1. Lelo Leza wākomeje namani bengidi bandi ba kikōkeji pa kala?

 DIVULE Kinenwa kya Leza kilombolanga bana-balume ba kikōkeji bu bakomo. Inoko enka ne bakomo bininge mobadi kebādipo bemona nyeke bu bakomo. Kimfwa, kitatyi kimo Mulopwe Davida wēmwene bu mukomo “pamo bwa lūlu,” inoko kitatyi kikwabo ‘wātuyuka.’ (Ñim. 30:7) Nansha Samishoni byaādi na bukomo bwa pa bula kitatyi kyaādi wendejibwa na mushipiditu wa Leza, wājingulwile amba pampikwa bukomo butamba kudi Leza, wādi wa “kuzoza ne kwikala pamo bwa bantu bonso.” (Bat. 14:​5, 6; 16:17) Bano bana-balume ba kikōkeji bādi bakomo mwanda Yehova wēbakomeje.

2. Mwanda waka mutumibwa Polo wānenene amba wādi muzoze kadi mukomo? (2 Bene Kodinda 12:​9, 10)

² Mutumibwa Polo nandi wāitabije amba wādi usakilwa bukomo butamba kudi Yehova. (Tanga 2 Bene Kodinda 12:​9, 10.) Polo wēkondele na misongo pamo enka bwa bavule motudi. (Ngt. 4:​13, 14) Kadi kitatyi kimo, wādi ulwa pa kulonga byobya biyampe. (Loma 7:​18, 19) Ne kadi kitatyi kikwabo, wādi uzumbija mutyima pa bintu byādi bibwanya kumutana. (2 Ko. 1:​8, 9) Inoko, pādi pazoza Polo, po paādi wikala mukomo. Namani? Yehova wāpele Polo bukomo bwaādi usakilwa pa kūminina makambakano.

3. Le i bipangujo’ka byotusa kulondolola mu kino kishinte?

³ Yehova i mulaye kwitukomeja ne batwe. (1 Pe. 5:10) Inoko ketubwanyapo kutengela buno bukomo pampikwa kulonga’po kintu. Kimfwa, motele ubwanya kupa motoka bukomo bwa kwenda. Inoko shofele ufwaninwe kufinya pa kubwejeja lubilo pa kwenda konso kwasaka. Ne batwe netu, Yehova usakanga kwitupa bukomo botusakilwa, inoko kudi byotufwaninwe kulonga pa kutambula buno bukomo. Lelo i bika bitupele Yehova  mwanda wa kwitukomeja? Ne i bika byotufwaninwe kulonga pa kutambula buno bukomo? Tusa kulondolola bino bipangujo na kubandaula muswelo wākomeje Yehova bantu basatu batelelwe mu Bible—mupolofeto Yona, Madia inandya Yesu, ne mutumibwa Polo. Kadi tusa kumona mwendelelanga Yehova kukomeja bengidi bandi dyalelo mu miswelo imo yonka.

4. Le i muswelo’ka otubwanya kumona bukomo butamba kudi Yehova?

⁴ Muswelo umo bidi otubwanya kumona bukomo butamba kudi Yehova i kupityila ku milombelo. Yehova nandi ukalondolola milombelo yetu na kwitupa “bukomo butabukile bwikalanga na bantu.” (2 Ko. 4:7) Kadi tubwanya kumona bukomo na kutanga Kinenwa kyandi ne kulangulukila’po. (Ñim. 86:11) Musapu witupele Yehova mu Bible ‘udi na bukomo.’ (Bah. 4:12) Shi ulombela Yehova ne kutanga Kinenwa kyandi, ukamona bukomo bosakilwa pa kūminina, pa kulama nsangaji yobe, ne pa kuvuija mwingilo mukomo opebwa. Tutalei muswelo obākomeje mupolofeto Yona kudi Yehova.

