1-2. Eme ma re ru re ma sae robọ kotọ wuhrẹ Ebaibol na? Kẹ oriruo.

 DAE rehọ iẹe nọ whọ gwọlọ dẹ uwou jọ. Kọ a tẹ nwani dhesẹ uwoho uwou na kẹ owhẹ no ọvo, whọ vẹ dẹ uwou na? Ijo. Whọ te gwọlọ nọ whọ rẹ nyate oria nọ uwou na o rrọ, jẹ nyae wariẹ. Whọ te rueva uwou na je rri ibriwou nọ e riẹ kpobi gbe eware efa nọ e riẹe eva. Ẹsejọ dede whọ te gwọlọ nọ whọ rẹ ruẹ omaa uwou na re whọ riẹ oghẹrẹ nọ a rọ bọe. Whọ te daoma riẹ oware kpobi kpahe uwou na re whọ tẹ te dẹe.

² Oware utiọye na u fo nọ ma re ru re nọ ma te bi se Ebaibol. Ohwo jọ nọ o wuhrẹ kpahe eme Ebaibol gaga o kere nọ: “Eme nọ e rrọ Ebaibol na e wọhọ uwou ulogbo nọ o rrọ kpekpehru, yọ otọhotọ uwou na o diwi wo umuo ho.” Nọ o rrọ ere na, eme ma re ru re ma sae robọ kotọ wuhrẹ eware nọ e rrọ Ebaibol na? Ma tẹ rọ ovariẹ se Ebaibol na, emeware jọ ọvo ma te riẹ. Ebaibol o se eware yena “eware esese ovuẹ ọrẹri Ọghẹnẹ.” (Hib. 5:12) Wọhọ epanọ ohwo ọ rẹ “rueva” uwou na je rri eware nọ e riẹ kpobi na, ere ọvona u fo nọ ma rẹ romatotọ wuhrẹ eware kpobi nọ e rrọ Ebaibol na. Oware jọ nọ ma re ru nọ ma te bi se Ebaibol họ, ma re roro re ma ruẹ oghẹrẹ nọ ẹme jọ o ro wobọ kugbe eme efa nọ e riẹ. Daoma riẹ eware nọ who wuhrẹ no evaọ Ebaibol na gbe oware nọ o lẹliẹ owhẹ rọwo eware yena.

3. Eme Pọl ọ ta kẹ Ileleikristi nọ a ru, kọ a te ru ere, ẹvẹ u ti ro fiobọhọ kẹ ae? (Ahwo Ẹfisọs 3:14-19)

³ Ma rẹ daoma wuhrẹ eware ididi nọ e rrọ Ebaibol na, orọnikọ emeware elọlọhọ na ọvo ma re wuhrẹ hẹ. Pọl ukọ na o  kere se Ileleikristi oke yena nọ jọ a daoma robọ kotọ wuhrẹ ẹme Ọghẹnẹ re a sai “wo otoriẹ okẹkẹe gbe uthethei gbe ekpehru gbe ekodo uzẹme na.” A te ru ere, ẹrọwọ rai ọ te jọ gaga keme a te “dada owọ mu otọ jẹ jọ gaga evaọ otọhotọ na.” (Se Ahwo Ẹfisọs 3:14-19.) Ere u fo nọ ma re ru re. Ma te ta kpahe eware nọ ma sai ru re Ẹme Ọghẹnẹ o gbe vẹ omai ẹro viere.

4. Eware jọ vẹ ma re wuhrẹ re ma sae kẹle Jihova gaga?

⁴ Mai Ileleikristi, emeware elọlọhọ nọ e rrọ Ebaibol na ọvo nọ ma rẹ riẹ, e rẹ da omai ẹro ho. Ma rẹ daoma wuhrẹ “eware ididi Ọghẹnẹ” yọ ẹzi Ọghẹnẹ o re fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ rai. (1 Kọr. 2:9, 10) Whọ sai wuhrẹ kpahe eware jọ nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ kẹle Jihova viere. Wọhọ oriruo, whọ sai wuhrẹ kpahe eware jọ nọ Jihova o ru evaọ oke anwae nọ u dhesẹ nọ o you idibo riẹ gbe epanọ eware yena i ro dhesẹ nọ o you owhẹ re. Whọ sai wuhrẹ kpahe oghẹrẹ nọ ahwo Izrẹl a jẹ rọ gọ Jihova evaọ oke anwae gbe oghẹrẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ Ileleikristi a rẹ rọ gọe nẹnẹ. Whọ sae jẹ romatotọ wuhrẹ kpahe eruẹaruẹ nọ i rugba evaọ oma Jesu nọ ọ jọ otọakpọ.

