1-2. De odẹ nọ ghi maan sẹ nọ khẹke ne ima ya gha tie Baibol? Ru igiemwi yọ.

 GIA kha wẹẹ, u hoo ne u dẹ owa. De emwi ne u gha hoo ne u ka bẹghe nẹ, u ke dẹ ọre? Vbene ẹmwata, u i khian wa dẹ nene owa rhunmwuda wẹẹ, u wa bẹghe efoto ọghe odaro ọre. Ẹ i mwẹ u ma hoo ne u tobọ ruẹ sẹ enene owa, u ghi vbe kin ọnrẹn lẹga, u ghi ghee ughugha hia ni rrọọ. U sẹtin vbe gha hoo ne u ghee plan ọghe nene owa, ne u mieke na ghee vbe na ya bọ enene owa hẹ. Vbene ẹmwata, te u khian kakabọ gbarokotọ ghee nene owa, u ke ha osa yọ.

² Emwi vbenian ẹre ọ vbe khẹke ne ima gha ru, vbe ima ghaa tie Baibol. Ebe ọkpa keghi ya ẹmwẹ ni rre Baibol gie “owa nọ kakabọ vbẹe, nọ yo kevbe nọ mwẹ ẹyotọ nọ dinmwi.” Nọnaghiyerriọ, de vbene ima khian ghi ya kakabọ rẹn otọ ẹmwẹ ni rre Baibol hẹ? Adeghẹ ima na gha ya okhirhikhirhi tie Baibol, avbe imamwaemwi nẹi lọghọ na rẹn otọ re ọkpa ẹre ima khian miẹn, ọni ọre avbe “imamwaemwi nokaro ọghe ẹmwẹ Osanobua.” (Hib 5:12) Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima kakabọ gha gbarokotọ tie Baibol, zẹvbe ne ọmwa vbe kakabọ gbarokotọ ghee owa nọ khian dẹ. Ọkpa vbe usun odẹ nọ khẹke ne ima ya gha tie Baibol ọre ne ima hia ne ima rẹn vbene ako ọkpa vbe Baibol ya rhilo ginna ako ọvbehe hẹ. U ghi hia ne u gele rẹn otọ emwi ne u yayi kevbe evbọzẹe ne u na yae yi.

3. De emwi ne Pọl rhie igiọdu ne etẹn ne iran gha ru, kevbe wẹẹ vbọzẹ? (Ẹfisọs 3:​14-19)

³ Adeghẹ ima hoo ne ima gele rẹn otọ ẹmwẹ ọghe Osanobua, ọ khẹke ne ima rẹn avbe imamwaemwi ni dinmwi ni rre Baibol. Ukọ e Pọl keghi rhie igiọdu ne etẹn ne iran gha gbarokotọ tie Ẹmwẹ Osanobua ne iran mieke na “gele rẹn otọ uvbẹmwẹ, utanmwẹ, uyomwẹ kevbe udinmwimwẹ ọghe ẹmwata nọ dekaẹn Osanobua.” Ẹghẹ nii, iran ghi gha re nọ “gbọzinian kevbe [nọ] deziẹn” vbe odẹ  ẹmwata. (Tie Ẹfisọs 3:​14-19.) Erriọ vbe khẹke ne ima vbe ru ẹre. Gi ima zẹ iro yan vbene ima khian ya sẹtin gha gbarokotọ tie Ẹmwẹ Osanobua, ne ima mieke na sẹtin rẹn otọ re ẹse.

4. Vbọ khẹke ne ima ru, nọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ? Ru igiemwi eso yọ.

⁴ Zẹvbe Ivbi Otu e Kristi, ẹ i re avbe imamwaemwi ni khuẹrhẹ ọkpa ni rre Baibol ẹre ima wa hoo ne ima rẹn. Ma vbe hoo ne ima rẹn avbe “emwi ni dinmwi ọghe Osanobua,” orhiọn nọhuanrẹn gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin ru ọna. (1 Kọr 2:​9, 10) Hia ne u rẹn avbe imamwaemwi ni dinmwi ni rre Baibol, ne u mieke na sikẹ e Jehova sayọ. Vbe igiemwi, u sẹtin gualọ otọ re sayọ, vbene Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ eguọmwadia ọghẹe nẹdẹ, kevbe vbene ọna ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọ vbe hoẹmwẹ ruẹ. U sẹtin vbe ruẹ vbekpa emwamwa ne Jehova ru ne Ivbi Izrẹl ya gha ga irẹn vbe ẹghẹ nẹdẹ, u ghi yae tae vbene ọ hoo ne Ivbi Otu e Kristi ya gha gae vbe ẹdẹnẹrẹ. U sẹtin vbe gbarokotọ ruẹ vbekpa ẹmwẹ akhasẹ ughughan nọ sẹ vbe egbe Jesu vbọ rre agbọn na.

