Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 44

Qas utz chqabʼanaʼ che unikʼoxik ri Biblia

Qas utz chqabʼanaʼ che unikʼoxik ri Biblia

«Rech kixkun che uchʼobʼik [...], ri sibʼalaj nim uwach, nim urabʼik, naj uqajbʼem xuqujeʼ naj elinaq chikaj» (EFES. 3:18).

BʼIXONEM 95 Qas qʼalaj chi ri etaʼmanik

RI KQETAʼMAJ NA a

1, 2. ¿Jas kqabʼano rech qas utz kqabʼan che unikʼoxik ri Biblia? Chayaʼ jun kʼutbʼal.

 CHACHOMAJAMPEʼ che kawaj kaloqʼ jun awachoch. ¿Jas rajawaxik kawetaʼmaj chrij ri ja che kawaj kaloqʼo? ¿La kaloqʼ riʼ ri ja we xaq xiw kawil ri ufoto? ¿La mat qastzij che are utz che katbʼe che rilik? Qastzij riʼ che katok chupam ri ja, kawil ri cuartos y kanikʼoj ronojel. Xuqujeʼ weneʼ kawil ri planos rech kawetaʼmaj jas bʼanom che ubʼanik. Qastzij riʼ che kanikʼoj ronojel ri ja rech kawilo we kaloqʼo.

2 Are je kqabʼano are chiʼ kqanikʼoj ri Biblia. Jun wuj kujunamaj ri kubʼij ri Biblia «rukʼ jun nimalaj edificio, nim ri upam, utz bʼanom che y naj qajinaq wi». ¿Y jas kqabʼan che retaʼmaxik ronojel ri kubʼij ri Biblia? We xaq aninaq kqasikʼij kʼo ta kqetaʼmaj riʼ, xaneʼ rajawaxik kojtijox «chi na jumul chke ri nabʼe taq taqanik re ri chaplebʼal re ri utzij ri Dios» (Heb. 5:12). Junam rukʼ ri kqabʼan che ri ja: utz che je kqabʼan rukʼ ri Biblia, kqanikʼoj rech qas kqetaʼmaj ri kubʼij. Rech qas kqetaʼmaj ri kubʼij ri Biblia, utz che kqilo jas kejunamataj wi jujun versísulos kukʼ ri nikʼaj chik. Xaq xiw ta rajawaxik kojkojon chrij ri kqasikʼij, xaneʼ rajawaxik kqetaʼmaj jasche qas kqakojo.

3. ¿Jas xubʼij ri Pablo chke ri cristianos che kkibʼano y jasche? (Efesios 3:14-19).

3 Rech kqetaʼmaj chrij ri kubʼij ri Biblia, rajawaxik che kqanikʼoj ri más kʼax uchʼobʼik. Ri apóstol Pablo xubʼij chke ri cristianos che kkikoj kichuqʼabʼ che unikʼoxik ri Biblia rech kekun «che uchʼobʼik ri sibʼalaj nim uwach, nim urabʼik, naj uqajbʼem xuqujeʼ naj elinaq chikaj» chrij ri qastzij. Rukʼ wariʼ ko e «tikil» pa ri kikojonik (chasikʼij uwach Efesios 3:14-19). Rajawaxik che je kqabʼano. Kqanikʼoj ri Biblia rech kqachʼobʼ ronojel ri kubʼij.

CHQANIKʼOJ RI KʼO PA RI BIBLIA CHE KʼAX UCHʼOBʼIK

4. ¿Jas kqabʼano rech más kojqebʼ rukʼ ri Jehová? Chayaʼ jujun kʼutbʼal.

4 Ri oj cristianos kqaj taj xaq jubʼiqʼ kqetaʼmaj chrij ri Biblia. Kqaj kqetaʼmaj «ri jastaq re ri Dios ri man kechʼobʼotaj taj», y rukʼ ri utobʼanik ri ruxlabʼal kojkun che uchʼobʼik (1 Cor. 2:9, 10). Are chiʼ kqasikʼij ri Biblia utz che qas kqanikʼoj rech kojqebʼ más rukʼ ri Jehová. Kʼi kojkunik kqabʼano. Kojkunik kqanikʼoj ri xubʼan ri Jehová che ukʼutik ri uloqʼoqʼebʼal chke ri upatanelabʼ ojer y wariʼ kukʼutu che xuqujeʼ kojuloqʼoqʼej. Kojkunik kqanikʼoj ri xubʼij ri Jehová chke ri israelitas ojer chrij ri kkibʼan che uqʼijilaxik y kqajunamaj rukʼ ri kbʼan che uqʼijilaxik kimik. O kojkunik kqanikʼoj ri profecías che xtzʼaqat chrij ri Jesús are chiʼ xkʼojiʼ cho ri uwach Ulew.

