Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 43

‘E Ma Ha Nɛ O He Maa Wa’—Ngɛ Mɛni Blɔ Nɔ?

‘E Ma Ha Nɛ O He Maa Wa’—Ngɛ Mɛni Blɔ Nɔ?

“[‘Yehowa] ma ha nɛ o he maa wa, e ma ha nɛ o maa pi si wawɛɛ.’—1 PET. 5:10.

LA 38 E Maa Waje Mo

NƆ́ NƐ WA MAA KASE a

1. Mɛni blɔ nɔ Mawu gu kɛ wo e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ nɛ a hi si blema a he wami?

 MAWU MUNYU ɔ pɔɔ nyumuhi anɔkualetsɛmɛ kalemi kaa nihi nɛ a ngɛ kã. Se pi be fɛɛ be nɛ a nyɛɔ nɛ a peeɔ kã. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, be komɛ ɔ, Matsɛ David nuɔ he kaa e ji katsɛ, nɛ ‘e he wa kaa yoku.’ Se ngɛ be kpahi a mi hu ɔ, e nuɔ he kaa e gbɔjɔ, nɛ ‘e yeɔ gbeye.’ (La 30:7) Mawu mumi ɔ ha Samson he wami wawɛɛ. Se e yɔse kaa ke Mawu yi bua lɛ kɛ e mumi ɔ, jinɛ e ‘maa hi kaa bɔ nɛ nɔmlɔ adesa fɛɛ nɔmlɔ adesa ngɛ ɔ.’ (Many. 14:​5, 6; 16:17) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa ji nɔ nɛ ha nɛ nyumuhi anɔkualetsɛmɛ nɛ ɔmɛ ná he wami kaa jã a nɛ.

2. Mɛni he je nɛ bɔfo Paulo de ke, ke e gbɔjɔ ɔ, kɛkɛ e ná he wami ɔ? (2 Korinto Bi 12:​9, 10)

2 Bɔfo Paulo kplɛɛ nɔ kaa lɛ hu e hia he wami nɛ je Yehowa ngɔ. (Kane 2 Korinto Bi 12:​9, 10.) Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ wa ti ni komɛ wa blɔ fa mi ɔ, hiɔ hao Paulo hu wawɛɛ. (Gal. 4:​13, 14) Be komɛ hu ɔ, e he wa ha lɛ kaa e maa pee nɔ́ nɛ da. (Rom. 7:​18, 19) Be komɛ a mi hu ɔ, e haoɔ ngɛ nɔ́ nɛ ma nyɛ maa ba e nɔ ɔ he. (2 Kor. 1:​8, 9) Se ngɛ enɛ ɔmɛ tsuo se ɔ, ke Paulo gbɔjɔ ɔ, e náa he wami. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Yehowa ha lɛ he wami nɛ e hia a, konɛ e nyɛ nɛ e da nyagbahi nɛ e kɛ kpeɔ ɔ a nya.

3. Mɛni sane bimihi a he nɛ wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

3 Yehowa wo si kaa e ma ha wɔ hu he wami konɛ wa fĩ si ngɛ nyagbahi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ mi. (1 Pet. 5:10) Se wa be nyɛe maa hyɛ blɔ kaa Yehowa maa ye bua wɔ ke wa pee we wa blɔ fa mi nɔ́ ngɛ wa nyagba amɛ a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɔɔ lɛ kaa nɔ ko ha mo niye ní. Loko o ma ná he wami nɛ ngɛ niye ní ɔ mi ɔ, ja mo nitsɛ o ye ní ɔ. Jã kɛ̃ nɛ Yehowa pee klaalo kaa e ma ha wɔ he wami nɛ wa hia, se e ma bi nɛ wɔ nitsɛmɛ waa pee wa blɔ fa mi nɔ́. Mɛni nɛ Yehowa pee konɛ e ye bua wɔ nɛ wa he nɛ wa ngɛ mumi mi? Nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ Yehowa nɛ ha wɔ he wami? Loko wa ma ná heto kɛ ha sane bimi nɛ ɔmɛ ɔ, wa ma susu blɔ nɔ nɛ Yehowa gu kɛ ye bua nihi etɛ komɛ nɛ a ngma a he sane ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ a he. Mɛ ji, gbalɔ Yona, Maria nɛ ji Yesu mami, kɛ bɔfo Paulo. Jehanɛ hu ɔ, wa maa hyɛ blɔ nɔ nɛ Yehowa guɔ kɛ woɔ e sɔmɔli anɔkualetsɛmɛ he wami ha mwɔnɛ ɔ, kaa bɔ nɛ e pee blema a.