5. Ọ mwẹ uhunmwuta eso ne u gha hoo ne u gualọ otọ re sayọ vbe Baibol ra?

⁵ A keghi nọ etẹn eso ni kakabọ tie Baibol, imamwaemwi eso ni dinmwi ne iran gha hoo ne iran gualọ otọ re sayọ vbe Baibol. Emwi eso ne iran tae rre ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Emwi Eso Ne U Gha Sẹtin Gualọ Otọ Re Miẹn Vbe U Ghaa Tie E Baibol Ne Egbuẹ.” U ghaa loo Watch Tower Publications Index ra Research Guide for Jehovah’s Witnesses ya ruẹ vbekpa avbe imamwaemwi na, u gha wa miẹn ere vbọ. U gha gele gbarokotọ gha tie Baibol, ọ gha ya amuẹtinyan ọghuẹ wegbe sayọ, u ghi vbe gha mwẹ “irẹnmwi ọghe Osanobua.” (Itan 2:​4, 5) Nian, gi ima guan kaẹn imamwaemwi eso ni dinmwi ni rre Baibol, ne ima gha sẹtin gualọ otọ re.

6. (a) De alughaẹn nọ rre emwamwa kevbe emwi ne ọmwa hoo nọ ru? (b) Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, emwi ne Jehova hoo nọ ru ne emwa nagbọn kevbe uhunmwuta otagbọn na ọghe etẹbitẹ nọ? (Ẹfisọs 3:11)

⁶ Gi ima zẹ iro yan emwi ne Baibol tae vbekpa emwi ne Osanobua hoo nọ ru ne ima. Alughaẹn  nọkhua wa rre emwamwa kevbe emwi ne ọmwa hoo nọ ru. Te emwamwa yevbe na ghee odẹ ne ọmwa wa zẹ wẹẹ, ẹre irẹn khian la gha rrie ehe. Nọnaghiyerriọ, adeghẹ emwi na de gbe odẹ nii, a sẹtin miẹn wẹẹ, emwamwa nii i ghi mwẹ uhunmwu. Sokpan te emwi ne ọmwa hoo nọ ru yevbe ehe na rrie. Ma rẹn eke ne ima rrie, ma gha vbe sẹtin la odẹ ughughan sẹ ọre. Adeghẹ emwi na de gbe odẹ ọkpa, ma ghi ya la ọvbehe. Ma ghọghọ wẹẹ, kherhe kherhe ẹre Jehova ya gi ima rẹn vbe uwu e Baibol, emwi ne irẹn hoo ne irẹn ru ne emwa nagbọn vbe “etẹbitẹ.” (Ya ghee study note ọghe Ẹfisọs 3:11.) E Jehova gha sẹtin loo odẹ ughughan ya ru emwi nọ hoo nọ ru, rhunmwuda te ọ “ru ẹre ne emwi hia gha rrọọ zẹvbe ne irẹn gualọe yi.” (Itan 16:4) E Jehova gha ru emwi nọ hoo nọ ru nẹ, emwi hia ghi gha ye vbe nọ gualọe yi vbe etẹbitẹ. De emwi ne Jehova hoo nọ ru ne ima, de afiwerriẹ eso nọ he ru nọ mieke na muẹn sẹ?

7. Vbe Adam vbe Ivi ghi sọtẹ nẹ, de afiwerriẹ eso ne Jehova ghi ru, nọ mieke na sẹtin mu emwi nọ rre ọre ekhọe sẹ? (Matiu 25:34)

