1-2. Wapi yina kele faso ya kutanga, mpe kulongoka Biblia yina me lutila mbote? Pesa kifwani.

 KANA nge ke na nsatu ya kusumba yinzo, na yinki nge ke kanisa tekila nge sumba yawu? Kaka kutala bafoto ya yinzo yango lenda nata kwandi nge na kusumba yawu? Ntembe ve, nge ke sosa kutala yinzo yango nge mosi, na kati, na ngaanda, bunene ya yawu, mpe mutindu ba tungak’ yawu. Ya tsyeleka, nge ke sala bamambu nyonso yayi tekila nge sumba yawu.

² Nge lenda sala mpe yawu ntangu nge ke tangá mpe ke longoká Biblia. Muntu mosi ya mayela zonzá ti “Biblia ke mutindu yinzo mosi ya nene mpe ya yinda yina ke na ba fondations ya mbote.” Na yawu, wa’ faso nge lenda zaba mbote-mbote mambu ya Biblia? Kana nge tanga yawu na zulu-zulu, nge ke zaba kaka “bandongosolo ya ntete ya mambu ya Nzambi.” (Ebr. 5:12) Mutindu yinzo yina beto me zonzila, beto me lunga kufyongonina to kutimuna mambu ya Biblia. Ya ke na bamambu tatu yina beto me lunga kusala samu na kulongoka Biblia na faso ya mbote: 1) kutala wa’ faso bamambu yina beto ke na tangá ke na kwelaná bawu na bawu, 2) kubakula wapi yina ke matsyeleka yina beto ke kwikilá, mpe 3) kuzaba samu na yinki beto ke kwikilá na yawu.

3. Yinki ntumwa Polo zonzá na bakristo na kusala, mpe samu na yinki? (Baefeze 3:14-19)

³ Kana beto ke na nsatu ya kuzaba mbote-mbote Biblia, beto me lunga kutimuna yawu. Ntumwa Polo lombá na bampangi na kulongoka bamambu “yina kele nene mpe yinda ya kulutila” samu na kubakula mambu ya Nzambi. Ni yawu zolá sadisa bawu na “kuvwanda ya kusikama mpe ya kukangama na luzolo” na kiminu. Baefeze 3: 14-19 ke zonzaka: “Ni yawu yina, mu ke na kufukama na ntwala ya Tata Nzambi, yina makanda nyonso na mazulu mpe na ntoto ke kuzwaka nkumbu na yandi. Mu ke na kulomba yandi ti na lusalusu ya kimvwama ya nkembo ya yandi, yandi kindisa bantima ya beno na ngolo ya Mpeve ya yandi,” mpe ti Klisto vwanda na kati ya bantima ya beno na kiminu. Mu ke na kulomba beno na kuvwanda ya kusikama mpe ya kukangama na luzolo. “Na yina, beno ke lenda na kubakula kintwadi na bantu nyonso ya [santu] luzolo ya Klisto yina kele nene mpe yinda ya kulutila. Ya tsyelika, beno ke lenda na kuzaba luzolo ya Klisto yina me lutila konso mutindu ya luzabu, samu ti beno vwanda ya kufuluka na luzingu ya Nzambi.” Beto mpe me bonga kusala mutindu mosi. Beto tala wa’ faso beto lenda timuna mambu ya Nzambi samu na kubakula yawu mbote-mbote.

4. Yinki nge lenda sala samu na kukuma dyaka pene-pene na Yehova? Pesa kifwani.

⁴ Beto me lunga kuzaba ve matsyeleka ya Biblia kaka na zulu-zulu. Mpeve ya santu lenda sadisa beto na kuzola kulongoka “ata mabanza ya Nzambi yina kele ya kubumbama ntama.” (1 Ko. 2:9, 10) Yinki nge lenda fyongonina na Biblia samu na kukuma dyaka pene-pene na Yehova? Na kifwani, nge lenda timuna faso yandi lakisá luzolo na bisadi ya yandi ya ntama mpe mutindu ya ke na lakisá ti yandi ke zolá mpe nge. Nge lenda sosa kulongoka faso yandi zolá ti bantu ya Izraele sambila yandi na ntama mpe mutindu yandi zola bakristo sala yawu bubu yayi. Nge lenda sosa kutimuna bambikudulu nyonso yina Yesu lungisá ntangu yandi vandá awa na ntoto.

