1. Marhẹ i Jehova o ru ha omẹgbanhon rẹn idibo yi ọke ahwanren?

 ỌGBỌ buebun i Baibol na o dje ihworho ra fuevwan ga i Jehova rhiẹ eri vwo omẹgbanhon. Ọrẹn, orhiẹ ọke ephian ọrọ mai vwo omẹgbanhon usuẹn aye, o roro taghene ọye o vwo omẹgbanho-on. Jerẹ udje, uvuẹn erhirhiẹ ezẹko, Orodje David o rorori taghene ọye ọ ‘gbanhonron jerẹ ugbenu,’ ọrẹn uvuẹn erhirhiẹ erọrọ, “ofẹn” no mwurien. (Ps. 30:7) Dedevwo Samson o vwo omẹgbanhon oghẹnrensan ọke ẹhẹn ọfuanfon i Jehova o mwuien wian, ọrẹn nọ mẹrẹnvwrurhe taghene vabọ omẹgbanhon i Jehova, ọye orho ‘vwo omẹgbanho-on, nọ nọ jeghwai họhọ ehworhare erọrọ.’ (Judg. 14:5, 6; 16:17) Ehworhare enana ri fuevwan na, i vwo omẹgbanhon fọkime Jehova ọvo yọ yẹre aye.

2. Mesoriẹ ọnyikọ Paul ọ ta taghene ọye ọ vwiẹlẹre ji vwo omẹgbanhon? (2 Corinthians 12:9, 10)

² Ọnyikọ Paul o kwerhọ ye taghene ọye ọ ji guọlọ omẹgbanhon ro nẹ obẹ i Jehova rhe. (Se 2 Corinthians 12:9, 10.) Jerẹ ọwan buebun, Paul ọ wọnrọn haso emiamo sansan. (Gal. 4:13, 14) Ọkezẹko, ọ ji bẹn riẹn ro no ruẹ oborẹ ọ gbare. (Rom. 7:18, 19) Habaye, ofẹn o ji mwuien kpahen oborẹ ọnọ sabu phia riẹn. (2 Cor. 1:8, 9) Udabọ erana, ọke i Paul ọ vwiẹlẹ, no vwo omẹgbanhon. Izede ọgo? Jehova ọ yi Paul omẹgbanhon rọ guọlọre. Jehova o ruẹ i Paul gbanhon.

3. Enọ ego ya na kpahenrhọ uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

³ Jehova o veri taghene ono ji ruẹ ọwan gbanhon. (1 Pet. 5:10) Ọrẹn, e vwe fiẹrorhọ taghene ana sabu vwo omẹgbanhon ọrana vabọ omẹdamu ọwa-an. Jerẹ udje, ẹjini ọnọ sabu lẹrhẹ imoto wian. Ọrẹn, ohworho ono vi siyẹ uvuien, ji sihiẹn oborẹ ọnọ lẹrhiẹ ghwa riaro. Omaran ọ ji havwọ, Jehova o mwuegbe rọ nọ yẹ ọwan omẹgbanhon  ra guọlọre, ọrẹn ana vi kpare idjaghwẹ vwẹre na ki mẹrẹn erere nie. Me yi Jehova o tiobọnu no ruẹ ọwan gbanhon? Me yo fori ne ru na sabu vwo omẹgbanhon ọrana? Ana sabu mẹrẹn ẹkpahenrhọ rẹn enọ erana nyoma re ne yono kpahen oborẹ i Jehova o ru ruẹ ihworho awansa uvuẹn i Baibol na gbanhon—ọmẹraro Jonah, Mary ro rhiẹ izu i Jesu, ọrhẹ ọnyikọ Paul. Ene ji yono kpahen oborẹ i Jehova o ru ruẹ idibo yi inyenana gbanhan izede omaran.

