1-2. Uwedẹ nọn mhẹn nẹ nela mhan ha rẹ sabọ ha luẹ Baibo? Re ijiẹmhin ọbhọ.

 JI A MAN yọle ghe uwẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ dẹ uwa. Emhin nela uwẹ da ha ho nin uwẹ fẹghe ọkuẹsẹ uwẹ dẹ ọne uwa? Ifoto ọsi odalo ọne uwa ọkpa uwẹ da be ha ho nin uwẹ daghe? Edandan iribhọ ghe uwẹ dẹ ha ho nin uwẹ re ẹlo nọnsẹ miẹn ọne uwa, yẹ khian nẹga ọle. Uwẹ dẹ nabhi ọne uwa yẹ fẹ ugha kẹkẹ ne ribhọ ghe, yẹ gbẹlokotọ bhi ene emhin kẹkẹ nan rẹ bọn ọne uwa. Asabọmiẹn uwẹ dẹ ha ho nin uwẹ fẹ emhanmhan nan rẹ bọn ọne uwa ghe nin uwẹ da lẹn ebi a rẹ bọn ọlẹn yẹ. Bhi ọsi ẹmhọanta, uwẹ dẹ ha ho nin uwẹ fẹ eje rebhe ghe bhi ọne uwa.

² Mhan dẹ yẹ sabọ lu emhin nọn sẹ inian sade mhan luẹ Baibo. Ọria ọkpa nọn fẹ otọ Baibo ghe da yọle: “Inian Baibo diabe udede uwa nọn manman yoyo, nin ayetọ nọnsọle yẹ wo dinmhin.” Bhiriọ, be imhan ha rẹ sabọ lẹn emhin rebhe ne ribhi Baibo yẹ? Ahamiẹn mhan re otua-otua tie ọle, asabọmiẹn ẹmhọanta ne lẹkhẹ ọkpa mhan da lẹn—“ikuẹkuẹ emhin bhi ọta ne khiale nesi Osẹnobulua.” (Heb. 5:12) Ọkpakinọn, bọsi ọne uwa nin mhan ka tẹmhọnlẹn, ọkhẹke nin mhan manman gbẹlokotọ ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua beji mhan ha da sabọ lẹn otọ ọle nọnsẹn. Uwedẹ ọkpa nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ sabọ ha luẹ Baibo hi, nin mhan rẹ gbẹlokotọ fẹ ebi ene uhọnmhunje kẹkẹ ne ribhọ rẹ diẹn kugbe yẹ. Dọnmhegbe rẹ lẹn otọ ebezẹle nin uwẹ da rẹọbhi ene ẹmhọanta nin uwẹ luẹ, bi ebe re uwẹ rẹọbho.

3. Be Pọl nin odibo taman ibhio ọle nin ele ko ga nin ele lu? Bezẹle? (Ephesians 3:14-19)

³ Nin mhan rẹ sabọ lẹn otọ Baibo nọnsẹn, ọkhẹke nin mhan lẹn ẹmhọanta ne dinmhin ne ribhọ. Pọl nin odibo da taman ibhio  ọle nin ikpea bi ikhuo ghe, nin ele ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua nọnsẹn, beji ele ha da ‘sabọ lẹn ebi ọ bhia sẹ yẹ, tan sẹ yẹ, yo sẹ yẹ, yẹ dinmhin sẹ yẹ.’ Ẹghenin, ele ki “sabọ deziẹn yẹ mundia nọnsẹn” bhi urẹọbhọ nọnsọle. (Tie Ephesians 3:14-19.) Iriọ ọ yẹ khẹke nin mhan lu. Bha ji mhan fẹ ebi mhan ha rẹ gbẹlokotọ ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua yẹ beji mhan ha da sabọ miẹn emhin ne ghanlẹn ne ribhọ.