5. Ya ke kwandi na mambu yina nge ke na nsatu ya kutimuna na kulongoka ya nge ya Biblia?

⁵ Ya ke na bampangi yina zola kufyongonina mambu ya Nzambi. Ba me zonzila beto wapi bamambu ba ke na nsatu ya kutimuna. Beto lenda kuzwa yawu na encadré “ Bamambu yina nge lenda fyongonina na kulongoka ya nge ya Biblia.” Kusadila bima mutindu Buku ya kusosa samu na Bambangi ya Yehova ke pesa beto kilengi ya kulongoka. Kutimuna mambu ya Nzambi lenda kulisa kiminu ya nge mpe kusadisa nge na kuzwa “nzayilu ya Nzambi.” (Bin. 2:4, 5) Beto tala mwa bamambu yina beto lenda timuna na kati ya Biblia.

6. a) Pesa kifwani yina ke lakisá ti Yehova ke lungisá ntangu nyonso dikanisi ya yandi b) Samu na yinki beto lenda zonza ti dikanisi ya Yehova samu na bantu ke ya “seko”? (Baefeze 3:11)

⁶ Ntangu nyonso Yehova ke lungisá kaka dikanisi ya yandi. Beto tala kifwani: Nge ke na nsatu ya  kukwenda na bwala mosi, kasi yinti mosi me kanga nzila. Ya lenda talana ti nge ke kuma dyaka ve kisika yina nge ke na kwendaka. Kasi, kana nge na nsatu ya kukuma kuna, nge ke sosa nzila ya nkaka. Malembe-malembe, na kati ya Biblia, Yehova me lakisa beto “mabanza ya seko” to dikanisi yina yandi ke na nsatu ya kulungisa. Yandi lenda baka banzila mingi samu na kulungisa dikanisi ya yandi. (Ef. 3:11) Na yawu, Biblia ke zonzá ti, yandi ‘me sala ti mambu nyonso lungana samu na lukanu na yandi.’ (Bin. 16:4) Dikanisi ya Yehova samu na ntoto mpe samu na bantu ke ya seko, samu ti bamambu yina yandi ke lungisá ke vanda samu na ntangu nyonso. Wapi yina ke dikanisi ya Yehova mpe wa’ faso yandi sobá banzila samu na kulungisa yawu?

7. Ntangu Adami na Eva sumuká, wa’ faso Yehova sobá nzila samu na kulungisa dikanisi ya yandi? (Matayi 25:34)

⁷ Nzambi zonzá na bantu ya ntete wapi yina vandá dikanisi ya yandi samu na bawu. Ba zolá ‘buta mingi, kuma mingi, kufulusa ntoto, kuyala na zulu ya yawu, mpe kuyala na zulu ya konso kibulu yina ke zingaka awa na ntoto.’ (Kub. 1:28) Mambu ya kyadi ke ti, Adami na Eva kotisá disumu na yinza. Kasi ya kangá ve nzila na dikanisi ya Yehova. Yandi sobá nzila samu na kulungisa yawu. Na mbala mosi, yandi baká mukanu ya kutula Kimfumu na mazulu samu na kulungisa dikanisi ya yandi ya ntete samu na bantu, mpe ntoto. Matayi 25:34 ke zonzaka: “Na yina, ntinu ke tuba na bayina ke vwanda na lweka ya yandi ya bakala: ‘Beno kwiza, beno yina Tata ya munu sakumunaka. Beno kota na Kimfumu ya Mazulu yina Nzambi kubikilaka beno katuka mbandukulu ya yinza.’” Na ntangu yina yandi kanisá, Yehova fidisá Mwana ya yandi awa na ntoto samu na kulonga beto na yina me tadila Kimfumu mpe kupesa luzingu ya yandi samu na beto mpe samu na kukatula yinza na masumu mpe na lufwa. Na manima, Yesu vumbuká na lufwa mpe kwendá na mazulu samu na kukuma mfumu ya Kimfumu ya Nzambi. Kasi ya ke na bamambu ya nkaka yina beto lenda fyongonina na yina me tadila dikanisi ya Yehova.

