Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

1923​—⁠Yaka 100 Yipiteyo

1923​—⁠Yaka 100 Yipiteyo

SANJA JA MLONDA ja Januwale 1, 1923 jasasile kuti, “Tukwembecheya kuti chakachi tichiŵe chakusangalasya mnope. Uli upile wetu wekulungwa kwasalila ŵandu ŵakutendeledwa yindu yangali chilungamo kuti ndaŵi jambone jisigele panandi kwika.” Chaka cha 1923 chaliji chakulimbikasya mnope kwa Ŵakulijiganya Baibulo pele masengo gawo gakulalichila gakamuchisye kuŵa ŵakamulana mnope.

MISONGANO JAKAMUCHISYE KUŴA ŴAKAMULANA MNOPE

Kalendala jakola malemba soni manambala ga nyimbo

M’chakachi, gulu jalinganyisye yindu yine yayakamuchisye kuti Ŵakulijiganya Baibulo aŵe ŵakamulana mnope. Kumbesi kwa wiki ŵatandite kusongana ni kukambilanaga malemba gagaliji mu Sanja ja Mlonda. Ŵapopelaga soni kwimbila yimpepe nyimbo syakumchimbichisya Yehofa. Ŵakulijiganya Baibulo ŵapulintagasoni kalendala jajakolaga lilemba lyakuti akambilaneje wiki jilijose. Nambosoni jakolaga nyimbo jaŵajimbaga pandaŵi jakulijiganya soni pakutenda kulambila kwapeŵasa.

Pamisongano jawo, Ŵakulijiganya Baibulo ŵasalaga yakusangalasya yaŵasimanaga nayo mu utumiki. Ŵasalagasoni ligongo lyakwe ŵamyamichilaga Yehofa, nambosoni ŵajimbaga nyimbo soni kupopela. Mlongo jwine lina lyakwe Eva Barney juŵabatisidwe mu 1923 ali akwete yaka 15 jwasasile kuti, “Naga ukusaka kupeleka ndemanga wajimaga ni kutanda kuŵecheta kuti, ‘Ngusaka kwayamichila Ambuje pa yindu yambone yosope yandendele.’ Jwakunonyelwa M’bale jwachikulile Godwin, ngwete yindu yejinji yangusaka kwayamichila Ambuje. Nambo ŵamkwakwe ŵa m’bale jwakupeleka ndemangajo pamanyilile kuti m’bale jwakutendesya msonganowo atumbile ni yaŵechete m’balejo, ŵawutaga chakuwala chakwe mwamti m’balejo jwatamaga pasi ni kuleka kuŵechetako.” Abale ni ŵaŵanonyelaga mnope kupeleka ndemanga.

Mpingo uliwose kamo pa mwesi wakolaga yakutendekwa yapadela mpela kupopela, kwimba nyimbo soni kupeleka ndemanga pamisongano. Sanja ja Mlonda ja Epulo 1, 1923 jasasile muwaŵelaga msonganowu. Sanjaji jatite, “Mbali jandanda ja msonganowu abale ni alongo ŵapelekaga ndemanga, kusala yindu yaŵasimanaga nayo mu utumiki soni kulimbikasyana. . . . Misonganoji jakamuchisyaga abale ni alongo kuŵa ŵakamulana mnope.”

M’bale Charles Martin juŵakwete yaka 19 juŵatamaga mu msinda wa Vancouver, ku Canada, jwapindwile mnope ni misonganoji. Jwalakwe jwatite, “Kumisonganoji ni kwanalijiganyisye yampaka mbechete pangulalichila ku nyumba ni nyumba. Mwamti abale ni alongo ŵane ŵasalaga yindu yaŵasimanaga nayo pakulalichila ku nyumba ni nyumba. Yaŵasalagayi yangamuchisye kumanyilila yampaka mbechete soni yampaka ndende pakwanga yiwusyo pandili mu utumiki.”

