Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

1923: Leʼ xa ta sien jabile

1923: Leʼ xa ta sien jabile

XI LAJ yal li revista The Watch Tower ta 1 yuʼun enero ta 1923: «Oy kʼusi labal sba jmalaojtik chkʼot ta pasel li ta sjabilal 1923. Jaʼ jun mukʼta matanal ti xuʼ jcholbetik mantal li buchʼutik chat yoʼontonike xchiʼuk ti xkalbetik ti poʼot xa xtal kʼusitik lekike». Li vaʼ jabile, li Jchanolajeletik ta Vivliae oy kʼusitik la sjelik ta sventa ti kʼu yelan la stsob sbaike, ti kʼu yelan laj yetʼesik li asambleae xchiʼuk ti kʼu yelan la xcholik mantale. Jaʼ yuʼun, laj yichʼ ilel ti mas to tsobolik li steklumal Jeovae.

KOLTAATIK-O LI TSOBAJELETIKE

Jun kalendario ti yichʼoj tekstoetik ta Vivliae xchiʼuk snumeroal kʼejojetik

Li vaʼ jabile, li s-organisasion Jeovae oy kʼusitik la sjel sventa masuk to jmojuk xichʼik ta mukʼ Jeova li Jchanolajeletik ta Vivliae. Li revista The Watch Tower te lik lokʼuk mantaletik ti bu chchapbe smelolal li tekstoetik ta Vivlia ti chichʼ chanel jujun xemana li ta Reunión de Oración, Alabanza xchiʼuk Testimonioe. Jech xtok, la slokʼesik jun kalendario ti te yichʼoj tal li teksto sventa jujun xemanae xchiʼuk jun kʼejoj sventa skʼejintaik jujun kʼakʼal ta stukik o xchiʼuk yutsʼ yalalik kʼalal chchanunajike.

Kʼalal jaʼo li tsobajele, chalik «testimonio», jaʼ xkaltik, chalik kʼusi la snuptanik ta cholmantal, tstojbeik ta vokol Jeova, tskʼejintaik jun kʼejoj xchiʼuk tspasik orasion xtok. Li Eva Barney ti laj yichʼ voʼ ta 1923 kʼalal 15 toʼox sjabilale, xi laj yale: «Mi oy buchʼu tskʼan chal junuk stestimonioe, chvaʼi xchiʼuk xitik chale: ‹Oy ta koʼonton ta jtojbe ta vokol Kajvaltik li slekil yoʼonton yakʼoj ta ilel ta jtojolale. . .›». Junantike lek chaʼi chal stestimonioik. Xi chal li ermana Barneye: «Li kermanotik Godwin ti oy xa sjabilale lek tajek chaʼi stojbe ta vokol li Kajvaltike. Pe kʼalal chakʼ venta yajnil ti kʼu yelan tspas sat li buchʼu tsjelubtas tsobajel ta skoj ti jal xa laj yakʼ sloʼile, tsnitolanbe li yok sakoe, vaʼun chchoti».

Ta jujun tsobobbaile jun velta ta u tspasik jun tsobajel ti tsots skʼoplal li ta Reunión de Oración, Alabanza xchiʼuk Testimonioe. Li revista The Watch Tower ta 1 yuʼun avril ta 1923 chal li kʼusi te chichʼ pasele: «Oʼlol li tsobajele jaʼ sventa xalbeik skʼoplal cholmantal xchiʼuk tspatbeik yoʼonton li jcholmantaletike […]. La jnopkutik mi jech ta jpas jkotolkutike, mas to lek xil-o sbaik li ermanoetike».

Li Charles Martin ti jaʼ jun jcholmantal ti 19 sjabilal xchiʼuk ti te likem ta Vancouver (Canadá). La stabe tajek sbalil li tsobajeletik taje. Xi laj yale: «Te la jchan kʼuxi xuʼ jlikes jloʼil li ta naetike, yuʼun oy onoʼox buchʼu chal li kʼusitik la snuptan ta cholmantale. Taje jaʼ la skoltaun sventa jnaʼ kʼusi xuʼ xkal xchiʼuk kʼusi xuʼ jpas kʼalal oy buchʼu mu skʼan mantale».

KOLTAATIK-O LI CHOLMANTALE

Li foyeto Bulletin ta 1 yuʼun mayo ta 1923

Kʼalal la xcholik mantale, koltaatik-o sventa masuk to tsobolikuk li ermanoetike. Li revista The Watch Tower ta 1 yuʼun avril ta 1923 xi laj yale: «Sventa masuk to tsobolutik ta spasel li abtelale […], li ta martes 1 yuʼun mayo ta 1923 chijlokʼ jkotoltik ta cholmantal. Jaʼ jech ta jpastik jujun martes li ta slikeb jujun ue […]. Skʼan me xlokʼik ta cholmantal skotol li ermanoetik ta tsobobbaile».