4. Be imhan ha sabọ lu nọn ha re mhan manman sikẹ Jehova? Re ijiẹmhin ọbhọ.

⁴ Ọ iyi ikuẹkuẹ emhin ne ribhi Baibo ọkpa imhan nin ẹbho nesi Osẹnobulua guanọ nin mhan luẹ. Mhan muegbe nin mhan rẹ luẹ “emhin ne dinmhin nesi Osẹnobulua.” (1 Cor. 2:9, 10) Ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Osẹnobulua ha rẹkpa mhan rẹ sabọ lu ọnan. (1 Cor. 2:9, 10) Uwẹ sabọ rẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ dọ luẹ emhin ne ha rẹkpa uwẹ rẹ manman sikẹ Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ sabọ rẹ dọ gua otọ ebi Jehova rẹ re oyẹẹ man eguọmhandia nesọle yẹ bhi ẹghe nọn gbera, bi ebi ọ rẹ rẹman yẹ ghe, ọle yẹ wo hoẹmhọn mhan. Uwẹ sabọ rẹ dọ luẹ ebi Jehova yọle nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha ga ọle yẹ bhi ẹghe nọn gbera, bi ebi ọ rẹ khọ uwedẹ nin mhan rẹ ga yẹ ẹlẹnan. La uwẹ sabọ rẹ dọ luẹ ọta akhasẹ ne munsẹ bhi egbe Jesu beji ọle ha ribhi ọne otọ nan, bi ebi ọle ha lu iwẹnna oga.

5. Uhọnmhọn-ọta be ribhọ nọn ha yẹẹ uwẹ rẹ manman dọ gua otọle bhi Baibo?

⁵ Eria eso nọn yẹẹ rẹ manman ha luẹ emhin da tẹmhọn emhin eso nọn ha yẹẹ ele rẹ manman dọ gua otọle bhi Baibo. Emhin eso nin ele yọle ọ dẹ yẹẹ ele rẹ dọ gua otọ ọle ribhi ẹkpẹti nọn yọle, “ Uhọnmhọn-ọta Nin Mhan Ha Sabọ Dọ Gua Otọle Fẹghe Bhi Iluẹmhin Baibo Nọnsẹmhan.” Uwẹ dẹ wo manman miẹn elele bhọ sade uwẹ noo Watch Tower Publications Index, la Research Guide for Jehovah’s Witnesses rẹ dọ gua otọ ene uhọnmhọn-ọta nan. Urẹọbhọ nọnsẹ dẹ manman deziẹn sade uwẹ luẹ Baibo dinmhin, sẹyẹ ọ ki rẹkpa uwẹ rẹ “dọ ha mhọn ilẹn-emhin nọnsi Osẹnobulua.” (Prov. 2:4, 5) Bhi ejayenan nian, bha ji mhan zilo nyan ẹmhọanta ne dinmhin ne ribhi Baibo nin mhan ha sabọ dọ gua otọle.

6. (a) Tẹmhọn ebezẹle nin iho nọnsi Jehova da wo de odẹ re. (b) Bezẹle nin mhan ha da sabọ yọle ghe, emhin iribhọ nọn ha sabọ fi iho nọnsi Jehova rẹji eria bi ọne otọ nan denọ? (Ephesians 3:11)

⁶ Bha ji mhan fẹ ebi Baibo tale rẹji iho nọnsi Osẹnobulua. Jehova bha diabe eria ne zẹ uwedẹ ọkpa nọn ha re ele sẹbhi eji ele khian. Ahamiẹn idobolo ribhi ọne uwedẹ nin ele zẹ, asabọmiẹn ele iyẹ da yẹ sẹbhi eji ele khian. Bhi obọ nọnkẹle, inian iho nọnsi Jehova diabe eji ọne ọria khian tee. Jehova mhọn iho bhi ọkhọle nin ọle ho nin ọle munsẹ. Ọkpakinọn, ọle dẹ sabọ noo uwedẹ nọn hi ki rẹ khin rẹ mun ọlẹn sẹ. Ọ manman wo ti mhan bhọ ghe Jehova fẹkẹ ha re “iho” nọnsọle man mhan bhi Baibo. (Eph. 3:11) Jehova dẹ sabọ noo uwedẹ nọn hi ki rẹ khin rẹ mun iho nọnsọle sẹ. Emhin iribhọ nọn gbo mun ọlẹn mhọn, ranmhude ọle “lu ọle nin emhin rebhe wẹnna ọbhi iho nọnsọle.” (Prov. 16:4) Ebe na bhi emhin nin Jehova lu re dẹ ha ribhọ rẹ sẹbhi ighegheghe. Ọkpakinọn, be bhọ iho nọnsi Jehova? Emhin nela ọle fidenọ beji ọle ha da mun ọlẹn sẹ?