⁷ Osanobua keghi tama Adam vbe Ivi emwi ne irẹn hoo ne irẹn ru ne iran. Ọ keghi kha wẹẹ, “Wa gha biẹlẹ ne uwa gha muan yọ, ne uwa gba ehe hia vbe agbọn, ne uwa gha khaevbisẹ yan . . . avbe aranmwẹ hia ni rre uhunmwu otagbọn.” (Gẹn 1:28) Vbe Adam vbe Ivi ghi sọtẹ daa Osanobua, emwa nagbọn hia na ghi do khian emwa orukhọ, sokpan ọna ma sẹtin mu idobo ye emwi ne Osanobua ghaa hoo nọ ru ne emwa nagbọn. Ọ keghi fi ẹre werriẹ odẹ nọ khian ya mu emwi nọ rre ọre ekhọe sẹ. Vbobọvbobọ nii, Osanobua keghi tae wẹẹ, irẹn gha mu Arriọba gbọọ ye ẹrinmwi, Arriọba na ẹre ọ khian muẹn sẹ emwi ne irẹn hoo ne irẹn ru ne emwa nagbọn kevbe agbọn na. (Tie Matiu 25:34.) Ọ ghi sẹ ẹghẹ, ọ na gie Ukpọmọkpa nọ mwẹ gha die agbọn na, nọ do ma emwa emwi vbekpa enene Arriọba kevbe nọ vbe ya arrọọ ọghẹe miẹn ima fan vbe obọ orukhọ kevbe uwu. Iyeke ọni, e Jehova na huẹn Jesu kpaegbe gha rrie ẹrinmwi, ọ na vbe ma ẹre Ọba ọghe Arriọba Osanobua. Sokpan, emwi ye bun ne ima gha sẹtin ruẹ vbekpa emwi ne Osanobua hoo nọ ru ne emwa nagbọn.

8. (a) De emwi ne Baibol mobọ guan kaẹn? (b) De emwi ne Jehova hoo nọ ru nọ ghi hin usi sẹ, zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 1:​8-11? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

⁸ Emwi ne Baibol wa mobọ guan kaẹn ọre wẹẹ, eni e Jehova ghi gha re na kpee huan vbe Arriọba Osanobua gha muẹn sẹ nẹ, emwi ne Osanobua hoo nọ ru vbe agbọn na. Emwi rhọkpa i khian sẹtin fi emwi ne Jehova hoo nọ ru werriẹ. E Jehova yan rẹn wẹẹ, emwi hia fẹẹrẹ ne irẹn tae, irẹn gha muẹn sẹ. (Aiz 46:​10, 11; Hib 6:​17, 18) Vbe odaro, ọ gha ya uhunmwu otagbọn na hia khian paradais; ivbi Adam hia ni gbae, ni vbe ru emwi esi ghi gha “sọyẹnmwẹ arrọọ vbe etẹbitẹ.” (Psm 22:26) Sokpan, ẹ i re ọna ọkpa ẹre Jehova hoo nọ ru. Emwi nọ ghi hin usi sẹ ne Jehova hoo nọ ru ọre, ne eguọmwadia ẹre hia ni rre ẹrinmwi kevbe agbọn na gha mwẹ akugbe. Ẹghẹ nii, emwa hia fẹẹrẹ ghi gha họn ẹmwẹ ne Jehova zẹvbe Osa Ne Udazi. (Tie Ẹfisọs 1:​8-11.) Odẹ ọghe ọyunnuan ne Jehova ya ru emwi nọ hoo nọ ru i kpa ruẹ odin ra?

9. Ma ghaa tie Baibol, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi ni khian sunu vbe odaro?

⁹ Gia guan kaẹn ẹmwẹ akhasẹ ne Jehova tae vbe ogba ọghe Idẹni, nọ rre ebe Gẹnẹsis 3:15. b Ẹmwẹ akhasẹ na guan kaẹn emwi ni khian sunu nọ gha muẹn sẹ, emwi ne Jehova hoo nọ ru, sokpan avbe emwi na i khian sunu vbe ẹ i re te ukpo arriaisẹn nibun gberra nẹ. Usun emwi na kha na, ọre wẹẹ Ebraham gha biẹ, uniẹn ọghe ọmọ na, ẹre Kristi khian la rre. (Gẹn 22:​15-18) Vbọ ghi rre ukpo 33 C.E., a na sa e Jesu vbe ighinghianwẹ zẹvbe na tae yotọ. (Iwinna 3:​13- 15) Emwi nokiekie ne ẹmwẹ akhasẹ nii guan kaẹn ọre wẹẹ, a gha lọkọ uhunmwu e Setan; ọ gha ye gberra ukpo 1,000 ọna ke sunu. (Arhie 20:​7-10) E Baibol vbe ya ima rẹn emwi nibun ni khian sunu vbe ẹghẹ ufomwẹ agbọn, vbe ẹghẹ ne agbọn Esu na khian ya kakabọ werriẹ aro nọ khọọ daa emwa ọghe Osanobua.

10. (a) De emwi eso ni gha rherhe sunu? (b) Vbe ima khian ya sẹtin mu egbe yotọ hẹ? (Ya ghee futnot.)

