Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

EXOBINTALÁB 44

Ka lupudh exóbnaʼ an Biblia abal ka exbay

Ka lupudh exóbnaʼ an Biblia abal ka exbay

«Ka éxlanchij in tsʼikwél, in nakél, tin lupúdh ani tin [tʼekʼem]» (EFES. 3:18).

AJATLÁB 95 La luz brilla más cada día

JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼ a

1, 2. ¿Jantʼiniʼ tin tomnál ki ajiy ani ki exóbnaʼ an Biblia? Ka olnaʼ jun i tʼiplab.

 KA TSALPAY abal tatáʼ a léʼ ka tsʼaʼiy jun i atáj, ¿jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ okʼxidh ka tsʼaʼiy? ¿Walám expidh neʼets ka konoy kit abchin i fotos? Imbáj, neʼets kit kʼalej ka metʼaʼ. Neʼets ka léʼnaʼ ka métʼanchij in elébil. Neʼets kit otsits ka tsuʼuw patal an cuartos kom a léʼ ka exlaʼ an atáj tin putát. Walám ma neʼets ka konoy jantʼiniʼ ti kʼwajat tsʼejkadh an atáj.

2 Jayetsej in tomnál ki tʼajaʼ tam i ajiyal ani i exobnál an Biblia. Jun i libro in olnál abal an Biblia pel ejtíl jun i atáj axi lej tʼekʼem ani lej lupudh in akan. ¿Ani jantʼiniʼ ti éjtowal ki exbay wawáʼ jawaʼ in ulal an Biblia? Yab ki ajchikiy, kom antsanáʼ expidh neʼets ki exbay «i kaw axi exlantálits ani yab kʼibat» (Heb. 5:12). Tam, ¿jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ? Kwaʼal ki tʼajaʼ ejtíl kʼal an atáj, kwaʼal ki talaʼ metʼaʼ altáj ani eléb abal ki exlaʼ patal. Tam i exobnál an Biblia in tomnál ki tsalpay jantʼiniʼ u júmbinal jun i pejach ban Biblia kʼal kʼeʼat i textos, yab expidh i yéjenchal ki exlaʼ jawaʼ in ulal an Biblia, jayej in yéjenchal ki exbay jaleʼ ti belál kʼal jawaʼ in ulal.

3. ¿Jantʼoj in uchaʼ an abatwálej Pablo an epchalchik abal kin tʼajaʼ? (Efesios 3:​14-19).

3 Abal ki exbay alwaʼ an Biblia in yéjenchal ki exóbnaʼ an exobchixtalábchik axi más wéʼ kʼibat. An abatwálej Pablo in uchaʼ an epchalchik abal in yéjenchalak kin alwaʼ exóbnaʼ an dhuchlab, abal kin éxlanchij in tsʼikwél, in nakél, in lupúdh ani in tʼekʼem in káwintal a Dios. Kʼal nixéʼ neʼetsak ka tólmiyatchik abal ka utey más kʼal a Jehová (ka ajiy Efesios 3:​14-19). Wawáʼ jayetsej in tomnál ki tʼajaʼ. Ki tsuʼuw jantʼiniʼ i éjtowal ki exóbnaʼ an Biblia abal ki exbay alwaʼ ani ki kulbétnaʼ jawaʼ kʼwajat i exobnál.

KI LUPUDH EXÓBNAʼ TALCHIK I EXOBCHIXTALÁB AXI MÁS WÉʼ KʼIBAT

4. ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ku utey más kʼal a Jehová? Ka olnaʼ talchik i tʼiplab.

4 Jitaʼchik in kʼakʼnál a Jehová yab expidh in tomnál kin exóbnaʼ talchik i exobchixtaláb axi yab lej kʼibat, i léʼ ki exbay patal, «ma in lupudh tsalap a Dios», ani an espíritu Santo neʼets tu ku tólmiy (1 Cor. 2:​9, 10). A éjtowal ka punuw axéʼ xi ayláb, ka exóbnaʼ jantʼoj axi ti tólmiy kit utey más kʼal a Jehová. Jun i tʼiplab, a éjtowal ka exóbnaʼ jantʼiniʼ a Jehová in tejwamédhanchij i kʼanidhomtaláb in tʼojnálil ti biyál, ani talbél a éjtowal ka exóbnaʼ jantʼiniʼ ti tejwamédhanchal tatáʼ abal ti kʼanidhál. Jayej i éjtowal ki exóbnaʼ jantʼiniʼ a Jehová in kónchalak an israelitas abal ka kʼakʼnáj ani jayej talbél ki tsalpay jantʼiniʼ tu konchal xowéʼ ta kʼicháj a Jehová abal ki kʼakʼnaʼ. Kʼeʼat jantʼoj axi i éjtowal ki exóbnaʼ játs an kʼej kaw axi a Jesús in putuw tam ti xeʼtsin ti ólnom tejéʼ tsabál.