SƆLEMI KƐ NÍ KASEMI MAA YE BUA MO NƐ O FĨ SI

4. Mɛni blɔ nɔ Yehowa ma nyɛ maa gu kɛ ha wɔ he wami?

4 Ke wa sɔle kɛ ha Yehowa a, e maa ye bua wɔ konɛ wa fĩ si. Yehowa ma ha wa sɔlemi ɔ heto nɛ e ma ha wɔ “he wami nɛ pe adesahi a nɔ́.” (2 Kor. 4:7) Jehanɛ hu ɔ, ke wa kane Mawu Munyu ɔ nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ, Yehowa ma nyɛ maa gu lɔ ɔ nɔ kɛ wo wɔ he wami. (La 86:11) Yehowa munyu nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ “ngɛ he wami.” (Heb. 4:12) Ke wa sɔleɔ ha Yehowa nɛ wa kaneɔ e Munyu ɔ, e ma ha wɔ he wami nɛ wa hia a, konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si nɛ waa kɛ bua jɔmi nɛ sɔmɔ lɛ, loo wa tsu ní tsumi ko nɛ he wa nɛ a kɛ wo wa dɛ ɔ. Mo kadi bɔ nɛ Yehowa wo gbalɔ Yona he wami ha.

5. Mɛni he je nɛ gbalɔ Yona hia he wami womi ɔ?

5 Gbalɔ Yona hia kã wawɛɛ. E tu fo ngɛ ní tsumi nɛ he wa nɛ Yehowa kɛ wo e dɛ ɔ nya. Enɛ ɔ he ɔ, e piɛ nyafii nɛ e ngɔ lɛ nitsɛ kɛ nihi nɛ a piɛɛ e he ngɛ lɛ ɔ mi ɔ a wami kɛ wo oslaa mi ngɛ ahumi nɛ nya wa nɛ fia a he je. Benɛ nihi nɛ a ngɛ lɛ ɔ mi ɔ sake Yona kɛ wo wo ɔ mi ɔ, lo agbo ko mi lɛ, nɛ e ye gbeye wawɛɛ ngɛ lo ɔ mi mi. Kɛ o susu kaa Yona nu he ha kɛɛ? Anɛ Yona susu kaa e ma gbo ngɛ lo ɔ mi mi lo? Anɛ Yona susu kaa Yehowa kua lɛ lo? E ngɛ heii kaa Yona hao wawɛɛ.

Ke waa kɛ kahi ngɛ kpee ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ná he wami kaa Yona? (Hyɛ kuku 6-9)

6. Ngɛ Yona 2:​1, 2, 7 ɔ nya a, mɛni wo Yona he wami benɛ e ngɛ lo ɔ mi mi ɔ?

6 Benɛ Yona nɔ kake too ngɛ lo ɔ mi mi ɔ, mɛni e pee nɛ lɔ ɔ wo lɛ he wami? E sɔle kɛ ha Yehowa. (Kane Yona 2:​1, 2, 7.) E ngɛ mi kaa Yona gbo Yehowa nɔ tue mohu lɛɛ, se e tsake e tsui, nɛ e ná nɔ mi mami kaa ke e sɔle kɛ ha Yehowa a, e maa bu lɛ tue. Jehanɛ hu ɔ, Yona pue e yi mi tɛ ngɛ Ngmamihi nɛ e kane kɛ be ɔ a he. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma de jã a? Sɔlemi nɛ Yona sɔle nɛ a ngma ngɛ Yona yi 2 ɔ, kɛ munyuhi hiɛhiɛɛ nɛ ngɛ La womi ɔ mi ɔ kɔ. (Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɔɔ Yona 2:​2, 5; kɛ to La 69:1; 86:7 ɔ he.) E ngɛ heii kaa Yona le ngmami nɛ ɔmɛ saminya, nɛ benɛ e ngɛ lo ɔ mi mi ɔ, e pue e yi mi tɛ ngɛ ngmami nɛ ɔmɛ a he, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua lɛ. Yehowa kpɔ̃ Yona, nɛ pee se ɔ, Yona kplɛɛ ní tsumi nɛ e kɛ wo e dɛ ɔ nɔ, nɛ e tsu he ní.—Yona 2:10–3:4.