MASENGO GAKULALICHILA GAKAMUCHISYE KUŴA ŴAKAMULANA MNOPE

Kabuku ka Bulletin ka Meyi 1, 1923

“Masiku ga utumiki” abale ni alongo ŵakamulanaga mnope ligongo lyakwendela yalumo mu utumiki. Sanja ja Mlonda ja Epulo 1, 1923 jasasile kuti, “Tuli ŵakamulana mnope ligongo lya masengo gelega. . . . Lyaŵili pa 1 Meyi, 1923 lyasagulidwe kuŵa lisiku lyakwinjila mu utumiki. Kundanda kwa mwesi uliwose Lyaŵili abale ni alongo ŵajawulaga mu utumiki . . . Mwamti jwalijose jwasosekwaga kwinjila mu utumiki.”

Ŵakulijiganya Baibulo ŵachinyamata ŵakamulaga nawosoni masengo gakulalichila. Mlongo Hazel Burford juŵakwete yaka 16 jwasasile kuti, “Mu kabuku ka Bulletin ŵalembagamo yisyasyo ya kalalichile yatwasosekwaga kuti tuyijinjisye pamtima. a Unejo yimpepe ni anganga ŵangu twakamulaga nawo masengo gakulalichilaga mwakulimbichila.” Nambo m’bale jwine jwachikulile nganakamulanaga ni yaŵatendaga Mlongo Burford yimpepe ni anganga ŵakwe ŵakongwe pakwinjila mu utumiki. Mlongo Burford jwasasile kuti, “M’bale jwine jwachikulile jwaŵechete mwamachili kuti ŵanache tukalalichilaga nawo. Yaliji myoyo ligongo pandaŵijo abale ŵane nganapikanichisyaga ligongo lyakwe Ŵakulijiganya Baibulo wosope kupwatikapo ‘ŵachinyamata soni achakongwe’ ŵasosekwaga kujigala nawo mbali pakumchimbichisya Mkupanganya jwetu Jwamkulungwa.” (Sal. 148:​12, 13) Nambo chakusangalasya chaliji chakuti Mlongo Burford jwapitilisye kulalichila. Mwamti jwalakwe jwaŵilanjidwe kuti atende nawo majiganyo ga Sukulu ja Giliyadi kalasi nambala 2. Panyuma pakwe ŵamtumisye ku Panama mpela mmishonale. Kaneko abale ŵala ŵachenjile nganisyo syawo pangani jakuti ŵanache akalalichilaga nawo.

MISONGANO JACHIGAWO JAKAMUCHISYE KUŴA ŴAKAMULANA MNOPE

Misongano ja chigawo jakamuchisye abale ni alongo kuŵa ŵakamulana mnope. Misonganoji jakolagasoni masiku gakulalichila. Umo mwa misonganoji watendechele mumsinda wa Winnipeg m’chilambo cha Canada. Abale ni alongo ŵaŵayiche ku msonganowo ŵasalilidwe kuti pa 31 Malichi alalichile mwapadela mu msinda wa Winnipeg. Abale ni alongo ŵajinji ŵakamwile nawo masengo gakulalichilaga mwamti papali yakuyichisya yambone yejinji. Pa 5 Ogasiti, ŵandu chiŵandika 7,000 ŵatesile nawo msongano wa chigawo mumsinda wa Winnipeg. Chiŵalanjilochi chaliji chakwela mnope pa misongano josope jajaliji jili jitendekwe m’chilambocho mu yaka yeleyo.

Msongano wachigawo wa Mboni sya Yehofa wangaliŵalichika watendekwe pa 18 mpaka pa 26 Ogasiti mumsinda wa Los Angeles ku California. Mma wiki ga munyuma mkaniwutendekwe msonganowo, nyusipepala syakolaga mbali jakulondesya yayitendekwe pa msonganowo soni Ŵakulijiganya Baibulo ŵagaŵile tumapepala twakwaŵilanjila ŵandu ku msonganowo twakupunda 500,000. Nambosoni ŵaŵisile yikwangwani yakwaŵilanjila ŵandu ku msonganowo m’magalimoto ga ŵandu wamba soni ga abale ni alongo.