5. ¿Jantʼoj tam exobchixtalábchik axi ti Biblia a léʼ ka exóbnaʼ más?

5 Talchik i epchal axi in lej kulbetnál ti exóbal kónoyat jantʼoj tam exobchixtaláb axi ti Biblia, játs axi más in kulbetnál kin exóbnaʼ. An recuadro « I exobchixtalábchik axi a éjtowal ka exóbnaʼ» in olnál talchik i tsalap axi in olnaʼ an epchalchik. Max ka eyendhaʼ an Índice de las publicaciones Watch Tower ani an Guía de estudio para los testigos de Jehová i lej belál abal neʼets ka kulbétnaʼ ka exóbnaʼ axéʼchik xi tsalap. Axéʼ neʼets ti tólmiy ka koʼoy tsapik a bélomtal ani ka exlaʼ más an exobchixtaláb axi in binál a Jehová (Prov. 2:​4, 5). Xowéʼ ki tsalpay kʼal talchik i exobchixtaláb.

KI LUPUDH TSALPAY KʼAL JAWAʼ A JEHOVÁ IN LÉʼ KIN TʼAJAʼ

6. a) Ka olnaʼ kʼal jun i tʼiplab jantʼiniʼ a Jehová etsʼey in putuwal jawaʼ in tsalpayal. b) ¿Jaleʼ ti exlál abal in tsalápil a Jehová neʼets ka owey abal etsʼey? (Efesios 3:11).

6 A Jehová etsʼey in putuwal jawaʼ in léʼ kin tʼajaʼ. Ka tsalpay abal tatáʼ i neʼets ban bél kom a léʼ kit ulits al jun i kwenchaláb, pero a tsuʼtal abal kʼwajat pelat jun i téʼ axi ijkanének. Nixéʼ neʼets kin tʼajaʼ abal yab ka ejtow kit watʼey al nixéʼ an bel. Pero, ¿jantʼoj neʼets ka tʼajaʼ kom a léʼ ki ulits? Neʼets ka aliy kʼeʼat i bél. A Jehová jayej in kwaʼalits tsalpadh jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ, ani wawáʼ i lej kʼakʼnál kom kʼayúm kʼayúm tu olchámal jantʼiniʼ neʼets kin putuw nixéʼ xi tsalap (Efes. 3:11). A Jehová in putumal patal jawaʼ in tsalpayámal kin tʼajaʼ kom Jajáʼ etsʼey in kwaʼal tsalpadh jawaʼ in léʼ kin bajuw (Prov. 16:4). Ani patal an alwaʼtaláb axi a Jehová in tʼajámal neʼets ka owey abal etsʼey. Tam, ¿jantʼoj játs axi in tsalpayal kin tʼajaʼ a Jehová ani jantʼoj in tʼajámal abal kin putuw in tsalápil?

7. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Jehová abal kin putuw in tsalápil tam ti a Adán ani a Eva jekʼombéj? (Mateo 25:34).

7 A Jehová in uchaʼ a Adán ani a Eva jantʼoj játs axi in tsálpayalak kin tʼajaʼ: «Ka koʼoychik yan i tsakam, kit yáney, ka tʼuchiy an tsabál, ka tʼojonchij, ka béletnaʼchik patal jawaʼ waʼats ban tsabál» (Gén. 1:28). Tam ti a Adán ani a Eva walbin, in tʼajaʼchik abal ka tujey an walabtaláb, pero nixéʼ yab in tʼokʼbanchij in tsalápil a Jehová. Expidh in yejenchij kin wéʼ jalkʼuy jantʼiniʼ ti neʼetsak kin putuw nixéʼ xi tsalap. Dhúbatkʼij in uluw abal neʼetsak kin tʼajaʼ ka waʼtsin jun i Eyaltaláb ti éb, ani neʼetsak kin eyendhaʼ nixéʼ xi Eyaltaláb abal kin putuw in tsalápil tejéʼ ti tsabál (ka ajiy Mateo 25:34). Talbél a Jehová tu tejwamédhanchij i kʼanidhomtaláb kom in abaʼ in tsakámil tejéʼ ban Tsabál. Tam ti xeʼtsin a Jesús tejéʼ ti tsabál, jajáʼ in ólchij an atiklábchik tin kwéntaj in Éyaltal a Dios ani in bínaʼ in ejatal abal tu ku kʼaniy. Pero waʼats jantʼoj más tin kwéntaj in tsalápil a Dios axi in tomnál ki exóbnaʼ.