5. Eme whọ gwọlọ romatotọ wuhrẹ kpahe?

⁵ A nọ inievo jọ nọ e rẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol gaga eware jọ nọ a gwọlọ gbe wuhrẹ kpahe evaọ Ebaibol. Eme jọ nọ a ta e rrọ ẹkpẹti na “ Eware nọ Whọ Sai Wuhrẹ Kpahe.” Who te rri obe Watch Tower Publications Index hayo Obe Ekiakiẹ Rọkẹ Isẹri Jihova, whọ te ruẹ eware nọ ukoko u kere kpahe eme nọ e rrọ ẹkpẹti yena. Yọ eware nọ whọ te riẹ, e te lẹliẹ eva were owhẹ gaga. Whọ tẹ be romatotọ wuhrẹ Ebaibol, ẹrọwọ ra ọ te ga yọ who ti “duku eriariẹ Ọghẹnẹ.” (Itẹ 2:4, 5) Joma ta kpahe eware ididi jọ nọ ma sai wuhrẹ evaọ Ebaibol.

6. (a) Ohẹriẹ vẹ o rrọ omaa avọ ẹjiroro? (b) Fikieme a rọ ta nọ oware nọ Jihova ọ gwọlọ ru yọ “ẹjiroro ebẹdẹ bẹdẹ”? (Ahwo Ẹfisọs 3:11)

⁶ Joma ta kpahe oware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ kpahe ẹjiroro Ọghẹnẹ. Ohẹriẹ vẹ o  rrọ omaa avọ ẹjiroro? Omaa ọ wọhọ edhere nọ ohwo ọ gwọlọ dhẹ kpohọ oria. A te di edhere na no, ohwo na ọ gbẹ sai te obonọ ọ be nya ha. Rekọ ẹjiroro ọ wọhọ oria nọ ohwo na ọ be nya na. Jihova ọ riẹ uzedhe oria nọ ọ gwọlọ rọ omai nya. Rekọ o te rri nọ eware e rrọ oghẹrẹ jọ, ọ sae rọ oghẹrẹ ọfa ru ẹjiroro riẹ gba. Jihova ọ be rọ ẹmẹrera dhesẹ “ẹjiroro ebẹdẹ bẹdẹ” riẹ kẹ omai evaọ Ebaibol. (Ẹf. 3:11) Ghelọ epanọ eware e rrọ kẹhẹ, “Jihova o ru re oware kpobi o ruẹsi ru ẹjiroro riẹ gba.” (Itẹ 16:4) Yọ eware kpobi nọ Jihova o bi ru e rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ. Eme Jihova ọ jiroro riẹ? Kinọ ọ ruẹ nọ eware e nya epanọ ọ gwọlọ họ, eme o ru re ọ sai ru ẹjiroro riẹ gba?

7. Nọ Adamu avọ Ivi a raha uzi no, eme Jihova o ru re ọ sai ru ẹjiroro riẹ gba? (Matiu 25:34)

⁷ Jihova ọ vuẹ Adamu avọ Ivi oware nọ ọ jiroro riẹ. Ọ ta kẹ ai nọ: “Wha vihọ re wha jọ buobu, wha vọ otọakpọ na je woi, je su . . . omama nọ o rrọ uzuazọ kpobi” evaọ otọakpọ na. (Emu. 1:28) Rekọ Adamu avọ Ivi a yoẹme kẹ Ọghẹnẹ hẹ. O tẹ so ẹe ze nọ ahwo-akpọ a ro mu uzi họ ẹraha. Rekọ oyena o whaha Jihova oware nọ ọ gwọlọ ru hu. Ọ jiroro nọ ọ rẹ rọ oghẹrẹ ofa ru oware nọ ọ gwọlọ na. Nọ Adamu avọ Ivi a nwane raha uzi no, Jihova ọ tẹ jiroro nọ ọ te rehọ Uvie jọ mu evaọ obọ odhiwu. Yọ Uvie yena o ti ro ru otọakpọ na fihọ aparadase, je ru eware kpobi nọ ọ gwọlọ ru kẹ ahwo-akpọ. (Se Matiu 25:34.) Nọ oke nọ Jihova o fihọ u te, o te vi Ọmọ riẹ ze re o wuhrẹ ahwo kpahe Uvie na. Jesu o te je whu kẹ omai re ma sai no igbo uzioraha gbe uwhu. Nọ Jihova ọ kpare Jesu ze no, nọ o je zihe kpobọ odhiwu no, Ọghẹnẹ ọ tẹ rehọ iẹe mu Ovie Uvie riẹ. Kọ ẹjiroro Ọghẹnẹ ọ jọ etẹe kuhọ? Joma ruẹ.

