Kwenda ku nda-nda-nda yo zviri mukati

Kwenda ku bhokiso ro zviri mukati

1923—Zana ro Makore Rakhirira

1923—Zana ro Makore Rakhirira

TORRE de Vigia yo kutanga ya Janeiro yo gore ra 1923, nyamasi uno inozivika inga Murindiri, yakananga kuti “tinovetera kuti gore ra 1923 rive rinodakajisa.” “I makomborero makuru kuvhunja . . . vandhu vari kumbzinyirihwa ngo nyika ino kuti mukuvo waushoni uri kuviya.” Mukati mo gore ra 1923, vajiji vo Bhaibheri vakaita cinjo ngo pamusoro po manera avaiita musongano, basa rokucumaera no magungano. Zvese izvi zvakabesera kuti vave vakabatana.

MUSONGANO JAKABESERA HAMA KUTI JIENDERERE MBERI JAKABATANA

Bhuku ro ndumbo

Mu gore ra 1923, sangano rakaita cinjo jakabesera vajiji vo Bhaibheri kuti vaenderere mberi vakabatana pakunamata. Torre de Vigia yakatanga kubudisa masoko aidikana kujijwa pa sumana imwe nga imwe pa musongano, mukumbiro no kusimba Jehovha. Mukuengejera, vajiji vo Bhaibheri vakaimpirimiri karendariyo yainga no mavhesi aidikana kujijwa pamusongano wo pakati po sumana, vakabudisazve mumbo jaidikana kuimbhwa njiku imwe nga imwe pa jijo yo mundhu ega kana pajijo yo mbhuri.

Pamusongano uwu, vajiji vo Bhaibheri vainanga zvavaisongana nazvo mu basa ro “kucumaera,” kubonga Jehovha, kuimba no kuita mukumbiro. Hambzaji Evha vainga no makore anokwana kuita 15 avo vakabhabhatijwa mu gore ra 1923, vakati: “Kudari waida kunanga zviri zvese zvakakuitikira waidikana kumuka wonanga zviro zvakadari inga izvi, ‘Ndinoda kubonga mambo ngo zvese zvaushoni zvavakandiitira.’” Hama jimweni jaidakarira maningi kuita izvi. Hambzaji Evha vakaenderera mberi veciti: “Ndinoceukija kuti hama Godwin vainga no zvizinji maningi zvokubonga ndizvona mambo. Asi mukaji wavo paakazwisisa kuti hama yaingaro yeciitisa diviro yainga yotanga kunyangajwa, iyena wakakweva padoko nguvo yo mwamunewo wokama kuvereketa wotogara pasi.”

Kamwe pa mweji, musongano wo mukumbiro no kusimba Mwari, wainga no divi rinosisira maningi. Tecibhuya ngo pamusoro po musongano uwu waithwari mu ungano jese, Torre de Vigia yokutanga ya Abril yo gore ra 1923, yakati: “Divi ro musongano uwu raidikana kuva rokunanga zvakatiitikira mu basa ro kucumaera no kuvangisa hama. . . . Tinotenda kuti izvi zvinotibesera kuti tikwanise kwenderera mberi takabatana.”

Hama Charles Martin, vo ku Vancouver, Kanadha, vainga no makore anokwana kuita 19 pavakatanga kushanda inga (trabalhador de classe) rinozivika nyamasi inga mucumaeri, vakabesereka maningi ngo musongano iji. Kwavari musongano iji jaisisira maningi. Ivona vanoceukija kuti: “Ndipona pandakajijira ko vhaza yo kutanga zvandaidikana kubhuya pandaiguma pamusuvo wo mune wo muzi. Kazinji hama jainanga maningi zvaijiitikira pojainga jecicumaera. Zvondhozvo zvaindipa mazano no manera o ndaidikana kunanga no kuita kudari mundhu akazoramba masoko ataicumaera.”

BASA RO KUCUMAERA RAKABESERA HAMA NO HAMBZAJI KUTI JIENDERERE MBERI JAKABATANA

Bhorentim ro 1 ro mweji wa Maio wo 1923

Cimweni cakabesera kuti hama jienderere mberi jakabatana, jakava Njiku jo Basa. Mu njiku iji hama jaivangiswa kuti jibude jese mu basa ro kucumaera. Torre de Vigia yo kutanga ya Abril yo 1923, yakazivisa kudari: “Tinozova tese takabatana mu basa rondhoro . . . , Mu njiku yo cipiri yo mweji wa Maio wo 1923, yakasanwa inga njiku yo basa. Kuvhira wari, cipiri cokutanga co mweji umwe nga umwe cinozova njiku yo basa . . . Ungano yaidikana kubatikana mu basa pa njiku yondhoyo.”

