Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

LAHATSORATRA FIANARAN̈A 42

“Von̈ono Han̈araka Volan̈a” ma Anao?

“Von̈ono Han̈araka Volan̈a” ma Anao?

“Fahendrena baka an̈abo an̈y ... von̈ono han̈araka volan̈a.”​—JAK. 3:17.

HIRA 101 Miara-miasa sy Miray Saina

HO HITA ATO a

1. Nan̈ino mety ho sarotro amintsika man̈araka volan̈a?

 ANAO ma ndraikindraiky mahatsapa fa tsy mora man̈araka volan̈a? Nahatsapa karaha zen̈y koa Panjaka Davida. Zen̈y nahavy izy nivavaka karaha ty tamy Zan̈ahary: “Ataova raha hahavy zaho han̈iry han̈araka volan̈anao.” (Sal. 51:12) Davida tia Jehovah. Fa ndray zen̈y, ndraikindraiky hitany Davida tsy nora nan̈araka volan̈a. Atsika koa mety hahatsapa karaha zen̈y. Nan̈ino? Voanalohany, atsika tsy lavorary ke zatra mikomy. Faharoe, Satana tsy voly man̈ano raha hahavy atsika hikomy amy Jehovah ambaka nataony in̈y. (2 Kor. 11:3) Fahatelo, olo man̈odidin̈y atsika manan̈a toetsain̈y tsy tia man̈araka volan̈a. Izio ‘toetsain̈y manjaka amy zioty amy zanakany fikomian̈a.’ (Efes. 2:2) Ke baka hahavitantsika han̈araka volan̈a Jehovah ndreky ninolo aby namiany fahifan̈a io, atsika tsy maintsy miady mare amy tsy fahalavorarian̈antsika, baka io mifen̈y mare manohitry Devoly ndreky donia ty.

2. Ino ma dikany “von̈ono han̈araka volan̈a” zen̈y? (Jakoba 3:17)

2 Vakia Jakoba 3:17. Jakoba panoratra Baiboly nivolan̈a fa olo hendry zen̈y “von̈ono han̈araka volan̈a.” Ino ma dikanizen̈y? Atsika tôkony ho von̈ono ndreky han̈iry han̈araka volan̈anolo aby namezany Jehovah fahifan̈a aby io. Kanefa tsy tiany Jehovah han̈araka volan̈andro atsika izikoa iro man̈iraka atsika han̈ano raha tsy mifan̈araka amy didinany.​—Asa. 4:18-20.

3. Nan̈ino tiany Jehovah atsika man̈araka volan̈anolo aby manan̈a fahifan̈a amintsika?

3 Mety hitantsika moramora man̈araka volan̈a Jehovah tozay ninolombelon̈o. Raha ny marin̈y, tsisy tsin̈iny foeky toromariky baka amy Jehovah. (Sal. 19:7) Fa tsy karaha zen̈y ndraiky olombelon̈o manan̈a fahifan̈a, karaha ataony raimandreny, manampahifan̈a, na koa antipan̈ahy. Iro baka tsy lavorary. Fa ndray zen̈y, iro samby namezany Babantsika andan̈itry an̈y fahifan̈a. (Ohab. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Pet. 2:13, 14) Ke izikoa atsika man̈araka volan̈andro, atsika man̈araka volan̈a Jehovah koa. Alo atsika handiniky akory mety han̈arehantsika volan̈anolo aby namezany Jehovah fahifan̈a aby io, nata ndraikindraiky hitantsika sarotro man̈eky ndreky man̈araka toromariky baka amindro.