7-8. Mɛni blɔ nɔ nɛ nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ Taiwan ɔ nine su he wami womi nɔ benɛ e kɛ kahi nɛ a nya wa kpe ɔ?

7 Yona nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma nyɛ maa ye bua wɔ ke waa kɛ kahi ngɛ kpee. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Zhiming, b nɛ e ngɛ Taiwan ɔ na nɔ́ ngɛ hiɔ dɛ mi wawɛɛ. Ngɛ lɔ ɔ se hu ɔ, e weku li teɔ si kɛ woɔ lɛ akɛnɛ e ji Yehowa sɔmɔlɔ ɔ he je. Yehowa wo lɛ he wami kɛ gu sɔlemi kɛ ní kasemi nɔ. E de ke: “Be komɛ ɔ, ke i kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ, i haoɔ wawɛɛ nɛ i nyɛ we nɛ i kaseɔ ní ngɛ ye dɛ he.” Se enɛ ɔ, ha we nɛ e kɔni mi nɛ jɔ̃. E tsa nɔ ke: “Kekleekle ɔ, nɔ́ nɛ i peeɔ ji kaa i sɔleɔ ha Yehowa. Lɔ ɔ se ɔ, i ngɔɔ earphone kɛ woɔ ye tue mi nɛ i buɔ wa Matsɛ Yemi la amɛ tue. Be komɛ po ɔ, i laa blɛuu kɛ nyɛɛɔ se. Enɛ ɔ haa nɛ ye tsui nɔɔ ye mi nɛ i nyɛɔ nɛ i peeɔ dɛ he ní kasemi.”

8 Dɛ he ní kasemi wo Nyɛminyumu Zhiming he wami nɛ e nyɛ nɛ e fĩ si ngɛ kahi nɛ a nya wa nɛ e kɛ kpe ɔ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ a pee lɛ operation ko nɛ́ e ngɛ he wami náe bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, nɛɛsi ko de lɛ kaa akɛnɛ wami yiblii tsutsuu nɛ ngɛ e mi ɔ nɔ gbɔ he je ɔ, e he maa hia nɛ a ha lɛ muɔ. Gbɔkuɛ nɛ e nɔ jena a maa pee lɛ operation ɔ, e kane nyɛmiyo ko he sane. Lɛ hu a pee lɛ operation ko kaa jã. Nyɛminyumu Zhiming na kaa wami yiblii tsutsuu nɛ ngɛ nyɛmiyo ɔ muɔ mi ɔ nɔ gbɔ kulaa pe e nɔ́ ɔ po. Se kɛ̃ ɔ, nyɛmiyo ɔ kplɛɛ we nɛ a ha lɛ muɔ, nɛ e ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa hulɔ. Níhi a si kpami nɛ ɔ wo Nyɛminyumu Zhiming he wami nɛ e ya nɔ nɛ e ye Yehowa anɔkuale.

9. Ke ka ko ha nɛ o gbɔjɔ ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

9 Ke o kɛ ka ko ngɛ kpee ɔ, anɛ o haoɔ tsɔ nɛ e he waa ha mo kaa o maa sɔle kɛ ha Yehowa lo? Aloo o nuɔ he kaa o gbɔjɔ nɛ o be nyɛe maa kase ní? Ke jã a, mo kai kaa Yehowa le si fɔfɔɛ nɛ o kɛ ngɛ kpee ɔ saminya. Enɛ ɔ he ɔ, ke o sɔle kpiti po ɔ, o ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa e ma ha mo nɔ́ tutuutu nɛ o hia a. (Efe. 3:20) Ke o be he wami, loo pɔ tɔ o he, loo o hao nɛ o nyɛ we nɛ o kane ní loo o kase ní ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o bu Baiblo ɔ loo asafo ɔ womi kpahi nɛ a record ɔ tue. Ke o bu wa la amɛ tue loo o hyɛ videohi nɛ ngɛ jw.org ɔ nɔ ɔ, e ma nyɛ maa ye bua mo hulɔ. Yehowa suɔ kaa e ye bua mo nɛ o he nɛ wa ngɛ mumi mi. Se loko e maa pee jã a, ja o sɔle kɛ ha lɛ, nɛ o kane Baiblo ɔ kɛ asafo ɔ womi kpahi loo o hyɛ wa video ɔmɛ loko o ma ná o sɔlemi ɔmɛ a heto.

