Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

1923 — Omido efele da pita

1923 — Omido efele da pita

OSHUNGONANGELO ye 1 Januali 1923 oya ti: “Otwa teelela omudo 1923 u kale utunhula neenghono. Oshi li oufembanghenda munene okulombwela ovanhu ovo tava fininikwa kutya omafimbo mawa otae uya mafiku.” Momukokomoko wo 1923, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va ninga po omalunduluko atunhula e na sha nokwoongala kwavo, oyoongalele ya kula nosho yo oilonga yokuudifa. Oshidjemo, ova li va hangana neenghono.

OKWOONGALA OKWA PAMEKA OUKUMWE WAVO

Okalindeli ke na omishangwa nosho yo eenomola domaimbilo

Momukokomoko womudo, ehangano ola li la ninga po omalunduluko amwe oo a kwafela mokuxumifa komesho oukumwe welongelokalunga mokati kOvakonakoni vOmbiibeli. O-The Watch Tower oya li ya hovela okunyanyangida omatyekosha oo a yelifa omushangwa oo va li tava ka kundafana pOkwoongala kwEilikano nosho yo pOkwoongala kOkutanga Jehova. Ovakonakoni vOmbiibeli ova li yo va pilinda okalindeli oko taka ulike omushangwa, oo tava ka kundafana oshivike keshe pokwoongala nosho yo eimbilo lefiku keshe, olo tava dulu okulongifa pekonakono lopaumwene, ile pelongelokalunga loukwaneumbo.

Pokwoongala kwavo, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li hava yandje omatyekosha e na sha noimoniwa yomoukalele, hava popi kutya omolwashike va pandula Jehova, hava imbi eimbilo, ile nokuli va ilikane. Eva Barney, oo a ninginifwa mo 1923, ofimbo a li e na omido 15, okwa ti: “Ngeenge owa hala okuyandja etyekosha, oho fikama, ndele to hovele okupopya to ti, ‘Onda hala okupandula Omwene omolwouwa aushe oo a ningila nge.’” Ovamwatate vamwe ova li ve hole okuninga omatyekosha. Omumwameme Barney okwa twikila ko ta ti: “Omumwatate omuholike omunamido Godwin okwa li ha kala e na shihapu okupandula Omwene. Ashike ngeenge omukulukadi waye a didilike kutya omumwatate oo ta kwatele komesho okwoongala okwa kwatwa koshisho, omukulukadi okwa li ha nane mondjafa yomushamane waye, nomushamane okwa li ha mwena, ndele ta kala omutumba.”

Lumwe momwedi, eongalo keshe ola kala li na okwoongala kwe likalekelwa kweilikano, kwokutanga Jehova nosho yo kokuhepaulula moipafi. Oshungonangelo yOshiingilisha 1 Aprili 1923, oya popya okwoongala oko ya ti: “Etata lokwoongala ohali yandje elitulemo kokuninga omatyekosha nosho yo koimoniwa i na sha noilonga yomomapya nokutwa omukumo ovanailonga. . . . Otwa dimina kutya okwoongala oko taku tu omukumo okwa li kwa ehenifa okaume popepi elela.”

Charles Martin, omuudifi womeongalo womido 19, a dja koVancouver, moCanada, okwa mona ouwa muhapu mokwoongala oko. Okwa popya lwanima, a ti: “Opo opo nde lihonga oshikando shotete osho handi ka popya, ngeenge handi udifa eumbo neumbo. Luhapu, umwe okwa li ha popi oshimoniwa shi na sha noilonga yokuudifa eumbo neumbo. Osho osha li hashi kwafele nge nghee handi ka popya nanghee handi ka nyamukula oo itatu kumwe naame.”

OILONGA YOKUUDIFA OYA PAMEKA OUKUMWE WAVO

Bulletin 1 Mei 1923

Ovamwatate ova li yo va hangana, eshi va li ve na omafiku okuya moilonga yokuudifa. Oshungonangelo ye 1 Aprili 1923, oya shiivifa ya ti: “Opo atushe tu kale twa hangana moilonga ya faafana, . . . Etivali, 1 Mei 1923, ola hoololwa li kale efiku lokuya moilonga yomomapya. Konima yaasho, Etivali lotete momwedi keshe, oli na okukala efiku lokuya moilonga yokuudifa. Oshilyo keshe sheongalo oshi na okukufa ombinga moilonga oyo.”