Ka tsalpay jantʼiniʼ neʼets ka atsʼaʼ tam an ángeles ani patal an atiklábchik kin kʼakʼnaʼ a Jehová jantʼiniʼ jun i yaneláb. (Ka tsuʼuw an párrafo 8).

8. a) ¿Jawaʼ játs an tsalap axi más exbadh axi tu ólchal an Biblia? b) Kʼal jawaʼ in ulal Efesios 1:​8-11, ¿jantʼoj más neʼets kin bajuw kin tʼajaʼ a Jehová? (Ka tsuʼuw an dibujo axi kʼwajat ban portada).

8 An tsalap axi más exbadh axi tu ólchal an Biblia pel axéʼ: A Jehová neʼets kin eyendhaʼ in Éyaltal abal ka putun in tsalápil tejéʼ ban tsabál, tikʼelej tam neʼets ka tʼoke in bij. Nibal jantʼoj neʼets kin tʼapchij in tsalápil a Jehová. Jajáʼ in ulúmal abal neʼets kin putuw patal jawaʼ in tsalpayámal kin tʼajaʼ (Is. 46:​10, 11, notas; Heb. 6:​17, 18). Kʼayúm kʼayúm an Tsabál neʼets ka wenkʼon ti jun i paraíso, neʼets ka tixkʼan an walabtaláb ani tam an atiklábchik neʼets kin éjtowits ka kʼwajiy abal etsʼey (Sal. 22:26). Pero a Jehová jayej neʼets kin tʼajaʼ abal ka putun kʼeʼat jantʼoj. Jajáʼ neʼets kin tʼajaʼ abal patal an atikláb ani an ángeles kin bajuw ejtíl junkats i yaneláb, ani abal patal kin bátsʼuwchik ka abatnáj kʼal Jajáʼ (ka ajiy Efesios 1:​8-11). Neʼets ki atsʼaʼ lej kulbél tam ki tsuʼuw jantʼiniʼ a Jehová in putuwal in tsalápil.

KI TSALPAY KʼAL PATAL JAWAʼ I AYCHALEJ KI TSUʼUW

9. ¿Jantʼoj tu ólchal an Biblia abal neʼets ka watʼey axi taʼtal a kʼicháj?

9 Ki tsalpay kʼal an kʼej kaw axi a Jehová in uluw ban jardín ti Edén, ani axéʼ kʼwajat ti Génesis 3:15. b Tanáʼ in olnál jantʼiniʼ ti neʼetsak ka putun in tsalápil a Jehová miles i támub talbél, ani in olnál patal jawaʼ neʼetsak ka watʼey. Ejtíl, in olnál abal neʼetsak ka waʼtsin jun i tsakam axi neʼetsak kin bajuw ti Mesías, ani nixéʼ xi tsakam neʼetsak ka waʼtsin al in yanél a Abrahán (Gén. 22:​15-18). Ban támub 33 a Jesús tsemdháj, ani antsanáʼ ejtíl max odhnanchat in tutúb in akan kom antsanáʼ ti kʼwajatak uludh (Hech. 3:​13-15). In kʼíbchalej watʼadh mil i támub abal ka kʼetsanchat in okʼ a Satanás, ani tam antsanáʼ neʼets ka pútunits an kaw axi a Jehová in uluw ban jardín de Edén (Apoc. 20:​7-10). Pero an Biblia tu ólchal yan jantʼoj más kʼal jawaʼ neʼetsej ka watʼey okʼxidh kin tujchij a Satanás kin odhnaʼ in bichówil a Jehová.

10. a) ¿Jantʼoj neʼetsej ka watʼey ban kʼicháj axi taʼtál? b) ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ku tʼojojon abal jawaʼ neʼetsej ka watʼey? (Ka tsuʼuw an nota).

