Burford kịnyaa la ẹla nya Ohe oyaya. Ụka ohyẹẹkpẹ, ọ ka ịkịlaasị oheeye nya Ube-ụpwụ nya Gilead kpụ ọ ri ọngọ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ịị Panama. Nyọlẹ kọ nọ chẹẹ, aanahị ịịwa yẹ irya nyaa da u-uhye nya anjwo ịlẹ kịị kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ.

ỌJỊRA-JỊRA ỌTỤKA DU KÁ AANAHỊ YẸ JULA AWỤLẸ GỤ ỌỌWA

Ọjịra-jịra ọtụka du ká aanahị yẹ jula awụlẹ gụ ọọwa ịnyịnyị. Lụka nya ọjịra-jịra ọtụka ịhyẹ, ị kaa hu ahyẹẹnụ nya ẹla Ohe oyaya nọ, lala ụma nyọlẹ kị họ ịị Winnipeg, Canada. Ẹnụtụrụ 31 nya Ọya Ọhata, ị wụrụ angịlẹ wuu kị wẹ ọjịra-jịra ọtụka ọwẹ nyọka kpehe ka ya ẹla nya Ohe je ala Winnipeg, ị wụrụ ẹla Ohe oyaya ọọwa nya “Special Bombardment of Winnipeg.” Ahyẹẹnụ nya ẹla Ohe oyaya ụma ịlịịwẹ nwụla iwe-ahụrụ nọ gbe ụkụrwọ ọtụka ọlịlahị. Ẹnụtụrụ 5 nya Oya Ọhaneku, angịnyị ịlẹ kị ka la angị 7,000 myị́ ka ọjịra-jịra ọtụka ọkịla ịị Winnipeg myị́myị́. Ọwẹ ri ọjịra-jịra ọtụka ọlẹ kọ myị̀ gụ́ wuu ịị Canada lụka ọwẹ.

Ọjịra-jịra ọtụka nya Alibeenu nya iJihova ọlẹ kọ la kpọnchị gụ́gụ wuu la ẹka nya 1923 ji la ahyẹẹnụ 18-26 nya Ọya Ọhaneku ịị Los Angeles, California. Epwihi ịmanyị-ịmanyị ene nya ọjịra-jịra ọtụka ọwẹ, apwụ ị-da oja kpehe ya ẹla dodehe u-uhye nyamwụ, ene ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ya apwụ kpoye nya 500,000 ha angịnyị chajị nyamwụ ịnyịnyị. Ị ya apwụ ị-kpa wụrụ angịnyị ba imoto ịlẹ kịị kpa go alụma bala ịkịla ịnyịnyị.

Ọjịra-jịra ọtụka ọlẹ ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ họ la 1923 ịị Los Angeles

Ẹnụ nya ịSatudee, ụtụrụ 25 nya Ọya Ọhaneku, Ọọnahị Rutherford wụlẹ gede-gede ẹ-ẹpwụ nya ẹla oyaya ọlẹ ká egbeju nyamwụ ri “Sheep and Goats” nyori “ịkpịlọ” nyị ri angị la ọkịlẹtụ ọnyịịla ịlẹ kị chịla-chịla nyọka hịhị ị-ịparadayịsị ám̀ odehe. Ẹ-ẹpwụ nya ẹla oyaya nyamwụ ọhẹ, ọ ya ẹla dodehe bwu ụpwụ ọhẹ kọ ri, “A Warning.” Ụpwụ ọwẹ ya abyị nya ịchọọchị nya ịnịịkịla dodehe bala ọ-ju angị la ọkịlẹtụ ọnyịịla ọhụ nyori nyị chị ịlaa ebwo hi “ịBabịlọn Ọtụka.” (Ọwụ. 18:2, 4) Ụka ohyẹẹkpẹ, Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ịlẹ kị la ila ọchịchị ya uku ịmanyị tị́ nya ụpwụ ọwẹ ha angịnyị.