¹⁰ Emwi ọyunnuan nibun ẹre ọ khian sunu vbe agbọn na, zẹvbe ne Baibol tae yotọ. Vbe okaro, avbe agbẹnvbo ghi gha yae wewe wẹẹ, “ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ” rrọọ nẹ. (1 Tẹs 5:​2, 3) Sokpan vbe “udemwurri,” orueghe nọkhua ghi wa suẹn, vbe avbe agbẹnvbo gha werriẹ aro daa ugamwẹ ohoghe. (Arhie 17:16) Vbe iyeke ọni, ama ọghe ọyunnuan sẹtin rhie egbe ma vbe orere iso, vbe “Ovbi ọmwa . . . ghaa ke okuku nọ rre orere iso dee, ke irẹn kevbe ẹtin kevbe uyi nọkhua nọ mwẹ.” (Mat 24:30) E Jesu ghi bu ohiẹn emwa nagbọn, ọ ghi vbe wannọ avbe ohuan hin uwu ẹbu ẹwe rre. (Mat 25:​31-33, 46) E Setan i khian wa tota viọ obọ ku akharha. Rhunmwuda nọ na khuiwu emwa ọghe Osanobua, ọ ghi si agbẹnvbo kugbe ne iran werriẹ aro nọ khọọ daa eguọmwadia e Jehova, okulugbe ọghe agbẹnvbo na, ẹre Baibol tie ẹre Gọg ọghe otọ e Magọg. (Ẹzik 38:​2, 10, 11) Vbe uwu asẹ na, a ghi viọ etẹn na hannọ zẹ ni dekẹ gha rrie ẹrinmwi, ne iran ya deba Kristi kevbe avbe odibosa khọn okuo ọghe Amagẹdọn, okuo na ẹre ọ khian mu orueghe nọkhua sẹ ufomwẹ. c (Mat 24:31; Arhie 16:​14, 16) Vbe iyeke ọni, Ukpo Arriaisẹn Ọkpa Ne Kristi Khian Ya Kha ghi suẹn.—Arhie 20:6.

11. Adeghẹ ima na gha rrọọ vbe etẹbitẹ, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

¹¹ Nian muẹn roro vbene emwi khian gha ye hẹ vbe Ukpo Arriaisẹn Ọkpa nii gha ghi foo nẹ. E Baibol wẹẹ, te Ayi ọghomwa “rhie etẹbitẹ ye [ima] ekhọe.” (Asan 3:11) Adeghẹ ima na gha rrọọ vbe etẹbitẹ, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ, vbọ khian vbe ya ru iyobọ ne ima ya sikẹ e Jehova sayọ? Ebe ọghomwa na tie ẹre Draw Close to Jehovah, ipapa 319, wa rhie ewanniẹn nọ gbe ọmwa otiti ye ọta na, ọ khare wẹẹ: “Ma gha ghi gbe ukpo iyisẹn, ukpo arriaisẹn, ẹbo ra uye nibun nẹ, ma ghi do rẹn emwi nibun vbekpa e Jehova ne ima ma rẹn nian. Ọrheyerriọ, emwi nibun ni gbe ọmwa otiti gha ye gha rrọọ ne ima  gha ye rẹn vbekpa e Jehova. . . . Vbene ẹmwata, te ima khian sọyẹnmwẹ agbọn vbe etẹbitẹ, sokpan emwi nọ khian ghi ya ima sọyẹnmwẹ sẹ, ọre vbe ima ghaa ruẹ emwi ughughan nọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ.” Vbe nọ ghi te sẹ ẹghẹ nii, de emwi eso nọ ye khẹke ne ima gualọ otọ re miẹn vbe ima ghaa tie Baibol?

12. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi eso vbekpa orere ẹrinmwi ne Jehova ye? Ru igiemwi yọ.

¹² E Baibol ya ima rẹn emwi eso vbekpa orere ẹrinmwi ne Jehova ye. (Aiz 33:5) E Baibol vbe gi ima rẹn emwi ọyunnuan nibun vbekpa e Jehova kevbe otu ọghẹe nọ rre ẹrinmwi. (Aiz 6:​1-4; Dan 7:​9, 10; Arhie 4:​1-6) Vbe igiemwi, ma sẹtin ya tie emwi ughughan ni yan ọmwa unu rua ne Ẹzikiẹl miẹn vbe ẹghẹ ne ‘iso ya kie yotọ, nọ na miẹn umian ọghe Osanobua.’—Ẹzik 1:1.