5. Mwanda waka mupolofeto Yona wādi usakilwa bukomo?

⁵ Mupolofeto Yona wādi usakilwa bukomo. Wānyemene mwingilo mukomo wāmupele Yehova. Kino kyāswile kumwipaija aye, pamo ne bantu baādi wenda nabo mu kyombo ku kimpumpu. Pobāmwelele pa mema, wāketene mu kifuko kyaādi kafikile nansha dimo—mu difu dya mushipa mukatampe. Le molangila, Yona wēivwene namani? Lelo wālangile amba usa kufwa? Le wālangile amba Yehova wāmwela? Yona ye uno wāzumbije mutyima bininge.

6. Le kukwatañana na Yona 2:​1, 2, 7, i bika byākomeje Yona paādi mu difu dya mushipa?

⁶ Lelo i bika byālongele Yona pa kumona bukomo mu kino kifuko kya bunka? Wālombēle Yehova. (Tanga Yona 2:​1, 2, 7.) Nansha byakākōkelepo Yehova, Yona wākulupile amba Yehova ukateja milombelo yandi ya kwityepeja ne ya kwisāsa. Kadi Yona wālangulukile ne pa Bisonekwa. Mwanda waka tubanena namino? Mwanda mu milombelo yandi idi mu Yona shapita 2, i mwingidije’mo bishima ne misemwa mivule ya mu Ñimbo ya Mitōto. (Kimfwa, dingakanya Yona 2:​2, 5 na Ñimbo ya Mitōto 69:1; 86:7.) I bimweke patōka amba Yona wādi uyukile senene bino bisonekwa. Kadi kulangulukila pa bino bisonekwa paādi mu ngikadilo mikomo, kwāmukulupije amba Yehova ukamukwasha. Kupwa, Yona paājokēle pa nshi myūmu, wādi kabwanya kwitabija mwingilo mukwabo obamupa ne kwiuvuija.—Yona 2:10–3:4.

7-8. Le tutu umo wa mu Taiwane wamwene namani bukomo kitatyi kyaadi mu makambakano?

⁷ Kimfwa kya Yona kibwanya kwitukwasha kitatyi kyotupita mu makambakano palapala. Kimfwa, tutu Zhiming b wa mu Taiwane, wikondanga na misongo mikomo. Kadi, ūmininanga kulwibwa kukomo kwa na ba mu kyandi kisaka pa mwanda wa lwitabijo lwandi mudi Yehova. Umonanga bukomo butamba kudi Yehova kupityila ku milombelo ne kwifunda. Unena’mba: “Kyaba kimo shi makambakano abalupuka, nzumbijanga mutyima bininge natūnya kutūkija mutyima mwanda wa kulonga kifundwa kyami kya pa kasuku.” Inoko ukulupilanga mudi Yehova. Unena’mba: “Dibajinji, nombelanga Yehova. Kupwa, natūla maekutere ku matwi kenteje ñimbo yetu ya Bulopwe. Kyaba kimo, ñimbanga’yo na diwi  ditūke enka ne byontūkija mutyima. Ebiya nashilula kwifunda.”

⁸ Kwifunda pa kasuku kwakomeje Zhiming mu muswelo wakadipo ulangila. Kimfwa, paapwile kupasulwa lupasulo lukatampe, muñanga umo wamusapwidile amba pa mwanda wa miseke yandi ityila yatyepele, unenwe kwelwa mashi. Bufuku bukya bamupasule, Zhiming watangile nsekununi ya kaka umo obapaswile lupasulo lumo lonka na lwandi. Miseke yandi ityila yatyepele bininge kutabuka ne yandi; nansha nankyo, kaitabijepo kwelwa mashi kadi wakomene. Uno mwanda mumweke wakomeje Zhiming alame kikōkeji kyandi.