10 Ki tʼilaʼ jawaʼ in ulal an Biblia abal neʼetsej ka watʼey ban kʼicháj axi taʼtal. An bichowchik neʼets kin uluw abal waʼtsits i koyataláb ani abal patal kʼwajatits alwaʼ (1 Tes. 5:​2, 3). Jun dhúbatkʼij neʼets kin tujchij an púlik yajchiktaláb, tam an bichowchik kin tujchij kin talabedhaʼ patal an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax (Apoc. 17:16). Talbél, walám neʼets ka tejwaméj i tsuʼbixtaláb ti éb. Tam neʼets ka tejwaméj abal tal a Jesús kʼal yan in tsap ani in éy (Mat. 24:30). A Jesús neʼets kin pilmedhaʼ an atiklábchik axi pel ejtíl i ovejas ani neʼets kin punuw pil axi ejtíl i cabras (Mat. 25:​31-33, 46). A Satanás neʼets kin áynanchij kin tomolnaʼ a Jehová, ani kom lej tsákunek, an Biblia in ulal abal neʼets kin eyendhaʼ a Gog de Magog, (axéʼ pel jun i múkeʼ i eyal) abal kin odhnaʼ in bichówil a Jehová (Ezeq. 38:​2, 10, 11). Ani biyat exom an púlik yajchiktaláb neʼets ka neʼdháj ti éb an takudhchik axi jílkʼonalej tejéʼ ti tsabál. Tanáʼ neʼets ka tamkunchik kʼal a Cristo ani kʼal axi más an ángeles abal ka pejéxin ti Armagedón (Mat. 24:31; Apoc. 16:​14, 16). c Talbél kʼal nixéʼ, a Cristo neʼets kin ábatnaʼ patal an Tsabál al Mil i Támub (Apoc. 20:6).

¿A tsalpayámalits jantʼiniʼ neʼets ka atsʼaʼ tam a neʼdhálits millones i támub ta exobnál tin kwéntaj a Jehová? (Ka tsuʼuw an párrafo 11).

11. ¿Jantʼiniʼ a atsʼál tatáʼ kom a exlál abal a éjtowal kit kʼwajiy abal etsʼey? (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

11 Ka tsalpay abal a neʼdhálits watʼadh mil i támub ban Paraíso. An Biblia in ulal abal a Jehová tu tsʼejkámal abal ki léʼnaʼ ku kʼwajiy abal etsʼey (Ecl. 3:11). ¿Jantʼiniʼ neʼets ka atsʼaʼ al nixéʼ xi kʼij? An libro Acerquémonos a Jehová, ban página 319 in ulal axéʼ xi kaw: «Tam ka watʼey miles i támub, millones o billones i támub, neʼets ki exlaʼ yan jantʼoj más tin kwéntaj a Jehová, belits antsanáʼ neʼets ki atsʼaʼ abal i leyej ki exlaʼ más. Ban alabél tsabál neʼets ki ejtow ki tʼajaʼ yan jantʼoj ani etsʼey neʼets ku kʼwajiy kulbél. Pero jawaʼ más neʼets ki kulbétnaʼ játs ku utey kʼal a Jehová chudhél chudhél. Pero biyat in bájuwal nixéʼ a kʼicháj, ¿jantʼoj más i éjtowal ki exóbnaʼ ban Biblia?

KA TSALPAY KʼAL JAWAʼ KʼWAJAT TI WATʼEL TI ÉB

12. Ka olnaʼ jantʼiniʼ i éjtowal ki exlaʼ jawaʼ kʼwajat ti watʼel tiwaʼ ti éb.

12 An Biblia tu tólmiyal ki exlaʼ jantʼoj kʼwajat ti watʼel ti éb (Is. 33:5). Jayej tu tejwamédhanchal yan jantʼoj tin kwéntaj a Jehová ani jantʼiniʼ ti kʼwajatchik ti tʼojnal tiwaʼ ti éb (Is. 6:​1-4; Dan. 7:​9, 10; Apoc. 4:​1-6). Jun i tʼiplab, ban libro in kʼál a Ezequiel i éjtowal ki ajiy jantʼoj watʼey tam ti japkʼin an éb ani a Ezequiel in tujchij kin tsuʼuw i tsuʼbixtaláb tin kwéntaj jawaʼ waʼats ti éb (Ezeq. 1:1).

13. ¿Jantʼiniʼ a atsʼál tam ka tsalpay kʼal an tʼojláb axi kʼwajat in tʼajál a Jesús tiwaʼ ti éb? (Hebreos 4:​14-16).

13 Ki tsalpay kʼal an tʼojláb axi neʼets kin tʼajaʼ a Jesús jantʼiniʼ i Tsʼalej ani Sumo Sacerdote. A Jesús tu tólmiyal abal ki ejtow ku utey kʼal a Jehová tam i ólonchal ani i lej belál abal i éjtowal ki batsʼuw an tolmixtaláb tam ki yejenchij, kom Jajáʼ tu yajnanchal (ka ajiy Hebreos 4:​14-16). Chudhél chudhél ki tsalpay jantʼoj exom in tʼajál a Jehová ani a Jesús ti éb abal tu ku tólmiy. An kʼanidhomtaláb axi tu koʼonchal a Jehová ani a Jesús in tomnál tu ku nixaʼ abal ki léʼnaʼ ki tʼojonchij kʼal patal a ichích (2 Cor. 5:​14, 15).

