1. Jehovä Diospa unë sirweqninkunaqa, ¿imanirtan alli fuerti kayarqan?

 BIBLIAQA willakun Diosnintsikpa unë sirweqninkunaqa puëdeq kayanqantam. Peru höraqa dëbilmi sientikuyaq. Gobernanti Davidllaman pensarishun. Pëqa valienti nunam karqan y “jirkanö fuerti” kanqantam nirqan. Peru höraqa dëbil y mantsakoq kanqantam nirqan (Sal. 30:7). Tsënöllam Sansonpis Teyta Jehovä poderninwan yanapaptinqa alläpa puëdeq karqan. Peru Jehovä mana yanapaptinqa ‘wakin nunapanölla kallpan’ tikranqantam nirqan (Juëc. 14:5, 6; 16:17). Jehovä Diospa unë sirweqninkunaqa, ¿imanirtan alli fuerti kayarqan? Jehovä Diosnintsik yanapaptinmi.

2. ¿Imanirtan apostol Pabluqa höraqa dëbil y höraqa kallpayoq kanqanta nirqan? (2 Corintius 12:9, 10).

² Apostol Pablupis nirqanmi Jehovä Diosnintsik poderninwan yanapananta wananqanta (leyi 2 Corintius 12:9, 10). Pëqa noqantsiknöpis qeshyapäkoqmi (Gäl. 4:13, 14). Alli kaqta rurëta munëkarpis, höraqa mana allikunatam rurareq (Rom. 7:18, 19). Y höraqa alläpam llakikoq y wanutsiyänantam mantsapakoq (2 Cor. 1:8, 9). Tsënö këkarpis kënömi nirqan: “Imachöpis pishipanqä höram kallpayoq tikrarï”. ¿Imanötan kallpayoq tikrarqan? Poderninwan Jehovä Dios yanapaptinmi.

3. ¿Imatataq këchö yachakushun?

³ Noqantsiktapis Jehoväqa änimantsik kallpayoqta tikratsimänapaqmi (1 Pëd. 5:10). Peru tsënö yanapamänapaqqa imata karpis ruranantsikran. Juk cärrullaman pensarishun. Juk cärru ëwanampaqqa alli motortam wanan. Peru motornin kaptimpis, manejaqnin aceleradorta mana jaruptinqa manam cärru ëwanqatsu. Tsënöllam Jehoväqa tsë motorwannö kallpanwan yanapamantsik. Peru avanzanapaqqa o alli firmi kanapaqqa, noqantsikpis imata karpis ruranantsikran. ¿Imakunatataq rurashwan? Tsëta musyanapaqqa Jonasta, Jesuspa maman Marïata y apostol  Pabluta Jehovä imanö yanapanqanta yachakurishun. Tsënölla yachakurishun, kanan witsan sirweqninkunata Jehovä imanö yanapanqantapis.

4. ¿Imatataq rurashwan kallpanwan Jehovä Diosnintsik yanapamänapaq?

⁴ Kallpayoq kanapaqqa Diosnintsikmanmi mañakunantsik. Tsënöpam Pëqa poderninwan yanapamäshun (2 Cor. 4:7). Tsënöllam Palabranta leyinantsik y leyinqantsikman alli pensanantsik (Sal. 86:11). Diosnintsikpa Palabranqa “alläpa poderyoqmi” (Heb. 4:12). Tsëmi Jehovä Diosnintsikman mañakur y Palabranta leyirqa, imëka problëmapa pasarpis alli aguantashun y ruranantsikpaq kaqta rurëta mana yacharpis rurëtam puëdishun. Rikärishun willakoqnin Jonasta Jehovä imanö yanapanqanta.

5. ¿Imanirtan Jonasqa Jehovä yanapananta wanarqan?

