1. Ookpaạny phọ raḅẹm ghan mọ m’eeghe, kụ ipẹ phọ remạ ghan eeghe esi ayira?

 OḄẸM mọ ookpaạny rawạ oḅaanhaạn anạ, nạ kaler ri rurụ anaghạn iyaạr phọ odị rawạ bọ oghaạph phọ? Ọ, ḍio arodon, ookpaạny raḅaanhaạn ni “oomo areelhe phọ r’arughunughun r’arunhụ r’aramạ oomo aḅirini phọ.” Odị rakaạph ghan eeghe? “Ilọgh eegu Enaạn eghueni igbogh phọ odị . . . Ikpuḍughian ghisigh Enaạn eeseeny nyodị phọ alẹm bọ kẹ phọ r’ade phọ.” (Ogan. 14:6, 7) AZihova bịn kụ egina egey Enhaạn dị torobọ oye kaaḅereghị. P’eeghe idị olhoghi ayira aḅaạl mọ odị mungọ iyira emạ eepoogh phọ ephẹn, ooseeny odị siphẹ ogbogh otu iiḅereghị aruwaloor phọ odị!

2. Eeghe kụ otu iiḅereghị aruwaloor phọ aZihova? (Miịn igbe phọ “ Iyaạr Dị Otu Iiḅereghị Aruwaloor Phọ U/tu.”)

² Eeghe kụ okạr otu iiḅereghị aruwaloor phọ? Kụ iḍighen kụ edị yira kokạr omiịn dị ogbạ oogholhomhi? Otu iiḅereghị aruwaloor phọ o/ḍighi otu dị olhọgh. Eḍighi iikolhobian phọ aZihova amiteom bọ dị yira kongọ ghan iiseeny dị esererẹ dị ekpasị esi ekiạ etagharạn phọ aZizọs. Otelhedom mọ aPọl aghaạph ni iboom ilọ iikolhobian phọ iphẹn phọ siphẹ aḍinyạ phọ odị agẹ bọ aghiọm Kristẹn aHibru phọ orọl bọ epẹ Judia siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ. b

3-4. Eeghe ooḅaghamhiạn aloor kụ edị aPọl amhoọgh aghị esi aKristẹn aHibru phọ orọl bọ epẹ Judia, kụ ika kụ idị odị alhoghonhaạn bidị ḍighaạgh?

³ APọl atụ eeghe kụ agẹ bọ ḍinyạ phọ aghiọm Kristẹn aHibru  phọ? Eeni iyạl araraạr kụ ikọm bọ. Eḅẹl phọ pọ, okparamhị abidị. Ogbogh opol aKristẹn phọ uukonhomom r’ekụ iiḅereghị abuọ aJu phọ. Eeni abuḍiemhiom egbaany ekụ iiḅereghị phọ abidị ugilaạm ghan ni bidị loor iduọn bidị moḍighi bọ Kristẹn. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị aKristẹn phọ u/moọgh imạ otu iiḅereghị oghị ghan ooseeny Enhaạn, ekpạn i/tọl, ḅilhẹ opinyọn rikiạ o/rọl ophinyonhaạn abidị rikiạ. Iphẹn phọ mitue ni eḅonyon bumatuạn phọ aKraist ezu eḅilhẹ edughe omheeraam mọ abidị. (Hib. 2:1; 3:12, 14) Eeni abuniin abidị kowạ oḅilhẹ oḅulha ekụ iiḅereghị abuọ aJu phọ.

⁴ Omhunhenhiom iyạl, aPọl amạ ghan aḍeenhaan Kristẹn aHibru phọ mọ bidị u/lọgh inyaạm onhaghanhạn ḅilhẹ r’olhegheri itughemhị aBaibul dị eḍiinyan, eḍighi bọ ‘eḍien dị ekpạr’ edi bọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. (Hib. 5:11-14) Eganana ni mọ ibadị abidị u/meera ubilhẹ Olhogh phọ AMozis. APọl agbạ ni amiteom mọ arikiạ phọ Olhogh phọ aḅẹm bọ mọ ophinyọn phọ i/kạr ghan itue iitol ikarạph phọ i/sighẹ. Loor ephigh phọ ephẹn phọ, “mokpor . . . ologh phọ otene ogbạI.” Esi iduọn phọ, aPọl atughemhị bidị iniin igey aBaibul dị eḍiinyan. Odị aḅilhẹ aghiọm olhoghi Kristẹn phọ mọ yira momhoọgh “oḍuom oIoghi dị anighẹ apu” dị eego esi ekiạ phọ aZizọs dị kekạr etue ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh “otuman aani Enaạn.”—Hib. 7:18, 19.