Ka tsalpay jantʼiniʼ neʼets ka atsʼaʼ tam ki kʼwajiyits ban ít tsabál ani ka tʼilaʼ abal a tolmiyámal yan i atikláb abal kin bajuw ti ólchix kʼal a Jehová ani ti aykol kʼal a Jesús. (Ka tsuʼuw an párrafo 14).

14. ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki tejwamédhanchij a Jehová ani a Jesús abal i kʼákʼnanchal jawaʼ in tʼajámal? (Ka tsuʼuw an imágenes).

14 ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki tejwamédhanchij a Jehová ani a Jesús abal i kʼákʼnanchal jawaʼ exom in tʼajálchik? Max ki tólmiy an atiklábchik abal kin bajuw ti aykol kʼal a Jesús ani kin bajuw ti ólchixchik kʼal a Jehová (Mat. 28:​19, 20). Antsanáʼ tin tʼajaʼ an abatwálej Pablo kom in lej kʼakʼnálak an tolmixtaláb axi pidhan kʼal a Jehová ani a Jesús. Jajáʼ in exlálak abal a Jehová in léʼ «max ka jekʼondháj patal an [atikláb] ani max kin bajuw kin exlaʼ an chubaxtaláb» (1 Tim. 2:​3, 4). Jaxtám jajáʼ lej tʼójon ban olnomtaláb kom in léʼak kin tólmiy an atiklábchik abal kin kʼaniy in ejatal (1 Cor. 9:​22, 23).

KI KULBÉTNAʼ AN EXOBINTALÁB KʼAL AN BIBLIA

15. Kʼal jawaʼ in ulal Salmo 1:​2, ¿jantʼoj játs axi neʼets kin tʼajaʼ abal ki atsʼaʼ u kulbél?

15 Xowéʼ i éxbayal jaleʼ ti an salmista in uluw abal an atikláb axi más neʼets ka kʼwajiy kulbél játs axi in kulbetnál kin ajiy in káwintal a Jehová ani kin tsalpay kʼal jawaʼ in ajiyal (Sal. 1:​1-3). Jun i wilkʼom kʼal an Biblia in uluw jantʼoj exbadh tin kwéntaj axéʼ an versículo. In uluw abal jitaʼ in ajiyal an Biblia in tomnál kin lej kulbétnaʼ an exobchixtaláb axi in binál a Dios, jaxtám in aliyal, in exobnál ani in tsalpayal kʼal jawaʼ in exobnámal. Jayej in uluw axéʼ: «Neʼets kin bajuw kin tsalpay abal max jun a kʼicháj yab kin exóbnaʼ an Biblia, pel ejtíl max in kʼibaʼ nixéʼ a kʼicháj» (Studies in the Psalms, Joseph Rotherham). Tatáʼ jayej neʼets ka lej kulbétnaʼ ka exóbnaʼ an Biblia max ka tsápnanchij ka exbay jawaʼ a ajiyal ani ka tsalpay jantʼiniʼ u júmbinal. I atsʼál yan i kulbetaláb tam ki exbay jantʼiniʼ játs in káwintal a Dios.

16. ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ axi taʼtal an semana?

16 Ti yanél i éjtowal ki exbay an exobchixtaláb axi a Jehová in olnál ban Biblia. Ban exobintaláb axi taʼtal neʼets ki exóbnaʼ jantʼoj lej exbadh, neʼets ki exóbnaʼ jantʼoj játs an templo espiritual axi a Pablo in dhuchaʼ ban carta axi in abchij an epchalchik. Neʼets ki lej kulbétnaʼ ki exóbnaʼ axéʼ.

AJATLÁB 94 Agradecidos por la Palabra de Dios

a Patal in tomnál ki kulbétnaʼ ki exóbnaʼ an Biblia ani játs in tomnál ki tʼajaʼ etsʼey, kom neʼets tu ku utuw más kʼal a Jehová. Al axéʼ xi exobintaláb neʼets ki tsuʼuw jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki exbay alwaʼ an Biblia.

b Ka tsuʼuw an exobintaláb «Jun i biyál kʼej kaw axi belej kʼwajat ti putnal», axéʼ kʼwajat al An Ólchix Uw axi ti julio ti 2022.

c Ka tsuʼuw an libro El Reino de Dios ya está gobernando, ban página 230, axéʼ neʼets ti tólmiy abal ka exlaʼ jantʼiniʼ ki tʼojojon abal an kʼibataláb axi tayej tál.