Msongano Wachigawo wa mu 1923 wa Ŵakulijiganya Baibulo ku Los Angeles

Lyakuŵeluka pa 25 Ogasiti, M’bale Rutherford jwaŵechete ngani ja mtwe wakuti “Ngondolo ni Mbusi,” paŵalondesisye mwakupikanika kuti “ngondolo” sikwimila ŵandu ŵakulungama ŵachachitama m’chilambo chapasi cha paladaiso. Nambosoni jwalakwe jwaŵechete ngani soni kuŵalanga chipepala chichakwete mtwe wakuti “Maloŵe Gakalamusya.” Chipepalachi chagajamwiche mwamachili madini ga Chiklistu gakuchilambo soni kwalimbikasya ŵandu ŵamitima jambone kuti alekangane ni “Babulo Jwamkulungwa.” (Chiw. 18:​2, 4) Ŵakulijiganya Baibulo ŵalipeleche mwakamulana pachilambo chosope kugaŵila yipepala yejinji ya mtwe wakuti “Maloŵe Gakalamusya.”

“Misonganoji jakamuchisyaga abale ni alongo kuŵa ŵakamulana mnope”

Palisiku lyakumalisya lya msonganowu ŵandu ŵakupunda 30,000, ŵampikene M’bale Rutherford ali mkuŵecheta ngani ja wosope ja mtwe wakuti “Mitundu Josope Chijisimane ni Alamagedo Nambo Ŵandu Ŵajinji Ŵakwete Umi Pandaŵi Ajino Ngasawasoni.” Pakuyiwona kuti pamsonganopa pachisimanikwa ŵandu ŵajinji, Ŵakulijiganya Baibulo ŵalinganyisye yakutenda lendi sitediyamu ja Los Angeles Coliseum. Ŵalinganyisyesoni yakukamulichisya masengo yakwechesya maloŵe ya pa sitediyamupa kuti jwalijose apikaneje yayiŵechetedwe. Nambo ŵajinji ŵapikanile msonganowu kupitila pa wayilesi.

KUKWELA KWACHIŴALANJILO

Mu chaka cha 1923, masengo gakulalichila gakamulidwe mnope ku Africa, Europe, India, soni ku South America. Ku India, M’bale A. J. Joseph, kupwatika pa udindo waŵakwete wakwasamalila ŵamkwakwe soni ŵanache ŵakwe 6, jwakamuchisyagasoni kugopolela mabuku m’chiŵecheto cha Chihindi, Chitamil, Chitelugu ni Chiurdu.

William R. Brown ni liŵasa lyakwe

Ku Sierra Leone, Ŵakulijiganya Baibulo Alfred Joseph ni Leonard Blackman ŵalembele abale ŵa kulikulu ku Brooklyn, New York, kuŵenda chikamuchisyo. Pa 14 Epulo, 1923, ŵajanjidwe. Alfred jwatite “Chilo cha Lyakuŵeluka line napochele foni mwangajembecheya.” Jwalakwe jwapikene maloŵe gagungumila kumwusya kuti, “Ana wawo ali mundu juŵaŵendile ŵakulalichila ku Watch Tower Society?” Alfred jwajanjile kuti “Elo.” Kaneko mundujo jwatite “Chambone, andumisye unejo.” Jweleju jwaliji M’bale William R. Brown. Jwaliji ali akopochele kumaloko yalumo ni ŵamkwakwe lina lyakwe Antonia pampepe ni ŵanache ŵakwe ŵaŵili ŵachakongwe, Louise ni Lucy. Jemanjaji ŵatyochelaga ku Caribbean. Mwachitema abale ŵalinganyisye yakuti alipochele liŵasali.

Alfred jwapitilisye kusala kuti, “Kundaŵi kwakwe, une ni Leonard tuli mkutenda lijiganyo lya Baibulo mpela mwandaŵi syosope M’bale Brown jwakopochele. Jwalakwe jwaliji jwakulipeleka mnope mwausimu mwamti jwaliji jwakusachilila kuŵecheta ngani ja wosope lisiku lyakuyichisya.” Mkaniwumale mwesi, M’bale Brown jwaliji ali amalisisye kugaŵila mabuku gosope giŵajigele. Jwapochelesoni mabuku gane 5,000, nambo nombe nago gamasile pa kandaŵi kamnono. Nambope atamose kuti yaliji myiyi, M’bale Brown nganamanyikaga kuti ali jwakusumisya mabuku. Jwalakwe jwalipelekaga mnope pakumtumichila Yehofa soni jwakamulichisyaga mnope masengo Baibulo pakuŵecheta ngani syakwe mwamti ŵandu ŵayikene pakumpa lina lyakuti Baibulo Brown.