5. Eeghe kụ edị ewạ mọ onhaghanhạn siphẹ aḍinyạ aBaibul phọ aHibru, kụ eeghe kụ iḍighi?

⁵ APọl amạ ni aḍeenhaan Kristẹn aHibru phọ iyaạr phọ eḍighi bọ kụ eten iiḅereghị aKristẹn phọ enhighẹ bọ epu nyephẹ abuọ aJu phọ. Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ iḍighi “oogho araraạr dị k”emite. Kụ nyiidiphọ memite. AKraist kụ idị phọ.” (Kọl. 2:17) Oogho iyaạr raḍeenhaan ghan ḍimite iyaạr phọ bịn. Eniin phọ eten phọ kẹn kụ edị egbaany eten iiḅereghị abuọ aJu phọ eḍighi oogho okạr ipẹ kemite bọ. Ekpẹ dị yira konaghanhạn eten iikolhobian phọ aZihova mamiteom bọ osạr ikarạph phọ ayira owilhenhaạn pidị yira orue ooḅereghị nyodị eten phọ epẹ eḅeraạn bọ nyodị. Uguạ osighẹ “oogho” phọ (egbaany eten iiḅereghị abuọ aJu phọ) ophoghom ipẹ “memite” bọ (eten iiḅereghị aKristẹn phọ), idiphọ ogbạ bọ siphẹ aḍinyạ phọ aHibru. Yira oḍighi iduọn phọ, purukụ yira kotue onaghanhạn otu iiḅereghị aruwaloor phọ ḅilhẹ r’ipẹ igbolhomaam aani bọ iyira.

6. Uḍighinhom ghan ika ogbogo iiḅereghị phọ?

⁶ Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ. APọl akpasị  raghaạph phọ odị ilọ ogbogo iiḅereghị phọ aMozis aphighi bọ lhạ phọ 1512 B.C.E. (Miịn igbe phọ “Egbaany Eten Phọ—Ephẹn AKristẹn Phọ.”) Otu iiḅereghị phọ arọl ghan idiphọ ogbogo dị abuọ Izrạl phọ okpooghi ghan ni ophạm mem dị bidị ronme dọl. Bidị uḍighinhom ghan ni esi onhụ asiạ dị rekị ni omhạn 500 asiạ tutụ okạr bọ olhọgh otu iiḅereghị phọ epẹ Jeruselem. (Ex. 25:8, 9; Num. 9:22) Torobọ esi dị “ogbogo iiḅereghị” phọ arọl kụ edị awe phọ Izrạl oghị ghan ooḅereghị Enhaạn ḅilhẹ ophinyọn ghan rikiạ. (Ex. 29:43-46) Toroboiperolbọ, ogbogo iiḅereghị phọ amạ ghan iyaạr dị epu iphẹn phọ dị retuanhaan Kristẹn ghisigh.

7. Uphighi pụr amem otu iiḅereghị aruwaloor phọ?

⁷ Eten iiḅereghị aKristẹn phọ. Ogbogo iiḅereghị abuọ aJu phọ aḍighi “oogho opọ roḍighi bọ epẹ k’akẹ,” kụ remạ ogbogh otu iiḅereghị aruwaloor phọ aZihova. APọl aḅẹm mọ ogbogo iiḅereghị phọ opọ phọ “ekpuIughiọm orụgh phọ ophọn.” (Hib. 8:5; 9:9) Esi iduọn phọ, mem mọ aPọl agẹ bọ aghiọm buọ aHibru phọ, mophighi ni otu iiḅereghị aruwaloor phọ aZihova. Uphighi lhạ phọ 29 C.E. Opọ kụ alhạ phọ aZizọs aḍiiny bọ muụm mọ, osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ kụ amhiigh bọ okumuan idiphọ “ogbogh uw-emụ opinyọn rikiạ” siphẹ otu iiḅereghị aruwaloor phọ. c—Hib. 4:14; Iiḍ 10:37, 38.