5. ¿Jas kʼutunem kawaj kawetaʼmaj are chiʼ kanikʼoj ri Biblia atukel?

5 Jujun qachalal che qas utz kkibʼan che unikʼoxik ri Biblia xtaʼ chke jas kʼutunem re ri Biblia che kʼax uchʼobʼik kkaj kkinikʼoj uwach. Pa ri recuadro « E kʼutunem rech knikʼox más ri Biblia» e kʼo jujun pixabʼ chupam che xechʼaw chrij. Katkikot riʼ are chiʼ kanikʼoj ri e kʼutunem riʼ rukʼ ri utobʼanik ri Índice de las publicaciones Watch Tower y ri Tobʼanik chike ri testigos rech Jehová rech kketaʼmaj más. Wariʼ katutoʼo rech más kkowir ri akojonik y rech «¡kachʼobʼ na ri retaʼmaxik uwach ri Dios!» (Prov. 2:4, 5). Chanim riʼ chojchoman chrij jujun kʼutunem che kʼax uchʼobʼik y che kojkunik kqanikʼoj.

CHOJCHOMAN CHRIJ RI URAYIBʼAL RI DIOS

6. a) ¿Jasche junam taj are chiʼ xaq kachomaj ubʼanik jun jastaq rukʼ jun che awetaʼm ri rumal che kabʼano? b) ¿Jasche kqabʼij che ri urayibʼal ri Jehová cho ri uwach Ulew y chke ri winaq ksach ta uwach? (Efesios 3:11).

6 Ri kubʼij ri Biblia chrij ri urayibʼal ri Dios. Junam taj are chiʼ xaq kachomaj ubʼanik jun jastaq rukʼ jun che kʼo jun rumal che kawaj kabʼano. Are chiʼ xaq kachomaj ubʼanik jun jastaq, kjunamataj rukʼ jun bʼe che katukʼam bʼi pa jun lugar. Are kʼu weneʼ katkun ta riʼ katopanik we kakʼulmaj jun kʼax. We qas awetaʼm ri rumal che kawaj kabʼan jun jastaq, kjunamataj riʼ rukʼ ri lugar che kawaj katopan wi. Qetaʼm jawchiʼ kqaj kojbʼe wi, are kʼu we ri bʼe qas ta utz kojkunik kqakʼexo. Ri Jehová kʼo jun «uchomam uloq ojer are taq kʼa majoq katikiritaj ri uwach ulew» y sibʼalaj kojmaltyoxinik che nojimal tajin kuqʼalajisaj chqawach rukʼ ri Biblia (Efes. 3:11). Ri areʼ amaqʼel utz kel ri kubʼano (Prov. 16:4). Y ronojel ri kubʼan ri Jehová ksach ta uwach. Rumal laʼ, ¿jas riʼ ri urayibʼal ri Jehová y jas taq ukʼexom rech kkunik kubʼano?

7. Are chiʼ ri Adán y Eva xeniman ta che ri Jehová ¿Jas jastaq xukʼexo rech qas kbʼantaj ri urayibʼal cho ri uwach Ulew? (Mateo 25:34).

7 Ri Dios xuqʼalajisaj chkiwach ri nabʼe taq winaq ri urayibʼal are chiʼ xubʼij: «Chekʼol kʼi iwalkʼwal; chinojisaj ri uwach ulew, chixtaqan [...] pa kiwiʼ konojel» (Gén. 1:28). Paneʼ ri Adán y ri Eva xemakunik y xkiqʼaxej kan ri makaj chke ri winaq, wariʼ kraj ta kubʼij che mat kbʼantaj chi ri urayibʼal ri Jehová. Ri areʼ xukʼex ri kubʼan che utzʼaqatisaxik ri urayibʼal. Xukoj jun Qʼatbʼal tzij pa ri kaj rech ktzʼaqat ri urayibʼal chke ri winaq cho ri uwach Ulew (chasikʼij uwach Mateo 25:34). Are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri Jehová xutaq lo ri uKʼojol cho ri uwach Ulew. Ri Jesús xutzijoj ri uQʼatbʼal tzij ri Dios chke ri winaq y xuya ri ukʼaslemal rech keresaj ri winaq chuxeʼ ri kamikal. Tekʼuriʼ xkʼastajisaxik xbʼe pa ri kaj rech kuqʼat lo tzij pa kiwiʼ ri winaq. Are kʼu kʼo kʼi kqetaʼmaj chrij ri urayibʼal ri Dios.