Nokuli nOvakonakoni vOmbiibeli ovanyasha ova li hava kufa ombinga moilonga oyo. Hazel Burford, oo a li ashike e na omido 16 pefimbo opo, okwa ti: “Moshifo shoBulletin omwa li oihopaenenwa yeenghundafana oyo twa li hatu koneke momutwe. a Ame natatekulu otwa li hatu longo noudiinini, opo tu kufe ombinga moilonga oyo.” Ashike omumwameme Burford okwa li a kumwa kunghee omumwatate umwe a li e uditile oilonga yaye yokuudifa. Okwa ti: “Omumwatate umwe omunamido okwa li e udite kutya kandi na okupopya novanhu. Pefimbo opo, vamwe kava li ve udite ko kutya Ovakonakoni vOmbiibeli aveshe, mwa kwatelwa ‘ovamati noukadona,’ ove na okukufa ombinga mokutanga Omushiti wetu Munenenene.” (Eps. 148:​12, 13) Ashike omumwameme Burford okwa li a twikila okuudifa. Okwa li a ya kOfikola yaGilead ondodo onhivali nokwa ka longa e li omutumwa moPanama. Mokweendela ko kefimbo, ovamwatate ovo ova li va lundulula etaleko lavo li na sha nokukufa ombinga kwovanyasha moukalele.

OSHOONGALELE SHA KULA OSHA PAMEKA OUKUMWE WOVAMWATATE

Oyoongalele ya kula oya kwafela yo ovamwatate va kale va hangana shi dulife nale. Pefimbo loyoongalele ya kula ihapu, opa li pa kongwa efiku lokuya moukalele. Pashihopaenenwa, poshoongalele sha kula moWinnipeg, moCanada, aveshe ovo va li poshoongalele osho ova li va pulwa va ye moilonga yokuudifa moshilando osho mo 31 Marsa. Ovanhu vahapu ova li va udifilwa mefiku olo le likalekelwa, nosha li sha etifa oidjemo iwa. Mo 5 Auguste, ovanhu hanga 7 000 ova li poshoongalele vali shimwe sha kula moWinnipeg. Pefimbo opo, oo owa li omuvalu wopombada wovanhu ovo va li poshoongalele sha kula moCanada.

Oshoongalele sha kula shididilikwedi shoshiwana shaJehova osha li sha ningwa mo 18-26 Auguste 1923 moLos Angeles, moCalifornia. Oivike oyo ya tetekela oshoongalele osho sha kula, moifokundaneki omwa li omashiivifo e na sha noshiningwanima osho, nOvakonakoni vOmbiibeli ova li va yandja oufo ve dulife po 500 000. Oyeendifo yaaveshe nosho yo eetuwa dopaumwene okwa li kwa tulwa omapulakata taa shiivifa oshoongalele osho.

Oshoongalele shOvakonakoni vOmbiibeli shomo 1923, moLos Angeles

MOlomakaya, mo 25 Auguste, omumwatate Rutherford okwa li a yandja oshipopiwa shi na oshipalanyole “Eedi noikombo,” omo a yelifa kutya eedi ovanhu ovayuki ovo va hala oku ka kala moparadisa kombada yedu. Okwa li yo a yandja oshipopiwa nokulesha okatokolifo taka ti: “Elondwelo.” Okatokolifo oko oka tokola Oukwakriste noka li ka ladipika ovanamitimadiwa va dje mo ‘muBabilon Shinene.’ (Eh. 18:​2, 4) Lwanima, Ovakonakoni vOmbiibeli ovaladi mounyuni aushe ova li va yandja oufo omamiliyona ovo ve na okatokolifo oko.

“Okwoongala oko taku tu omukumo otaku ehenifa popepi elela ookaume”

Mefiku laxuuninwa loshoongalele sha kula, ovapwilikini ve dulife po 30 000 ova li va uda omumwatate Rutherford ta yandje oshipopiwa shomoipafi shi na oshipalanyole “Oiwana aishe otai ende ya finda kuArmagedon, ndele ovanhu omamiliyona ovo ve li ko paife itava ka fya vali.” Molwaashi ova li va teelela ovanhu vahapu, Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va hiila okapale oko opo ka li ka tungwa moLos Angeles. Opo va shilipaleke kutya ovanhu aveshe ove udite ko, ovamwatate ova li va longifa omambako, outeknologi mupe wopefimbo opo. Ovanhu vahapu ova li va uda oprograma oyo okupitila moradio.

ETAMUNUKEMO LOPAIWANA

Mo 1923, opa li etamunukemo lididilikwedi moilonga yokuudifa muAfrica, muEuropa, moIndia nosho yo moSouth America. A. J. Joseph ofimbo a li moIndia ta file oshisho omukulukadi waye nosho yo ovana vahamano, okwa li ta kwafele mokunyanyangida oishangomwa mOshihindi, mOshitamil, mOshitelugu nosho yo mOshiurdu.