⁵ Jonasqa Jehovä yanapanantam wanarqan. Jonastaqa Jehovämi mandarqan Nïnivi markaman willakoq ëwanampaq. Peru pëqa mantsakurmi barcuwan juk lädupa ëwakurqan. Tsëchönam alläpa vientuptin y tamyaptin pëpis y barcuchö ëwaqkunapis cäsi wanuyarqan. Y Jonasta yakuman jitarkuyaptinnam jatun pescädupa pachanchöna tikrarirqan. Pescädupa pachanchöqa, alläpa ampeqchö o tsakaqchö y mantsëpaq sitiuchöchi tikrarirqan. ¿Imanöraq Jonasqa sientikurqan? ¿Wanunampaq kaqtatsuraq pensarqan? ¿Jehovä qonqarishqa kanqantatsuraq pensarqan? Imanö kaptimpis, alläpa yarpachakurchi llakikurqan.

6. ¿Imatan Jonasta yanaparqan pescädupa pachanchö këkaptin? (Jonas 2:1, 2, 7).

⁶ ¿Imatataq Jonasqa pescädupa pachanchö këkar rurarqan Jehovä yanapanampaq? Jehovämanmi mañakurqan (leyi Jonas 2:1, 2, 7). Mana cäsukushqa këkarpis, Jonasqa musyarqanmi arrepentikuptin y humildäwan mañakuptinqa Jehovä wiyanampaq kaqta. Tsënöllam Palabran ninqankunaman alli pensarqan. Tsëtaqa musyantsik Jonas librupa 2 kaq capïtulunta leyirmi. Tsëchömi Jonasqa Salmus libruchö këkaq palabrakunata atska kuti parlarqan (igualaratsi Jonas 2:2, 5 textuta Salmus 69:1; 86:7 textukunatawan). Jonasqa allichi musyarqan tsë capïtulukuna ninqanta. Tsë capïtulukuna ninqanman alli pensarmi mana allipa pasëkanqan höra Jehovä yanapanampaq kaqman confiakurqan. Y pescädupa pachampita yarqaramurqa, valientinam karqan Jehovä mandanqanta ruranampaq (Jon. 2:10–3:4).

7, 8. ¿Imatan juk wawqita yanapan alli fuerti kanampaq?

⁷ Jonasta pasanqanqa noqantsiktapis mana allikunapa pasanqantsik hörakunam yanapamantsik. Pensarishun, Taiwan nacionpita Zhiming jutiyoq wawqita pasanqanman. b Pëqa alläpam qeshyan y Jehoväta sirwinqanrëkurmi familiankunapis mana alli tratayan. ¿Imatataq ruran Jehovä yanapanampaq? Jehovämanmi mañakun y Palabrantam estudian. Kënömi nin: “Problëmakunapa pasanqä hörakunaqa alläpa yarpachakurmi llakikü y manam Diosnintsikpa Palabranta yachakunäpaqpis gänasnï kantsu”. Peru Zhimingqa manam qelanäkurintsu. Kënömi nin: “Puntataqa Jehovä Diosnintsikmanmi mañakü. Tsëpitanam Jehoväpa sirweqninkuna rurayämunqan cancionkunata audïfunuwan wiyä. Höraqa shonqüllachömi cantä, y tsënö tranquïlu tikrarirnam Diosnintsikpa Palabranta estudiar qallëkü”.

⁸ Tsënö yachakunqanmi Zhimingtaqa yanaparqan mana allikunapa pasanqan hörakuna. Juk kutim operakunampaqna këkaptin juk enfermëra nirqan glöbulos röjusnin pishinqanta y yawarta churakunan precisanqanta. Peru Zhimingqa operakunampaq juk paqas pishikaptinmi, juk panitapis pëtanölla operashqa  kayanqanta leyishqa kanaq. Tsë panipaqa glöbulos röjusnin, Zhimingpitapis mas wallkallam kanaq, peru pëqa manam yawarta churayänanta munanaqtsu y operayanqampitaqa alliyärinaqmi. Tsëta leyinqanmi Zhimingtaqa yanaparqan pëpis yawarta mana churakunampaq.