8. a) Wapi mambu Biblia ke zonzilá mingi na kubanda tii na nsuka ya yawu? b) Mutindu ke na lakisak’ yawu Baefeze 1:8-11, wapi yina ke nsuka ya dikanisi ya Yehova? (Tala kizizi ya paje ya ntete.)

⁸ Yintu dyambu ya Biblia ke faso Yehova ke sadila Kimfumu yina Yesu ke mfumu, samu na kusukula nkumbu ya yandi mpe kulungisa dikanisi ya yandi samu na ntoto. Ya ke ve na kima yina lenda sala ti dikanisi ya Yehova lungana ve. Yehova yandi mosi me zonza ti yandi ke kulungisa yawu. (Iza. 46:10, 11; Ebr. 6:17, 18) Ntoto ke kuma paradiso, kisika mitekolo ya Adami na Eva yina ke bantu ya lunungu ke sepela na ‘luzingu ya ntangu nyonso.’ (Nku. 22:26) Kasi, dikanisi ya Yehova ke suká ve kaka kuna. Yandi zola ti bambazi mpe bantu nyonso na ntoto vanda na bumosi. Yehova zola mpe ti, bawu nyonso ndima na ntima mosi yandi vanda Mfumu ya bawu. Baefeze 1:8-11 ke zonzaka: “Yandi fulusaka beto na kupesa beto ndwenga mpe mayela ya kulutila.” Yandi zabisaka beto mansweki ya mabanza ya yandi yina yandi zolaka na kusala na bumbote ya yandi na lusalusu ya Yesu-Klisto. “Mansweki ya mabanza yina ke salama na ntangu yina Nzambi soolaka. Yandi ke vukisa nyonso yina kele na mazulu mpe na ntoto, samu ti yawu vwanda na lutumu ya mfumu kaka mosi, Klisto.” Ni na Klisto mpe, beto kuzwaka bima yina Nzambi pesaka nsilulu, samu ti Nzambi vwandaka me soola ntete beto mutindu yandi vwandaka zola. Nzambi ke salaka mambu nyonso yina mutindu yawu kele ya kudedama na mambu yina yandi pesaka nsilulu mpe yina yandi ke zolaka.” Nge na talá kwandi bamambu nyonso ya kitoko yina Yehova ke na salá samu na kulungisa dikanisi ya yandi?

9. Kana beto longoka Biblia, yinki beto ke zaba na yina me tadila mantwala?

⁹ Tala mbikudulu ya Kubanda 3:15 b yina Yehova pesá na bilanga ya Edeni. Ya ke zonzilá bamambu  yina ke lungisa dikanisa ya Yehova, kasi yina ke lungana kaka bamvula mingi na mantwala. Na kifwani, Yehova zonzá na Abrahami ti ni na nzila ya mitekolo ya yandi, Masiya zolá basika. (Kub. 22:15-18) Kaka mutindu mbikudulu zonzilak’ yawu, na mvula 33 N.B., ba tatiká Yesu na dikulu. (Bis. 3:13-15) Mbikudulu ke manisa na kulungana ntangu ba ke dyata yintu ya Satana. Ya ke salama bamvula kuluta 1 000 na mantwala. (Luz. 20:7-10) Biblia ke zonzá mpe bamambu yina ke salama samu yinza ya Satana, ke lutila kuyina kimvuka ya Yehova.