¡Chatchoman chrij are chiʼ ri winaq y ri ángeles keʼux xa jun familia y che kkiqʼijilaj ri Jehová rukʼ ronojel kanimaʼ! (Chawilaʼ ri párrafo 8).

8. a) ¿Jas chrij kchʼaw wi ri Biblia? b) Junam rukʼ ri kubʼij Efesios 1:8-11, ¿Jas riʼ ri urayibʼal ri Jehová? (Chawilaʼ ri wachbʼal re ri uwach ri wuj).

8 Ri qas kuya ubʼixik ri Biblia are ri kubʼan na ri Jehová che uchʼajchʼobʼisaxik ri ubʼiʼ y ri kubʼan che utzʼaqatisaxik ri urayibʼal cho ri uwach Ulew rukʼ ri uQʼatbʼal tzij. Kʼo ta nijun kqʼaten ri Jehová rech kutzʼaqatisaj ri urayibʼal. Ri areʼ kubʼij che kubʼan na ronojel (Is. 46:10,11; Heb. 6:17, 18). Are chiʼ kopan ri tiempo, ri uwach Ulew kux na kotzʼiʼj y konojel ri e kalkʼwal ri Adán kux na tzʼaqat ri kikʼaslemal y kekam ta chik (Sal. 22:26). Xaq xiw ta waʼ ri uchomam ubʼanik ri Jehová, xaneʼ kʼo nikʼaj chik kraj kubʼano. Ri jun chik che kraj ri Jehová kubʼano, are che konojel ri winaq cho ri uwach Ulew y ri ángeles pa ri kaj keʼux xa jun familia che keniman che ri Jehová y nim kkil wi ri uQʼatbʼal tzij (chasikʼij uwach Efesios 1:8-11). ¿La mat qastzij che sibʼalaj mayibʼal ri kubʼan na ri Jehová che utzʼaqatisaxik ri urayibʼal?

CHOJCHOMAN CHRIJ RI QAKʼASLEMAL PA RI PETINAQ

9. ¿Jas qetaʼmam pa ri Biblia chrij ri petinaq?

9 Chojchoman chrij ri profecía che xubʼij ri Jehová pa ri kotzʼiʼjalaj Edén che kʼo pa Génesis 3:15. b Kchʼaw chrij jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri urayibʼal ri Dios, are kʼu kbʼantaj na pa kʼi taq junabʼ pa ri petinaq. Jun chke wariʼ are ri rijaʼlil ri ixoq, che are ri Mesías kpe na che ri rijaʼlil ri Abrahán (Gén. 22:15-18). Pa ri junabʼ 33 xkatz ri Jesús chuxeʼ ri raqan junam rukʼ ri kubʼij ri profecía (Hech. 3:13-15). Kraj na más che 1,000 junabʼ rech ktzʼaqat ri kʼisbʼal profecía che kchʼaw chrij are chiʼ ktakʼalex ri ujolom ri Satanás (Apoc. 20:7-10). Ri Biblia kubʼij ri kkʼulmataj na are chiʼ ri utinamit ri Jehová majaʼ kchʼojin kukʼ ri winaq che e kʼo pa uqʼabʼ ri Satanás.

10. a) ¿Jas riʼ ri kkʼulmataj na pa ri petinaq? b) ¿Jas kqabʼano rech kqatijoj ri qachomanik y ri qanimaʼ? (Chawilaʼ ri nota).