8. (a) Eme Ebaibol na soso o be ta kpahe? (b) Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ Ahwo Ẹfisọs 1:8-11 na, eme họ oware nọ o mae rro nọ Jihova ọ gwọlọ ru? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

⁸ A jọ Ebaibol na soso ta kpahe oware ọvo jọ. Oye họ epanọ Ọghẹnẹ o ti ro ru odẹ riẹ fo. Jihova ọ te rehọ Uvie riẹ ru re ẹjiroro riẹ kẹ otọakpọ na u rugba, ọ vẹ te rọ ere ru odẹ riẹ fo. Ẹjiroro Jihova o re nwene vievie he. Ọ ta nọ o ti ru oware nọ ọ jiroro riẹ gba. (Aiz. 46:10, 11, gbe ẹme-obotọ; Hib. 6:17, 18) Nọ oke nọ Jihova o fihọ u te te, o ti ru otọakpọ na soso fihọ aparadase. Emọ Adamu avọ Ivi nọ i yoẹme a vẹ te jọ gbagba yọ a te “reawere uzuazọ bẹdẹ bẹdẹ.” (Ol. 22:26) Rekọ oware nọ Jihova ọ jiroro riẹ oye ọvo ho. O ti ru nọ te ahwo-akpọ te ikọ-odhiwu kpobi a te rọ jọ ọvo. Aikpobi a vẹ te gọe. Ohwo ọvo ọ gbẹ te wọso esuo Jihova ha. (Se Ahwo Ẹfisọs 1:8-11.) Kọ whọ gbẹ ruẹ oghẹrẹ nọ Jihova o ti ro ru ẹjiroro riẹ gba? Ma riẹ nọ onana o be lẹliẹ eva were owhẹ gaga.

9. Eware jọ vẹ e te via evaọ obaro nọ Ebaibol ọ vuẹ omai fihotọ no?

⁹ Joma ta kpahe oware nọ Jihova ọ ruẹaro riẹ evaọ ọgbọ Idẹn. Eruẹaruẹ na e rrọ obe Emuhọ 3:15. b Jihova ọ jọ etẹe fodẹ eware jọ nọ e te via re ẹjiroro riẹ o sai rugba. Ikpe idu buobu e vrẹ taure eware yena jọ e tẹ te via, yọ e re via re no ho. Eware jọ nọ e via no họ, Abraham o yẹ ọmọ, yọ uyẹ ọmọ riẹ Jesu Kristi o no ze. (Emu. 22:15-18) A jọ eruẹaruẹ na ta nọ a te rowo ọmọ aye na ethihrowọ yọ onana o via evaọ 33 C.E. nọ a kpe Jesu. (Iruẹru 3:13-15) Oware urere nọ a ta nọ o te via họ, a te whọlọ araomuomu na uzou no,  koyehọ a ti kpe Setan no. Yọ o te vrẹ odu ikpe re onana o tẹ te via. (Evia. 20:7-10) Ebaibol ọ vuẹ omai eware buobu nọ e te via nọ o te whae ze nọ omukpahe nọ Setan avọ ahwo riẹ a bi mukpahe idibo Jihova na u ti ro kuhọ.

10. (a) Eware vẹ e te via kẹle na? (b) Eme ma re ru enẹna re nọ eware yena e te via, ozọ u gbe mu omai hi? (Rri ẹme-obotọ.)