13. Vbọ ye ruẹ hẹ vbe ekhọe ne u na rẹn emwi ne Jesu ru vbe ẹrinmwi zẹvbe nọ rre ebe Hibru 4:​14-16?

¹³ Vbe muẹn roro emwi ne Jesu ru ne ima vbe ẹrinmwi zẹvbe Ọba ọghomwa kevbe Ogie Ohẹn nọ mwẹ ẹnina. Vbe ẹ i re Jesu, ma i sẹtin sẹ “odaro ẹkete Osanobua, ehe ne ẹse ọhẹ ye” vbe ima ghaa na erhunmwu, ẹre ọ vbe zẹe ne ima na sẹtin rinmwian Osanobua nọ tohan ima kevbe nọ vbe gha ru iyobọ ne ima vbe ẹghẹ ne ima ya “gualọe zẹẹ.” (Tie Hibru 4:​14-16.) Ọ ma khẹke ne ima gi ẹdẹ ọkpa gberra wẹẹ, ima ma muẹn roro emwi ne Jehova vbe Jesu he ru ne ima, kevbe emwi ne iran ye ke ẹrinmwi ru ne ima. Ọ khẹke ne ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ ne ima gha gbe ima otiti, ọ ghi vbe gu ima kpa ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova.—2 Kọr 5:​14, 15.

14. De ọkpa vbe usun emwi ne kpataki nọ khẹke ne ima gha ru, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova vbe Jesu ru ne ima? (Ya ghee efoto nọ rre ipapa 22.)

¹⁴ Odẹ ọkpa kpataki, ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova vbe Ovbi ẹre ru ne ima, ọre ne ima hia ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe ne iran do khian Osẹe Jehova kevbe erhuanegbe ọghe Jesu. (Mat 28:​19, 20)  Ọna ẹre ukọ e Pọl wa ru zẹẹ, rhunmwuda, ọ gbọyẹmwẹ ye emwi ne Osanobua vbe Kristi ru nẹẹn. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova hoo “ne emwa hia miẹn fan, ne iran vbe do rẹn ẹmwata nii.” (1Tim 2:​3, 4) Rhunmwuda ọni, ọ keghi rhiegba ye iwinna ikporhu, nọ mieke na sẹtin ru iyobọ ne emwa nibun, nọ vbe “la odẹ ke odẹ miẹn emwa eso fan.”—1 Kọr 9:​22, 23.

15. Zẹvbe nọ rre ebe Psalm 1:​2, de emwi nọ khian ya ima gha ghọghọ?

¹⁵ Ọsihuan nọ gben ebe Psalm 1, keghi gie ọmwa ne “uhi e Jehova yẹẹ,” nọ vbe “muẹn roro asọn kevbe avan” zẹvbe ọmwa nọ ghọghọ kevbe ọmwa ne emwi dunna na. (Psm 1:​1-3) Okpia ọkpa na tie ẹre Joseph Rotherham, nọ zedu e Baibol ghi guan kaẹn ako na vbe ebe ọghẹe na tie ẹre, Studies in the Psalms, ọ na wẹẹ, “Te ọmwa gha loo ẹrhiọn nọ mieke na sẹtin miẹn adia ọghe Osanobua vbe Baibol, te ọ khẹke ne Baibol gha yẹẹ ọmwa nii, ọ ghi gha tie ẹre, ọ ghi vbe gha mu emwi nọ tie roro.” Ọ na ye vbe kha wẹẹ, “adeghẹ ẹdẹ ọkpa gberra ọmwa ma tie Baibol, ọ khẹke ne ọmwa nii gha ghee ẹre wẹẹ, te irẹn wa mu ẹdẹrriọ rria.” U na gha hia ne u gha gualọ otọ avbe emwi ni dinmwi ni rre Baibol, u na vbe gha hia ne u rẹn vbene iran ya rhilo ginna ako ọvbehe hẹ, e Baibol na tie ghi gha sẹ ruẹ ọyẹnmwẹ. Vbene ẹmwata, ọyẹnmwẹ na miẹn vba ghaa gbarokotọ tie Baibol i re nekherhe!

16. De emwi ne ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

¹⁶ Avbe imamwaemwi ẹmwata ni rre Baibol ne Jehova ma ima re, ma lọghọ gbe ne ima gha sẹtin rẹn otọ re. Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha zẹ iro yan ọkpa vbe uwu avbe imamwaemwi ẹmwata ni dinmwi, ọni ọre ọgua Osa nọkhua ọghe orhiọn ne Pọl guan kaẹn vbe elẹta nọ gbẹn gie etẹn ni re Ivbi Hibru. Ma ya aro yọ wẹẹ, u gha kakabọ sọyẹnmwẹ ọnrẹn vba ghaa zẹ iro yan rẹn.