Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

TJONÏK 44

Tqʼax más chqawäch ri nukʼüt Ruchʼaʼäl Dios

Tqʼax más chqawäch ri nukʼüt Ruchʼaʼäl Dios

«Rïx chqä jontir qachʼalal, ri ye loqʼoläj, xkixkowin xtqʼax chiwäch jontir ri kʼo chpan Ruchʼaʼäl Dios» (EFES. 3:18).

BʼIX 95 La luz brilla más cada día

RI XTQATZʼËT QA a

1, 2. ¿Achkë ri más ütz rubʼanik nqatjoj qiʼ chrij le Biblia? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl.

 TQABʼANAʼ che rä chë rït nawajoʼ nalöqʼ jun awachoch. ¿Achkë nkʼatzin natamaj chrij ri jay ri nawajoʼ nalöqʼ? ¿Xa xuʼ komä ru-foto xtkʼatzin chawä? ¿Tapeʼ chë más ütz nanaʼ we nabʼetzʼetaʼ ri jay riʼ? Kantzij na wä chë rït xtawajoʼ xtatzʼët jontir chrij chqä rupan ri jay. Y rkʼë jbʼaʼ kan xtawajoʼ chqä xtatzʼët ri wuj ri nkikʼüt achkë rubʼanik xbʼan che rä. Rkʼë ya reʼ nqatzʼët chë rït kan jontir nawajoʼ natamaj chrij ri jay riʼ.

2 Ke riʼ chqä nkʼatzin nqaʼän taq nqaskʼij chqä nqatjoj qiʼ chrij qa-Biblia. Jun winäq ri retaman chrij le Biblia xjnamaj le Biblia rkʼë «jun mamaʼ jay ri nüm rupan, raqän chqä ri kan nüm qajnäq qa ru-cimiento». ¿Achkë rubʼanik nqatamaj röj jontir ri nuʼij le Biblia? We kan chaninäq xtqaskʼij ruwäch, xa xuʼ xtqatamaj qa jojun naʼoj chpan, ntel che tzij, xa xuʼ «ri naʼoj ri xekʼut pa naʼäy» chqawäch chrij Dios (Heb. 5:12). Más ütz nqaʼän achiʼel nqaʼän rkʼë jun jay ri nqajoʼ nqalöqʼ, nkʼatzin nqatzʼët «jontir ri kʼo chpan». Rchë kan ütz nqatjoj qiʼ chrij le Biblia, nkʼatzin nqatzʼët achkë rubʼanik kikʼwan kiʼ ri naʼoj ye kʼo chpan. Ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqanmaj jun naʼoj, xa kan nkʼatzin chqä nqatzʼët achkë rma nqanmaj ri naʼoj riʼ.

3. ¿Achkë xuʼij Pablo chkë ri cristianos chë tkibʼanaʼ, y achkë rma? (Efesios 3:14-19).

3 Rchë nqʼax chqawäch achkë qäs nukʼüt Ruchʼaʼäl Dios, nkʼatzin nqanukʼuj kiwäch ri naʼoj ye kʼo chpan ri más kʼayewal yeqʼax. Ri apóstol Pablo xuʼij chkë ri cristianos chë tkitjoj kiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios rchë nqʼax más chkiwäch jontir ri naʼoj ye kʼo chpan. We ryeʼ xtkiʼän riʼ, kan xtkʼuqeʼ kikʼuʼx pa ruchʼaʼäl Dios (taskʼij ruwäch Efesios 3:14-19). Röj chqä ke riʼ nkʼatzin nqaʼän. Tqatzʼetaʼ achkë rubʼanik nkʼatzin nqatjoj qiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios rchë nqʼax chqawäch achkë qäs yerukʼüt.

TQANUKʼUJ KIWÄCH RI NAʼOJ RI MÁS KʼAYEWAL YEQʼAX

4. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë más junan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová? Tayaʼ jojun tzʼetbʼäl.

4 Röj, ri cristianos, ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqatamaj jojun naʼoj ri ye kʼo chpan le Biblia, xa kan nkʼatzin chqä nqatamaj chkij «ri naʼoj ri kʼayewal yeqʼax ri ye petenäq rkʼë Dios», y ri loqʼoläj ruchqʼaʼ ryä xtqrtoʼ rchë xtqaʼän riʼ (1 Cor. 2:9, 10). ¿Achkë rma ma nqayaʼ ta chqawäch nqatjoj qiʼ chrij jun naʼoj rchë más junan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová? Kʼo kʼïy ri nqkowin nqaʼän. Rkʼë jbʼaʼ ütz nqatamaj achkë rubʼanik Jehová xerajoʼ rusamajelaʼ ojer y achkë rubʼanik nukʼüt riʼ chë ryä chqä nqrajoʼ röj komä. Chqä ütz nqatamaj achkë rubʼanik xrajoʼ Jehová chë xyaʼöx ruqʼij kimä ri israelitas y achkë rubʼanik nrajoʼ ryä chë röj nqayaʼ ruqʼij pa qaqʼij komä, o rkʼë jbʼaʼ ütz nqanukʼuj kiwäch ri profecías ri xetzʼaqät chrij Jesús taq xjeʼ chwäch le Ruwachʼlew.

5. ¿Achkë naʼoj nawajoʼ nanukʼuj ruwäch rït?

5 ¿Achkë naʼoj ri kʼayewal yeqʼax nawajoʼ nanukʼuj kiwäch rït? Chpan ri recuadro « Naʼoj ri ütz nanukʼuj kiwäch», xtawïl jojun naʼoj ri qajnäq chkiwäch jojun winäq ri nqä chkiwäch nkitjoj más kiʼ chrij le Biblia. Kan jaʼäl xtanaʼ xtanukʼuj kiwäch naʼoj achiʼel reʼ rkʼë rutoʼik ri Índice de las publicaciones Watch Tower chqä ri Guía de estudio para los testigos de Jehová. We xtaʼän riʼ, xtkowïr más akʼuqbʼäl kʼuʼx chqä «xtawïl ri retamabʼal Dios» (Prov. 2:4, 5). Tqanukʼuj kiwäch jojun naʼoj ri kan kʼayewal yeqʼax.

QCHʼOBʼON CHRIJ RURAYBʼAL DIOS

6. ¿Achkë rma nqaʼij chë ruraybʼal Jehová majun bʼëy xtjalatäj ta? (Efesios 3:11).

6 Qchʼobʼon chrij ri nuʼij le Biblia chrij ruraybʼal Dios. Majun ta achkë nqʼatö rchë Jehová rchë nuʼän ruraybʼal. ¿Achkë rma? Rma taq ryä kʼo jun nrajoʼ nuʼän, ma xa xuʼ ta jun rubʼanik nuʼän che rä, xa kan nukanuj nkʼaj chik rubʼanik rchë nuʼän riʼ. Ri ruraybʼal Jehová «majun bʼëy xtjalatäj ta», y röj kan kowan nqtyoxin che rä rma eqal eqal ruqʼalajsan ya riʼ chqawäch chpan le Biblia (Efes. 3:11). Ryä kan ütz ntel jontir chwäch, rma «ruksan ri yebʼanatäj rchë ntzʼaqät ruraybʼal» (Prov. 16:4). Y ri utzil yeqïl rma jontir ri yeruʼän Jehová majun bʼëy xkekʼis ta. Ye kʼa, ¿achkë ruraybʼal Jehová? Y ¿achkë yerujalon ryä rchë nbʼanatäj riʼ?

7. Taq Adán y Eva xkiqʼäj rutzij Jehová, ¿achkë rubʼanik xjäl ryä ri rubʼanik xttzʼaqät ri ruraybʼal? (Mateo 25:34).

7 Jehová xuʼij che rä Adán y Eva achkë nrajoʼ pa kiwiʼ ryeʼ taq ryä xuʼij reʼ chkë: «Kejeʼ iwalkʼwal, kixkʼiyär, tinujsaj le Ruwachʼlew, tismajij chqä tichajij. Kixjeʼ pa kiwiʼ […] jontir ri yebʼiyaj chwäch le Ruwachʼlew» (Gén. 1:28). Kantzij na wä chë taq Adán y Eva xkiqʼäj rutzij Jehová xok ri mak chwäch le Ruwachʼlew, ye kʼa reʼ ma xjäl ta ruraybʼal Jehová. Ryä xa xuʼ xjäl ri rubʼanik nuʼän che rä. Kan xa xuʼ xbʼanatäj riʼ, ryä xuʼij chë xtyaʼ jun Qʼatbʼäl Tzij chlaʼ chkaj ri xtuʼän chë xtbʼanatäj ruraybʼal ryä pa kiwiʼ ri winäq chqä pa ruwiʼ le Ruwachʼlew (taskʼij ruwäch Mateo 25:34). Taq xqʼax ri tiempo, Jehová xkʼüt chqawäch chë nqrajoʼ taq xtäq pä Rukʼajol chwäch le Ruwachʼlew. Jesús xtzjoj chkë ri winäq chrij Ruqʼatbʼäl tzij Dios y xyaʼ rukʼaslemal pa kamïk rchë xqrköl pa ruqʼaʼ ri mak chqä ri kamïk. Chrij riʼ xkʼasöx pä rma Dios rchë xbʼä chlaʼ chkaj rchë nuqʼät tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Ye kʼa, kʼo nkʼaj chik naʼoj chrij ruraybʼal Jehová ri ütz nqaquʼ rij.

¡Taquʼ rij ri qʼij taq jontir ri ye kʼo chkaj chqä chwäch le Ruwachʼlew xkeʼok jun familia chqä junan xtkiyaʼ ruqʼij Jehová! (Tatzʼetaʼ ri peraj 8).

8. a) ¿Achkë naʼoj ri más nutzjoj le Biblia? b) Achiʼel nuʼij chpan Efesios 1:8-11, ¿achkë más xtuʼän Jehová? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

8 Ri naʼoj ri más nutzjoj le Biblia ya reʼ: ri qʼij taq Jehová xtksaj Ruqʼatbʼäl Tzij, ri kʼo pa ruqʼaʼ Jesús, rchë xtchʼajchʼobʼej rubʼiʼ chqä rchë xtuʼän ruraybʼal pa ruwiʼ le Ruwachʼlew. Jehová rubʼin chë xttzʼaqät ruraybʼal y majun ta jun xtqʼatö ryä rchë xtuʼän riʼ (Is. 46:10, 11, notas; Heb. 6:17, 18). Chqawäch apü, le Ruwachʼlew xttok jun Kotzʼijaläj Ilew y jontir röj, ri kalkʼwal Adán y Eva, xttel qa ri mak chqij chqä majun bʼëy chik xtqkäm ta (Sal. 22:26). Ye kʼa ma xa xuʼ ta ya riʼ xtuʼän Jehová, ryä xtuʼän chë jontir ri ye kʼo chkaj chqä chwäch le Ruwachʼlew xkeʼok jun familia chqä chë jontir xtqʼax chkiwäch chë xa xuʼ ryä taqäl chrij nuqʼät tzij (taskʼij ruwäch Efesios 1:8-11). ¿Tapeʼ chë kan jaʼäl jontir ri nuʼän Jehová rchë ntzʼaqät ruraybʼal?

QCHʼOBʼON CHRIJ RI QAYOʼEN APÜ

9. Rma nqaskʼij ruwäch le Biblia, ¿achkë qataman chë xkebʼanatäj chqawäch apü?

9 Qchʼobʼon chrij ri profecía ri xuʼij Jehová chpan ri jardín de Edén ri nqïl chpan Génesis 3:15. b Chpan ri profecía riʼ, ryä xuʼij achkë xkebʼanatäj ri xtuʼän chë xttzʼaqät ruraybʼal, ye kʼa ma chpan ta ri tiempo riʼ xkebʼanatäj wä, xa kan más chwäch apü. Jun chkë riʼ ya riʼ chë ri xtbʼeʼok ri kʼo más ruqʼij chkë rujatzul ri ixöq, ri Mesías, xtpë rkʼë rujatzul Abrahán (Gén. 22:15-18). Taq xqʼax ri tiempo, chpan ri junaʼ 33, Jesús achiʼel ta xsok pa rutxil, achiʼel nuʼij ri profecía (Hech. 3:13-15). Y kʼa nrajoʼ na más 1,000 junaʼ rchë ntzʼaqät ri rukʼisbʼäl peraj che rä ri profecía, ntel chë tzij, taq rujatzul ri ixöq xtpaʼeʼ pa ruwiʼ rujolon Satanás (Apoc. 20:7-10). Ye kʼa le Biblia nuʼij achkë más xkebʼanatäj taq xa jbʼaʼ chik nrajoʼ rchë xtkʼis ri chʼaʼoj kʼo chkiwäch Satanás chqä rutinamit Jehová.

10. a) Xa jbʼaʼ chik apü, ¿achkë xkebʼanatäj? b) ¿Achkë rubʼanik nqatamaj achkë nkʼatzin nqaʼän chqawäch apü? (Tatzʼetaʼ ri nota).

10 Tqatzʼetaʼ achkë rubʼin le Biblia chë xkebʼanatäj chqawäch apü. Jun chkë ri xkebʼanatäj ya riʼ chë ri winäq xtkiyaʼ rutzjol chë «kʼo uxlanen chqä ronojel ütz rubʼanon» (1 Tes. 5:2, 3). Y «chaq kʼateʼ», ri qʼatöy taq tzij xtkichüp kiwäch jontir ri religiones ri ma yeqä ta chwäch Dios; ke riʼ xtchapatäj ri nimaläj tijöj poqonal (Apoc. 17:16). Chrij riʼ, rkʼë jbʼaʼ xkebʼanatäj nmaʼq taq bʼanobʼäl taq xtpë «ri Rukʼajol ri Achï —ri kan kʼo uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ— ri xtpë pa ruwiʼ ri sutzʼ» (Mat. 24:30). Jesús xtqʼät tzij pa kiwiʼ ri winäq y xkerujäch ri winäq ri nbʼix karneʼl chkë kikʼë ri nbʼix kʼsïkʼ chkë (Mat. 25:31-33, 46). Taq xtbʼanatäj riʼ, Satanás xtuʼän chë jun molaj qʼatöy tzij, ri nbʼix Gog aj Magog che rä chpan le Biblia, xtkatäj pä chrij rutinamit Jehová (Ezeq. 38:2, 10, 11). Ri qachʼalal ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj, xkebʼä rkʼë Jesús chqä ri ru-ángeles rchë xtkiʼän chʼaʼoj chpan Armagedón; ya riʼ taq xtkʼis ri nimaläj tijöj poqonal (Mat. 24:31; Apoc. 16:14, 16). c Chrij riʼ, xtchapatäj ri Mil Junaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo pa ruwiʼ le Ruwachʼlew (Apoc. 20:6).

¿Achkë komä xtuʼän awachbʼilanïk rkʼë Jehová chpan ri kan pa millón junaʼ ri xtatamaj más ruwäch ryä? (Tatzʼetaʼ ri peraj 11).

11. ¿Achkë naquʼ rït chrij ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

11 Qchʼobʼon komä chrij ri xtbʼanatäj más chqawäch apü. Le Biblia nuʼij chë Jehová «ruyaʼon qa pa kan ri winäq chë majun bʼëy yekäm ta» (Ecl. 3:11). ¿Nqʼax chawäch rït achkë utzil xtawïl rma riʼ o achkë xtbʼanatäj rkʼë awachbʼilanïk rkʼë Jehová? Chpan ruxaq 319 rchë ri libro Acerquémonos a Jehová, nuʼij reʼ: «Chpan ri kan pa millón junaʼ ri xtqkʼaseʼ, xtqatamaj más chrij Jehová chwäch komä. Tapeʼ ke riʼ kʼa kʼo na kʼïy ri xtkʼatzin na xtqatamaj chrij ryä. […] Ma qataman ta jontir ri xtqkowin xtqaʼän chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew, ye kʼa, ri más jaʼäl xtqanaʼ che rä ya riʼ chë xtqkowin más junan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová». Loman nqayoʼej ri qʼij riʼ, ¿achkë nkʼaj chik naʼoj chpan le Biblia nqkowin nqanukʼuj kiwäch?

QCHʼOBʼON CHRIJ RI YEBʼANATÄJ CHLAʼ CHKAJ

12. ¿Achkë rubʼanik nqkowin nqatamaj ri yebʼanatäj chlaʼ chkaj? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl.

12 Le Biblia nuʼij chë Jehová kan kowan ruqʼij chlaʼ chkaj (Is. 33:5). Chqä nutzjoj chrij Jehová chqä chrij rutinamit ri kʼo chlaʼ chkaj (Is. 6:1-4; Dan. 7:9, 10; Apoc. 4:1-6). Jun tzʼetbʼäl, röj nqkowin nqatamaj chrij ri xerutzʼët Ezequiel taq «xejaqatäj ri kaj» y Dios xuʼän che rä chë xerutzʼët visiones (Ezeq. 1:1).

13. ¿Achkë nanaʼ rït taq naquʼ rij rusamaj Jesús chlaʼ chkaj? (Hebreos 4:14-16).

13 Qchʼobʼon chqä chrij rusamaj Jesús chlaʼ chkaj. Yë ryä ri Qʼatöy Tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios chqä ri Sumo Sacerdote. Rma ryä, röj nqkowin nqjelun rkʼë «ri trono rchë ri rutzil Dios ri ma taqäl ta chqij nqakʼül, rchë ke riʼ njyowäx qawäch y nqakʼül ri utzil riʼ ri qʼij ri más nkʼatzin qatoʼik» (taskʼij ruwäch Hebreos 4:14-16). Rma riʼ ronojel qʼij qchʼobʼon chrij ri najin nkiʼän o ri kibʼanon pä chik Jehová chqä Jesús pa qawiʼ. Ri nqatamaj chë ryeʼ kowan yojkajoʼ ya riʼ kʼo ta chë nuʼän chqë chë nqayaʼ ruqʼij Jehová rkʼë ronojel qan (2 Cor. 5:14, 15).

Taquʼ rij ri qʼij taq kiʼ akʼuʼx xtaʼän chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew rma xeʼatoʼ ri winäq rchë xeʼok ru-testigos Jehová chqä rutzeqelbʼëy Jesús. (Tatzʼetaʼ ri peraj 14).

14. ¿Achkë jun rubʼanik nqakʼüt chwäch Jehová chqä Jesús chë nqtyoxin chkë? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

14 Jun rubʼanik nqakʼüt chwäch Jehová chqä Jesús chë nqatyoxij ri kibʼanon pa qawiʼ, ya riʼ nqatäj qaqʼij rchë yeqatoʼ ri winäq rchë yeʼok ru-testigos Jehová chqä rutzeqelbʼëy Jesús (Mat. 28:19, 20). Ya riʼ xuʼän ri apóstol Pablo rchë xtyoxin che rä Jehová chqä Jesús. Ryä retaman wä chë ri nrajoʼ Jehová ya riʼ chë «jontir kiwäch winäq yekolotäj y njeʼ jun tzʼaqät kitamabʼal chrij ri kantzij» (1 Tim. 2:3, 4). Rma riʼ xyaʼ ran chrij ri samaj xchlaʼëx che rä rchë ke riʼ xtkowin xkeruköl qa jojun (1 Cor. 9:22, 23).

KIʼ QAKʼUʼX TQABʼANAʼ TAQ NQATJOJ QIʼ CHRIJ LE BIBLIA

15. Rkʼë ri nuʼij chpan Salmo 1:2, ¿achkë xtbʼanö chë kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän?

15 Ma nsach ta chqawäch chë jun chkë ri xtzʼibʼan kichë ri salmos xuʼij chë ri winäq ri kiʼ rukʼuʼx nuyaʼ ran chrij «rupixaʼ Jehová, y paqʼij chë chaqʼaʼ nuskʼij ruwäch chqä nchʼobʼon chrij» (Sal. 1:1-3). Taq xtzjon chkij re textos reʼ, jun achï ri nuqʼaxaj le Biblia pa nkʼaj chik chʼaʼäl, xuʼij chë ri winäq ri nuskʼij ruwäch le Biblia «kʼo chë nqä chwäch ri naʼoj yeruyaʼ Dios, yerukanuj, yerutamaj chqä nchʼobʼon chkij. […] Ryä xtnaʼ chë ri qʼij ri ma xtqʼax ta chwäch ri naʼoj yeruyaʼ Dios xa achiʼel ta majun ta ütz xrïl ri qʼij riʼ» (Studies in the Psalms, Joseph Rotherham). Röj chqä kan kiʼ qakʼuʼx xtqaskʼij ruwäch qa-Biblia we xtqʼax chqawäch jontir ri naʼoj ye kʼo chpan chqä nqatzʼët achkë rubʼanik kikʼwan kiʼ. ¡Kantzij na wä chë kan jaʼäl nqanaʼ taq nqatäj qaqʼij rchë nqʼax más chqawäch ri nuʼij le Biblia!

16. ¿Achkë xtqatzʼët chpan ri jun chik tjonïk?

16 Jontir röj nqkowin nqʼax chqawäch ri naʼoj nukʼüt Jehová chqawäch chpan Ruchʼaʼäl. Chpan ri jun chik tjonïk xtqanukʼuj ruwäch jun chkë ri naʼoj riʼ. Xtqtzjon chrij ri templo ri xtzjoj Pablo chkë ri hebreos. Kantzij na wä chë jontir xtqä chqawäch xtqtzjon chrij reʼ.

BʼIX 94 Agradecidos por la Palabra de Dios

a Röj kiʼ qakʼuʼx nqkowin nqaʼän taq nqaskʼij ruwäch qa-Biblia. Kan kʼo nkʼatzin wä nqaʼän riʼ, rma xtqrtoʼ rchë más junan xtuʼän qawäch rkʼë ri Qatataʼ kʼo chkaj. Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë ütz nqaʼän rchë más xtqʼax chqawäch ri nuʼij chpan Ruchʼaʼäl Dios.

b Tatzʼetaʼ ri tjonïk «Jun profecía ri kowan rejqalen pa qakʼaslemal», ri xel chpan ri wuj Ri Chajinel rchë julio, 2022.

c Rchë natamaj achkë nkʼatzin naʼän taq xkebʼanatäj jontir ri kʼo chë yebʼanatäj chqawäch apü, tatzʼetaʼ ri libro El Reino de Dios ya está gobernando, ruxaq 230.