8-9. Odaphạn Hibru 7:23-27, eeghe ogbaranhaạn dị aganana kụ odi esi abupinyọn rikiạ phọ Izrạl r’ogbogh Uw-emhụ Opinyọn Rikiạ phọ, Zizọs Kraist?

⁸ Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ. Ogbogh opinyọn rikiạ phọ kụ edị ongọ iikpọ omheerạ enye awe phọ ghisigh Enhaạn. AZihova kụ amạ oḅẹl ogbogh opinyọn rikiạ phọ Izrạl, Eeron, mem mọ oḅọgh bọ ogbogo iiḅereghị phọ ongọ nyodị. Toroboiperolbọ, idiphọ aPọl agbạ bọ amiteom, “abuerị phọ abupinyọn rikiạ phọ abuphẹ phọ uḍiza ni, idị eḍighi bọ oniin mamugh ghan kụ onọn asighẹ ghan esi phọ.” d (Bạl Hibru 7:23-27.) Idiphọ awe dị u/munughan, abupinyọn rikiạ phọ abuphẹ phọ uphụr ghan ophinyọn rikiạ ilọ ikarạph abidị. Ophọn kụ ogbogh ogbaranhaạn phọ arọl bọ igbo abupinyọn rikiạ phọ Izrạl r’ogbogh Uw-emhụ Opinyọn Rikiạ phọ, Zizọs Kraist.

⁹ Eten iiḅereghị aKristẹn phọ. Idiphọ ogbogh Uw-emhụ Opinyọn Rikiạ ayira, aZizọs Kraist “raḍighi ghan oḍighi . . . siphẹ okaraghị ogbogo iiḅereghị phọ opọ Omoọgh-we kụ aIọgh bọ, awe kụ u/Iọgh bọ.” (Hib. 8:1, 2) APọl aghaạph mọ “AJizọs odi ghan ni k’agee-pọ kụ oye ka/le erua oḍighi ophinyọn arikiạ phọ odị.” APọl aḅarạm mọ aZizọs “opiomạn o/moọgh, iipheeny o/ḍighi. Mogbatạn nyodị osighẹ ogbo abuḍighinom ikarạph,” ḅilhẹ mọ dị u/kịgh aani bugbogh abupinyọn rikiạ phọ Izrạl, “odị o/moọgh iyaạr otuạn kụ ophụr ghan oghạl ikarạph ilọ odị kụ ogbi oghạI ipẹ abunọn phọ kụ ophinyọn ghan arikiạ aḍio etum ḍio.” Nyiidiphọ ooḅeghiọn ogbaranhaạn phọ odi bọ esi arakpạn phọ r’ophinyọn arikiạ iḍiodi phọ ḅilhẹ r’eten iiḅereghị aKristẹn phọ.

10. Arikiạ phọ ophinyọn ghan bọ siphẹ ekpạn phọ oḍighinhom bọ ogiatạ phọ imạ ghan eeghe?

¹⁰ Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ. Siphẹ arisigh onhụ aḍibuo ogbogo iiḅereghị phọ, ekpạn dị oḍighinhom ogiatạ kụ irọl ghan dị ophinyọn ghan rikiạ ongọ aZihova. (Ex. 27:1, 2; 40:29) Toroboiperolbọ, arikiạ phọ ipẹ phọ i/tue iitol ikarạph awe phọ imạn. (Hib. 10:1-4) Arikiạ inhạm mọ ophinyọn ghan bọ siphẹ ogbogo iiḅereghị phọ iḍighi oogho ekiạ dị kopighirọn ghisigh, dị kekạr etagharạn omhạr awe esi ikarạph.