4. Marhẹ ene ru mẹrẹn omẹgbanhon mie i Jehova?

⁴ Izede owu ene ru vwo omẹgbanhon mie i Jehova yẹ ọrẹ ana nẹrhomo vwe yi. Ọrẹ ẹkpahenrhọ rẹn ẹrhomo ọwan, Jehova ọnọ sabu yẹ ọwan “omẹgbanhon rọ vrẹn ovwan.” (2 Cor. 4:7) Ana ji sabu vwo omẹgbanhon ọke re se i Baibol na ji roro kodo kpahiẹn. (Ps. 86:11) Ẹmro i Jehova rọ ha i Baibol na, o “vwo omẹgbanhon.” (Heb. 4:12) Wu rha nẹrhomo vwe i Jehova, ji se i Baibol na, wu ne vwo omẹgbanhon wu guọlọre wu ne vwo edirin, sẹrorẹ aghọghọ ọnọ, yanghene wian owian ọgbogbanhon. Djokarhọ oborẹ i Jehova o ruẹ ọmẹraro Jonah gbanhon lele.

5. Mesoriẹ ọmẹraro Jonah ọ guọlọ omẹgbanhon?

⁵ Ọmẹraro Jonah ọ guọlọ omẹgbanhon. Ọye ọ zẹ nẹ owian ọgbogbanhon ri Jehova ọ yẹriẹ. Omarana, nọ joma hwu ọke ogiribo ọgbogbanhon o zu, no ji fiẹ arhọ ihworho ri ha ọkuna na rhẹ erhirhiẹ imwofẹn. Ọke re donrien rhẹ uvuẹn ame na, nọ mẹrẹn omayen uvuẹn ekete ro vwo ji te dẹ—uvuẹn evwan erhenrin ọduado. Me wu rorori taghene yọ ha ẹhẹn i Jonah? O fiẹrorhọ taghene ono hwuo uvuẹn avwaye? O rorori taghene Jehova ọ sẹrerhumuje vwo ne? Jonah ono vi rhe brudu.

6. Lele oborẹ ọ ha Jonah 2:1, 2, 7, me yọ yẹ Jonah omẹgbanhon ọke rọ ha evwan erhenrin na?

⁶ Me yi Jonah o ruru nọ sabu vwo omẹgbanhon uvuẹn ekete kologho ọrana? Nọ nẹrhomo. (Se Jonah 2:1, 2, 7.) Dedevwo ọ tiẹn uvwele i Jehova, Jonah o vwo imwẹro taghene Jehova ọnọ kerhọ ẹrhomo ẹghwẹriẹ rọ homariotọre nẹ vwe yi. Jonah o ji roro kpahen eghwẹmro Eyaya Ọfuanfon na. Mesoriẹ ana sabu ta omaran? Ẹrhomo rọ nẹren, ra ya rhẹ Jonah urhomu-ẹmriẹn 2, ọ ha aruẹ ẹmro ọrhẹ ikerẹmro buebun ri ji ha ọbe i Psalms ruiruo. (Jerẹ udje, ha Jonah 2:2, 5 vwanvwọn Psalm 69:1; 86:7.) O fiotọre taghene Jonah ọ dabu rhe eghwẹmro erana. Fọkime o roro kpahen aye uvwrọke ebẹnbẹn yen, no vwo imwẹro taghene Jehova ọnọ ha userhumu riẹn. Ọke oru, Jonah nọ ghwẹrioma riẹ otọre ọkaka, no ji mwuegbe ro no rhiabọ ha owian ra na yẹ ye, ji wian yen gba.—Jonah 2:10–3:4.

7-8. Marhẹ omizu owu obẹ Taiwan o ru mẹrẹn omẹgbanhon uvwrọke edamuni enẹyen?