7. Beji Adamu bi Ivi sọtẹ da Jehova fo, be Jehova rẹ fi emhin denọ yẹ beji ọle ha da mun iho nọnsọle sẹ? (Matthew 25:34)

⁷ Osẹnobulua da taman okpea bi okhuo nin ọhẹnhẹn ebi iho nọnsọle khin rẹji ele. Jehova da taman ele yọle: “Bha ha biẹ nin bha bunbun, nin bha vuọn ọne otọ nan yẹ ha gbẹloghe . . . ene elanmhẹn rebhe ne khian bhi ọne otọ nan. (Gen. 1:28) Ẹghe nin Adamu bi Ivi rẹ sọtẹ da Jehova yẹ si olukho ji eria, ọ bha mun Jehova mhọn nin ọle hiẹ yẹ mun iho nọnsọle sẹ. Ọle da fi uwedẹ nin ọle ha rẹ mun ọlẹn sẹ denọ. Ọ bha bue gbe, ọle da mhanmhanlẹn nin ọle rẹ mun Agbejele gbọ bhi okhun, nin ọle ha noo rẹ mun iho nọnsọle rẹji eria bi ọne otọ nan sẹ. (Tie Matthew 25:34.) Beji ẹghe nin Jehova rẹyi ki sẹ, ọle da ji Ọmọn nọnsọle re bhi ọne otọ, nin ọle dọ man mhan ẹmhọn ọne Ejele, yẹ re iẹnlẹn nọnsọle rẹ zọese nin mhan beji mhan ha da miẹn umiẹnfan bhi obọ olukhọ bi uu. Jehova da riọ Jesu kpanọ bhi uu. Ọle da fikie diọbhi okhun beji ọle ha da dọ kiẹn Ojie ọsi Agbejele nọnsi Osẹnobulua. Ọkpakinọn, emhin ebhebhe yẹ wo ribhọ nin mhan ha sabọ miẹn luẹ rẹji iho nọnsi Osẹnobulua.

8. (a) Uhọnmhunje kpataki nela ribhi Baibo? (b) Beji Ephesians 1:8-11 rẹman, be bhọ hi iho nọnsi Jehova nọn ke okhun nẹ? (Fẹ adudu nọn ribhi odalo ọle ghe.)

⁸ Uhọnmhunje kpataki nọn ribhi Baibo hi, ebi Jehova ha rẹ kpe elin nọnsọle khia yẹ, nin ọle rẹ mun iho nọnsọle sẹ. Agbejele nọnsọle nin Jesu ha da gbẹloghe ọle ha noo rẹ lu ọnan. Emhin iribhọ nọn ha sabọ fi iho nọnsi Jehova denọ. Ọle ve ghe, ọle dẹ mun emhin rebhe nin ọle tale sẹ. (Isa. 46:10, 11; Heb. 6:17, 18) Bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe, ọle dẹ re ọne otọ nan kiẹn otọ ọfubhegbe. Ẹghenin, imọn nesi Adamu ne ga Jehova nọnsẹn ki ha mhọn egbe nọn gbale, yẹ sọnyẹnmhẹn rẹ sẹbhi ighegheghe. (Ps. 22:26) Ọ iyi ọnan ọkpa Jehova ha lu, ọle yẹ mhọn iho ọbhebhe bhi ọkhọle nọn kpọnọ gbera ọnan. Iho nọnsọle nọn ke okhun nẹ hi, nin ọle rẹ ku ẹhi nesọle rebhe bhi okhun bi eguọmhandia nesọle bhi ọne otọ nan kugbe bii azagba-uwa ọkpa. Ẹghenin, ọrebhe ne ribhi otọ bii okhun ki ha ga Jehova bii Ojie nọnsele. (Tie Ephesians 1:8-11.) Uwedẹ ọhan-ilo nin Jehova rẹ ha mun iho nọnsọle sẹ bha be ti uwẹ bhọ?