11. Eeghe ekpạn kụ edị aZizọs aphighironhọm bọ loor phọ odị? (Hibru 10:5-7, 10)

 ¹¹ Eten iiḅereghị aKristẹn phọ. AZizọs alhegheri ni mọ aZihova marom nyodị oru isiẹn ade phọ ongọ aghuḍum mọ odị idiphọ ekiạ etagharạn. (Mat. 20:28) Esi iduọn phọ, mem mọ odị aḍiiny bọ muụm mọ, odị aḅọgh loor phọ odị angọ oḍighi ipẹ eḅeraạn bọ aZihova. (Jọn 6:38; Gal. 1:4) Eeghe odọ ekpạn kụ edị aZizọs aḅọgh bọ loor phọ odị angọ ophighirọn ekiạ phọ? Ekpạn phọ ke/dị awe kụ okạ, kuolọ remạ ghan ogbi phọ Enhaạn dị Oọny phọ odị kangọ ghuḍum mọ odị amhunhughan bọ idiphọ ekiạ. AZizọs angọ ghuḍum mọ odị “mem bịn ḅeer emadạn” owopha obobọ ookpereghị omhadạn ikarạph atorobọ oye dị amhoọgh omheeraam aghị esi odị. (Bạl Hibru 10:5-7, 10.) Nyiidiphọ, yira kooḅeghiọn ipẹ araraạr phọ erọl ghan bọ siphẹ ogbogo iiḅereghị phọ remạ ghan bọ.

12. Abuọ anhiạn bịn kuḍigh ghan bọ iisoph ogbogo iiḅereghị phọ?

¹² Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ. Olhoghi ogbogo iiḅereghị phọ ḅilhẹ r’otu iiḅereghị phọ olhọgh bọ Jeruselem aḍighi ni iniin phọ. Siphẹ olhoghi phọ, iyạl iisoph irọl ghan ni—osoph “Adọl Iigbia” ḅilhẹ r’osoph “Ephạn”—dị ukpe asoph iyạl phọ abidị. (Hib. 9:2-5; Ex. 26:31-33) Siphẹ osoph Adọl Iigbia phọ otozị r’idaabilị agol phọ osụ ghan bọ insẹns phọ, ḅilhẹ r’idaabilị eḍien phọ kụ irọl ghan. Ogina “abupinyọn rikiạ phọ osagharạn” bọ bịn kụ edị ongọ elhiom oḍigh ghan isiphẹ phọ oḍighi ghan iyaạr iigbia. (Num. 3:3, 7, 10) Igbe iyọ phọ emheerạ bọ enye aZihova kụ irọl ghan siphẹ osoph Ephạn phọ. (Ex. 25:21, 22) Ogbogh opinyọn rikiạ phọ bịn kụ amhoọgh elhiom okpor ukpe phọ oḍigh  isiphẹ osoph Ephạn phọ mem bịn lhạ phọ, Siiḍio Otuạn Iiḅereghị Orọl Okoọny. (Lev. 16:2, 17) Lhạ etum lhạ, ogbogh opinyọn rikiạ phọ aḍigh ghan siphẹ osoph Ephạn phọ r’iḅaạl inhạm mọ, ootol ikarạph odị r’ilọ oomo eelhe phọ. Toroboiperolbọ, dị eego esi uwaloor phọ odị, aZihova magananamhi ipẹ araraạr phọ erọl ghan bọ siphẹ iisoph ogbogo iiḅereghị phọ remạ ghan bọ.—Hib. 9:6-8. e