La xcholik mantal ek li kerem tsebetike. Jun ermana ti Hazel Burford sbi ti 16 sjabilal li ta 1923, xi laj yale: «Li foyeto Bulletin te ta xal kʼu yelan skʼan jcholkutik mantal xchiʼuk skʼan jkomtsan ta jolkutik. a Li voʼon xchiʼuk jmukʼtote la jcholkutik mantal». Pe li Hazele oy buchʼu chibajesat, xi chal kaʼitike: «Jun ermano ti oy xa sjabilale muʼyuk lek chil ti jcholmantale, yuʼun li vaʼ kʼakʼale oy buchʼutik mu xaʼibeik smelolal ti skʼan xalbeik batel skʼoplal li Jpasvanej yuʼunik li kerem tsebetik eke» (Sal. 148:​12, 13). Pe li Hazele muʼyuk chibaj-o, yuʼun te van jayibuk jabil ta tsʼakale ay li ta xchibal Chanob vun ta Galaad xchiʼuk tun ta misionerail ta Panamá. Ta mas tsʼakale, li ermanoetik taje muʼyuk xa chopol laj yilik ti xcholik mantal li kerem tsebetike.

KOLTAATIK-O LI ASAMBLEAETIKE

Li asambleaetike koltaatik-o sventa masuk to tsobolik li ermanoetike. Li ta asambleaetik taje oy laj yichʼ cholel mantal jech kʼuchaʼal laj yichʼ pasel ta Winnipeg (Canadá). Li ta 31 yuʼun marsoe laj yalik ti xuʼ xcholik mantal li buchʼutik te oyik li ta asamblea ta Winnipeg. Lek kʼusitik kʼot ta pasel ti jech la xcholik mantale. Li ta yan asamblea ti te onoʼox laj yichʼ pasel ta 5 yuʼun agosto li vaʼ jabile, te van vukmil krixchanoetik la stsob sbaik. Jaʼ to sba velta ep la stsob sbaik li ta asamblea ta Canadae.

Li ta 18 kʼalal ta 26 yuʼun agosto ta 1923, laj yichʼ pasel jun asamblea ti toj tsots skʼoplal ta Los Ángeles (California). Laj yichʼ alel ta periodiko ti ch-echʼ asamblea xchiʼuk laj yakʼik mas ta 500 mil invitasionetik li ermanoetike. Jech xtok, laj yakʼik letreroetik ta karoetik ti bu chal kʼusi ora ch-echʼ li asambleae.

Asamblea ta 1923 ti la spasik li Jchanolajeletik ta Vivliae (Los Ángeles)

Li ta savado 25 yuʼun agosto, li ermano Rutherford la sjelubtas jun mantal ti xi sbie: «Chijetik xchiʼuk tentsunetik». Te laj yalbe skʼoplal ti chijetike jaʼik li buchʼutik lek stalelalik xchiʼuk ti liʼ chkuxiik ta balumil mi pasem xa ox ta paraisoe. Jech xtok, laj yetʼes jun mantal ti bu chal li kʼusi chopol tspasik li jecheʼ relijionetike xchiʼuk la stijbe yoʼonton krixchanoetik ti xchʼak sbaik lokʼel li ta «Mukʼta Babiloniae» (Apok. 18:​2, 4). Ta tsʼakale, la spasik imprimir jun tratado ti jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi laj yalbeik skʼoplal li ta asambleae. Vaʼun, la spukik ta spʼejel balumil li tratado taje.

«Mas to lek xil sbaik-o li ermanoetike»

Li slajeb kʼakʼal asambleae, mas ta 30 mil krixchanoetik laj yaʼiik li mantal laj yetʼes li ermano Rutherford ti xi sbie: «Skotol li jteklumetike chichʼik lajesel ta Armajedon, pe ta smiyonal noʼox li krixchanoetik ti kuxulik avie muʼyuk xa bu chchamik-o». Ta skoj ti snaʼojik ti ep tstsob sbaike, li ermanoetike la xchʼamunik li estadio Coliseo de Los Ángeles ti jaʼ to laj yichʼ pasele. Sventa lekuk xaʼiik mantal li buchʼutik te oyike, li ermanoetike jaʼ la stunesik li sonido te oy ta estadioe, yuʼun jaʼ mas lek. Jech xtok, epal krixchanoetik la xchikintaik ta radio li mantaletike.       

PUK BATEL TA SPʼEJEL BALUMIL

Li ta 1923, labal sba kʼu yelan laj yichʼ cholel mantal li ta África, Europa, India xchiʼuk ta Sudamericae. Li ta Indiae, li Adavimannathu Joseph ti nupunem xchiʼuk ti oy vakvoʼ xnichʼnabtake koltavan ta spasel li vunetik ta hindi, tamil, telugu xchiʼuk urdue.