9. Le i bika byobwanya kulonga shi makambakano i makuzozeje? (Tala ne bifwatulo.)

⁹ Le kitatyi kyotanwa na makambakano kampanda, uzumbijanga mutyima bininge, wakomenwa ne kunena’byo senene mu milombelo? Nansha ukōkanga bininge kokomenwa ne kwifunda? Vuluka’mba Yehova wivwanije senene ngikadilo yodi’mo. Nanshi nansha ke kitatyi kyolombela milombelo ya bishima’tu bityetye, kulupila’mba Yehova ukakupa bine byosakilwa. (Ef. 3:20) Shi misanshi ya ku ngitu ne mu malango ikulengeja ukomenwe kutanga ne kwifunda, ubwanya kuteja mawi makwate a Bible nansha a mabuku etu esambila pa Bible. Kadi ubwanya kuteja ñimbo yetu nansha kutala mavideo pa jw.org. Shi ulombela Yehova ne kukimba kilondololwa mu byakudya bya ku mushipiditu byaetupa, nabya umwitanga akukomeje.

10. Le batutu ne bakaka bene Kidishitu babwanya kwitukomeja namani?

¹⁰ Yehova ubwanya kwingidija batutu ne bakaka bene Kidishitu mwanda wa kwitukomeja. Babwanya kwikala bu “nsulo ya busengi bukatampe” kitatyi kyotwikonda na makambakano, nansha potulwa na kuvuija mwingilo mukomo obetupele. (Kol. 4:​10, 11) Tusakilwanga nakampata balunda mu “bitatyi bya tusua.” (Nki. 17:17) Kitatyi kyotuzoza, banabetu mu lwitabijo babwanya kwitukwasha ku ngitu, mu malango, ne ku mushipiditu. Tutalei Madia inandya Yesu mwaāmwenine bukomo kupityila ku bantu bakwabo.

11. Mwanda waka Madia wādi usakilwa bukomo?

 ¹¹ Madia wādi usakilwa bukomo. Tompa kufwatakanya mwawēivwanine pobāmusapwidile kudi mwikeulu Ngabudyele mwingilo mukomo obāmupele. Madia wādi wa kwikala na dīmi nansha byakādipo musongwe. Kashā wādi kabutwile bana ba kulela, inoko wādi unenwe kulela mwana ukekala Meshiasa. Kadi byaādi kasambakenine pamo na mwana-mulume, le wādi ubwanya namani kushintulwila Yosefa obādi batengēle kwisonga nandi ino myanda yonso?—Luka 1:​26-33.

12. Le kukwatañana na Luka 1:​39-45, Madia wāsokwele namani bukomo bwaādi usakilwa?

¹² Le Madia wāsokwele namani bukomo bwaādi usakilwa pa kwingila uno mwingilo mukomo kadi wa pa bula wāmupelwe? Wākimbile bukwashi ku bantu bakwabo. Kimfwa, wānenene Ngabudyele amulombwele’ko myanda mikwabo itala uno mwingilo. (Luka 1:34) Kitatyi kityetye pa kupita’po, wāendele ku “ntanda ya ngulu” ya Yuda kukatala mubutule wandi Edisabeta. Wāmwenine mu luno lwendo. Edisabeta wāfwijije’ko Madia, kadi Yehova wāmupele bukomo bwa mushipiditu wānena bupolofeto bukankamika pangala pa mwana wādi mu difu dya Madia. (Tanga Luka 1:​39-45.) Madia wānenene amba Yehova “walonga bya bukomo na kuboko kwandi.” (Luka 1:​46-51) Yehova wākomeje Madia kupityila kudi Ngabudyele ne Edisabeta.