⁷ Udje i Jonah ọnọ sabu ha userhumu rẹn ọwan ọke ra dẹrughwaroghwẹ edamuni sansan. Jerẹ udje, Zhiming, b omizu ọhworhare owu rọ ha Taiwan, o kpomu emiamo ọgbogbanhon. Habaye, o ji diẹn ẹkparehaso ọgbogbanhon nẹ abọ ekruien fọkime ọ ga i Jehova. No vwo omẹgbanhon mie i Jehova nyoma ẹrhomo ọrhẹ uyono. Nọ tare: “Ọkezẹko, ebẹnbẹn i rha homaphia, ni mie brudu omamọ te erhirhiẹ mi vwa sabu vwo ẹhẹn ro totọre ruẹ uyono omobọ.” Ọrẹn, o fiobọrhotọre-e.  Nọ ji ta, “Ọrukaro, mia nẹrhomo vwe i Jehova. Orho ru, ni mie fiẹ ekwakwa re rhon ikpekporo rhẹ erhọ, ji kerhọ ijoro ukoko na. Ọkezẹko, mia tobọ so ijoro na bibiesuọn bọmọke ẹhẹn mẹ ono ki totọre. Orho ru, ni mia tuẹn uyono rhọ.”

⁸ Uyono omobọ ọ ha userhumu rẹn Zhiming izede ro vwo fiẹrorhọ. Jerẹ udje, ọke ro simi omayen nẹ omẹbẹrẹ ọgbogbanhon, inọsu owu nọ ta riẹn taghene fọkime ọbara ye o riotọre, ene se ọbara rhẹ omayen. Ason na bọmọke a ki bẹriẹ oma, Zhiming no se iyẹnrẹn omizu ọmase owu ro ji ruẹ aruẹ omẹbẹrẹ ọrana. Ọbara ye o ji riotọre omamọ tobọ ghwẹ ọnẹyen; ọrẹn, omizu ọmase na o kwe ha ọbara-a, omayen nọ ji sasa. Iyẹnrẹn ọrana ọ lẹrhẹ i Zhiming sẹrorẹ atamwuiẹn.

9. Me wu na sabu ru orhianẹ ọdamuni ọ lẹrhuọ brudu? (Ni ifoto na.)

⁹ Uvwrọke ọdamuni, we brudu te erhirhiẹ wu vwa sabu ta ẹhọn phia uvuẹn ẹrhomo? Yanghene we roro taghene wu sabu yono-o? Karorhọ taghene Jehova o vwẹruọ erhirhiẹ ọnọ gbagba. Omarana, wu rha tobọ nẹ ibiẹ ẹrhomo, wu na sabu vwo imwẹro taghene ọnọ yọ oborẹ wu ghwai guọlọ. (Eph. 3:20) Orhianẹ omiamiamo ugboma yanghene ọrẹ iroro, ọ lẹrhiẹ bẹn wu ne se ji yono, wu na sabu damoma kerhọ ikpekporo isese i Baibol yanghene ẹbe ukoko na ra bọn kpahen i Baibol na. Wu na ji mẹrẹn erere ọke wu rha kerhọ ijoro ukoko na, yanghene ni ividio owu uvuẹn jw.org. Nyoma wa nẹrhomo vwe i Jehova, ji guọlọ ẹkpahenrhọ na uvuẹn iyono i Baibol na ro tiobọnẹ, Jehova no no ruo gbanhon.

10. Marhẹ imizu ukoko na ine ru ruẹ ọwan gbanhon?

¹⁰ Jehova ọnọ sabu ha imizu ukoko na ruẹ ọwan gbanhon. Aye ina sabu rhiẹ “esiri urhebro ọduado,” ọke ra dẹrughwaroghwẹ ọdamuni, yanghene a damoma ra na wian owian ọgbogbanhon. (Col. 4:10, 11) A guọlọ igbehian maido ‘uvwrọke ebẹnbẹn.’ (Prov. 17:17) Arha vwiẹlẹ, imizu ukoko na ina sabu ha userhumu ugboma rẹn ọwan, yẹ ọwan urhebro, ji lẹrhẹ  ọwan rha fuevwan ga i Jehova. Roro kpahen oborẹ i Mary, ro rhiẹ izu i Jesu, o ru mẹrẹn omẹgbanhon mie awọrọ.