William Brown xchiʼuk yutsʼ yalal

Li ta Sierra Leonae, li Alfred Joseph xchiʼuk li Leonard Blackman tsʼibajik batel ta smeʼ nail abtelal ta Brooklyn (Nueva York) sventa skʼanik koltael ta cholmantal. Takʼbatik tal ta 14 yuʼun avril ta 1923. Xi chal kaʼitik li Alfrede: «Li ta ikʼ osil savadoe oy buchʼu la skʼoponun talel». Xi albat talele: «¿Mi voʼot la tsʼibaj batel li ta Sociedad Watch Tower sventa xakʼan mas jcholmantaletike?». «Jaʼ», xi la stakʼ li Alfrede. Vaʼun, xi takʼbate: «Voʼon la stakikun talel». ¿Buchʼu ti kʼopoj tale? Jaʼ li William Brown. Li vaʼ kʼakʼale, jaʼo vulik ta Caribe xchiʼuk yajnil ti Antonia sbi xchiʼuk chaʼvoʼ xkʼox tsebetik ti Louise xchiʼuk Lucy sbie. Li ermanoetike laj yojtikinik noʼox li William xchiʼuk yutsʼ yalale.  

Xi to chal li Alfrede: «Ta yokʼomale, kʼalal jaʼo ta jchankutik Vivlia xchiʼuk li Leonard ti jech onoʼox ta jpaskutik jujun xemanae, te vaʼal kʼot jun natil vinik li ta stiʼ jnakutike, jaʼ li William Brown. Oy tajek ta yoʼonton li mantale, yuʼun tskʼan xa ox chetʼes jun mantal li ta yokʼomale». Kʼalal mu toʼox sta jun u skʼotele, li ermano Brown la spuk skotol li vunetik yichʼoj kʼotele. Ta tsʼakale, takbat tal voʼmil livroetik xchiʼuk laj to skʼan batel mas. Pe li krixchanoetike muʼyuk laj yalik ti jaʼ jun jchon livroe, yuʼun ti kʼu sjalil tun ta stojolal Jeovae jech-o la stunes Vivlia kʼalal chetʼes mantaletike. Jaʼ yuʼun, laj yichʼ ojtikinel kʼuchaʼal li buchʼu tstunes Vivliae.

Betel ta Magdeburgo ta sjabilaltik 1923

Li Betel ta Barmen (Alemania) mu xa x-ochik-o xchiʼuk li ta jteklume poʼot xa ox stsakatik ta kʼop yuʼun li soltaroetik ta Franciae. Li Jchanolajeletik ta Vivliae la staik jpʼej na ta Magdeburgo ti lek tajek sventa te spasik imprimir li vunetike. Li ta 19 yuʼun junioe, li ermanoetike la stsobik skotol li kʼusitik oy ta Betele. La stsobik xtok li kʼusitik oy ta imprentae. Vaʼun, batik li ta achʼ Betel ta Magdeburgoe. Kʼalal jun xa ox kʼakʼal yalojik batel ta smeʼ nail abtelal ti jelavik xa batel li ta achʼ Betele, jaʼo lokʼ ta periodiko ti ochik xa ox ta jteklum Barmen li soltaroetik ta Franciae. Li ermanoetike laj yakʼik venta ti akʼbatik bendision yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti chabiatike.

George Young xchiʼuk Sarah Ferguson (ta batsʼikʼob) xchiʼuk li xvixe

Li George Young la xchol mantal ta sjunul Brasil. Li ta lum taje te laj yichʼ vaʼanel li Betele, vaʼun te laj yichʼ lokʼesel ta portugués kʼop li revista The Watch Tower. Ta jayib noʼox ue spukoj xa ox mas ta vukmil vunetik. Koliyal ti kʼot ta Brasile, la stabe sbalil li Sarah Ferguson. Yuʼun leʼ xa ta 1899 tskʼel talel li revista The Watch Tower, pe muʼyuk yichʼoj-o voʼ. Kʼalal echʼ xa ox jayibuk u skʼotel li George Young, li Sarahe laj yichʼ voʼ xchiʼuk li chanvoʼ yalabtake.

«TA SJUNUL KOʼONTONTIK XIJTUN TA STOJOLAL DIOS XCHIʼUK JECH-O MUYUBAJKUTIK»

Li ta slajebaltik li vaʼ jabile, li revista The Watch Tower ta 15 yuʼun disiembre ta 1923 laj yal kʼusi sbalil la stabeik li kʼusitik laj yichʼ jelel ta tsobajeletik, ta cholmantal xchiʼuk li ta asambleaetike. Xi laj yal li revistae: «Lek xvinaj ti lek oy ta mantal li tsobobbailetike […]. Jlaptik li kabtejebtik ta mantale xchiʼuk jechuk-o ta sjunul koʼontontik xijtun ta stojolal Dios xchiʼuk jech-o muyubajkutik jaʼ to ti kʼuxi jtatik li sjabilal 1924».

Li Jchanolajeletik ta Vivliae tsots skʼoplal laj yilik li sjabilal 1924. Li ermanoetik ta smeʼ nail abtelale oy xa ox jayibuk u yakal ch-abtejik ta svaʼanel naetik li ta Staten Island ti nopol xkom ta smeʼ nail abtelale. Tsuts yuʼunik svaʼanel ta slikebaltik 1924. Li naetik taje koltavan sventa masuk to jmoj tsobol oyik li ermanoetike xchiʼuk ti xichʼuk cholel mantal ti bu muʼyuk toʼox kʼotemike.

Li buchʼutik yakal tsvaʼanik li naetik ta Staten Island

a Li avie ojtikinbil kʼuchaʼal Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Diose, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj.