1, 2. Ի՞նչպես լավ գըլլի գաշտուշ հընու քըրկըրուշ Աստվաձաշունչը։ Պերեկ օրինագմը։

 ԲԱՏԿԵՐԱԾՈՒՑԵԿ, հընոր դունմը կընողեկ։ Մինչեվ որոշուշը, կընողեկ տա̈ չա̈ ա̈դ դունը, ի՞նչ տունկ կուզեկ դեսնուշ։ Սադա̈ դոնը նըգա՞րը։ Չա̈։ Գերեվնա տա̈, տունկ ինկեյդ գեշտա̈կ հընու գաշեկ ա̈դ դունը, տառնա̈կկու ընու էդռաֆը հընու մըդնեկկու նես, հընոր դեսնեկ ալլայ օդընին։ Բա̈լկիտ, տունկ գաշեկ դոնը պռաեկտը, հընոր իմընա̈կ, ինչ դեսագ ըն շինվաձա̈։ Գերեվնա տա̈, տունկ կուզեկ ըմըն ինչը իմընուշ ըն դոնը մասին, վեյնոր կուզեկ կընուշ։

² Ա̈դու լըմոնիգու Աստվաձաշունչ գաշտուշը հընու քըրկըրուշը։ Աստվաձաշունչը քըրկըրող մեգ կիդնագանմը համեմադեց ա̈դ կիրկը «մեձ շենկիմը հեդ, վեյնոր պայսը բաշնյա ունի հընու վերին ֆունդամենտը շադ խեյնա̈»։ Գա՞յնոնկ տա̈ մենկ իմընալ Աստվաձաշընչին նես կըրվաձ ալլայ մըտկերը։ Ետե տունկ չաբուխմը սկիզբըն մինչեվ վեռչ գաշտա̈կ Աստվաձաշունչը, տունկ գիմընա̈կ սադա̈ «Աստըձուն սուրպ խոսկին գարեվոր ջիշտուտիննին» (Եբր. 5։12)։ Ամա ինչպես դունը կընուշի սըրա, ըմունա̈լ Աստվաձաշունչը քըրկըրուշի սըրա բիդուա̈ «նես» մըդնուշ։ Ուրիշ խոսկերով, ա̈մա̈ղ ընուշ գայցաձնուս չակ շադ հասկըննուշ։ Հընոր ա̈դմուն քըրկըրեկ Աստվաձաշունչը, լավ գըլլի ա̈մա̈ղ ընուշ հասկըննուշ, ինչ գաբ իրար հեդ ունին ընու դարպեր մասերը։ Հըմա̈լ գարեվորա̈, հընոր տունկ ոչ տա̈ սադա̈ կիդնա̈կ, ինչի հավդա̈կկու, ամա հասկըննա̈կ, օրի տունկ ա̈դու հավդա̈կկու։

3. Ի՞նչի դիռտմերգու Պավելը քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հընու օ՞րի (Եփեսացիներ 3։14—19)։

³ Աստվաձաշունչը լավ հասկըննուշի հոմար, մեզի բիդուա̈  խորգըն ըն քըրկըրուշ։ Պավելը դիռտմերգու քուրեյդացը հընու ախպըյդացը, հընոր ա̈մա̈ղ ընին խորգըն քըրկըրուշ Աստըձուն Խոսկը։ Ընկան, հընոր մինչեվ վեռչ հասկըննոն ջիշտուտինին «լընուտինը, էրգընուտինը, պայսուտինը հընու խորուտինը»։ Ըներ ա̈դմուն ընեյնընա, գուժեղնա̈յնը հավատկին նես հընու գոյնաձ գըլլեյնը ղաիմ թա̈մա̈լի վըրա։ (Գաշտըցեկ Եփեսացիներ 3։14—19։) Մեզիա̈լ բիդուա̈ ա̈դմուն ընուշ։ Էգեկ աշինկ, ինչը մեզի յառդում գընա̈, հընոր խորգըն քըրկըրինկ Աստըձուն Խոսկը հընու ավելի լավ հասկըննոնկ ընու միտկը։

4. Ի՞նչպես Աստվաձաշունչը քըրկըրուշը յառդում գընա̈ մոդգընուշ Եգովին։ Պերեկ օրինագնի։