10. a) Wapi bamambu ke salama na mwa ntangu fioti? b) Wa’ faso beto lenda bongisa ntima ya beto mpe makanisi ya beto? (Tala noti ya yinsi ya paje.)

¹⁰ Kanisa na bamambu ya ngitukulu yina Biblia ke zonzá samu na mantwala. Ya ntete, makanda ke zonza “kizunu mpe lukengololo.” (1 Tes. 5:2, 3) “Na ntangu yina mpe na mpamukunu,” makanda ke nwanisa mabuundu nyonso ya luvunu mpe na mbala mosi, mpasi ya nene ke banda. (Luz. 17:16) Mpe na faso ya ngitukulu “Mwana ya Muntu ke kwiza na kati ya matuti [nuages] na lulendo mpe nkembo mingi.” (Mat. 24:30) Yesu ke sambisa bantu nyonso mpe ke kabula mameme na bankombo. (Mat. 25:31-33, 46) Na ntangu yina, Satana ke kanga ve maboko. Samu yandi ke yiná bisadi ya Yehova, Satana ke nata makanda yina Biblia ke bokilá Gogi ya Magogi na kunwanisa bawu. (Ezk. 38:2, 10, 11) Mpasi ya nene ke manisa ntangu bakristo yina ba tulá mafuta yina ke ntete na ntoto ke vukana na mazulu na Yesu mpe basoda ya mazulu samu na kunwana mvita ya Armagedoni. c (Mat. 24:31; Luz. 16:14, 16) Na ntangu yina, Yesu ke banda kuyala na zulu ya ntoto samu na bamvula 1 000.​—Luz. 20:6.

11. Yinki luzingu ya ntangu nyonso ke pesa nge bweso ya kusala? (Tala mpe kizizi.)

¹¹ Kanisa na yina ke salama na manima ya bamvula 1 000 ya luyalu ya Yesu. Biblia ke zonzá ti ‘Yehova me tula na ntima ya bantu nsatu ya kuzinga mvula na mvula.’ (Lon. 3:11) Kanisa na yina ya zola kuzonza samu na nge, mpe samu na kindiku ya nge na Yehova. Buku Approchez-vous de Jéhovah, na paje 319, ke zonzá mambu ya kitoko yayi: “Na manima ya kuzinga bamvula na bamvula, beto ke zaba bamambu mingi na yina me tadila Yehova Nzambi ya beto. Kasi beto ke tala ti beto ke ntete na bamambu mingi ya kulongoka. . . . Luzingu ya ntangu nyonso ke vanda kitoko ya  kulutila. Kasi kima yina ke lutila kitoko ke ti, kukuma pene-pene na Yehova ke vanda ve na nsuka.” Yinki dyaka beto lenda longoka, kana beto timuna mbote-mbote mambu ya Nzambi?

12. Wa’ faso beto lenda tala mbote-mbote yina ke na mazulu? Pesa kifwani.

¹² Biblia ke sadisá beto na kuzaba mwa fioti yinki zola zonza kuvanda kisika yina Yehova kele ‘kuna na mazulu.’ (Iza. 33:5) Biblia ke zonzilá beto bamambu ya ngitukulu na yina me tadila Yehova mpe kimvuka ya yandi ya mazulu. (Iza. 6:1-4; Dan. 7:9, 10; Luz. 4:1-6) Na kifwani beto lenda tala, bamambu ya ngitukulu yina Ezekiele talá ntangu ‘zulu fungukaka mpe yandi bandaka kutala bimona-meso ya Nzambi.’​—Ezk. 1:1.