¹⁰ Ebaibol ọ vuẹ omai eware imuozọ nọ e te jọ akpọ na via kẹle na. Orọ ọsosuọ, a te jọ akpọ na bo ubo “udhedhẹ gbe omofọwẹ!” (1 Tẹs. 5:2, 3) “Idudhe” na, isu akpọ na a ve ti mu egagọ erue họ ẹraha no, yọ ere uye ulogbo na u ti ro muhọ. (Evia. 17:16) U te no ere no, ẹsejọhọ oghẹrẹ eware jọ e te via evaọ ehru na keme Ebaibol ọ ta kpahe “Ọmọ ohwo nọ ọ be nyaze evaọ ẹgho odhiwu avọ ogaga gbe oruaro ulogbo.” (Mat. 24:30) Jesu o ve ti bruoziẹ ahwo, ọ vẹ te hẹriẹ igodẹ no ewe. (Mat. 25:31-33, 46) Oke nana kpobi yọ Setan ọ gbẹ be gwọlọ edhere kpobi nọ o re ro gbe edha họ idibo Ọghẹnẹ aro. O ve ti ru nọ isu akpọ na kpobi a ti ro kuomagbe re a họre idibo Jihova. Ahwo nana Ebaibol o se Gọg ọrọ ẹkwotọ Magọg na. (Izik. 38:2, 10, 11) U je ti te oria jọ no, ahwo nọ a ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu, Ọghẹnẹ o ve ti koko ae họ vrẹ kpobọ odhiwu. Aikpobi a ve ti lele Jesu ziọ ẹmo Amagidọn. Ere uye ulogbo na u ti ro kuhọ. c (Mat. 24:31; Evia. 16:14, 16) Ukuhọ riẹ, Jesu o ve ti mu otọakpọ na họ esu, yọ o ti su odu-ikpe.—Evia. 20:6.

11. Eme ọ te via nọ ma te rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na? (Rri uwoho na re.)

¹¹ Dai roro epanọ akpọ ọ te were te nọ Uvie Ọghẹnẹ o te mu otọakpọ na họ esu no. Ebaibol ọ ta nọ Ọghẹnẹ mai na o “fi ebẹdẹ bẹdẹ họ udu” mai. (Ọtausi. 3:11) Roro kpahe epanọ uzuazọ ra o te jọ oke yena gbe epanọ whọ te kẹle Jihova te. A jọ obe Si Kẹle Jihova, ẹwẹ-obe avọ 319 ta ẹme jọ nọ o rẹ lẹliẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ si omai urru. O ta nọ: “Nọ ma tẹ rria te ikpe udhusoi buobu no, idu, ima, tubọ idu ima no dede, ma te riẹ kpahe Jihova Ọghẹnẹ vi epanọ ma riẹ enẹna thethabọ.  Rekọ o te gbẹ jọ omai oma inọ eware igbunu nọ ma re gbe wuhrẹ ẹkpẹ h’ẹbe. . . . Uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ u ti gbunu gaga—yọ esikẹle Jihova o te jọ abọ riẹ nọ ọ mai woma.” U te no eware yena no, eware efa vẹ ma sai wuhrẹ evaọ Ebaibol?

12. Ẹvẹ ma sae rọ riẹ eware nọ e rrọ obọ idhiwu na? Fodẹ ọjọ.

¹² Ebaibol ọ ta nọ “obọ ihru na [Jihova] ọ be rria.” O tẹ jẹ vuẹ omai emeware jọ kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rrọ. (Aiz. 33:5) Ebaibol ọ vuẹ omai oghẹrẹ nọ abọ ukoko Jihova nọ o rrọ obọ odhiwu ọ rrọ. Yọ u re gbe omai unu ọvo nọ ma te bi se kpahe eware nọ e rrọ obọ odhiwu via. (Aiz. 6:1-4; Dan. 7:9, 10; Evia. 4:1-6) Wọhọ oriruo Izikiẹl ọ ruẹ eware igbunu jọ. Ọ ta nọ: “Idhiwu na i te rovie, me te mu eruẹaruẹ Ọghẹnẹ họ ẹruẹ.” Ma sae jọ Ebaibol se kpahe eware nọ Izikiẹl ọ ruẹ na.—Izik. 1:1.