13. Le kaka umo wa mu Bolivi wamwenine namani mu kusapwila banababo mu lwitabijo makambakano aadi wikonda nao?

¹³ Pamo bwa Madia, nobe ubwanya kumona bukomo kupityila kudi banabenu mu lwitabijo. Kaka Dasuri wa mu Bolivi wadi usakilwa buno bukomo. Bakwete shandi misongo mikomo keibwanyapo kundapwa. Kitatyi kyadi shandi mu lupitalo, Dasuri walongele bukomo bwandi bonso mwanda wa kumukwatakanya. (1 Tm. 5:4) Kulonga namino kekwadipo kupēla kitatyi kyonso. Unena’mba, “Kitatyi kivule nadi neivwana’mba nkikibwanyapo.” Lelo walombele bukwashi? Dibajinji kalombele’bopo. Ushintulula’mba: “Nkyadipo nsaka kukambakanya batutu ne bakaka. Nadi nena’mba, ‘Yehova ye ukampa bukomo bonsakilwa.’ Inoko najingulwile amba, byonetolwedile na banabetu, nadi nkimba kupwija makambakano bunka bwami.” (Nki. 18:1) Dasuri wakwete butyibi bwa kulembela balunda nandi kampanda ne kwibashintulwila makambakano aadi wikonda nao. Unena’mba: “Natunya’nka ne bya kunena pa kushintulula muswelo wankomeje banabetu bene Kidishitu. Bandetēle byakudya ku lupitalo ne kuntangila bisonekwa bisenga. Bine, bikankamika’po kashā kuyuka’mba ketudipo bunka. Tudi mu kisaka kikatampe kya Yehova—kisaka kikukwasha, kidila nobe, ne kilwa nobe kya pamo mu makambakano.”

14. Mwanda waka tufwaninwe kwitabija bukwashi bwa bakulumpe?

¹⁴ Muswelo umo bidi witupanga Yehova bukomo i kupityila ku bakulumpe. Bakulumpe i byabuntu byaingidijanga mwanda wa kwitukomeja ne kwitutūja. (Isa. 32:​1, 2) Nanshi kitatyi kyozumbija mutyima, sapwila’mo bakulumpe. Pobakukwasha, itabija bukwashi bwabo na kufwija’ko. Yehova ubwanya kukukomeja kupityila kobadi.

15. Le i lukulupilo’ka lukwete bene Kidishitu bonso na bulēme?

¹⁵ Mabuku etu esambila pa Bible abwanya kwitupa bukomo. (Loma 4:​3, 18-20) Batwe bene Kidishitu, tudi na lukulupilo lwa kutendelwa lwa kwikala na būmi bwa nyeke—ku bamo mu Bulopwe bwa momwa mūlu, ku bakwabo nabo mu ntanda milumbuluke  ikālamunwa ke Paladisa. Lukulupilo lwetu lwitupanga bukomo bwa kūminina, kusapula myanda miyampe, ne kuvuija mingilo palapala yotupebwa mu kipwilo. (1 Ts. 1:3) Luno lukulupilo lo lwākomeje ne mutumibwa Polo.

16. Mwanda waka mutumibwa Polo wādi usakilwa bukomo?

¹⁶ Polo wādi usakilwa bukomo. Mu mukanda waālembēle bene Kodinda, wēdingakenye’mo aye mwine na kipungwa kya bukomo butyetye kya dīma. Wāikele ‘kutyinibwa bininge,’ ‘kukolejibwa,’ ‘kupangwapangwa,’ ne ‘kubaswa panshi.’ Būmi bwandi bwāikele enka ne mu kyaka. (2 Ko. 4:​8-10) Polo wālembele bino binenwa mu lwendo lwandi lwa busatu lwa bumishonele. Kadi paāpwile kulemba bino binenwa, wēkondele na makambakano makwabo makomo. Wātambilwe na kibumbo kya bantu ba luma, wākwatwa, wālobela pa mema, ne kukutwa mu buloko.