9. Ima problëmapapis pasar kallpannaq sientikurqa, ¿imatataq rurankiman? (Rikäri dibüjutawan fötuta).

⁹ Juk problëmapa pasarqa capazchi alläpa llakikur yarpachakunki. Tsëqa manachi Diosnintsikman mañakunëkipaq o Palabranta yachakunëkipaqpis gänasniki kanqatsu. Tsënö sientikunqëkitaqa Jehovä Diosnintsikqa entiendinmi. Pëqa juk ishkë palabrakunallatapis mañakurnin parlapäriptikiqa, wiyashunkim y yanapashunkim (Efes. 3:20). Imëkipis nanaptin o alläpa yarpachakurqa, capazchi Diosnintsikpa Palabranta leyita ni estudiëta puëdinkitsu. Tsëqa allichi kanman Bibliata o publicacionkunata grabashqata wiyarinqëki. O jw.org päginachö këkaq cancionkunata wiyarinqëki o videukunata rikärinqëki. Jehoväman mañakur y mañakunqëkita imanö contestashunqëkita musyanëkipaq Palabran Bibliachö o publicacionkunachö ashirninqa, “kallpayoqta tikrëkatsillämë Teyta Jehovä” nikaq cuentam rurëkanki.

10. ¿Imanötan wawqi panikunaqa kallpayoq kanapaq yanapamantsik?

¹⁰ Jehovä Diosnintsikqa wawqi panikunatam utilizan kallpayoqta tikratsimänapaq. Mana allikunapa pasanqantsik hörakuna o ruranantsikpaq kaqta rurëta mana puëdinqantsik hörakunam, wawqi panikunaqa alläpa yanapamantsik (Col. 4:10, 11). ‘Y desgraciakunapa pasanqantsik’ hörakunam, amïguntsikkuna yanapamänantsiktaqa alläpa wanëkuntsik (Prov. 17:17). Kallpannaq sientikunqantsik hörakunam wawqi panintsikkunaqa Diosnintsikta sirwirnin sïguinapaq o shumaq parlapämarnintsik o wananqantsikkunawan yanapamantsik. Rikärishun Jesuspa mamänin Marïata imanö yanapayanqanta.

11. ¿Imanirtan Marïaqa yanapayänanta wanarqan?

¹¹ Marïaqa Jehovä mandanqanta cumplinampaq yanapayänantam wanarqan. Alläpachi yarpachakurqan manaraq casäda këkar y ollquwampis manaraq kashqa këkar qeshyaq tikranampaq  kaqta angel Gabriel willariptin. Marïaqa manam wamra cuidëta yacharqanraqtsu, peru Diospa Akrashqan kanampaq kaq llullutam cuidanan karqan. Y ¿imanöraq noviun Josëta willanman karqan qeshyaq këkanqanta? (Lüc. 1:26-33).

12. Lücas 1:39 a 45 textu ninqannö, ¿imatataq Marïa rurarqan kallpayoq tikranampaq?

¹² ¿Imatataq Marïaqa rurarqan Diosnintsik mandanqanta cumplinampaq? Wakinkuna yanapayänantam permitirqan. Këllaman pensarishun: angel Gabrieltam tapurqan imanö kanampaq kaqta maslla entienditsinampaq (Lüc. 1:34). Tsëpitanam “jirkachö këkaq” Judäpa juk markanman ëwarqan familian Elisabet-ta watukaq. Y tsë ëwanqanqa, ¡alläpa allim karqan! Chäriptinmi Elisabetqa Marïata felicitarqan y Diosnintsik poderninwan yanapaptinmi tsë llullu pï kanampaq kaqta parlarqan (leyi Lücas 1:39-45). Tsëmi Marïaqa Teyta Diosnintsik ‘poderninwan imëka espantëpaqkunata rurashqa’ kanqanta nirqan (Lüc. 1:46-51). Jehoväqa angel Gabrielta y Elisabet-tam utilizarqan Marïata yanapanampaq.

13. ¿Imatan pasakurqan wawqi panikunata Dasüri yanapayänampaq mañakuptin?