⁴ Խրիստիաննուն քիչա̈ սադա̈ կիդնուշ Աստվաձաշընչին նեսի հասարագ մըտկերը։ Մենկ կուզինկ հասկըննուշ Աստվաձաշընչին «խորը մըտկերը»։ Հընու մենկ կիդինկ, հընոր Աստըձուն սուրպ ուժը յառդում գընա̈ մեզի ա̈դ ընուշ (1 Կորնթ. 2։9, 10)։ Տունկ գայնա̈կ ընդռիլ ծեզի հեդաքըրկիր տեմըմը գամ հառցմը հընու ավելի խորը քըրկըրիլ ըն։ Ա̈դմուն ընեկնա, տունկ ավելի շադ մոդգընա̈կկու Եգովին։ Օրինագ, քըրկըրեցեկ, ինչպես Աստվաձ ա̈վա̈լը սեր գերեվծըներ ուր ձառայողնուն հանդեպ հընու ինչպես ա̈դ գերեվծընա̈, հընոր ըն ծեզիա̈լ հազ գընա̈։ Գամա̈լ համեմադեցեկ, ինչով իզրաիլտյաննուն ձունդռը ընուշի ծեվը լըմոնիգու ընու, ինչպես ա̈կընս խրիստիաննին բաշտինգու Աստըձուն։ Հըմա̈լ գարելիա̈ քըրկըրուշ ըն պռառոչեստվընին, վերեկնոր վերապերվինգու Իսուսին գյանկին հընու ձառայուտինին։

5. Գա՞ տա̈ ըն, ինչ-օր տունկ կուզեկ ա̈լ լավ հասկըննուշ Աստվաձաշունչը քըրկըրուշի սըրա։

⁵ Քուրեյդացը հընու ախպըյդացը, վերեկնոր հազ գընին քըրկըրուշ Աստվաձաշունչը, հայծուցին, վեր տեմընին ըներ կուզին ա̈լ լավ հասկըննուշ։ Ընեց դըվաձ բադասխաննուն վերմը պերվաձին ռամկին նես « Մըտկեր Աստվաձաշունչը քըրկըրուշի հոմար»։ Տունկա̈լ գայնա̈կ քըրկըրիլ ա̈դ տեմընին։ Ա̈դու դեյ գայնա̈կ պոնեծընիլ «Հովվուշի բաշնին ինդեկսը» գամա̈լ «Գըրագանուտինը քըրկըրուշի հոմար պուտեվադիտելը»։ Խորգըն Աստվաձաշունչը քըրկըրուշը յառդում գընա̈ ծեզի կըդնուշ «Աստըձուն մասին կիդուտինը» հընու ուժեղծընուշ ծիր հավատկը (Առակ. 2։4, 5)։ Հայդցեկ ուշադրուտին տառծընինկ Աստվաձաշընչին քոնիմը խերը ջիշտուտիննուն վըրըն, վերեկնոր տունկ  ետկըն ուրինկըդ գայնա̈կ ավելի լավ քըրկըրիլ։

6. ա) Ի՞նչ դեսագ Եգովըն գայնա հասնիլ ուր մըտկին տըրաձին։ բ) Ի՞նչ մըտկով Եգովին «մըտկին տըրաձը հավեռժա̈»։

⁶ Աշինկ, ինչ Աստվաձաշընչին գաստըվի Աստըձուն մըտկին տըրաձին մասին։ Վերմը ուրինց մըտկին տըրաձին հասնուշի հոմար, գայնոն միտկ ընիլ, ինչ քա̈լկեր իրար էդվոնց ա̈դու հոմար բիդուա̈ ընուշ։ Հընու ինչիմը ուրինց մըտկին տըրաձին բես ըլլի հեչնա, ըներ չին գայնի հասնիլ ուրինց նըբադագին։ Վերմընա̈լ մըտկերուն բա̈հինգու ուրինց նըբադագը հընու գայնոն դարպեր դեսագ հասնիլ ուրինց մըտկին տըրաձին։ Ա̈դմուն գընա̈ Եգովըն։ Մենկ շադ շընորագալինկ Եգովին, հընոր կիդինկ, ինչ ըն մըտկին տըրաձունի ընուշ մաշտկացը հընու խողուն հոմար։ Աստվաձ գոմաց-գոմաց Աստվաձաշընչին միչոցով յառդում գըներ մաշտկացը հասկըննուշ, ինչ ըն մըտկին տըրաձունի։ Աստըձուն «մըտկին տըրաձը հավեռժա̈» (Եփես. 3։11)։ Ա̈դ նըշանագա̈գու, հընոր ինչա̈լ ըլլի հեչ, «Եգովըն ըմըն ինչը գընա̈, հընոր հասնի ուր մըտկին տըրաձին» (Առակ. 16։4)։ Հըմա̈լ, ըն ինչ Եգովըն մըտկին տըրաձունի ընուշ մաշտկացը հընու խողուն հոմար մընագու հավեռժ։ Ի՞նչ ըն կուզա̈ ընուշ։ Հընու ի՞նչ փոպոխուտիննի ընու բիդվըցավ ընուշ, հընոր հասնի ուր նըբադագին։