10 Chojchoman chrij ri xibʼibʼalalaj taq jastaq che kubʼij ri profecías che kʼo pa ri Biblia. Nabʼe, ri winaq kkibʼij na «utz uj kʼolik, man kʼo ta kqakʼulmaj» (1 Tes. 5:2, 3). Tekʼuriʼ xaq kʼateʼ kmajtaj na ri nimalaj kʼaxkʼolil y ri e tinamit kkibʼan na kʼax chke ri e qastzij taj kojonem (Apoc. 17:16). Tekʼuriʼ weneʼ keʼilitaj na jastaq che kʼo ta nijun mul ilom, are chiʼ kkil «ri Rijaʼl winaq petinaq pa taq ri sutzʼ chikaj, petinaq rukʼ chuqʼabʼ, nim uqʼij kapetik» (Mat. 24:30). Ri Jesús kuqʼat na tzij pa kiwiʼ ri winaq y keʼutas ri chij y ri kʼisikʼ (Mat. 25:31-33, 46). Y ri Satanás xaq ta kril wariʼ. Rumal che sibʼalaj itzel, keʼumulij na ri winaq kech ri tinamit che kbʼix Gog de Magog che, rech kkibʼan kʼax che ri utinamit ri Dios (Ezeq. 38:2, 10, 11). Tekʼuriʼ kemulix na ri kebʼe pa ri kaj. Keʼopan rukʼ ri Jesús y kukʼ ri ángeles rech kechʼojin pa ri chʼoj Armagedón y rukʼ wariʼ kkʼis ri nimalaj kʼaxkʼolil (Mat. 24:31; Apoc. 16:14, 16). c Tekʼuriʼ ri Jesús kumajij uqʼatik tzij puwiʼ ri uwach Ulew pa Mil junabʼ (Apoc. 20:6).

¿La kachomaj che más naqaj at kʼo wi che ri Jehová rumal che kʼi chi junabʼ awetaʼmam chrij? (Chawilaʼ ri párrafo 11).

11. ¿Jas ubʼanik chawach ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

11 Chojchoman chrij ri kʼaslemal pa ri petinaq. Ri Biblia kubʼij che ri Jehová uyaʼom «ri uchomanik ri winaq» (Ecl. 3:11). ¿La at chomanaq chrij jas kubʼan wariʼ pa ri akʼaslemal y rukʼ ri awachilanik rukʼ ri Jehová? Pa ri wuj Acerquémonos a Jehová, pa ri página 319, kubʼij wariʼ: «Are chiʼ oj kʼasal chi kʼi junabʼ, weneʼ miles, millones o billones, qetaʼmam chi kʼi junabʼ riʼ chrij ri Jehová. Are kʼu kʼo na kʼi che rajawaxik kqetaʼmaj chrij. Sibʼalaj mayibʼal ronojel ri utzilal che kqariq na pa ri kotzʼiʼjalaj uwach Ulew. Ri más utz che kojkunik kqabʼan chilaʼ are che kojqebʼ más rukʼ ri Jehová». Are kʼu, ¿jas más kojkunik kqanikʼoj pa ri Biblia?

CHOJCHOMAN CHRIJ RI UNIMALIL RI JEHOVÁ PA RI KAJ

12. ¿Jas kqabʼano rech kqetaʼmaj ri unimalil ri Jehová pa ri kaj? Chayaʼ jun kʼutbʼal.

12 Ri Biblia kubʼij chqe ri unimalil ri Jehová «pa ri kaj» (Is. 33:5). Ri Biblia kchʼaw chrij ri ubʼantajik ri Jehová y ri ángeles che e kʼo pa ri kaj (Is. 6:1-4; Dan. 7:9, 10; Apoc. 4:1-6). Kojkunik kqasikʼij pa ri Biblia chrij ri mayibʼalalaj taq jastaq che xril ri Ezequiel are chiʼ «xjaqataj kʼut ri kaj» y xril «kʼut ri Dios pa jun kʼutwachinik» (Ezeq. 1:1).

13. ¿Jas kanaʼ chrij ri chak che tajin kubʼan ri Jesús pa ri kaj? (Hebreos 4:14-16).

13 Chojchoman chrij ri nimalaj chak che kubʼan ri Jesús are chiʼ Qʼatal tzij y Kinimal kojol tabʼal toqʼobʼ chik. Rumal ri Jesús kojkunik kqabʼan qachʼawem rech kojqebʼ «chuwach ri tem re ajawbʼal rech ri utoqʼobʼ ri Dios» rech kutoqʼobʼisaj qawach y kojutoʼ «pa ri qʼij ri rajawaxik na chqe» (chasikʼij uwach Hebreos 4:14-16). Amaqʼel chojchoman chrij ri kibʼanom ri Jehová y ri Jesús pa qawiʼ y ri tajin kkibʼan kimik. Ri loqʼoqʼebʼal che kkinaʼ chqe kubʼano che kqapatanij más ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ (2 Cor. 5:14, 15).