11. Mesoriẹ i Mary ọ guọlọ omẹgbanhon?

¹¹ Mary ọ guọlọ omẹgbanhon. Roro kpahen oborẹ oma o rurie ọke ọmakashe re se Gabriel ọ yẹ ye owian ọduado owu. Ọ ji rọnmọ-ọ; ọrẹn, ọnọ mẹrenvwan. O rhe oborẹ a mọrọn ọmọ lele-e, ọrẹn ọnọ hẹrote ọmọ ọhworhare ro no rhiẹ Messiah na. Habaye, ra mẹriẹn taghene o ji lele ọhworhare mẹronma dẹ-ẹ, marhẹ i Mary ono ru dje enana ephian rẹn Joseph rọ guọlọ rọnmiẹ?—Luke 1:26-33.

12. Jerẹ oborẹ ọ ha Luke 1:39-45, marhẹ i Mary o ru mẹrẹn omẹgbanhon rọ guọlọre?

¹² Marhẹ i Mary o ru mẹrẹn omẹgbanhon rọ guọlọre nọ sabu wian owian oghẹnrensan ọnana rọ ji gbanhon na? Nọ guọlọ userhumu mie awọrọ. Jerẹ udje, Mary nọ ta rẹn Gabriel nọ yẹ ye iyẹnrẹn erọrọ kpahen owian na. (Luke 1:34) O jiri-i, no riẹ “ẹkwotọre rọ ha ugbenu” ọrẹ Judah ya mẹrẹn omizie re se Elizabeth. Ọ mẹrẹn erere nẹ onya ọrana. Elizabeth no jiri Mary, Jehova no ji mwuien yẹ Mary aruẹmẹrẹn rọ ha udurhaghwẹ, sekpahen ọmọ ri Mary ono vwiẹ na. (Se Luke 1:39-45.) Mary nọ tare taghene Jehova “ọ ha igbabọ ye ruẹ ekwakwa eduado ne.” (Luke 1:46-51) Nyoma Gabriel ọrhẹ Elizabeth, Jehova no ruẹ Mary gbanhon.

13. Marhẹ omizu ọmase owu rọ ha Bolivia o ru mẹrẹn erere fọkime ọ nekpẹn userhumu mie imizu ukoko na?

¹³ Jerẹ i Mary, wu na ji sabu mẹrẹn omẹgbanhon mie imizu ukoko na. Dasuri, omizu ọmase owu ro rhirhiẹ Bolivia, ọ guọlọ omẹgbanhon. Ọke ro rhon taghene ọsẹ ye o vwo emiamo ọgbogbanhon rọ nọ sabu kpe yi hwu, re ji fie rhẹ ihọsipita, Dasuri no mwuegbe rọ nọ hẹrote yi. (1 Tim. 5:4) Ọrana ọ lọhọ-ọ. Nọ tare: “Ọgbọ buebun ni mie roro taghene mi sabu wian owian na ghwomara-an.” Ọ nekpẹn userhumu? Ọ nekpẹn yen ọke ukaro-o. Nọ tare: “Mia guọlọ kpokpo imizu ukoko na ẹhẹ-ẹn. Ni mie roro, ‘Jehova yọ nọ yẹ mẹ userhumu mi guọlọre.’ Ọrẹn, ne mi mẹrẹnvwrurhe taghene mi rhe rhirhiẹ ye kologho, mẹmẹ ọvo nọ ya damoma mi na kwaphiẹ ebẹnbẹn mẹ rhọ.” (Prov. 18:1) Dasuri no brorhiẹn rọ nọ ya ileta vwe igbehian yen ezẹko, ji dje kpahen erhirhiẹ na fiotọre rẹn aye. Nọ tare: “Mi sabu dje kpahen omẹgbanhon mi mẹrẹn mie imizu na-a. Aye ni kpare emaren vwe ame uvuẹn ihọsipita, ji se ekete i Baibol sansan ra ha urhebro phia mẹ. Ghini emru ọghoghanren re rhe taghene orhiẹ ọwan ọvo yi havwiẹ-ẹ. Ọwan i ha usuẹn ekrun ọduado i Jehova—ekrun ro mwuegbe rọ nọ ha userhumu wẹn, leluo viẹ, ji hẹrote edamẹ enọ.”