7. Ի՞նչ ա̈րավ Եգովըն, հընոր ընա̈ ուր մըտկին տըրաձը, եպոր առաչին մաշտիկը կառշու էլոն ուրինը (Մատթեոս 25։34)։

⁷ Աստվաձ աստավ առաչին մաշտկացը, ինչ մըտկին տըրաձունի ընուշ ընեց դեյ։ Ըն աստավ. «Դըղա օննըցեկ, շադըցեկ, լըցեկ օխչուգ խեղը հընու պոնեծուցեկ ըն։ Դիրուտին ա̈րեկ... ալլայ խողուն վըրաի գենտանիկնուն վըրըն» (Ծննդ. 1։28)։ Ադամը հընու Եվըն մեխկ ա̈րին։ Ըներ կառշու էլոն Եգովին։ Ընեցմըն մեխկը օնցավ ալլայ մաշտկացը վըրըն։ Ամա ա̈դ չեր գայնի խանգարիլ Եգովին ընուշ ուր մըտկին տըրաձը։ Ըն ուր նըբադագին հասնուշի հոմար ուրիշ ծեվ պոնեծուց։ Աստվաձ համան որոշեց, հընոր երգընկին տընողա̈ ուր Թակավորուտինը, վեյնոր գընա̈ ըն, ինչ-օր Եգովըն մըտկին տըրաձունի մաշտկացը հընու խողուն հոմար։ (Գաշտըցեկ Մատթեոս 25։34։) Նըշանագվաձ ժամանագին Եգովըն ղըրգեց խողուն վըրըն ուր Մոնչուն։ Իսուսը բադմերգու մաշտկացը ա̈դ Թակավորուտինին մասին հընու դըվավ ուր գյանկը, հընոր խալըսա̈ մեզի մեխկըն հընու մեռնուշըն։ Ա̈դմունով Եգովըն էրեվծուց, ինչկան շադ հազ գընա̈ մաշտկացը։ Հեդո Իսուսը սաղցավ երգընկին աբռուշի հոմար, հընոր ըլլի Աստըձուն Թակավորուտինին Թակավորը։ Հեդկըշի աբզացնուն մենկ գայնոնկ ա̈լ շադ իմընալ Աստըձուն մըտկին տըրաձին մասին։

8. ա) Վե՞յնա̈ Աստվաձաշընչին ըմընա գարեվոր տեմըն։ բ) Ա̈լ ի՞նչ մըդնուգու Աստըձուն մըտկին տըրաձին նես (Եփեսացիներ 1։8—11)։ (Հըմա̈լ աշեցեկ ժուռնալին վըրաի նըգարը։)