“Ọjịra-jịra ị-ju angịnyị ọhụ ịlịịwẹ ka họ ká aanahị ka yẹ jula awụlẹ gụ́ ọọwa”

Ẹnụtụrụ ohyẹẹkpẹ nya ọjịra-jịra ọtụka ọwẹ, angịnyị gụ angị 30,000 wọ ela nya Ọọnahị Rutherford ụka kọ wẹẹ họ ụpa nya ẹla o-ya dodehe bwu ịBayịbụụ ha alụma ọlẹ ká egbeju nyamwụ ri, “All Nations Marching to Armageddon, but Millions Now Living Will Never Die.” Nyọlẹ ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ya ahị guru nyori iru nya angịnyị ka wẹ wẹẹ, ị ye ẹga ọ-kọ ayịlọ onyeewe ọlẹ kị nwụ ịị Los Angeles. Nyọka họ ká ọng myị́ ọng ka wo ẹla, aanahị kpa ang ị-da omyi ẹla gboo ịla ẹga ọ-kọ ayịlọ ọwẹ họ ụkụrwọ. Ị ri ang inyeewe lụka ọwẹ. Ụmụmẹ nya angịkịla wo ẹla nya ọjịra-jịra ọwẹ bwu irediyo.

ỤKỤRWỌ PYẸ KA ẸPWỤMA ỊKỊLA

La ẹka nya 1923, ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ nwà yẹẹyẹẹ ju ka ẹpwụma nya Africa, Europe, India, bala South America. Ụ-ụwa India, nanana nyori ọọnahị A. J. Joseph kaa kpẹhị rịrị ahụ bala anyị nyamwụ angị ịrwọnyẹ, ọ kaa da ụbwọ nyọka họ apwụ la ìja nya Hindi, Tamil, Telugu, bala Urdu.

William R. Brown bala ugbiyegu nyamwụ

Ịị Sierra Leone, angịhyẹ nya Angị Wula ịBayịbụụ Yẹ ká ẹnyị nyaa ri, Alfred Joseph bala Leonard Blackman da ụpwụ du ka Egbeju Ẹpwa nyahị Ọla Odehe Wuu kọ juwa ịị Brooklyn, New York, kị ka daa ụbwọ. Ị wáa ẹla la ahyẹẹnụ 14 nya Ọya Ohene, 1923. Alfred yẹkẹẹ: “Ị wụrụm ẹnụ nya iSatudee ọhẹ lepwodu jijiiji.” O wo ọkọ ogboo ọhẹ kọ tọọ wo nyori, “Ahụ à ri ọngọlẹ kọ da ụpwụ du ta Watch Tower Society ká angịnyị ka wẹ ka ya ẹla nya Ohe joo lẹ?” Alfred wẹ nyị “Ee.” “Aalẹ, am à ri ọngọlẹ kịdu ẹrụ warị lẹ.” William R. Brown à ri ọngọlẹ kọ wẹẹ ya ẹlẹwẹ lẹ. Ọwa bala Antonia ahụ nyamwụ, tụ́ Louise bala Lucy anyị anyang nyaa pwụ eji bwu Caribbean. Ọ́ tata ene ká aanahị ịwẹ yẹ Ọọnahị Brown bala ugbiyegu nyamwụ kaka.

Alfred myịmyị yẹkẹẹ: “Alụtụrụ ọ-ba ọọwa ba, ká am bala Leonard wẹẹ jẹ́ ịBayịbụụ jaabwọ kahị kaa họ epwihi-epwihi, ahị yẹ o-luhye ọtụka-ọtụka ọhẹ ọ-ọnang. Ọọnahị Brown ọngọọwa à ri lẹ. Ọ la ila ọchịchị ẹ-ẹga nya ẹlịlẹhị yẹẹyẹẹ du kọ tịtọ nyọka ya ẹla dodehe bwu ịBayịbụụ ha alụma la ahyẹẹnụ ọ-ba ọwẹ ba.” Ọọnahị Brown ya apwụ ịlẹ kọ kpa ba ịlọmwụ ha angịnyị wuu ene ká ọya myị́. Ị ya apwụ 5,000 du wọọ myịmyị, ma apwụ ịịwa ịnyịnyị tị myị́ kpụ ọ baba nya ịkịla ahyaahị. Ị́ tị kaa yẹ Ọọnahị Brown lala ọngọ kpa apwụ ra ka. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịlẹ kọ kaa họ ụkụrwọ nya iJihova la ila ọchịchị wuu, ọ kaa da ụbwọ ka Ụpwụ Ịgọgọ ụka myị́ ụka ẹ-ẹpwụ nya ẹla oyaya nyamwụ, du kị jwoo ẹnyị nya Bible Brown.