¹³ Marïata yanapayanqannömi qamtapis wawqi panikunaqa yanapayäshunki. Rikärishun Bolivia nacionpita Dasüri jutiyoq panita pasanqanta. Papänintam doctorkuna willariyarqan alläpa grävi qeshyayoq kanqanta y manana alliyänampaq kaqta. Y hospitalchömi quedakurqan, tsëmi Dasüriqa papäninta alli atiendinampaq kallpachakuyta munarqan (1 Tim. 5:4). Peru papäninta alli atiendinampaqqa, wakinkuna yanapayänantam wanarqan. Kënömi nin: “Mëtsika kutim sientirqä papänïta japallä atiendita mana puëdinäpaq kaqta”. Peru Dasüriqa manam yanapayänampaq wakinkunata willarqantsu. Kënömi nin: “Manam turi nanakunata o ñañakunata afanakatsita munarqätsu. Kënömi nikoq kä: ‘Jehovämi yanapamanqa’. Peru tsëpitam cuentata qokurirqä wakinkunapita rakikäkurirqa, kë problëmäkunachö japallä tsarakuyta mana puëdinäpaq kaqta” (Prov. 18:1). Tsëmi Dasüriqa amïgunkunaman qellqarqan imanö sientikunqanta willarnin. Kënömi nin: “Turi nanakuna yanapayämanqantaqa alläpam agradecikü. Pëkunam mas kallpayoq kanäpaq yanapayämarqan. Hospitalmanmi mikuyta apayämurqan y shumaq textukunawanmi animayämarqan. Japallantsik mana këkanqantsikta rikëqa, ¡alläpa shumaqmi! Noqantsikqa Jehoväpa familiankuna këkanqanchömi këkantsik. Tsë familiaqa llapan wananqantsikkunachömi yanapamantsik, waqanqantsik höram noqantsikwan waqayan y japallantsik sientikunqantsik höram läduntsikchö këkäyan”.

14. ¿Imanirtan anciänukuna yanapamänantsikta permitinantsik?

¹⁴ Jehoväqa anciänukunatapis yanapamänapaqmi utilizan. Pëkunam kallpayoqta tikratsimantsik y consolamantsik (Is. 32:1, 2). Tsëmi imapitapis yarpachakurqa pëkunata willanëki. Y yanapayäshuptikiqa kushishqam chaskikunëki. Jehoväqa pëkunatam utilizan kallpayoqta tikratsimänapaq.

15. ¿Imatataq llapantsikpis kushishqa shuyarantsik?

¹⁵ Diosnintsik änimanqantsikkunata Palabranchö leyinqantsikmi kallpayoqta tikratsimantsik (Rom. 4:3, 18-20). Llapantsikmi ciëluchö kar o Patsachö karpis, mana wanurna kawakuyta shuyarantsik. Tsëta shuyaranqantsikmi yanapamantsik pruëbakunapa pasar aguantanapaq, Diosnintsikpita yachatsikur sïguinapaq y congregacionchö ruranqantsikkunata cumplinapaq (1 Tes. 1:3). Tsëta shuyaranqan apostol Pabluta imanö yanapanqanta yachakurishun.

16. ¿Imanirtan apostol Pabluqa kallpayoq këta wanarqan?

 ¹⁶ Apostol Pabluqa kallpayoq këtam wanarqan. Corintu cristiänukunaman cartakunqanchömi nirqan allpa mankanö dëbil kanqanta. Tsëchömi willakurqan nunakuna sufritsiyanqanta, chikiyanqanta, maqayanqanta, cäsi wanutsiyanqanta y höra höraqa ima rurëtapis mana musyanqanta (2 Cor. 4:8-10). Tsëkunataqa kima kaq viäjinchömi qellqarqan. Peru capazchi musyarqantsu mas problëmakunaparaq pasanampaq kaqta. Tsë viäjichö këkaptinllam atskaq nunakuna atacar maqayarqan, prësuyarqan, lamarchöpis cäsi wanurqan y carcelayarqanmi.

17. 2 Corintius 4:16 a 18 ninqannö, ¿imatan apostol Pabluta yanaparqan pruëbakunapa pasanqan höra?

¹⁷ ¿Imatan apostol Pabluta yanaparqan mana allikunapa pasëkarpis aguantanampaq? Diosnintsik äninqankunata shuyaranqanmi (leyi 2 Corintius 4:16-18). Corintuchö cristiänu mayinkunatam nirqan cuerpun ushakëkaptimpis, Diosnintsikpa voluntäninta ruranampaqqa gänasyoqlla këkanqanta. Pëqa shamoq tiempuchö mas alli kaq y “mana ushakaq bendicionkunata” chaskinampaq kaqtam kushishqa shuyararqan. Tsëmi imëka pruëbakunapa pasarpis alli aguantanampaq listu këkarqan. Pëqa yarpararqan Diosnintsik änikunqankunata chaskinampaqmi, tsëmi shonqunqa waran waran mas alli tikrarqan.