Majaha aitobatikanavo mu basa ro kucumaera. Hambzaji Hazel Burford, vainga no makore anokwana kuita 16 pa mukuvo wondhowo vanoceukija kuti: “Bhoretim rainga no masoko o kucumaera ataidikana kudira mu musoro. a Inini na cekuru wangu taibatikana maningi mubasa ro kucumaera.” Asi hambzaji Hazel vakateverehwa ngo mundhu wavacaiveterepi. Ivona vakati: “Hama imweni yainga yaamusharuka aicaitendera kuti ndibhuye no vamweni nee padoko. Pamukuvo uwu, vamweni avacaizwisisa kuti vajiji vese vo Bhaibheri, kubatanijavo majaha no matombozana vaidikana kubatikana ngo basa iri ro kukuja Musiki wedu Mukuru.” (Nduyo 148:​12, 13) Asi hambzaji iyi aizivi kuramwa. Pejisire ivona vakazokurusari turma yocipiri yo Cikora co Giriyadhi vogajwa kushanda inga misiyonario ku Panamaa. Pejisire, hama jakazocinja mavonero avo ngo pamusoro po majaha aishanda mu basa rokucumaera.

MAGUNGANO AKABESERA KUTI HAMA JIENDERERE MBERI JAKABATANA

Magungano, akabesera maningi hama kuti jienderere mberi jakabatana. Magungano mazinji ainga no njiku jinosisira jo basa. Inga muezaniso, pa gungano rakaizwa ku Winnipeg Kanadha, vese vainga kondhoyo vakakokwa kuti vaende kocumaera mudhorobhemo, pa njiku iyi inosisira, njiku 31 ya Março. Njiku iyi yakazozivika inga njiku inosisira yokucumaera ku Winnipeg. Njiku jakadari inga iji jakabesera maningi kuti basa rienderere mberi. Mu njiku 5 ya Agosto, vandhu vanokhwedera kuita 7.000 vakavona gungano rimwenizve ku Winnipeg. Iri rakava gungano guru rakaithwa pamukuvo uwu wo ku Kanadha.

Gungano rimweni rinosisira maningi rakaithwa ngo vandhu va Jehovha mu gore ra 1923, rakaithwa ku Los Angelesl California, mu njiku 18-26 ja Agosto. Sumana nganani gungano iri ricito raithwa, majhorinari akazivisa ngo ciitiko ici nokutizve vajiji vo Bhaibheri vakakovanisa mukoka jinodarika 500.000. Maphepha aizivisa gungano iri, akanamwa pa karu huruwani no dokowani.

Gungano rakaithwa ngo vajiji vo Bhaibheri muna 1923 ku Los Angeles

Musabudu mu njiku 25 ya Agosto hama Rutherford vakaita hurukuru yainga no musoro waiti, “Mavhuta no Mbuji,” pa hurukuru iyi ivona vakanasa kusanangura kuti “mavhuta” i vandhu vakarurama vaizopona pasi pano mu paradhiso. Pavakapera kuita hurukuru iyi ivona vakazivisa ciziviso cainga no musoro waiti “Ngwajo.” Ciziviso ici, cainanga ngo pamusoro po magerejha o kunyepa, no kungwaja vaya vano mwoyo wakanaka kuti vabude mu “Bhabhironi Guru.” (Apokaripsi 18:​2, 4) Pakufamba ko nguva, vajiji vanovangisira vo Bhaibheri vaizokovanisa mamiriyoni o makhopi akaithwa o ciziviso cakaithwari.

“Itusu tinotenda kuti izvi zvinoita kuti tibatane no kuva phedo no phedo”

Pa njiku yo kupejisira yo gungano vandhu vanodarika 30.000, vakazwa hurukuro jakaizwa ndi hama Rutherford jainga no musoro waiti “Majinja Ese Akanasiririka Kuitira Armagedhoni, Asi Zviuru no Zviuru Zvo Vandhu Zviri Kupona Wari Azvicazofi.” Vecizviziva kuti vandhu vakawanda vaizoviya, vajiji vo Bhaibheri vakarugari ndau huru yainga yavha kuvakwa, yaizivikanwa inga Los Angeles Coliseum. Kuti vese vakwanise kupurukira hurukuru iyi, hama jakashandisa makuruna ainga mu ndau yavakaitiraro gungano. Vazinji vakakwanisa kuzwa hurukuru iyi payakarijwa mu radhiyo.

KUENGEJEKA KO BASA PASI PESE

Mu gore ra 1923, basa rokucumaera rakaengejeka maningi mu nyika yakadari inga Afrika, Europeya, Indiya, no Amerika dhu Sul. Ku Indiya, hama Joseph kusiyapo basi kutaja mukaji wavo no vana vanokwana kuita vatandhatu, vakabeseravo pakubudisa mabhuku ku ndimi yo Hindi, Tamil, Telugu, no Urdu.