⁸ Վե՞յնա̈ Աստվաձաշընչին ըմընա գարեվոր տեմըն։ Եգովըն բաշտպանա̈ բիդի ուր պարի օնունը։ Ըն ա̈դ ընողա̈ Թակավորուտինին միչոցով, վերին Թակավորը Իսուս Խրիստոսնա̈։ Ընու միչոցով Աստվաձ ընողա̈, ինչ-օր մըտկին տըրաձունի խողուն հոմար։ Ինչա̈լ ըլլի, Եգովըն փոխիլ չի ուր մըտկին տըրաձը։ Ըն ինկը գասա̈, հընոր ուր խոսկին դերը գըլլի (Ես. 46։10, 11; Եբր. 6։17, 18)։ Գոմաց-գոմաց խեղը ռայ տառնագու։ Հուն աբռողըն առտար մաշտիկ։ Ըներ խալըսվաձ գըլլին մեխկըն հընու միշտ գաբռին ուրախ գյանկով (Սաղ. 22։26)։ Ա̈դտի ավել, Եգովըն ըմուն գընա̈-օր ալլայ ուր ձառայողնին երգընկին հընու խողուն վըրըն միուտին օննոն։ Ըներ ալլայկը գընտունին, հընոր մեգ Եգովըն ղեգավարուշի իրավունկ ունի հընու ըմըն ինչին նեսը հավադարիմ գըլլին ընու։ (Գաշտըցեկ Եփեսացիներ 1։8—11։) Ըն, ինչ Եգովըն գընա̈ ուր մըտկին տըրաձին հասնուշի հոմար, շիդագով զարմըծընա̈՛գու։

9. Ե՞պ ըլլողըն Աստվաձաշընչին կըրվաձ վերմը պռառոչեստվընին։

⁹ Աշինկ պռառոչեստվըն, վեյնոր Եգովըն աստավ Էդեմի բախչին։ Ըն կըրվաձա̈ Ծննդոց  3։15-ին b։ Ընդեխ Աստվաձ պածադռեց, ինչպես ընողա̈ ուր մըտկին տըրաձը։ Ամա ա̈դ պռառոչեստվըն նա̈յրեց գադարվուշ քոնիմը հազար դարի ետկը։ Օրինագ, Աստվաձ խոսկ դըվավ Ավռաամին, հընոր Խրիստոսը ըլլողա̈ ընու սերունդըն մեգը (Ծննդ. 22։15—18)։ Հեդո 33 թըվին Իսուսին գըրունգըն խաձեցին (Գործ. 3։13—15)։ Ա̈դ պռառոչեստվին վեռչին մասը գադարվողա̈, եպոր Իսուսը ջըղլա̈ Սադոնին կըլեխը։ Ամա ա̈դ ըլլողա̈ ըմընա քիչը 1 000 դարի ետկը (Հայտն. 20։7—10)։ Քոնի էշտա Սադոնին աշխըրին հընու Եգովին գազմագերպուտինին նես ըղաձ դուշմոնուտինը ուժեղնողա̈։ Ա̈լ շադ ընու մասին, ինչ ըլլողա̈ ա̈դ սըրըն գայնոնկ իմընալ Աստվաձաշընչին նեսըն։

10. ա) Ի՞նչ ըլլողա̈ մոդիգ ժամանագը։ բ) Ի՞նչպես մենկ գայնոնկ բադռաստիլ միր միտկը հընու սիդը, հընոր հազըր ըլլինկ ընու, ինչ ըլլողա̈ ըլլելիկին։ (Աշեցեկ սնոսկին պերվաձ կիրկը։)

¹⁰ Միտկ ա̈րեկ, ինչ հըրաշալի դեպկեր ըլլողըն, վերեկնուն մասին կըրվաձա̈ Աստվաձաշընչին։ Մեմը ազգերը ասողըն. «Խաղաղուտին հընու բաշտպանուտին» (1 Թեսաղ. 5։2, 3)։ Հեդո ըներ հառցագվողըն ալլայ սուդ հավատկնուն վըրըն (Հայտն. 17։16)։ Ա̈դմուն նա̈յրըվիգու մեձ նեղուտինը։ Ա̈դտի ետկը մաշտիկը «դեսնունգու մաշտու Դըղուն, վեյնոր կուկա մըռա̈լնուն վըրայըն ուժով հընու մեձ փառկով»։ Ա̈դ գայնա նըշանագիլ, հընոր ըներ ըմուն զարմընուշի պոներ դեսնողըն, վերեկնոր մաշտիկ հիսկիտ դեսաձ չունեյնը (Մատթ. 24։30)։ Ետկըն Իսուսը նա̈յրողա̈ սուդիտ ընուշ մաշտկացը հընու ուրուշողա̈ օչխայնուն ա̈ձերըն (Մատթ. 25։31—33, 46)։ Ամա Սադոնընա̈լ ա̈դ ժամանագ ծեռվին ձալաձ նըստող չա̈։ Ըն դիռտմողա̈ ազգերուն կաալիծիըն (Գոգին Մագոգ խողըն) հառցագվուշ Եգովին միլլա̈տին վըրըն (Եզեկ. 38։2, 10, 11)։ Առմագեդոնըն առաչ ալլայ նըշոն տըրվաձնին գըլլին երգընկին, հընոր Իսուսին հընու ընու պանագին հեդ մեկհեդ գըռիվ դոնին Առմագեդոնին, վերով բաշ ըլլողա̈ մեձ նեղուտինը (Մատթ. 24։31; Հայտն. 16։14, 16) c։ Ա̈դտի ետկը նա̈յրըվիգու Իսուսին Հազար դարվոն կառավարուտինը (Հայտն. 20։6)։