William R. Brown nosho yo oukwaneumbo waye

MoSierra Leone, Ovakonakoni vOmbiibeli, Alfred Joseph naLeonard Blackman, ova li va shangela keembelewa da kula moBrooklyn, New York, tava pula ekwafo. Mo 14 Aprili 1923, ova li va nyamukulwa. Alfred okwa ti: “Efiku limwe Olomakaya konguloshi elela, onda li nda dengelwa ongodi inandi shi teelela.” Okwa uda ondaka ya kula tai mu pula tai ti, “Oove wa shangela ko-Watch Tower Society tamu pula ovaudifi?” Alfred okwa nyamukula ta ti: “Heeno.” Ondaka oya ti: “Ova tuma nge.” Ondaka oyo oya William R. Brown. Okwa li a fika efiku olo okudja koCaribbean pamwe nomukulukadi waye Antonia nosho yo ovanakadona vavo vanini, Louise naLucy. Ovamwatate ova li va teelela nodjuulufi okushakena nomumwatate Brown nosho yo oukwaneumbo waye.

Alfred okwa twikila ko ta ti: “Ongula yefiku la landula ko, ame naLeonard okwa li hatu kundafana Ombiibeli ngaashi hatu ningi alushe oshivike keshe, opo nee otwa li twa mona omulumenhu mule a fikama poshivelo. Okwa li omumwatate Brown. Okwa li a lenga oshili neenghono nokwa li a hala okuyandja oshipopiwa shomoipafi efiku la landula ko.” Moule woivike yonhumba, omumwatate Brown okwa li a yandja po oishangomwa aishe oyo a li a etelela. Diva okwa li a pewa omambo e dulife po 5 000, nomeni lefimbo lixupi okwa li a pumbwa vali omambo mahapu. Ashike omumwatate Brown ka li a shiivika e li omushingifi womambo. Momukokomoko wonghalamwenyo yaye aishe e li omupiya waJehova omuladi, okwa kala ha tofa mOmishangwa moipopiwa yaye, naasho osho sha ningifa ovanhu ve mu ifane Brown wOmbiibeli.

Obetel moMagdeburg mo 1920 nasha

MoGermany, ovamwatate ova li va tokola okutembula oshitaimbelewa osho sha li moBarmen, molwaashi osha li shinini neenghono, nova li yo va uda kutya etangakwaita laFrance ola li tali ka kwata ko diva oshilando osho. Ovakonakoni vOmbiibeli ova li va mona omatungo moMagdeburg oo a li ta wapalele oshinyanyangido shavo shoileshomwa. Mo 19 Juni, ovamwatate ova li va mana okupakela omashina okupilinda nosho yo oinima ikwao, nokutembukila koBetel ipe moMagdeburg. Efiku la landula ko, konima eshi eembelewa da kula da shiivifilwa kutya etembu ola pwa, moifokundaneki omwa li mwa ningwa eshiivifo kutya France okwa kwata ko oshilando shaBarmen. Ovamwatate ova li va pandula Jehova, eshi e va amena noku va kwafela.

George Young naSarah Ferguson (kolulyo) nosho yo omumwainakadona waSarah

MoBrazil, George Young, oo a kala ha i momalweendo mahapu, opo a tandavelife onghundana iwa, okwa li a dika po oshitaimbelewa shipe nokwa li a hovela okunyanyangida Oshungonangelo mOshiputu. Moule ashike weemwedi dinini, okwa li a yandja oishangomwa i dulife po 7 000. Sarah Ferguson okwa li a hafa neenghono, eshi omumwatate Young a li a talela po oukwaneumbo wavo. Okwa kala ha lesha Oshungonangelo okudja mo 1899, ashike ka li a dula okuliyapulila Jehova nokuninginifwa. Eemwedi dinini lwanima, omumwameme Ferguson novana vaye vane ova li va dula okukatuka onghatu oyo ya fimana.

“LONGELA KALUNGA NOULADI NOSHO YO NEHAFO”

Pexulilo lomudo, Oshungonangelo yo 15 Desemba 1923 oya li ya yelifa nghee omalunduluko e na sha nokwoongala kwavo, oukalele nosho yo oyoongalele ya kula ya kuma Ovakonakoni vOmbiibeli. Oya ti: “Osha yela kutya omaongalo oku na eitavelo la kola. Natu lilongekidileni okulonga oilonga ihapu nokutwikila okulongela Kalunga nouladi nosho yo nehafo momukokomoko womudo 1924.”

Omudo 1924 nao owa li utunhula neenghono kOvakonakoni vOmbiibeli. Ovamwatate vokObetel ova li tava longo oule weemwedi moStaten Island, osho sha li popepi neembelewa da kula moBrooklyn. Omatungo oo okwa li a pwa pehovelo lo 1924, nokwa kwafela mokuhanganifa ovamwatate nosho yo mokutandavelifa onghundana iwa meenghedi odo da li itadi shiiva nale.

Ongudu yovatungi moStaten Island

a Oko paife haka ifanwa Onghalamwenyo yopaKriste noilonga yokuudifa — Okafo kokulongifwa pokwoongala.