AREHA VOLAN̈A RAIMANDRENINAO

4. Nan̈ino maro tsaiky tsy man̈araka volan̈a raimandreny?

4 Ankamarozany tanora amy zioty ‘tsy man̈aja raimandreny.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ino mahavy zen̈y? Misy raimandreny sasany man̈ano raha mifanohitry amy raha volan̈indro amy zanakandro. Hitany tsaiky aby io tsy rariny raha zen̈y. Sasany ndraiky mahita fa torohevitry amezany raimandrenindro iro io efa lany daty, tsy mahomby, na mentitry loatra. Izikoa anao tanora, anao ma efa navy nahatsapa karaha zen̈y? Maro tanora mahita fa sarotro man̈araka didiny Jehovah ty: “Areha volan̈a raimandreninaro mifan̈araka amy sitrapony Tompo, fotony marin̈y zen̈y.” (Efes. 6:1) Ino raha han̈ampy anao hahavita zen̈y?

5. Nan̈ino Jesosy modely farany tsara amy fan̈arehan̈a volan̈a raimandreny? (Lioka 2:46-52)

5 Anao afaka mangala tahaka Jesosy fotony izy modely farany tsara amy fan̈arehan̈a volan̈a. (1 Pet. 2:21-24) Raimandreninany tsy lavorary, fa izy ndraiky lavorary. Ndray zen̈y, Jesosy nan̈aja raimandreninany fo nata iro nan̈ano raha tsy nety ndreky tsy ten̈a nahazo raha volan̈iny ndraikindraiky. (Eks. 20:12) Mba diniha hely baka raha nandalo tamy Jesosy taminizy 12 taon̈o. (Vakia Lioka 2:46-52.) Izy nadin̈any raimandreninany ta Jerosalema. Andraikitriny Josefa ndreky Maria nangala antoko fa zanakandro jiaby niaraka nody tamindro koa fa vita fety. Izikoa Jesosy fa hitany Josefa ndreky Maria, izy nisihany Maria fotony nidoko ta Jerosalema. Jesosy afaka nivolan̈a fa tsy rariny izy natao karaha zen̈y. Fa izy nan̈ano valinteny tsotra sady tampan̈ajan̈a mare. Ndray zen̈y, ‘tsy ten̈a azony’ Josefa ndreky Maria ‘raha tiany volan̈iny.’ Jesosy ndraiky mbala ‘nan̈araka volan̈andro fo.’

6-7. Ino raha han̈ampy tsaiky na tanora han̈araka volan̈a raimandrenindro?

6 Hitanao sarotro ma man̈araka volan̈any raimandreninao izikoa iro man̈ano raha tsy mety na tsy ten̈a mahazo raha tianao volan̈iny? Ino basy raha afaka han̈ampy anao? Voanalohany, iritrireta ino raha tsapany Jehovah. Baiboly mivolan̈a fa ‘tiany Tompo’ mare anao man̈araka volan̈any raimandreninao. (Kol. 3:20) Hainy Jehovah fa raimandreninao ndraikindraiky mety tsy ten̈a mahazo raha tianao volan̈iny na iro mety han̈ano fitsipiky sarotro arehan̈a. Kanefa izikoa anao man̈araka volan̈andro fo, Jehovah ho ravoravo aminao.

7 Faharoe, iritrireta akory tsapany raimandreninao. Izikoa anao man̈araka volan̈andro, iro ho ravoravo aminao salakady hahaihatoky anao fo. (Ohab. 23:22-25) Anaro koa hahaihifandray ampô fo. Karaha ty ho Alexandre baka Belziky: “Zaho koa fa nanomboko nan̈araka volan̈aniry olobeko nanjary nahainifandray fo zahay sady sambatra.” b Fahatelo, iritrireta nan̈ino mahatsara anao afara an̈y man̈araka volan̈any olobenao. Karaha ty nivolan̈iny Paulo mipetraka a Brezily: “Fahazarako nan̈araka volan̈any raimandreniko nan̈ampy zaho hahavita han̈araka volan̈any Jehovah ndreky ninolo hafa manan̈a fahifan̈a.” Ambarany Baiboly mazava tsara ino antony maventy tôkony han̈arehanao volan̈any raimandreninao. Karaha ty ho izy: “Baka anao hahita hatsaran̈a, ndreky ho ela velon̈o ambony tany.”​—Efes. 6:2, 3.