NYƐMIMƐ ƆMƐ MA NYƐ MAA WO MO HE WAMI

10. Mɛni blɔ nɔ nɛ wa nyɛmimɛ Kristofo ɔmɛ guɔ kɛ woɔ wɔ he wami?

10 Yehowa ma nyɛ maa gu wa nyɛmimɛ Kristofo ɔmɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ ko nɔ kɛ wo wɔ he wami. Ke waa kɛ kahi ngɛ kpee loo e he wa ha wɔ kaa wa ma tsu ní tsumi ko nɛ he wa nɛ a kɛ wo wa dɛ ɔ, wa nyɛmimɛ ɔmɛ ma nyɛ maa ‘wo wa bua wawɛɛ nitsɛ.’ (Kol. 4:​10, 11) Wa hia huɛmɛ, titli ɔ, ngɛ ‘haomi behi a mi.’ (Abɛ 17:17) Ke wa gbɔjɔ loo wa hao ɔ, wa nyɛmimɛ ɔmɛ ma nyɛ ma ha wɔ wa hiami níhi, a ma nyɛ maa wo wa bua, nɛ a ma nyɛ maa wo wɔ he wami konɛ waa ya nɔ nɛ waa kɛ anɔkuale yemi nɛ sɔmɔ Yehowa. Nyɛ ha nɛ waa hyɛ bɔ nɛ ni kpahi wo Maria nɛ ji Yesu mami he wami ha.

11. Mɛni he je nɛ Maria hia he wami womi ɔ?

11 Maria hia he wami womi wawɛɛ. Mɛni he je? Be ko ɔ, Yehowa gu bɔfo Gabriel nɔ nɛ e ngɔ ní tsumi ko kɛ wo Maria dɛ. Mo susu bɔ nɛ e maa hao wawɛɛ ha a he nɛ o hyɛ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Maria sɛ we gba si himi mi, se a ha nɛ e le kaa e maa ngɔ hɔ. E tsɔse we bi hyɛ, se kɛ̃ ɔ, e ma tsɔse bi nɛ pee se ɔ, e ma ba pee Mesia a. Maria ngɔ hɔ be mi nɛ e kɛ nyumu ko ná we bɔmi hyɛ. Se akɛnɛ Yosef wo lɛ si kaa e kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi he je ɔ, kɛ e ma plɛ kɛ tsɔɔ lɛ níhi a nya ha kɛɛ? E ngɛ heii kaa Maria be lɛ náe gbɔjɔɔ kaa e maa pee jã.—Luka 1:​26-33.

12. Kaa bɔ nɛ Luka 1:​39-45 ɔ tsɔɔ ɔ, ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Maria nine su he wami womi nɛ e hia a nɔ?

12 Mɛni lɛ wo Maria he wami nɛ e nyɛ nɛ e tsu ní tsumi nɛ he wa nɛ ɔ? E ha nɛ ni kpahi ye bua lɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e bi Gabriel konɛ e tsɔɔ lɛ níhi fuu kɛ kɔ ní tsumi nɛ ɔ he. (Luka 1:34) Be bɔɔ se ɔ, e hia blɔ gagaaga kɛ nyɛɛ Yuda “yoku ɔmɛ a nɔ” kɛ ya slaa Elizabet nɛ ji e weku no ɔ. E hi wawɛɛ kaa Maria hia blɔ nɛ ɔ. Benɛ e ya su lejɛ ɔ, Elizabet je Maria yi, nɛ Yehowa mumi ɔ wo Elizabet he wami nɛ e gba gbami ko nɛ kɔɔ bimwɔyo nɛ ngɛ Maria mi mi ɔ he, nɛ enɛ ɔ wo Maria he wami wawɛɛ. (Kane Luka 1:​39-45.) Maria de ke, Yehowa “kɛ e nine tsu he wami ní tsumihi.” (Luka 1:​46-51) Yehowa gu Gabriel kɛ Elizabet nɔ kɛ wo Maria he wami.