Chatchoman chrij ri kikotemal che kanaʼ pa ri kʼakʼ uwach Ulew rumal che e atoʼom e kʼi winaq rech xeʼux testigos rech Jehová y utijoxelabʼ ri Jesús. (Chawilaʼ ri párrafo 14).

14. ¿Jas kqabʼan che ukʼutik maltyoxinik che ri Jehová y ri Jesús? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

14 Jun chik che kqabʼano rech kojmaltyoxin che ri Dios y ri uKʼojol are che kqakoj qachuqʼabʼ che kitoʼik ri winaq rech keʼux testigos rech Jehová y rech keʼux utijoxelabʼ ri Jesús (Mat. 28:19, 20). Are laʼ ri xubʼan ri apóstol Pablo che ukʼutik maltyoxinik che ri Jehová y ri Jesús. Ri areʼ retaʼm che ri urayibʼal ri Jehová are «chi kekolotaj ri winaq chi nimalaj konojel, xuqujeʼ chi kketaʼmaj ri qastzij» (1 Tim. 2: 3, 4). Rumal laʼ xukoj uchuqʼabʼ rech xeʼutoʼ ri winaq rech je wariʼ kekunik «kekolotaj jujun chke» (1 Cor. 9:22, 23).

CHOJKIKOT CHE USIKʼIXIK RI BIBLIA

15. Junam rukʼ ri kubʼij Salmo 1:2, ¿jas riʼ ri kyaʼow kikotemal chqe?

15 Ri salmista xubʼij che ri winaq ri kkikotik y che ronojel utz kel chuwach are ri «kuloqʼoqʼej ri upixabʼ ri Ajawaxel» y che «kchoman che chi pa qʼij chi chaqʼabʼ» (Sal. 1:1-3). Ri traductor re ri Biblia Joseph Rotherham (Studies in the Psalms) xubʼij: «ri ksikʼin ri Biblia rajawaxik utz kril ri pixabʼ che kuya ri Dios, keʼutzukuj, kretaʼmaj y kchoman chrij». Y kubʼij chik: «We man qas kuchʼobʼ ri kunikʼoj uwach kʼo ta upatan riʼ ri xubʼano». Ri oj xuqujeʼ kojkikot riʼ che unikʼoxik ri Biblia, we kqakoj qachuqʼabʼ rech kqachʼobʼ ronojel ri kubʼij y kqil ri ubʼanik rukʼ ri jun chik. ¡Sibʼalaj kuya kikotemal riʼ chqe are chiʼ kqakoj qachuqʼabʼ y kqanikʼoj ronojel ri kʼo pa ri Biblia!

16. ¿Jas kqil na pa ri jun chi kʼutunem?

16 Qonojel kojkunik kqachʼobʼ ronojel ri kuya ubʼixik ri Jehová chqe pa ri Biblia. Pa ri jun chik kʼutunem, kqanikʼoj na jun chke ri kʼax uchʼobʼik: ri templo espiritual re ri Jehová che ri apóstol Pablo xutzʼibʼaj pa ri carta che xutaq bʼi chke ri hebreos. Qas kojkikot riʼ are chiʼ kqanikʼoj wajun kʼutunem riʼ.

BʼIXONEM 94 Kqamaltyoxij ri Utzij ri Dios

a Kojkunik kqariq kikotemal are chiʼ kqanikʼoj ri Biblia. Utz che kqabʼan wariʼ pa ronojel qakʼaslemal rumal che kojuqebʼsaj rukʼ ri Jehová. Pa wajun kʼutunem riʼ kqetaʼmaj na chrij «ri unimal ri urabʼik y ri uqajbʼem» ri utzij ri Dios.

b Chawilaʼ ri kʼutunem «Jun profecía che bʼim kan ojer kʼo kubʼan pa ri qakʼaslemal», re Ri Chajinel re julio 2022.

c Rech kawetaʼmaj ri kkʼulmataj na pa ri petinaq, chawilaʼ ri wuj El Reino de Dios ya está gobernando, página 230.