8. Nan̈ino tanora maro mifidy han̈araka volan̈a raimandrenindro?

8 Maro tanora nahita fa mahazo hatsaran̈a iro koa fa man̈araka volan̈a. Karaha zen̈y iziô Luiza baka Brezily. Tsy nazava taminany foeky tamy voanalohany nan̈ino izy mbala tsy nambela hahazo telefony. Hitany baka fa maro tsaiky mitovy taon̈o aminany efa misy telefony. Fa baka tio, tsapany Luiza fa raimandreninany tihiaro izy. Ho izy: “Hitako fa man̈araka volan̈a raimandreny zen̈y tsy raha mamehifehy fa ten̈a miaro.” Elizabeth ndraiky tanora baka Etazonỳ. Mbala sarotro be aminany man̈araka volan̈aniry olobeny ndraikindraiky. Karaha ty ho izy: “Izikoa tsy ten̈a mazava aminaka tsarabe nan̈ino raimandreniko man̈ano fitsipiky araiky, mimpody alaiko onon̈o fa efa nisy fotoan̈a fitsipikindro aby io niaro zaho.” Monica ranabavy mipetraka an Arménie koa mivolan̈a fa tsara fo vokany izikoa izy fa man̈araka volan̈any raimandreniny, fa tsy karaha zen̈y ndraiky izikoa izy tsy man̈araka volan̈andro.

AREHA VOLAN̈ANY “MANAMPAHIFAN̈A”

9. Ino raha tsapanolo maro momba fan̈arehan̈a lalàn̈a?

9 Maro olo man̈eky fa atsika mila iro “manampahifan̈a” aby io ndreky tôkony han̈araka, farafaharatsiny, sasantsasany amy lalàn̈a apetrakandro. (Rom. 13:1) Kanefa iro olo aby zen̈y mety tsy han̈araka lalàn̈a tsy tiandro na hitandro tsy rariny. Ohatra, mikasiky fan̈ifan̈a latety. Amy faritry araiky an Eropy an̈y, maro olo nieritreritry fa “mety tsy man̈efa latety anao izikoa hitanao tsy rariny izio.” Zen̈y mahavy olo amy tany io tsy man̈efa latety jiaby takiny fanjakan̈a.

Ino raha ianarantsika baka amy Josefa ndreky Maria momba fan̈arehan̈a volan̈a? (Zahava fehintsoratra 10-12) c

10. Izikoa misy lalàn̈a tsy tiantsika, nan̈ino izio tôkony harehantsika fo?

10 Baiboly man̈ambara fa iro fitondrampanjakan̈a aby io mahavy jaly, avio iro io ambany fahifan̈any Satana sady efa tsy ho ela ho ravan̈a. (Sal. 110:5, 6; Mpito. 8:9; Lioka 4:5, 6) Baiboly koa mivolan̈a amintsika fa “lan̈iany manohitry fahifan̈a, manohitry lamin̈y napetraka Zan̈ahary.” Amy zioty, Jehovah mbala man̈ambela iro manampahifan̈a aby io hitondra baka hampisy filaminan̈a. Ke tiany Jehovah atsika han̈araka volan̈andro. Dikanizen̈y, mila ‘ifaintsika amindro jiaby raha tôkony hifain̈y amindro’, tafiditry amy zen̈y latety, fan̈ajan̈a, avio fan̈arehan̈a volan̈a. (Rom. 13:1-7) Mety misy lalàn̈a hitantsika karaha tsy mety, tsy rariny, na sarotro arehan̈a fotony mandany vola loatra. Fa ndray zen̈y, izikoa manampahifan̈a aby io mbala tsy man̈iraka atsika han̈ano raha mifanohitry amy didiny Jehovah, atsika man̈araka volan̈andro fo fotony zen̈y irahiny Jehovah ataontsika.​—Asa. 5:29.

11-12. Karakory nataony Josefa ndreky Maria nan̈aboaka fa iro nan̈araka lalàn̈a, avio ino vokanizen̈y? (Lioka 2:1-6) (Zahava koa sary.)