13. Benɛ nyɛmiyo ko nɛ e ngɛ Bolivia a ha nɛ e nyɛmimɛ Kristofohi ye bua lɛ ɔ, mɛni lɛ je mi kɛ ba?

13 Kaa bɔ nɛ e ji ngɛ Maria blɔ fa mi ɔ, wa nyɛmimɛ ɔmɛ hu ma nyɛ maa wo wɔ he wami. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Dasuri nɛ e ngɛ Bolivia a hu hia he wami womi. E papaa nu hiɔ wawɛɛ, nɛ a nɛ e hiɔ ɔ nya tsaba. Benɛ e papaa ngɛ hiɔ tsami he ɔ, e suɔ nɛ e hi e kasa nya be fɛɛ be nɛ e hyɛ e papaa nɔ. (1 Tim. 5:4) Enɛ ɔ peemi be gbɔjɔɔ ha lɛ kulaa. E de ke: “I nu he si abɔ kaa i be nyɛe maa hyɛ ye papaa nɔ hu.” Anɛ e bi yemi kɛ buami lo? Sisije ɔ, e pee we jã. E de ke: “I sume nɛ ma gba nyɛmimɛ ɔmɛ a nya. I susu kaa Yehowa ji nɔ nɛ ma ha mi yemi kɛ buami nɛ i hia a. Se i ba yɔse kaa ye he nɛ i je kɛ je nyɛmimɛ ɔmɛ a he ɔ tsɔɔ kaa i ngɛ hlae nɛ imi nɔ kake pɛ ma tsu ye nyagba amɛ a he ní.” (Abɛ 18:1) Dasuri bɔ mɔde kaa e maa ngma sɛ womi kɛ ha e huɛmɛ ɔmɛ ekomɛ konɛ e de mɛ si fɔfɔɛ nɛ e ngɛ mi ɔ. E de ke: “Ke i ke ma tsɔɔ bɔ nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ wo mi he wami ha a, wa be hiɛ ɔ jee mwɔnɛ ɔ. A ba ha mi niye ní ngɛ hiɔ tsami he ɔ, nɛ a tu bua womi munyuhi ngɛ Baiblo ɔ mi kɛ tsɔɔ mi. Enɛ ɔ ha nɛ i nu he kaa wa ngɛ nyɛmimɛ fuu nɛ a piɛɛ wa he. Wɔ tsuo wa piɛɛ Yehowa weku nɛ e mi bimɛ hiɛ wawɛɛ ɔ he, nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ suɔ nɛ a ye bua wɔ nɛ a ha wɔ wa hiami níhi. A suɔ nɛ a kɛ wɔ nɛ fo ke wa ngɛ aywilɛho yee, nɛ a suɔ nɛ a wo wɔ he wami konɛ waa kɛ mɛ tsuo wa sɔmɔ Yehowa ngɛ anɔkuale mi.”

14. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa kplɛɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ a yemi kɛ buami nɔ ɔ?

14 Yehowa guɔ asafo mi nikɔtɔma amɛ hu a nɔ kɛ woɔ wɔ he wami. A ji nike ní nɛ Yehowa kɛ ha wɔ, nɛ e guɔ a nɔ kɛ yeɔ bua wɔ nɛ wa nɔ gbagba teɔ. (Yes. 32:​1, 2) Lɔ ɔ he ɔ, ke o pee gbedee ɔ, mo de asafo mi nikɔtɔma amɛ o nyagba a, nɛ ke a ha mo yemi kɛ buami ɔ, moo je o tsui mi nɛ o kplɛɛ nɔ. Yehowa maa gu a nɔ kɛ wo mo he wami konɛ o he nɛ wa ngɛ mumi mi.

HWƆƆ SE HE HƐ NƆ KAMI NƐ O NGƐ Ɔ MA NYƐ MAA WO MO HE WAMI

15. Mɛni hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ Kristofohi tsuo ngɛ?

15 Si womihi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ ma nyɛ ma ha wɔ hɛ nɔ kami kɛ he wami konɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ Yehowa. (Rom. 4:​3, 18-20) Akɛnɛ wa ji Kristofohi he je ɔ, wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa wa maa hi si kɛ ya neneene. Ni komɛ ngɛ hɛ nɔ kami kaa a maa hi si ngɛ paradeiso mi ngɛ zugba a nɔ kɛ ya neneene, nɛ ni komɛ hu ngɛ hɛ nɔ kami kaa a maa ya hiɔwe. Hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ wa ngɛ ɔ woɔ wɔ he wami nɛ wa fĩɔ si ngɛ kahi a mi, wa fiɛɛɔ sane kpakpa a, nɛ wa tsuɔ ní tsumi slɔɔtohi ngɛ asafo ɔ mi. (1 Tɛs. 1:3) Jamɛ a hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ nɔuu lɛ wo bɔfo Paulo he wami ɔ nɛ.