14. Mesoriẹ o fo ne rhiabọ ha userhumu ekpako na?

¹⁴ Izede owu ri Jehova o ru yẹ ọwan omẹgbanhon yẹ nyoma ekpako ukoko. Aye ẹghẹlẹ rọ ha ruẹ ọwan gbanhan, ji rhuọnrhuọn ọwan oma. (Isa. 32:1, 2) Omarana, we rhe brudu, ta rẹn ekpako na kpahen edamẹ enọ. Aye i rhe tiobọnu userhumu, rhiabọ haye rhẹ omamerhomẹ. Nyoma aye, Jehova ọnọ sabu ruo gbanhon.

15. Ifiẹrorhọ ọgo yẹ Ilele Kristi ephian e nẹ ghanghanren?

¹⁵ Ifiẹrorhọ ọwan ra bọn kpahen i Baibol na, ọnọ sabu yẹ ọwan omẹgbanhon. (Rom. 4:3, 18-20) Fọkime ọwan Ilele Kristi, e vwo ifiẹrorhọ ọghoghanren re ne  nyerẹn bẹmẹdẹ—sẹ uvuẹn otọrakpọ i paradais yanghene obẹ odjuwu. Ifiẹrorhọ ọwan o ruẹ ọwan gbanhan na sabu diẹn edamuni, ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na, ji wian ewian sansan uvuẹn ukoko na. (1 Thess. 1:3) Aruẹ ifiẹrorhọ ọrana yo ji ruẹ ọnyikọ Paul gbanhon.

16. Mesoriẹ ọnyikọ Paul ọ guọlọ omẹgbanhon?

¹⁶ Paul ọ guọlọ omẹgbanhon. Uvuẹn ileta rọ ya vwe imizu ri ha Corinth, nọ ha omayen dje eriẹ rọ kiki ghwọghọ. A ‘laheriẹ,’ ‘ofu o zerie,’ e ‘sehiẹn yen,’ a jeghwai ‘fomie.’ Arhọ ye ọ tobọ ha erhirhiẹ imwofẹn. (2 Cor. 4:8-10) Paul ọ ya ẹmro erana uvwrọke rọ nya onya imishọnari ọnẹyen ọresa. Ọkezẹko, o rhe uvwrọke ọrana taghene ebẹnbẹn yen e ji hi-in. Ono rhiẹromẹrẹn ilogbozighi egbogbanhon, ene mwuien, ọkuna rọ roro ono rhue, ene ji mwuien rhẹ ekanron.

17. Lele oborẹ ọ ha 2 Corinthians 4:16-18, me yo ruẹ i Paul gbanhon nọ sabu diẹn edamuni?

¹⁷ Paul o vwo omẹgbanhon nyoma rọ tẹnrovi ifiẹrorhọ ro vwori. (Se 2 Corinthians 4:16-18.) Nọ ta rẹn imizu i Corinth na taghene orhianẹ ugboma yen ọ “ghwọghọ dede,” ọrana ọ lẹrhiẹ fiobọrhotọre-e. Paul ọ tẹnrovi obaro akpọ ye. Ifiẹrorhọ ro vwori ro no nyerẹn bẹmẹdẹ obẹ odjuwu, rọ “do vrẹn ovwan rọ duarhọ duarhọ,” ọ ghanren ghwẹ ukpokpogho ro rhiẹromẹrẹn ne. Paul o roro kodo kpahen ifiẹrorhọ ọrana, omarana nọ “kpokpọ rhọ nẹ ẹdẹ fiẹ ẹdẹ.”