11 Atsika afaka mangala fianaran̈a baka aminy ohatrany Josefa ndreky Maria. Iro von̈ono fo nan̈araka volan̈any manampahifan̈a ndray tsy nora. (Vakia Lioka 2:1-6.) Tamy kibony Maria sivy fanjava tio, nisy raha sarotro mare nirahiny fanjakan̈a hataondro. Aogosto pitondra fanjakan̈a romanin̈y nan̈aboaka lalàn̈a fa olo jiaby mila mandeha misoratra an̈aran̈a amy tany faviany. Ke Josefa ndreky Maria tsy maintsy nandeha ta Betlehema. Izio lalan̈a 150 kilometara mamakivaky bongo, sady manonga mijotso. Sarotro mare dia io, intsaka eky tamy Maria. Iro fivadiany mety niasaloha momba fahasalaman̈any Maria ndreky tsaiky tan̈aty kibonany. Akory eky izikoa tsaiky io teraka tamy lalan̈a? Tsaiky io kony araiky hanjary Mesia in̈y e! Zen̈y ma afaka nataondro fialantsin̈y tsy han̈arehan̈a volan̈any manampahifan̈a?

12 Ndray tio raha aby nety nampiasaloha Josefa ndreky Maria, iro nan̈araka lalàn̈a fo. Nitahiny Jehovah iro fotony nan̈araka volan̈a. Maria tody soamantsara ta Betlehema. Izy niteraka tsaiky salama tsara avio nan̈ampy tamy fan̈atantirahan̈a faminanian̈any Baiboly.​—Mika 5:2.

13. Izikoa atsika man̈araka lalàn̈a, ino vokanizen̈y amindro rahalahintsika aby io?

13 Izikoa atsika man̈araka volan̈any manampahifan̈a, samby hahazo hatsaran̈a aby na atsika na olo hafa. Ohatra, atsika tsy avoa sazy pavoa olo tsy man̈araka lalàn̈a. (Rom. 13:4) Atsika izikoa man̈araka volan̈any manampahifan̈a, ho hitandro fa Vavolombelon̈o Jehovah olo man̈aradalàn̈a. Efa taon̈o maro loso, ohatra, ta Nizeria tan̈y, nisy maramila niditry tamy Tran̈o Fivorian̈a kanefa fivorian̈a taminio mbala nandeha. Iro nitady olo tsy nan̈eky han̈efa latety. Fa iro maramila aby io nirahiny sefondro niboaka, ho izy: “Iro Vavolombelon̈o Jehovah aby io tsiary tsy nan̈efa latety.” Isaka anao man̈araka lalàn̈a, anao afaka miaro lazany vahoakany Jehovah. Andra araiky an̈y, laza tsara anan̈antsika io mety hiaro piaramanompo aminao.​—Mat. 5:16.

14. Ino raha nan̈ampy ranabavy araiky ho ‘von̈ono han̈araka volan̈any’ manampahifan̈a?

14 Ndray zen̈y, mety hisy fotoan̈a atsika tsy tihan̈araka volan̈any manampahifan̈a. Niaiky karaha ty, ohatra, Ranabavy Joanna baka Etazonỳ: “Sarotro mare taminaka nan̈araka volan̈any manampahifan̈a fotony nisy sasany taminiry havako nijaly mare baka tamy tsy rariny nataondro.” Fa Joanna tapakevitry han̈ova toetsain̈inany. Ino raha nataony? Voanalohany, izy voly namaky vaovao taminy Internet nikoran̈a raha ratsy momba iro manampahifan̈a aby io. (Ohab. 20:3) Faharoe, izy nivavaka baka Jehovah han̈ampy izy hatoky Izy fa tsy han̈anten̈a fiovan̈a amy fitondrasan̈anolombelon̈o. (Sal. 9:9, 10) Fahatelo, izy namaky lahatsoratra amy boky ndreky gazetintsika mikoran̈a mikasiky tsy fan̈anaovan̈a politiky. (Jaona 17:16) Amy zioty, Joanna mivolan̈a fa loso milamintsain̈y ndreky afapo fo izy fotony man̈aja manampahifan̈a ndreky man̈araka volan̈andro.