9. Ahamiẹn mhan tie Baibo, be imhan ha sabọ lẹn ẹghe odalo sẹ yẹ?

⁹ Bha ji mhan fẹ ọta akhasẹ nin Jehova tale bhi ogba ọsi Idẹn nan gbẹn ọbhi Genesis 3:15 ghe. b Ọne ọta akhasẹ da tẹmhọn emhin ne da sunu nin Jehova ha lu rẹ mun iho nọnsọle sẹ. Ọkpakinọn, ikpe ne bunbun dẹ gbera ọkuẹsẹ ele  sunu. Ọkpa bhi ene emhin ne ha rẹkpa mun iho nọnsọle sẹ hi, ọmọn nin Ebraham ha biẹ, nin Jesu Kristi ha na bhi uli uwa nọnsọle vae. (Gen. 22:15-18) Beji a ki sẹbhi ukpe 33 C.E., a da sa Jesu bhi izizi-oẹ beji a ka ta ọbhi otọ. (Acts 3:13-15) Ọ dẹ sẹyẹ gbera ikpe 1,000 ọkuẹsẹ obọle nọn kike bhi ọne ọta akhasẹ nọn tẹmhọn ebi a ha rẹ gbe Esu khuelo yẹ munsẹ. (Rev. 20:7-10) Baibo yẹ tẹmhọn emhin ne da sunu bhi ẹghe nin ẹkẹkhọmhin nin agbọn Esu mhọn da ẹbho nesi Jehova ha rẹ ha bu ọkpẹnlẹn.

10. (a) Emhin nela a kẹ sunu bhi ẹghe odalo nian? (b) Be imhan ha rẹ sabọ muegbe ọbhi otọ khẹ ene emhin nan yẹ? (Fẹ ebi a gbẹn ọbhi otọle ghe.)

¹⁰ Ria ẹmhọn emhin kẹkẹ nin Baibo yọle ele dẹ sunu. Ọhẹnhẹn, ene agbaẹbho dẹ ha yọle “ọfure bi ugbega!” (1 Thess. 5:2, 3) Ọ ida ree gbe, ekpokpo nọn khua ki munhẹn bhi ẹghe nin ene agbaẹbho ha rẹ mun okhọnlẹn bu oga ohoghe rebhe. (Rev. 17:16) Ọnan ha sunu fo, asabọmiẹn iyaman ọsi Ọmọn nọnsi okpea dẹ re uwedẹ ọhan-ilo zegbere bhi okhun, bhi ẹghe nin ‘Ọmọn nọnsi okpea ha rẹ ha vade bhi adudu amẹn, bhi ẹkẹ ahu bi uyi nọn khua.’ (Matt. 24:30) Ẹghenin Jesu ki bhu ẹbho ohiẹn. Ọle ki ne ene ihuan sibhi ẹwẹ ene ẹbhe re. (Matt. 25:31-33, 46) Bhi ọne ẹghe nan, Esu ida gbe obọ ọbhi egbe ha ghe emhin ne sunu. Ranmhude ọle he ẹbho nesi Osẹnobulua, ọle ki si agbaẹbho ne kugbe ọbhọ nin Baibo tiọle Gọgi ọsi Megọgi rẹ mun okhọnlẹn bu ẹbho nesi Osẹnobulua. (Ezek. 38:2, 10, 11) Beji ene emhin nan ha rẹ ha sunu, enazẹle ne kẹre bhi ọne otọ nan ki dọ deba Jesu bi ẹhi nesọle bhi okhun khọn okhọn Amagẹdọn. Ọne okhọn nan ha re ọkpẹnlẹn ọbhi ekpokpo nọn khua. c (Matt. 24:31; Rev. 16:14, 16) Ẹghenin, ene Ikpe Uli nin Jesu ha rẹ gbẹloghe ki munhẹn.—Rev. 20:6.