13. Eme obe Ahwo Hibru 4:14-16 o ta nọ Jesu o bi ru nọ o were owhẹ gaga?

¹³ Ma re je roro kpahe Jesu re. Ma be ta ẹme na, Jesu o bi su evaọ obọ odhiwu, ọ tẹ jẹ rrọ Ozerẹ Okpehru nọ o re roro kẹ ohwo. Fiki Jesu jabọ nọ ma be sae rọ “nya kẹle agbara-uvie Ọghẹnẹ nọ o re dhesẹ uwowou ulogbo” na. Ma rẹ lẹ sei re ọ re ohrọ mai, re o je fiobọhọ kẹ omai “evaọ ẹruoke.” (Se Ahwo Hibru 4:14-16.) Joma hai roro kpahe oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omai no kẹdẹ kẹdẹ gbe eware nọ a gbe bi ru kẹ omai nọ a rrọ obọ odhiwu na. Ma tẹ be hai roro kpahe epanọ a you omai te, ma ti kru oma ga ru iruo nọ a kẹ omai jẹ gọ Jihova ziezi.—2 Kọr. 5:14, 15.

14. Eme ma re ru nọ u re dhesẹ nọ oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹ omai o da omai ẹro fia? (Rri iwoho na re.)

¹⁴ Eme ma re ru nọ u re dhesẹ nọ oware nọ  Ọghẹnẹ avọ Ọmọ riẹ a ru kẹ omai o da omai ẹro fia? Ma rẹ daoma hai wuhrẹ ahwo re a nyaze te gọ Jihova, a vẹ jẹ jọ ilele Jesu. (Mat. 28:19, 20) Nwanọ ere Pọl ukọ na o je ru. Yọ o je ru ei fikinọ oware nọ Jihova avọ Jesu a ru kẹe o da riẹ ẹro fia. Ọ riẹ nọ oreva Jihova họ, re “oghẹrẹ ahwo kpobi a wo esiwo je wo eriariẹ egbagba uzẹme na.” (1 Tim. 2:3, 4) Fikiere, Pọl ọ jẹ rọ ẹgba riẹ kpobi gbe uvẹ nọ o wo ta usi uwoma re ọ sae rehọ “edhere kpobi nọ o rẹ sae lọhọ siwi ejọ.”—1 Kọr. 9:22, 23.

15. Eme obe Olezi 1:2 o ta nọ ma re ru re eva e sae were omai?

¹⁵ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ were ohwo oma. Oso-ilezi na ọ ta nọ eva e were ohwo nọ ‘uzi Jihova o rẹ were gaga,’ ọnọ “o re roro didi kpahe uzi Riẹ te aso te uvo.” Eware e rẹ riẹ nya kẹ ohwo otiọye. (Ol. 1:1-3; ẹme-obotọ) Joseph Rotherham nọ ọ fa Ebaibol ọ jọ obe na Studies in the Psalms ta kpahe ẹme nọ obe Olezi ọ ta na. Ọ ta nọ: “U fo re ohwo ọ daoma riẹ oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ, ọ rẹ daoma se Ebaibol, o ve je roro kpahe oware nọ o bi se ziezi.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Ohwo o gbe se Ebaibol evaọ okpẹdẹ jọ soso ho, jọ ọ riẹ nọ ọ raha ẹdẹ yena kufiẹ no.” Re eva e sae were owhẹ, whọ rẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol je roro kpahe emamọ eware buobu nọ ọ ta. Whọ rẹ jẹ daoma muẹrohọ oghẹrẹ nọ eme nọ e rrọ Ebaibol na e rọ jẹhọ ohwohwo. Avro ọ riẹ hẹ, eva e rẹ were omai nọ ma tẹ be robọ kotọ wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ.

16. Eme ma te jọ uzoẹme nọ ọ kẹle ọnana wuhrẹ?

¹⁶ Eware ididi nọ Jihova o bi wuhrẹ omai evaọ Ebaibol na, yọ eware nọ ma rẹ sae riẹ otọ rai nọ ma tẹ kiẹ kpahe ai. Ma te jọ uzoẹme nọ ọ kẹle ọnana ta kpahe oware utiọye jọ. Oye họ etẹmpol ologbo Jihova nọ Pọl ọ ta ẹme te evaọ ileta nọ o kere se Ileleikristi nọ e jọ ahwo Hibru. Eware nọ ma ti wuhrẹ e te were owhẹ oma.