11. Ի՞նչ հընարավորուտին գուդա մեզի հավեռժ գյանկը։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

¹¹ Փոռցինկ բատկերածընուշ, ինչ ըլլողա̈ ավելի ուշ, եպոր բաշ ըլլի Իսուսին Հազար  դարվոն կառավարուտինը։ Աստվաձաշընչին գաստըվի, հընոր միր Աստվաձը «տըրաձունի մաշտկացը սըյդերուն նես միշտ աբռուշի ցանգուտինը» (Ժող. 3։11)։ Միտկ ա̈րեկ, ինչ ա̈դ նըշանագա̈գու ծիր հոմար հընու ինչպես գազդա̈ Եգովին հեդ օննըցաձ ծիր հարաբերուտիննուն վըրըն։ «Приближайся к Иегове» կըրկին նես 319 էջին կըրվաձին իսմուն սիրուն խոսկեր. «Աբռինկնա հարուր, հազար, միլլիոնմը, հընու քոնիմը միլլիառդ դարի, մենկ կիդնոնկկու Եգովա Աստըձուն մասին ավելի շադ, քան տա̈ հիմի կիդինկ։ Չաշաձ ա̈դու մենկ ա̈լիա̈լ շադ իմընուշի պոն գոննոնկ։ [...] Հավեռժ գյանկը գըլլի հըրաշալի հընու շադ հեդաքըրկիր։ Հընու ըմընա գարեվորը մենկ գայնոնկ ա̈լ լավ ջոնչիլ միր Հորը, վեյնոր երգընկինա̈»։ Ա̈լ ի՞նչ մենկ գայնոնկ իմընալ, ետե շարունագինկ քըրկըրուշ Աստըձուն Խոսկը։

12. Ի՞նչը յառդում գընա̈ մեզի բատկերածընուշ, ինչ գըլլի երգընկին։ Պերեկ օրինագմը։

¹² Աստըձուն Խոսկը յառդում գընա̈ մեզի բատկերածընուշ, ինչ նըշանագա̈գու ըլլուշ Եգովին յոնը, վեյնոր «գաբռի պայսը դեղը» (Ես. 33։5)։ Աստվաձաշընչին նեսըն մենկ շադ պոներ գիմընոնկ Եգովին մասին հընու ընու մասին, ինչ դեսագա̈ ընու գազմագերպուտինին մասը, վեյնոր երգընկինա̈ (Ես. 6։1—4; Դան. 7։9, 10; Հայտն. 4։1—6)։ Օրինագ, գայնոնկ գաշտալ ընու մասին, ինչ հըրաշալի դեսիլկմը դեսավ Եզեկիլը, եպոր «պացվեցավ երգինկը» (Եզեկ. 1։1)։

13. Ի՞նչ տունկ գըզգա̈կ, եպոր միտկը գընեկ, ինչ դեր ունի Իսուսը երգընկին (Եբրայեցիներ 4։14—16)։

¹³ Հըմա̈լ միտկ ա̈րեկ, ինչ դեր ունի Իսուսը երգընկին։ Ըն Թակավորա̈ հընու Մեձ Դերաա̈, վեյնոր միր հանդեպ մեխկընուգա̈։ Ընու խատեր մենկ գայնոնկ մոդգընալ «Աստըձուն, վեյնոր գերեվծընա̈ ուր պարիուտինը, վերին մենկ առժանի չինկ»։ Ուրիշ խոսկերով, մենկ գայնոնկ աղոտիլ Եգովին հընու համոզվաձ ըլլիլ-օր ըն մեխկընուգ գըլլի միր հանդեպ հընու «բիդու ըղաձ սըրըն» յառդում գընա̈ մեզի։ (Գաշտըցեկ Եբրայեցիներ 4։14—16։) Հայդցեկ ըմըն օր խորգըն միտկ ընինկ ընու մասին, ինչ  Եգովըն հընու Իսուսը միր հոմար ըղաձունին հընու գընին։ Ընեց սերը միր հանդեպ դիռտմողա̈ մեզիա̈լ ընեց հազ ընուշ հընու հոկով սըյդով ձառայուշ Եգովին (2 Կորնթ. 5։14, 15)։