18. Marhẹ ifiẹrorhọ na o ru ruẹ Tihomir ọrhẹ ekruien gbanhon ne?

¹⁸ Tihomir, ro rhiẹ omizu ọhworhare rọ ha Bulgaria, o vwo omẹgbanhon nyoma ifiẹrorhọ ye. Ẹgbukpe ezẹko ri vrẹnren na, omizie ọkokamu re se Zdravko, no hwuru ọke ro vwo asidẹti. Uvwrọke ezẹko nẹ ọke ọrana, Tihomir no mwuomarhọ omamọ. Nẹ aye i sabu nyerẹn ghele erhirhiẹ na, ọye ọrhẹ ekruien ni ha ẹhẹn roro kpahen oborẹ ọke ẹrhọmọnuhwu na ono rhirhiẹ. Tihomir nọ tare: “Jerẹ udje, ame a ta kpahen ekete ame ina mẹrẹn Zdravko, aruẹ emaren ame ine  sere riẹn, ihworho ame ina ha use riẹn rhiẹ akpẹriọ ukaro na, ọke arha rhọmiẹ, ọrhẹ ekwakwa ame ina ta riẹn kpahen ẹdẹ ri koba na.” Tihomir nọ tare taghene fọkime ekruien ọ tẹnrovi ifiẹrorhọ obaro na, aye ni sabu rhe vwo edirin, ji rha hẹrhẹ ọke i Jehova ọnọ rhọmọ omizie nuhwu.

19. Me wu na sabu ru ne wu ruẹ ifiẹrorhọ ọnọ gbanhon? (Ni ifoto na.)

¹⁹ Marhẹ wu ne ru ruẹ ifiẹrorhọ ọnọ gbanhon? Jerẹ udje, orhianẹ wu vwo ifiẹrorhọ wu ne nyerẹn bẹmẹdẹ uvuẹn otọrakpọ na, se kpahen idjedje i Paradais rọ ha i Baibol na, ji roro kodo kpahiẹn. (Isa. 25:8; 32:16-18) Roro kpahen oborẹ akpọ ono rhirhiẹ uvuẹn akpọ ọkpokpọ na. Ha ẹhẹn rorie taghene wu ha avwaye. Ọrọmo wa mẹrẹn? Edon ọgo we rhon? Marhẹ oma o ruo lele? Ne wu sabu roro kodo kpahiẹn rhọ, ni ifoto ri ha ẹbe ukoko na ri dje kpahen Paradais, yanghene ni ikpekporo ividio jerẹ Akpọ rọ nọ Rhiọ na, Ọwan a hẹrhiẹ Diyẹdẹ, yanghene Imagine the Time. Arha dabu karorhọ ifiẹrorhọ akpọ ọkpokpọ na, ebẹnbẹn ọwan ono rhiẹ “ọrẹ ibiọke rọ ji pharhe.” (2 Cor. 4:17) Nyoma ifiẹrorhọ ri Jehova ọ yẹruọ ne, ono ruo gbanhon.

20. Arha tobọ vwiẹlẹ dede, marhẹ ene ru vwo omẹgbanhon?

²⁰ Arha tobọ vwiẹlẹ dede, “nyoma Osolobrugwẹ ene vwo omẹgbanhon.” (Ps. 108:13) Jehova o tiobọnu oborẹ a guọlọre ne vwo omẹgbanhon ne. Omarana, wu rha guọlọ userhumu wu na wian aruẹ owian owu gba, ne wu sabu vwo edirin edamuni, yanghene sẹrorẹ aghọghọ ọnọ, nẹrhomo vwe i Jehova ne wu ji guọlọ ọkpọvi ọnẹyen nyoma uyono omobọ. Rhiabọ ha urhebro mie imizu ukoko na. Roro kpahen ifiẹrorhọ ọnọ ọke ephian. Ọke ọrana, ne wu ne vwo “omẹgbanhon ephian ro sekpahen odidi [Osolobrugwẹ] neneyo wu sabu din rhẹ erhionrin ọrhẹ aghọghọ.”—Col. 1:11.