ỊBẹtẹlụ ọla Magdeburg lụka nya 1920

Ịị Germany, aanahị chụ nyọka mwụ hi egbeju ẹpwa ọla Barmen chajị ọ chị aanahị chị. Ị wo ịnyịnyị nyori Alisoja nya ala France nyị ja ka gba mịla epweji ọwẹ. Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ yé ube ọhẹ ịị Magdeburg ọlẹ kọ há yẹẹyẹẹ nyọka jẹ́-ẹ họ apwụ ụ-ụwa. La ẹnụtụrụ 19 nya Ọya Ọharwọnyẹ, aanahị go injini ọ-kpa họ apwụ bala ang-abwọ ịkịla wuu kpụ ị mwụ ka ịBẹtẹlụ onyeewe ọla Magdeburg ọwẹ. Ahyẹẹnụ ọlẹ kpangga kị ya je egbeju ẹpwa nyahị ọla odehe wuu nyori ịwa nyị jẹ́ mwụ kpá lẹ, apwụ ị-da oja kpehe ya dodehe nyori France nyị ye epweji nya Barmen la lẹ. Aanahị yẹ nyori ọmwụmwụ ọwẹ nyị ri ahị ọwawa bala ewu ọ-chị ke bwu ẹga nya iJihova.

George Young bala Sarah Ferguson (ụpwụriri) bala ọnyịnamwụ ọnyang

Ịị Brazil, George Young kọ kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ka ẹga lụmẹ-lụmẹ, ya egbeju ẹpwa onyeewe yeji bala ọ-dọmwụ nyọka họ apwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji la òja nya ala Portugal. Ẹ-ẹpwụ nya ọya ịmanyị-ịmanyị kem, ọ ya apwụ kpoye nya 7,000 ha angịnyị. Brazil nyamwụ ọkaka wụrụ iwe ọnyịịla-ọnyịịla ọhẹ da ha Sarah Ferguson. Ọ kaa wa apwụ nya Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji bwu ẹka-ẹka nya 1899 lẹ, ma ọ́ tị la iwe kpụ ọ hu enyi Ohe nyọka mẹjẹ nyori ọ hu ịlọmwụ ju iJihova ụ-ụbwọ lẹ ka. Nyọlẹ ká ọya ịmanyị-ịmanyị chịpwụrụ, Ọọnahị Ferguson bala anyị nyamwụ angị ine jẹ́ hu enyi Ohe.

“ỊGBA ỌGBA HA IJIHOVA LA ILA ỌCHỊCHỊ BALA ỌKẸKẸNỊ”

La ocheju nya ẹka ọwẹ, Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji nya Ọya Ọkụrụ Oheeye 15, 1923 chabwọ nya abwọlẹ ká ọ-nwụ họ ọlẹ kọ ji ẹ-ẹga nya ọjịra-jịra nya epwihi, ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ, bala ọjịra-jịra ọtụka họ ká Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ jẹ́ yẹ jula awụlẹ gụ́ olene. Ọ yẹkẹẹ: “Ọ la gede-gede nyori alọjịra-jịra wẹẹ . . . nwa ẹ-ẹpwụ nya ọmyịmyị . . . Ahị nwụlanọ nyọka họ ụkụrwọ gụ́ ọọwa bala ọ-kịnyaa la ọ-gbịgba ha Ohe la ila ọchịchị bala ọkẹkẹnị ẹ-ẹpwụ nya ẹka nya 1924 mẹ.”

Ẹka nya 1924 ri ẹka ọkpịpyọ yẹẹyẹẹ ha Angị Wụla ịBayịbụụ Yẹ ịnyịnyị. Ọ la ọya ịmanyị tị́ ká aanahị ịla ịBẹtẹlụ wẹẹ kpa ụkụrwọ ọhẹ họ ọ-ọpyị ọlẹ kị la ịị Staten Island lẹ. Ụwa á lụrụ gbuu hi egbeju ẹpwa ọla Brooklyn ka. Ebe ịlẹ kị nwụ ẹ-ẹga onyeewe ọwẹ cheju la ọmwụ ọdada nya 1924, ị tị dụbwọ du ká aanahị yẹ jula awụlẹ bala ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ a-agbẹyị ịlẹ kị chịkpẹẹ ene nya ụka ọwẹ ka.

Ebwo nya angị nwụ ebe ị-kpa gbịgba ịị Staten Island

a Lẹẹlẹẹ, ẹnyị nyamwụ ri Ọhịhị Bala Ụkụrwọ Nyahị Ahị Angịnyị nya ỊKịrayịsị—Ụpwụ ọ-Kpa Jẹ́ Ang.