14. Ի՞նծոյ գայնոնկ էրեվծընիլ, հընոր շընորագալինկ Եգովին հընու Իսուսին։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

¹⁴ Մենկ գերեվծընինկ, ինչկան շադ հազ գընինկ Աստըձուն հընու ընու Դըղուն, եպոր յառդում գընինկ միգա̈լ մաշտկացը, հընոր ըներա̈լ նա̈յրին ձառայուշ Եգովին հընու Իսուսին աշագեռտը տառնոն (Մատթ. 28։19, 20)։ Պավելը շընորագալեր Աստըձուն հընու Խրիստոսին։ Ընդի ըմունա̈լ գըներ։ Ըն կիդեր, հընոր Եգովըն կուզա̈-օր «ըմըն դեսագի մաշտիկ իմընոն ջիշտուտինը հընու խալըսվին» (1 Տիմոթ. 2։3, 4)։ Պավելը օխչուգ ուժերով ձառաերգու հընու քարոզերգու ալլայնացը, վում-օր գայնա̈ր։ Ընդի ըն գայնա̈ր ասիլ. «Ըմըն դեսագի մաշտկացը հոմար ըմըն ինչ ըղա, հընոր ա̈դմունով գոնե քոնիմը հոկի խալըսիմ» (1 Կորնթ. 9։22, 23)։

15. Աշինկնա Սաղմոս 1։2-ը, ի՞նչը մեզի բախտավեր տառծընա̈գու։

¹⁵ Սաղմոս կըրողը աստավ, հընոր հաջողուտին ունի հընու բախտավերա̈ ըն մաշտը, վեյնոր «ուրախուտին կըդնուգու Եգովին օրենկին նես հընու ցաձը ծընով գաշտագու ընու օրենկը զոր ու կիշեր» (Սաղ. 1։1—3, սնոսկըն)։ Ա̈դ խոսկերուն մասին Աստվաձաշունչը թարկմանող Ջոզեֆ Ռոտեռգամը աստավ, հընոր ա̈դմուն մաշտը ընկան հազ գընա̈ Աստըձուն խըրադը, հընոր մոն կուկա ըն, խորգըն քըրկըրա̈գու հընու էրգըն միտկը գընա̈ ընու մասին։ Ետե օրվա վեռչը ըն չի գայնի ասիլ, հընոր ավելի լավ հասկըննագու Աստվաձաշընչին կըրվաձը, գարելիա̈ ասուշ, հընոր ընու օրը բարաբ օնցավ (Joseph Rotherham. Studies in the Psalms)։ Աստվաձաշընչին նես շադ հարըստուտին բա̈հվաձա̈։ Ընու նես գոն հեդաքըրկիր հընու գարեվոր մըտկեր։ Քըրկըրինկնա, ինչպես ըներ իրար հեդ գաբ ունին, մենկ մեձ ուրախուտին գառնունկ։ Ինչկա՜ն դուրեգանա̈ ըմըն թարաֆա̈ քըրկըրուշ Աստըձուն Խոսկը։

16. Ի՞նչ մենկ օսնողընկ միգա̈լ տասին։

¹⁶ Աստվաձ ուր Խոսկին նես պոնագու մեզի շադ հըրաշալի ջիշտուտիննի։ Մեգը գայնա վախիլ, հընոր չայնողա̈ ըներ հասկըննալ։ Ամա էյմիշ ըլլիլ մեկ։ Միգա̈լ տասին մենկ մեկհեդ քըրկըրինկկու խերը տեմըմը Եգովին հոկեվոր մեձ դոնը մասին։ Ընու մասին կըրաձուներ Պավելը Եբրայեցիներ նամագին նես։ Մենկ համոզվաձինկ, հընոր ծեզի դուր կուկա քըրկըրուշ ա̈դ տեմըն։