13. Yinki nge ke na kanisá na nyonso yina Yesu ke na salá na mazulu? (Baebre 4:14-16)?

¹³ Tala Yesu na mazulu mpe yina yandi ke na salá samu na beto mutindu Mfumu mpe Nganga-Nzambi ya nene. Ntangu beto ke sambilá na manima ya Yesu, beto lenda kuma pene-pene na “kiti ya kintinu ya Nzambi sika kele bumbote ya yandi,” mpe kulomba na Yehova, yandi sadisa beto mpe lakisa beto ntima ya kyadi “na ntangu ya kufwanana.” Baebre 4:14-16 ke zonzaka: “Na yina, beno fwana kuvwanda ya kukwikama na mambu ya kiminu yina beto ke na kuzabisa. Ya tsyelika, beto kele na nganga-Nzambi ya ntete ya nene yina kumaka tii na Nzambi. Ni Yesu, Mwana ya Nzambi. Beto kele na nganga-Nzambi ya ntete yina ke talaka beto kyadi na mambu yina ke lembisaka beto. Ba tontaka yandi na mambu nyonso mutindu beto, kasi yandi salaka ve disumu. Na yina, beto kwenda na kivuvu nyonso pene-pene ya kiti ya kintinu ya Nzambi sika kele bumbote ya yandi. Kuna yandi ke tala beto kyadi, mpe beto ke kuzwa bumbote ya yandi, samu ti yandi sadisa beto na ntangu ya kufwanana.” Konso kilumbu, beto me lunga kubaka ntangu samu na kukanisa na yina Yehova na Yesu me sala mpe ke na tatamaná kusala samu na beto. Luzolo yina ba ke lakisá beto, ke simbá bantima ya beto mpe ke sadisá  beto na kuvanda dyaka na tiya na nyonso yina beto ke salá samu na Yehova.​—2 Ko. 5:14, 15.

14. Zonzila mosi ya bafaso ya kulutila mbote ya kuvutula matondo na Yehova na Yesu. (Tala mpe bizizi.)

¹⁴ Beto lenda sadisa bantu ya nkaka na kukuma Bambangi ya Yehova mpe bilandi ya Yesu. Ya ke mosi ya bafaso ya kulutila mbote ya kuvutula Yehova na Yesu matondo. (Mat. 28:19, 20) Ni yina mpe ntumwa Polo salaka. Yandi zabá ti Yehova “ke zolaka ti bantu nyonso kuzwa mpulusu [kuvuuka] mpe bakula butsyelika.” (1 Tim. 2:3, 4) Yandi salá mambu nyonso samu na kusadisa bantu mingi, “samu na kuvuukisa” bawu.​—1 Ko. 9:22, 23.

15. Faso ke zonzá Nkunga 1:2, yinki lenda pesa beto kilengi na luzingu?

¹⁵ Muntu yina soniká Nkunga ya ntete zonzá ti muntu na kuvanda na kilengi mpe samu bamambu simba na luzingu ya yandi, yandi me bonga kuzwa ‘kilengi na musiku ya Yehova’ mpe ‘kuyindula’ na yawu mpimpa ntangu. (Nku. 1:1-3; nyp.) Muntu mosi yina bangulá Biblia zonzá na yina me tadila baverse yayi: “Samu na kulakisa ti yandi ke na nsatu Nzambi twadisa yandi, muntu me lunga kutimuna mambu ya Nzambi mpe kubaka ntangu ya kuyindula na yawu.” Yandi me bwela: “Kana muntu lutisa kilumbu ya muvimba mpe kutanga ve Biblia, ya ke vanda kilumbu ya mpamba samu na yandi.” Ntangu beto ke baká ntangu na kutimuna mbote-mbote mambu ya Nzambi mpe na kutala mutindu bitini nyonso ya Biblia ke na kwelaná, ya ke pesá beto kilengi. Ya ke nsayi mingi na kufyongonina mambu ya Nzambi.

16. Yinki beto ke zonzila na disolo yina ke landa?

¹⁶ Matsyeleka yina Yehova ke na longá beto na Biblia ke kitoko mingi, mpe ya ke ve mpasi mingi na beto na kuzwa yawu. Na disolo yina ke landa, beto ke timuna mambu yina Polo zonzilá na yina me tadila tempelo ya kimpeve ya nene ya Yehova. Yandi soniká yawu na mukanda ya Baebre. Bika ti beno kuzwa kilengi na kufyongonina mambu ya kitoko yayi.