16. Mɛni he je nɛ bɔfo Paulo hia he wami womi ɔ?

16 Paulo hia he wami womi. Ngɛ sɛ womi nɛ e ngma kɛ ya ha Korinto bi ɔmɛ ɔ mi ɔ, e ngɔ e he kɛ to buɛ nɛ ma nyɛ maa ywia a he. Ngɛ Paulo si himi mi tsuo ɔ, ‘e he fiɔ lɛ, e juɛmi gbɛɔ, a waa lɛ yi mi, nɛ a fiaa lɛ si.’ Be komɛ po ɔ, e wami ya jeɔ oslaa mi. (2 Kor. 4:​8-10) Paulo ngma munyu nɛ ɔ be mi nɛ e hia blɔ si etɛne kɛ ya tsu ma se sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ. Nɛ benɛ e ngma munyu nɛ ɔ se po ɔ, e kɛ haomihi fuu kpe. Basabasa peeli tua lɛ, nihi te si kɛ wo lɛ, a nu lɛ, e kɛ lɛ ná oslaa, nɛ a wo lɛ tsu hulɔ.

17. Ngɛ munyu nɛ ngɛ 2 Korinto Bi 4:​16-18 ɔ nya a, mɛni wo Paulo he wami nɛ e nyɛ nɛ e fĩ si ngɛ kahi a mi?

17 Paulo nyɛ nɛ e fĩ si ejakaa e ngɔ e hɛ kɛ fɔ e hɛ nɔ kami ɔ nɔ. (Kane 2 Korinto Bi 4:​16-18.) E de Korinto bi ɔmɛ kaa ke e nɔmlɔ tso ɔ “ngɛ puɛe po ɔ,” e be hae nɛ lɔ ɔ nɛ jɔ̃ e kɔni mi. Paulo ngɔ e juɛmi kɛ ma hwɔɔ se he hɛ nɔ kami nɛ e ngɛ ɔ nɔ. Hɛ nɔ kami nɛ e ngɛ kaa e ma ná neneene wami ngɛ hiɔwe ɔ, ji ‘hɛ mi nyami babauu nɛ hiɛ babauu nitsɛ’ kɛ ha lɛ. Akɛnɛ jɔɔmi nɛ ɔ he jua wa kɛ ha lɛ he je ɔ, e pee klaalo kaa e ma fĩ si konɛ e nine nɛ su nɔ. Paulo pue e yi mi tɛ ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ ɔ he, nɛ enɛ ɔ ha nɛ e nuɔ he kaa ‘e pee ehe daa ligbi.’

18. Mɛni blɔ nɔ nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ Nyɛminyumu Tihomir kɛ e weku ɔ ngɛ ɔ wo mɛ he wami?

18 Nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ Bulgaria nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tihomir ɔ ngɛ hɛ nɔ kami kaa hwɔɔ se ɔ, a ma tle nihi nɛ a gbo ɔ si. Hɛ nɔ kami nɛ ɔ wo lɛ he wami wawɛɛ. Jehahi bɔɔ nɛ be ɔ, e nyɛminyumu wayoo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Zdravko ɔ ná lɔle oslaa nɛ e gbo. Enɛ ɔ ha nɛ Tihomir ye aywilɛho wawɛɛ nitsɛ. Bɔ nɛ pee nɛ e kɛ e weku ɔ nɛ a nyɛ nɛ a da si fɔfɔɛ ɔ nya a, a poɔ bɔ nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ maa hi ha a he foni. E de ke: “Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa susuɔ he nɛ waa kɛ Zdravko maa kpe ngɛ kɛ niye ní nɛ wa maa hoo ha lɛ ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, wa susuɔ nihi nɛ wa maa fɔ mɛ nine kekle kɛ ba he nya buami nɛ wa maa pee ɔ sisi ke a tle Zdravko si ɔ, kɛ nɔ́ nɛ wa ma de lɛ ngɛ nyagbe ligbi ɔ he.” Tihomir tsɔɔ kaa akɛnɛ a weku ɔ ngɔ a juɛmi kɛ ma a hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ nɔ he je ɔ, e ye bua mɛ nɛ a ngɛ si fie nɛ a ngɛ mlɛe kɛ ya si be nɛ Yehowa ma tle e nyɛminyumu ɔ si.