Beteli ja Magdeburg mu yaka ya mma 1920

Nambo kaneko ofesi ja nyambi ja Germany jajaliji mu msinda wa Barmen, jasyungulilidwe ni ŵandu ŵajinji soni yaliji yakuti msindawu mpaka ujimuchilidwe ndaŵi jilijose ni chilambo cha France. Myoyo Ŵakulijiganya Baibulo ŵapatile nyumba mu msinda wa Magdeburg jijaliji jambone kukamulila masengo gakupulintila mabuku. Pa 19 Juni, abale ŵamalisisye kusamisya katundu soni kulinganya nyumbaji mwamti ŵasamile ku nyambi jasambanoji ku Magdeburg. Lisiku lilili lyele likulu lyetu lyamalisisye kusamichisya nyambiji ku Magdeburg, manyusipepala gapeleche chimanyisyo chakuti boma ja France jisumwile msinda wa Barmen. Mwamti abale ŵayiweni kuti kusama kwawo waliji upile soni umboni wakuti Yehofa akwachenjela ni kwalongolela.

George Young ali ni Sarah Ferguson (kumlyo) ni chemwali ŵakwe

Ku Brazil, George Young, juŵalipelekaga mnope pakulalichila ngani syambone jwalinganyisye yakuwugula nyambi jasambano ni kutanda koposya Sanja ja Mlonda m’Chipwitikisi. Mkanijimale myesi jakuŵalanjika, jwaliji ali agaŵile magasini soni tumabuku twakwana 7,000. Kwika kwakwe ku Brazil kwapeleche upile wekulungwa wa utumiki kwa Mlongo Sarah Ferguson. Jwalakwe jwaŵele ali mkuŵalanga Sanja ja Mlonda kutyochela mu 1899, nambo yamsawusyaga kuti alosye kulipeleka kwakwe mwa kubatisidwa. Panyuma pa myesi jakuŵalanjika, Mlongo Ferguson ni ŵanache ŵakwe mcheche ŵalipeleche ni kubatisidwa.

“TUMTUMICHILEJE MLUNGU MWAKULIPELEKA MNOPE SONI MWAKUSANGALALA”

Kumapeto kwa chakachi, Sanja ja Mlonda ja Disemba 15, 1923 jasasile umbone waŵapatile Ŵakulijiganya Baibulo ligongo lya kuchenga kwa misongano jampingo, misongano jekulungwakulungwa soni kulalichila. Sanjaji jatite, “Yili yangalajila kuwusya kuti . . . mipingo jilimbile mchikulupi . . . Kwende tulikosechelesye pakuwala yida yetu soni tuŵe ŵakusimichisya kwawula pasogolo m’chaka chakuyichisyachi. Tumtumichileje Mlungu mwakulipeleka mnope soni mwakusangalala.”

Chaka cha 1924 chaŵelesoni chakusangalalasya kwa Ŵakulijiganya Baibulo. Abale ku Beteli ŵakamulaga masengo gayakutaŵataŵa ku Staten Island lwalwaliji lutando lwamwana kutyochela ku likulu lyawo ku Brooklyn. Masengoga gamasile kundanda kwa chaka cha 1924, mwamti abaleŵa ŵatandite kamuchisya nawo pakulimbisya mkamulano wa abale ni alongo pachilambo chosope soni kukamula masengo gakulalichila ngani syambone mmatala gagawonekaga kuŵa gakusawusya.

Abale ni alongo ŵaŵakamulaga masengo ga yakutaŵataŵa ku Staten Island

a Apano tukusakakolanga kuti Utumiki ni Umi Wetu Wachiklistu—Pologalamu ja Misongano.