18. ¿Imanötan Tijomirta y familianta yanaparqan Diosnintsik änikunqankunata shuyaräyanqan?

¹⁸ Diosnintsik änikunqankunata shuyaranqanmi Bulgaria nacionpita Tijomir jutiyoq wawqintsikta yanapan. Pëpaqa Zdravko jutiyoq menor wawqinmi juk accidentichö wanukurqan. Tsëmi Tijomirqa alläpa llakikurqan. ¿Imatan pëta y familiantapis yanaparqan alläpa llakikuyanqan hörakuna? Kawarimunampaq kaqman pensayanqanmi. Tijomirmi kënö nin: “Wawqï kawarimunampaq kaqta, ima mikuyta qarayänäpaq kaqta, kawarimunqampita kushikurnin fiestata rurayanqäman pikunata invitayänäpaq kaqta y kë ushanan tiempukunachö pasakunqankunata willayänäpaq kaqtam seguïdu parlayä”. Tijomirqa nin kawaritsimunampaq  kaqta Diosnintsik änikunqanta shuyaräyanqan pëtapis y familiantapis llakikuyanqan hörakuna alläpa yanapanqantam. Y wawqinta Diosnintsik kawaritsimunantam shuyarëkan.

19. ¿Imatataq rurankiman Diosnintsik änikunqankunata maslla shuyaränëkipaq? (Rikäri fötutawan dibüjuta).

¹⁹ ¿Imatataq rurankiman Diosnintsik änikunqankunata maslla shuyaränëkipaq? Kë Patsachö mana wanuypa kawakuyta shuyararqa, Shumaq Patsapaq Biblia parlanqankunata leyi y tsë ninqankunaman alli pensë (Is. 25:8; 32:16-18). Pensë Shumaq Patsachö imanö kawakunapaq kaqman. ¿Shumaq Patsachö këkaqnönaku këkanki? ¿Pitataq rikëkanki o imatataq wiyëkanki? ¿Imanötan sientikunki? Shumaq Patsachö këkaqnöna sientikunëkipaqqa, publicacionnintsikkunachö Shumaq Patsapaq dibüjukunam yanapashunki. Tsënöllam yanapashunki Shumaq Patsatam shuyakuykantsik, Ichikllana shuyärishun o Allinam kawakushun neq videuyoq cancionkunapis. Shumaq Patsachö imanö kawakunapaq kaqman seguïdu pensarqa, mana allikunapa pasanqantsik höram cuentachö katsishun, ‘sufrimientu ichik tiempullapa’ y pasarinampaq kaqta (2 Cor. 4:17). Tsënömi Diosnintsik änimanqantsikkunata shuyaranqantsikqa mas kallpayoq kanapaq yanapamäshun.

20. Kallpannaq sientikunqantsik hörakuna, ¿imatataq rurashwan kallpayoq kanapaq?

²⁰ “Teyta Diosnintsik yanapamashqam” kallpannaq sientikunqantsik hörakunapis kallpayoq sientikushun (Sal. 108:13). Jehoväqa tukuynöpam yanapamantsik kallpayoq kanantsikpaq. Tsëmi ruranëkipaq kaqta rurëta mana puëdeqnö kar, o ima pruëbapa pasarpis, o Jehovä Diosnintsikta kushishqa sirwinëkipaqqa, llapan shonquykiwan Jehoväman mañakunëki y Palabran Bibliata yachakunëki yanapashunëkipaq. Y wawqi panikuna yanapayäshunëkita permiti y Diosnintsik änimanqantsikkunata imëpis yarparë. Tsëta ruraptikim Teyta Jehoväqa poderninwan yanapashunki imëkapa pasarpis pacienciawan aguantanëkipaq (Col. 1:11).