AREHA TOROMARIKY BAKA AMY FANDAMINAN̈A JEHOVAH

15. Nan̈ino mety ho sarotro amintsika ndraikindraiky han̈araka toromariky baka amy fandaminan̈a Jehovah?

15 Jehovah man̈iraka atsika ‘han̈araka volan̈andro mitariky’ an̈ivony fiangonan̈a. (Heb. 13:17) Marin̈y fa Jesosy Pitariky atsika io lavorary, fa iro rahalahy nitindreny hitariky atsika aby io ndraiky tsy lavorary. Mety ho sarotro amintsika han̈araka volan̈andro io, intsaka eky izikoa iro man̈iraka atsika han̈ano raha tsy tiantsika hatao. Navy nisy fotoan̈a apostoly Petera nisalasala han̈araka volan̈a, tamy voanalohany. Nisy anjely nan̈iraka izy nihina biby nivolan̈iny Lalàn̈any Mosesy fa maloto. Intelo aby Petera tsy nan̈eky han̈ano zen̈y. (Asa. 10:9-16) Nan̈ino? Hafahafa taminany baka toromariky vaovao io. Izio nifanohitry tamy raha efa nahazatra izy rango zay. Ndray volan̈any anjely lavorary fo efa hitany Petera sarotro arehan̈a, ke tsy mahagaga foeky izikoa sarotro amintsika koa ndraikindraiky man̈araka toromariky baka amy lelahy tsy lavorary.

16. Ndray hitany apostoly Paoly tsy rariny toromariky nazony, ino raha nataony? (Asan’ny Apostoly 21:23, 24, 26)

16 Apostoly Paoly “von̈ono han̈araka volan̈a” fo ndray hitany tsy rariny toromariky namian̈a izy ndraikindraiky. Nisy fotoan̈a, iro Kristianin̈y jiosy aby io naharen̈y tsaho momba Paoly, nivolan̈a fa izy tsy nan̈aja Lalàn̈any Mosesy sady nampianatra olo tsy han̈araka izio koa. (Asa. 21:21) Ke iro antipan̈ahy ta Jerosalema tao nan̈iraka Paoly hitondra lelahy efatra amy tempoly an̈y ndreky han̈adio ain̈inany mifan̈araka amy raha takiny Lalàn̈a, amy zen̈y hita fa izy nan̈aja Lalàn̈a. Kanefa hainy Paoly fa Kristianin̈y efa tsy ambaniny Lalàn̈any Mosesy eky. Salakady tsisy raha ratsy koa nataony. Fa ndray zen̈y, Paoly direkty nan̈araka toromariky namiandro izy. Ke ‘amarainizin̈y nindesiny iro lelahy aby io avio izy nan̈adio ain̈inany niaraka tamindro nifan̈araka tamy raha nitakiny Lalàn̈a.’ (Vakia Asan’ny Apostoly 21:23, 24, 26.) Nampisy firaisantsain̈y fan̈arehany Paoly toromariky in̈y.​—Rom. 14:19, 21.