Kɛ o susu kaa o si himi maa hi ha kɛɛ ngɛ je ehe ɔ mi? (Hyɛ kuku 19) c

19. Mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ɔ mi nɛ wa? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.)

19 Mɛni o ma nyɛ maa pee konɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ngɛ hwɔɔ se he ɔ mi nɛ wa? Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o hɛ nɔ kami ji kaa o maa hi si kɛ ya neneene ngɛ zugba a nɔ hwɔɔ se ɔ, lɛɛ moo kane Baiblo mi sanehi nɛ kɔɔ Paradeiso ɔ kɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he nɛ o pue o yi mi tɛ ngɛ he. (Yes. 25:8; 32:​16-18) Mo pue o yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ si himi maa hi ha ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he. Moo po he foni kaa o ngɛ lejɛ ɔ. Mɛnɔmɛ nɛ o ngɛ nae? Mɛni nɛ o ngɛ nue? Kɛ o ngɛ he nue ha kɛɛ? Bɔ nɛ pee nɛ o nyɛ nɛ o po bɔ nɛ Paradeiso ɔ maa hi ha a he foni ɔ, moo hyɛ fonihi nɛ kɔɔ Paradeiso ɔ he nɛ ngɛ wa womi ɔmɛ a mi ɔ, loo o hyɛ la fiami video komɛ kaa Je Ehe Nɛ Maa Ba a, E Piɛ Bɔɔ Nɛ E Maa Ba, aloo O Maa Na. Ke wa poɔ je ehe ɔ he foni be fɛɛ be ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa maa na kaa haomihi nɛ waa kɛ ngɛ kpee ɔ “se be kɛe nɛ e mi jiɔ we.” (2 Kor. 4:17) Hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ Yehowa ha mo ɔ, ma nyɛ maa ye bua mo nɛ o fĩ si ngɛ kahi a mi.

20. Ke wa gbɔjɔ po ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu kɛ ná he wami?

20 Ke wa gbɔjɔ po ɔ, “Mawu ma ha wɔ he wami.” (La 108:​13, NW) Yehowa to nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa hia a he blɔ nya momo konɛ wa nine nɛ su he wami womi nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke e he ba hia nɛ o tsu ní tsumi ko nɛ a kɛ wo o dɛ, loo o da ka ko nya, loo o ya nɔ nɛ o kɛ bua jɔmi nɛ sɔmɔ Yehowa a, moo je o tsui mi nɛ o sɔle kɛ ha lɛ nɛ o hla e blɔ tsɔɔmi se blɔ kɛ gu dɛ he ní kasemi nɛ o maa pee ɔ nɔ. Moo kplɛɛ yemi kɛ buami nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ ma kɛ ha mo ɔ nɔ, nɛ o pue o yi mi tɛ be fɛɛ be ngɛ hwɔɔ se he hɛ nɔ kami nɛ o ngɛ ɔ he. Ke o pee jã a, Mawu maa ‘ngɔ he wami tsuo kɛ waje mo ngɛ e he wami ngua a nɛ hɛ mi ngɛ nyami ɔ he je, konɛ o kɛ tsui si tomi kɛ bua jɔmi nɛ fĩ si saminya.’—Kol. 1:11.

LA 33 Ngɔɔ O Haomi Ɔmɛ Kɛ Ha Yehowa

a Ní kasemi nɛ ɔ maa ye bua nihi nɛ a nuɔ he kaa ka ko nɛ a kɛ ngɛ kpee ɔ nya wa tsɔ nɛ a be nyɛe maa da nya, loo níhi nɛ a susu kaa ní tsumi ko nɛ a kɛ wo a dɛ ɔ he wa tsɔ nɛ a be nyɛe ma tsu. Wa maa na blɔ nɔ nɛ Yehowa ma nyɛ maa gu kɛ wo wɔ he wami, kɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ e ye bua wɔ.

b A tsake biɛ ɔmɛ ekomɛ.

c FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Nyɛmiyo ko nɛ e tue nui nɔ́ nɛ e ngɛ e yi mi tɛ puee ngɛ si womihi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ he. E ngɛ la fiami he video ko hyɛe konɛ e nyɛ nɛ e po bɔ nɛ e si himi maa hi ha ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he foni.