Hama William R. Brown no mbhuri yavo

Ku Sera reyowa, hama Alfred Joseph na hama Leonard Blackman, vakatarira cine ro pasi pese Brooklyn Novha York, vecikumbira besero. Cikumbiro cavo cakadavihwa mu njiku 14 ya Abril yo 1923. Hama Alfred vakati: “Ngo musabudu cousiku kamare ,” “Ndakaashira shamadha yandacaiveterepi.” Ndakazwa izwi recinanga kudari: “Ndiwe wakatarira cine ro pasi pese wecikumbira besero?” Ivona vakati: “Hina ndini.” Hama yakafonaro yakananga kudari: “Ok, ndivona vakanditumira kuno.” Hama yakafonaya yainga William R. Brown. Ivona vainga vaguma usiku wondhowo kuvha ku Caribbean pamwepo no mukaji wavo Antonia no vana vavo vaviri vokaji, Louise na Lucy. Apazivi kupera mukuvo wakawanda, hama jakazivana na hama Brown no mbhuri yavo.

Hama Alfred vakaenderera mberi veciti: “Pa njiku yakatevera inini na Leonard takaenderera mberi teciita basa rataitaya, kubhuya ngo pamusoro po Bhaibheri. Ngo civhumbu, takavona mwanarume umweni wakareba maningi wakaima pamusuvo. Vainga hama William R. Brown. Ivona vaivangisira maningi mu cokwadi zvokuti pa njiku yakatevera vaida kuita hurukuru.” Pacito papera mweji umwe, hama Brown vakabudisa mabhuku ese avakaviya nawo. Apazivi kupera mukuvo wakareba, ivona vakaashirazve mabhuku anokwana kuita 5.000 asi ivona vaidazve mabhuku amweni. Asi hama Brown avazivi kuzivika inga mutengesi wo mabhuku. Pakuvangisira kwese kwavaiitari inga mushandiri wa Jehovha, ivona mukuvo wese vaishandisa Bhaibheri pamabhuyo avaiita, zvoita kuti ivona vazivike inga Bhaibheri Brown.

Bheteri ro Magdeburg mu gore ra 1920

Pamukuvo uwu, hama jakatema civaringo cokucinja Bheteri kuvha ku dhorobha ro Barmen, Germany kuenda kumweni ngokuti akucaingazve no ndau yaikwana vandhu vese. Cimwenizve, vainga vakazwa kuti masoca o Cifransa aizohwisa dhorobhero. Vajiji vo Bhaibheri vakazowana predhiyo jaushoni maningi jaizobesera kuti vakwanise kwenderera mberi veciita basa iri rokuimpirimiri mabhuku ku Magdeburg. Mu njiku 19 ya Julho, hama jainga japeja kurongeja kana kuronga mucini jese jokuimpirimiri kuti vakwanise kuthutha kuenda ku Bheteri imbza ku Magdeburg. Pa njiku yakatevera, cine ro pasi pese parakaziviswa ngo ndava yo kuthutha kwaingari kwaita hama kuenda ku Bheteri imbza, jhorinari jakazivisa kuti masoca o ku Fransa ainga anghwina kuenda kohwisa dhorobha ro Barmen. Zvakaitikari zvakavonesa kuno hama kuti Jehovha wainga ecivakomborera no kuvajivirira.

Hama George Young na hambzaji Sarah Ferguson (ngo kumuho) no hambzaji yavo

Ku Brazil hama George Young avo vakaita hwendo mu nyika jakawanda vecicumaera masoko akanaka, vakafunungura Bheteri imbza no kutanga kusanduja Murindiri ngo ciputukezi. Ivona vakakwanisa kukovanisa marevhista no maforiyeto anokwana kuita 7.000 pacizivi kupera mweji umwe. Asi kuguma kwavo Brazil kwakadakajisa maningi mbhuri ya Sarah Ferguson. Ivona vakatanga kuverenga Torre de Vigia mu gore ra 1899, asi vainga vacito vawana mukana wokukhombija pambhene kujipira kwavakaita ngo kubhahatijwa mukumwa. No papera mweji munganani, hambzaji Sara no vana vavo varongomuna vakazokwanisa kubhahatijwa.

“VANGISIRANYI PAKUSHANDIRA KWENYU JEHOVHA MAKADAKARA”

Kumbhiri ko gore rondhoro, Torre de Vigia yo 15 ya Dezembro wo 1923, yakananga kuti cinjo jakaithwa pa manera o kuita musongano, kucumaera no magungano akabesera kudini vajiji vo Bhaibheri payakati: “Zvakajeka kamare kuti ungano jakavanga maningi kudivi ro umwari . . . Tinodikana kuva takanasiririka kuti tienderere mberi tecivangisira kuti tishandire Mwari takadakara mu basa ro gore rinotevera ro 1924.”

Mu gore rakazotevera ro 1924, rakava rinosisira maningi kuno vajiji vo Bhaibheri. Hama jo ku Bheteri jakashanda ko mweji jakawanda pa basa iri ro kuvaka ku Bheteri ro Staten Island phedo no Bheteri ro Brooklyn. Basa iri rokuvaka rapera mu kutanga ko gore ra 1924, izvi zvakabesera kuti hama jive jakabatana no kuita kuti masoko akanaka aziviswe mu njira yaticaivetera.

Cikwata cokuvaka ku Staten Island

a Wari inozivika inga Co Kutarira zvo Musongano Upenyu no Mushando.