11. Isẹhoa nela iẹnlẹn ọsi ighegheghe ha re nin uwẹ? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹¹ Bhi ejayenan nian, ria ẹmhọn ebi ẹghe odalo ha diayẹ sade ene ikpe uli nin Jesu ha rẹ gbẹloghe sotọ. Baibo yọle ghe, Jehova nọn man mhan ‘bhọ re ẹdẹdẹmhẹndẹ [mhan] bhi ọkhọle.’ (Eccl. 3:11) Ria ẹmhọn ebi ọnan da ha khin rẹji uwẹ, bi ebi ọ ha rẹ rẹso ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn yẹ. Apapale 319 bhi  ọne ebe natiọle Draw Close to Jehovah da ta ọne ẹmhọn nan nọn mhẹn an bhi ehọ. Ọ yọle: “Mhan ha ki sẹ nyẹnlẹn bhi ikpe iyisẹn, ikpe uli, rẹ dọ sẹbhi ẹghe nan ida yẹ rẹ sabọ ka ọle, mhan ki wo dọ manman lẹn Jehova gbera ebi mhan lẹn ọle sẹ nian. Ọkpakinọn, mhan dẹ wo sẹyẹ ha riale ghe, emhin ne bunbun sẹyẹ wo ribhọ nin mhan ha luẹ rẹji ọle. . . . Agbọn ọsọgbọn dẹ wo mhẹn bhi ẹlo a. Ọ bhọ dẹ mhẹn gbera beji mhan mhọn bhi ọkhọle.” Emhin nọn ha re mhan manman ha ghọnghọn nẹ hi, nin mhan rẹ manman ha sikẹ Jehova. Ọkpakinọn, emhin ọbhebhe nela mhan ha sabọ dọ gua otọle beji mhan rẹ luẹ Baibo?

12. Be imhan ha rẹ sabọ lẹn ebi eji Jehova ye bhi okhun diayẹ? Re ijiẹmhin ọbhọ.

¹² Baibo rẹkpa mhan rẹ lẹn emhin eso rẹji ebi eji Jehova ye bhi okhun diayẹ. (Isa. 33:5) Baibo tẹmhọn emhin ọhan-ilo kẹkẹ rẹji Jehova, bi agbotu nọnsọle bhi okhun. (Isa. 6:1-4; Dan. 7:9, 10; Rev. 4:1-6) Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan dẹ sabọ tie ẹmhọn emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin Ẹzikiẹ daghe bhi ẹghe nin ‘okhun rẹ tuje a, yẹ munhẹn ha miẹn imianlo nọn na obọ Osẹnobulua vae.’—Ezek. 1:1.

13. Emhin nela manman ti uwẹ bhọ bhi ihe nin Jesu ye bhi okhun nan tẹmhọnlẹn bhi Hebrews 4:14-16?

¹³ Ria ẹmhọn ebi Jesu nin Ojie nọn yẹ yi Ojohẹn nọn khua nọnsẹmhan lu bhi okhun nian. Ranmhude ọle, mhan dẹ sabọ vae bhi “ojukhuo nọnsi Osẹnobulua nin itohan nọn bha khẹke mhan ye” bhi erọnmhọn, yẹ taman ọlẹn nin ọle rẹkpa mhan, yẹ mhọn itohan da mhan “bhi ẹghe nọn khẹke.” (Tie Hebrews 4:14-16.) Mhan hẹi ji ukpẹdẹ gbera ghe mhan bha ria eria nyan emhin nin Jehova bi Jesu sẹ na bhi okhun lu nin mhan, bi ọne ele yẹ wo lu nin mhan nian. Bha ji mhan ji oyẹẹ nin ele mhọn da mhan re mhan manman ha sasa bhi oga.—2 Cor. 5:14, 15.