13. Osoph Adọl Iigbia phọ r’osoph Ephạn ogbogo iiḅereghị phọ emeerạ esi eeghe siẹn eten iiḅereghị aKristẹn phọ?

¹³ Eten iiḅereghị aKristẹn phọ. Mosagharạn uwaloor iigbia buniin abumatuạn phọ aKraist, kụ bidị omoọgh siya dị egbatanhaạn r’aZihova. Bidị omạn 144,000, kụ bidị kokumuan idiphọ abupinyọn rikiạ r’aZizọs epẹ k’akẹ. (Ogan. 1:6; 14:1) Osoph phọ oghol bọ mọ Adọl Iigbia siphẹ ogbogo iiḅereghị phọ emeerạ enye ipẹ Enhaạn mesaḅạr bọ bidị oḍighi anmụny odị siẹn bidị odi bọ ni siẹn ade phọ. (Rom. 8:15-17) Kụ osoph phọ oghol bọ mọ Ephạn siphẹ ogbogo iiḅereghị phọ emeerạ enye akẹ phọ, epẹ aZihova odi ghan bọ. “Ukpe” phọ odi bọ ogbo osoph Adọl Iigbia phọ r’osoph Ephạn phọ emeerạ enye aloor phọ aZizọs mem mọ odị odi bọ siẹn ade phọ kụ esophoghom bọ nyodị oḍigh epẹ k’akẹ phọ idiphọ ogbogh Uw-emhụ Opinyọn Rikiạ siphẹ otu iiḅereghị aruwaloor phọ. Ongọ aloor phọ odị idiphọ ekiạ siẹn ade phọ, ighughuronhaan eepoogh oomo aKristẹn phọ abuphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ omhoọgh aani aghuḍum epẹ k’akẹ. Bidị phọ kẹn komugh obilhẹ ḍizu phọ abidị siẹn ade phọ kụ bidị ogbi omhoọgh iikpiạ phọ abidị epẹ k’akẹ. (Hib. 10:19, 20; 1 Kọr. 15:50) Mem mọ oḅeton bọ Zizọs, odị aḍigh osoph Ephạn otu iiḅereghị aruwaloor phọ, ipạ kụ edị oomo abuphẹ osagharạn bọ uwaloor phọ kotọl r’odị.

14. Odaphạn Hibru 9:12, 24-26, eeghe kụ iḍighi iyaạr phọ eten iikolhobian otu iiḅereghị aruwaloor phọ aZihova ekạr bọ enhighẹ epu?

¹⁴ Siẹn phọ yira momhiịn eten dị eganana mọ iikolhobian phọ aZihova amiteom bọ dị yira kotue ooḅereghị nyodị agey, ekpasị bọ esi ekiạ etagharạn phọ r’adọl opinyọn rikiạ phọ aZizọs Kraist, ekạr kụ enighẹ epelheghiom ipẹ abuọ Izrạl. Ogbogh opinyọn rikiạ phọ Izrạl aḍigh ghan osoph Ephạn dị awe kụ omakạ r’iḅaạl inhạm mọ ophighironhọm bọ rikiạ phọ, kuolọ aZizọs “agheel ghụn k’akẹ,” esi iigbia dị epelheghiom amheerạ egbodo aZihova. Siphẹ phọ odị aḍeenhaan iḅaạl aghuḍum mọ odị emhunhughan bọ, odị azu bọ loor emhụ ayira “osighẹ aloor phọ odị ophighironọm ekiạ ophiemiom ikarạph.” (Bạl Hibru 9:12, 24-26.) Ekiạ phọ aZizọs bịn kụ ekiạ dị epelheghiom dị ketue egbuurogh ikarạph phọ ayira k’agee-pọ. Idiphọ yira kotuughạ bọ ghisigh, mughumọ yira omoọgh oḍuomolhoghi ogheel k’akẹ obobọ orọl isiẹn ade phọ, oomo phọ ayira kotue ni ooḅereghị aZihova siẹn otu iiḅereghị aruwaloor phọ odị.

15. Abuọ anhiạn kụ ukumuan ghan bọ siphẹ ogiga ogbogo iiḅereghị phọ?

¹⁵ Eten iiḅereghị abuọ aJu phọ. Ogbogo iiḅereghị phọ amhoọgh ghan oniin ogiga—esi dị oghoony ḅilhẹ eyaghaghạ dị abupinyọn rikiạ phọ orọl ghan okumuan. Ekpạn phọ oḍighinhom bọ ogiatạ phọ ophighironhọm ghan bọ rikiạ ḅilhẹ r’abafụ amuụm mọ abupinyọn rikiạ phọ ootolha ghan bọ irọl ghan siphẹ ogiga ogbogo iiḅereghị phọ. (Ex. 30:17-20; 40:6-8) Aruutu iiḅereghị phọ oḅilhẹ bọ olhọgh imhoọgh aani kẹn ogiga dị oghoony dị awe dị u/ḍighi bupinyọn rikiạ kotue omeerạ ooseeny Enhaạn.