17. Le mungya 2 Bene Kodinda 4:​16-18, i bika byāpele Polo bukomo bwa kūminina byamalwa?

¹⁷ Polo wāsokwele bukomo bwāmukweshe ōminine, na kuta mutyima pa lukulupilo lwandi. (Tanga 2 Bene Kodinda 4:​16-18.) Wālembēle bene Kodinda amba nansha shi bukomo bwandi bwa ngitu ‘bwenda bushinika,’ kakalekapo kino kimuzozeje. Polo wātele mutyima pa būmi bwandi bwa kumeso. Lukulupilo lwandi lwa būmi bwa nyeke momwa mūlu lwādi ‘lutabukile kulampe kwine bukata’ kyamalwa kyo-kyonso kyāmutene. Kulangulukila pa luno lukulupilo kwākweshe Polo emone bu “walamunwanga ke mupya difuku ne difuku.”

18. Le lukulupilo lwakomeje namani Tihomir ne kyandi kisaka?

¹⁸ Tutu Tihomir wa mu Bilgari, umonanga bukomo mu lukulupilo lwandi. Myaka mityetye kunyuma, nkasandi mwana-mulume, Zdravko, wafwile ku akishida. Tihomir wekondele na njia mikatampe mu bula bwa kitatyi kampanda. Pa kulwa na ino njia, aye, wandi mukaji ne wabo mwana, balangulukīle pa mukekadila lusangukilo. Ushintulula’mba: “Kimfwa, twisambilanga pa kwine kotuketanina  na Zdravko, byakudya byotukamutēkela, bantu botuketa ku fetyi mibajinji yotukalonga pakasangulwa, ne byotukamusapwila bitala pa mafuku a mfulo.” Tihomir unena’mba kuta mutyima ku lukukulupilo lwabo kupanga kisaka kyandi bukomo bwa kwendelela kūminina, ne kwilaija kitatyi kyobakasangula mwanabo kudi Yehova.

19. Le i bika byobwanya kulonga pa kuningija lukulupilo lobe? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁹ Lelo i muswelo’ka obwanya kuningija lukulupilo lobe? Kimfwa, shi lukulupilo lobe i lwa kukekala nyeke pano pa ntanda, nabya tanga myanda inena Bible pa Paladisa ne kulangulukila’po. (Isa. 25:8; 32:​16-18) Langulukila pa mukekadila būmi mu ntanda mipya. Wimone’mo. Langulukila pa muntu okamona, pa mawi okevwana, ne pa mokeivwanina. Pa kusaka’mba ulangulukile’po senene, tala bifwatulo bya mu mabuku etu bilombola mukekadila būmi mu Paladisa, nansha kutala minjiki ya video pamo bwa ino inena’mba Ntanda Mipya Īya’ko, Pabwipi Ponka, nansha Langa’po Bidi mu Ntanda Mipya. Shi tulame nyeke lukulupilo lwetu lwa ntanda mipya mu ñeni, makambakano etu akekala a ‘lupito kadi apēla.’ (2 Ko. 4:17) Yehova ukakukomeja kupityila ku lukulupilo lwakupēle.

20. Le i muswelo’ka otubwanya kumona bukomo nansha ke kitatyi kyotwimona’mba twi bazoze?

²⁰ Nansha shi pano twimona’mba tubazoza, “tukamonanga bukomo kudi Leza.” (Ñim. 108:13) Yehova i mukupe kala byobya byosakilwa pa kumona bukomo butamba kwadi. Nanshi kitatyi kyosakilwa bukwashi pa kuvuija mwingilo ukupelwe, pa kūminina kyamalwa, nansha pa kulama nsangaji yobe, lomba Yehova milombelo itamba ku mutyima ne kukimba buludiki bwandi kupityila ku kifundwa kya pa kasuku. Itabija bukwashi bwa batutu ne bakaka bene Kidishitu. Witūdile’ko kyaba ne kyaba kitatyi kya kulangulukila pa lukulupilo lobe lwa būmi bwa kumeso. Nabya ukakomejibwa na “bukomo bonso mwendele bukomokomo [bwa Leza] bwa ntumbo amba [ūminine] ne pa mfulo na kitūkijetyima ne nsangaji.”—Kol. 1:11.