14. Emhin ọkpa nọn mhẹn nẹ nela mhan ha sabọ lu rẹ rẹman Jehova bi Jesu ghe emhin nin ele lu nin mhan ti mhan bhọ? (Yẹ fẹ ene ifoto ghe.)

 ¹⁴ Uwedẹ ọkpa nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ sabọ rẹman Jehova bi Ọmọn nọnsọle ghe emhin nin ele lu nin mhan ti mhan bhọ hi, nin mhan rẹ rẹkpa ẹbho dọ kiẹn Esali Jehova bi edibo nesi Jesu. (Matt. 28:19, 20) Ọnan emhin nin Pọl nin odibo lu ranmhude emhin nin Osẹnobulua bi Jesu lu nanlẹn ti ọle bhọ. Ọle lẹnmhin ghe, iho nọnsi Jehova hi, “nin unan ẹbho rebhe miuhọnmhọn, yẹ dọ ha mhọn ilẹnmhin nọn gbale ọsi ẹmhọanta.” (1 Tim. 2:3, 4) Ọle wo manman wẹnna kaka bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua rẹ rẹkpa ẹbho nin ọle ha sabọ rẹkpa rẹ miẹn umiẹnfan.—1 Cor. 9:22, 23.

15. Beji Psalm 1:2 rẹman, emhin nela ha re imhan ha ghọnghọn?

¹⁵ Ọkpa bhi ẹbho ne gbẹn ebe ọsi Psalm da yọle ghe, ọria nin “uhi nesi Jehova ti ọle bhọ,” bi ọria nọn “tie ọle yẹ ria eria nyan ọlẹn” ẹghe rebhe, ọle ọria nọn da ha mhọn eghọnghọn bhi iẹnlẹn. Sẹyẹ, emhin ki yẹ kiọnlẹn nanlẹn. (Ps. 1:1-3) Otuọkpa non zedu Baibo natiọle Joseph Rotherham da yọle ghe, ahamiẹn ọria manman guanọ adia nọnsi Osẹnobulua, “ọkhẹke nin ọle re ẹghe ọbhi otọ rẹ dọ gua otọle, luẹ ẹmhọn ọlẹn, yẹ manman re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha ria eria nyan ọlẹn.” Ọle da yẹ yọle ghe, “ahamiẹn ọria ji ukpẹdẹ gbera ghe ọle bha tie Baibo, ọle riia ọne ukpẹdẹ nin an.” Ọ dẹ ha ti uwẹ bhọ rẹ ha luẹ Baibo sade uwẹ luẹ ẹmhọn emhin kpataki kẹkẹ ne ribhọ, yẹ gbẹlokotọ bhi ebi ele rẹ diẹn kugbe yẹ. Mhan dẹ miẹn eghọnghọn bhọ sade mhan dọnmhegbe rẹ manman ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua dinmhin.

16. Be imhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle gbe?

¹⁶ Ene ẹmhọanta ne mhẹn an nin Jehova man mhan le bhi Baibo iyi emhin nin mhan ida sabọ lẹn otọle. Bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe, mhan dẹ luẹ ẹmhọanta ọkpa nọn manman dinmhin. Ọne ẹmhọanta hi, uwa oga ọsi oriọn nọnsi Jehova, nin Pọl tẹmhọnlẹn bhi ilẹta nin ọle gbẹn ji ibhokhan Hibru. Mhan bhii nin ọne uhọnmhọn-ọta ha yi ebe ha re mhan ha ghọnghọn.