16. Abuọ anhiạn kụ rokumuan bọ ogiga otu iiḅereghị aruwaloor phọ?

¹⁶ Eten iiḅereghị aKristẹn phọ. Kụ bidị ogbi  ogheel k’akẹ okumuan idiphọ abupinyọn rikiạ r’aZizọs, abuphẹ osagharạn bọ uwaloor iigbia phọ kokumuan ni eten dị ekpẹ oḍuomolhoghi siphẹ olhoghi ogiga otu iiḅereghị aruwaloor phọ. Ogbogh abafụ amuụm mọ arọl ghan bọ siphẹ ogbogo iiḅereghị r’otu iiḅereghị phọ rakiọm ghan olhoghi bidị r’oomo aKristẹn mọ ekpeanhaạn ni ophamhanhạm aroozọ dị eḅaạl r’oḅaạl eten aruwaloor. Iḍighen nuụn kụ edị ‘aḍigbogh aḍita’ phọ obakị bọ bumor phọ aKraist odi bọ rongọ aani iiseeny ilọ abidị? Otelhedom mọ aJọn amhiịn ni dị bidị ‘omereghạ ni ghisigh agadạ odaạm emạ phọ,’ emheerạ bọ enye siẹn ade phọ idiphọ erugh ogiga phọ, dị bidị “roḍighi ghan oḍighi kongọ Enaạn ḍughul r’ootaany siphẹ otu iiḅereghị phọ odị.” (Ogan. 7:9, 13-15) P’eeghe idị yira osereghiạn eepoogh phọ yira omhoọgh bọ siẹn iikolhobian iserereẹny iiseeny phọ aZihova amiteom bọ!

17. Eeghe arikiạ kụ edị yira omhoọgh aani eepoogh ophinyọn ongọ aZihova?

¹⁷ Ḍio arodon, oomo aKristẹn omoọgh ni eepoogh ophinyọn arikiạ ongọ aZihova esi osighẹ amem mọ abidị, inyaạm, ḅilhẹ r’araraạr emhoọgh abidị olhọgh ophophe iiḍighi Omhạr phọ. Idiphọ otelhedom mọ aPọl aḅenhị bọ Kristẹn aHibru phọ, “ephẹn phọ bịn kụ ekiạ dị buphẹ osighẹ bọ iidoronụ phọ abidị rokolom ḍien phọ odị ropighirọn ghan.” (Hib. 13:15) Yira kotue ni oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni eepoogh ooseeny aani aZihova esi oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ ophinyọn aani arikiạ phọ.

18. Odaphạn Hibru 10:22-25, eeghe kụ edị i/wạ r’owạ mọ yira ophogh ogunhọm, kụ eeghe kụ edị i/wạ r’owạ mọ owulha?

¹⁸ Bạl Hibru 10:22-25. Kụ odị agbi bọ okureri aḍinyạ phọ odị agẹ bọ aghiọm buọ aHibru phọ, aPọl aghaạph ni ilọ iniin apakirị iiseeny phọ ayira dị i/wạ r’owạ dị yira kopogh ogunhọm. Iphẹn phọ eḅaramaạm ooḅereghị ghan aZihova, oghaạph ghan ilọ oḍuomolhoghi phọ ayira, oghị ghan ituughạ, ḅilhẹ r’oniin kakologholhomhị ghan nyoniin “siẹn dị [yira romiịn] ni mọ aḍio Omoọgh-we phọ rekpulạn ni.” Epẹ eekunha aḍinyạ Ogananami phọ, ookpaạny aZihova aghaạph ni alhọgh iiphaghamhiọm iyạl amem mọ: “Seeseeny Ghụn Enaạn!” (Ogan. 19:10; 22:9) R’amem r’amem ku/bulha igey phọ iphẹn phọ eḍiinyan bọ yira mooḅeghiọn bọ ilọ ogbogh otu iiḅereghị aruwaloor phọ aZihova ḅilhẹ r’imạ phọ eepoogh phọ yira omhoọgh bọ ooseeny aani egbogh Enhaạn phọ ayira!