17. Ino raha ianaranao baka amy raha niain̈any Stéphanie?

17 Tsy nora tamy Ranabavy Stéphanie nan̈araka fanapahankevitry araiky nataony birony sampan̈a. Ravoravo izy ndreky vadiny nanompo taminy antokopitory mampiasa teny vahiny. Fa baka tio, nifoan̈any birony sampan̈a antokopitory nisy iro io, ke iro fivadiany voatendry himpody tamy fiangonan̈a nampiasa volan̈andro. “Zaho tsy ravoravo foeky”, ho Stéphanie. “Zaho mahita fa efa tsy maro eky olo mbala mila ampian̈a amy faritany mampiasa volan̈anay.” Fa ndray tio zen̈y, izy nanapakevitry han̈araka toromariky vaovao io. Ho izy: “Tafara tatỳ, hitako fa kaiky nety tsarabe fanapahankevitrindro rahalahy aby io. Naro tamindro piaramanompo tamy fiangonan̈anay vaovao io tsisy havan̈a tan̈aty fandaminan̈a, ke zahay nanjary fianakavian̈andro ndreky nankahery iro. Zaho mampianatra rahavavy araiky nimpody nitory. Amy zioty koa loso manan̈a fotoan̈a ampy tsarabe zaho han̈anaovan̈a fianaran̈a manokan̈a.” Karaha ty koa ho izy: “Madio tsara eritreritrinaka mahay fa zaho nan̈ano ny farany tsara vitako han̈arehan̈a toromariky.”

18. Ino hatsaran̈a azontsika baka amy fan̈arehan̈a volan̈a?

18 Atsika afaka mianatra man̈araka volan̈a. Jesosy ‘nianatra nan̈araka volan̈a baka tamy raha niaretany.’ (Heb. 5:8) Karaha Jesosy, ndraikindraiky atsika mianatra man̈araka volan̈a izikoa fa misy raha sarotro miboaka. Tamy somilany valan̈aretin̈y COVID-19 in̈y, ohatra, atsika tsy nimboan̈a nivory tamy Tran̈o Fivorian̈a ndreky nitory isaka tran̈o. Mety tsy nora taminao nan̈araka toromariky aby zen̈y, sa tsy zen̈y? Kanefa fan̈arehanao iro io niaro anao ndreky nan̈ampy fiangonan̈a hiray sain̈y avio namparavoravo Jehovah. Atsika jiaby zioty efa pare han̈araka zay toromariky ho azontsika amy fahorian̈a be. Izio mety iankin̈any fahin̈anantsika!​—Joba 36:11.

19. Nan̈ino anao tihan̈araka volan̈a?

19 Hitantsika tio fa maro hatsaran̈a azontsika izikoa atsika man̈araka volan̈a. Fa antony voanalohany mahavy atsika man̈araka volan̈a Jehovah, atsika tia izy ndreky tihamparavoravo izy. (1 Jaona 5:3) Tsy honohono ho voavalintsika foeky raha jiaby nataony Jehovah tamintsika. (Sal. 116:12) Fa atsika ndraiky afaka man̈araka volan̈anany ndreky volan̈anolo aby manan̈a fahifan̈a amintsika. Izikoa atsika man̈araka volan̈a, aboakantsika fa atsika misy jery. Ke olo karaha zen̈y mamparavoravo fony Jehovah.​—Ohab. 27:11.

HIRA 89 Izay Mihaino sy Mankatò dia Hotahina Tokoa

a Atsika tsy lavorary ke ndraikindraiky mety ho sarotro amintsika han̈araka volan̈a, nata olo man̈amia toromariky io manan̈a fahifan̈a han̈ano zen̈y. Hidinihintsika amy lahatsoratra ty ino hatsaran̈a azontsika izikoa man̈araka volan̈any raimandrenintsika, “manampahifan̈a”, baka io iro rahalahy mitariky an̈ivony fiangonan̈a.

b Izikoa anao tihahita sosokevitry mikasiky akory atao mikoran̈a amy raimandreninao momba fitsipiky hitanao sarotro arehan̈a, zahava amy jw.org ao lahatsoratra “Ahoana no Hilazako Amin’i Dada sy Neny hoe Tsy Rariny ny Fitsipika Apetrany?

c FAN̈AZAVAN̈A SARY: Josefa ndreky Maria nan̈araka didiny Kaisara man̈iraka olo handeha hanoratra an̈aran̈a a Betlehema. Amy zioty koa Kristianin̈y man̈araka lalàn̈a amezany “manampahifan̈a” momba fan̈ifan̈a latety ndreky toromariky momba fahasalaman̈a avio lalàn̈a mifehy fandihanan̈a amy lalabe.