1. Бир мәләк нә дејир вә онун сөзләри бизим үчүн һансы әһәмијјәти дашыјыр?

 ӘҜӘР сизинлә мәләк данышсајды, она гулаг асардыныз? Бу ҝүн бир мәләк «һәр халга, тајфаја, дилә вә үммәтә» ҹар чәкиб дејир: «Аллаһдан горхун, Ону уҹалдын... Ҝөјү, јери... јарадана тәзим един» (Вәһј 14:6, 7). Јеһова тәк ҝерчәк Аллаһдыр вә һәр кәс Она ибадәт етмәлидир. О бизә бөјүк руһани мәбәдиндә Она ибадәт етмәк имканы вериб. Буна ҝөрә Јеһоваја чох миннәтдарыг!

2. Јеһованын руһани мәбәди нәдир? (Һәмчинин « Руһани мәбәд нә дејил?» адлы чәрчивәјә бахын.)

² Бәс руһани мәбәд нәдир? Онун һагда даһа әтрафлы һарадан өјрәнә биләрик? Руһани мәбәд һәгиги тикили дејил. Руһани мәбәд Јеһованын Иса Мәсиһин фидјә гурбанлығы әсасында ибадәт үчүн тәсис етдији гурулушдур. Һәвари Булус бу гурулуш барәдә әтрафлы мәлумат вермишди. Онун биринҹи әсрдә јашајан ибрани мәсиһиләрә јаздығы мәктубдан b бу һагда охуја биләрик.

3, 4. Булус Јәһудијјәдә јашајан ибрани мәсиһиләр үчүн нәјә ҝөрә нараһат иди вә онлара неҹә көмәк етди?

³ Нәјә ҝөрә Булус Јәһудијјәдә јашајан ибрани мәсиһиләрә мәктуб јазмышды? Бунун ики сәбәби ола биләрди. Биринҹиси, о һәмин мәсиһиләри руһландырмаг истәјирди. Онларын әксәријјәти јәһуди дининдә бөјүмүшдүләр. Бәлкә дә кечмиш дин хадимләри онлары мәсиһилији гәбул етдикләринә ҝөрә әлә салырды. Чүнки мәсиһиләрин Аллаһа ибадәт етмәк  үчүн мәбәди, гурбан ҝәтирмәк үчүн гурбанҝаһы, онлара хидмәт едән каһинләри јох иди. Бу вәзијјәт Мәсиһин давамчыларынын руһдан дүшмәсинә, иманларынын зәифләмәсинә ҝәтириб чыха биләрди (Ибр. 2:1; 3:12, 14). Һәтта ола билсин, кимсә иудаизмә ҝери дөнмәји дүшүнүрдү.

⁴ Икинҹиси, Булус ибрани мәсиһиләрә баша салмаг истәјирди ки, онлар Аллаһын Кәламындакы «бәрк гида»ны — јени вә даһа дәрин һәгигәтләри анламаға ҹәһд етмирләр (Ибр. 5:11—14). Ҝөрүнүр, мәсиһиләрин бәзиләри һәлә дә Мусанын ганунуна ујғун јашајырды. Булус изаһ етди ки, Мусанын ганунунун тәләб етдији гурбанлар ҝүнаһы там шәкилдә јуја билмәз. Ганун елә бу сәбәбә ҝөрә ләғв олунмушду. Одур ки, Булус онлара бәзи дәрин һәгигәтләри өјрәтмәјә башлады. Онлара хатырлатды ки, Мәсиһин фидјә гурбанлығы әсасында «даһа јахшы үмид»ә саһибдирләр вә бу үмид онлары сөзүн әсл мәнасында «Аллаһа јахын» едә биләр (Ибр. 7:18, 19).

5. «Ибраниләрә мәктуб»да јазылан һансы фикирләри баша дүшмәлијик вә нәјә ҝөрә?

⁵ Һәмчинин Булус мәсиһиләрин индики ибадәтинин әввәлкиндән гат-гат үстүн олдуғуну изаһ етди. Кечмишдәки ибадәт формасы «ҝәләҹәкдәкиләрин көлҝәси» иди, «ҝерчәклик исә Мәсиһдәдир» (Кол. 2:17). Көлҝә ҝерчәк бир ҹисмин өзү дејил, онун үмуми формасынын әксидир. Ејнилә јәһудиләрин әввәлки ибадәти даһа үстүн ибадәтин, јәни руһани мәбәдин садәҹә көлҝәси иди. Руһани мәбәдин тәсис олунмасы сајәсиндә ҝүнаһларымыз бағышланыр вә ибадәтимиз Аллаһа мәгбул олур. Буна ҝөрә дә Јеһованын биринҹи әсрдә тәсис етдији мәсиһи ибадәт формасыны јахшыҹа баша дүшмәлијик. Ҝәлин «Ибраниләрә мәктуб»да изаһ олунанлар әсасында гәдимдә јәһудиләрин етдији ибадәтлә (көлҝә) бу ҝүн мәсиһиләрин етдији ибадәт (ҝерчәклик) арасындакы фәргә бахаг. Бунун сајәсиндә руһани мәбәдин нә олдуғуну вә онун бизә аидијјәтини даһа јахшы баша дүшәҹәјик.

6. Мүгәддәс чадыр неҹә истифадә олунурду?

⁶ Көлҝә. Булус сөһбәтини мүгәддәс чадыр әсасында апарыр. Бу чадыры Муса пејғәмбәр ерамыздан әввәл 1512-ҹи илдә гурмушду. («Көлҝә. Ҝерчәклик» адлы  схемә бахын.) Әввәл-әввәл исраиллиләр һәр дәфә көч едәндә чадыры өзләри илә дашыјырдылар. Чадыр тәхминән 500 ил, та Јерусәлимдә даими мәбәд тикиләнә гәдәр истифадә олунду (Чых. 25:8, 9; Сај. 9:22). «Һүзур чадыры» халгын Аллаһа јахынлашмасында ваҹиб рол ојнајырды. Бурада онлар Аллаһа ибадәт едиб Она гурбанлар ҝәтирирдиләр (Чых. 29:43—46). Һәмчинин чадыр мәсиһиләр үчүн ҝәләҹәкдә олаҹаг даһа бөјүк бир шејин көлҝәси иди.

7. Руһани мәбәд нә вахтдан мөвҹуддур?

⁷ Ҝерчәклик. Мүгәддәс чадыр «сәмави шејләрин... көлҝәси» иди вә Јеһованын бөјүк руһани мәбәдини тәмсил едирди. Булус демишди: «Бу чадыр инди баш верәнләрин тимсалы иди» (Ибр. 8:5; 9:9). Булус ибраниләрә мәктубуну јазанда руһани мәбәд артыг вар иди. О, ерамызын 29-ҹу илиндә мөвҹуд олмушду. Һәмин ил Иса вәфтиз олунду, мүгәддәс руһла мәсһ едилди вә руһани мәбәддә «али баш каһин» кими хидмәтинә башлады c (Ибр. 4:14; Һәв. 10:37, 38).

8, 9. Ибраниләрә 7:23—27 ајәләринә әсасән Исраилин баш каһинләри илә али баш каһинимиз Иса Мәсиһ арасында һансы кәскин фәрг вар?

⁸ Көлҝә. Гәдимдә баш каһин халгы Аллаһын өнүндә тәмсил едирди. Мүгәддәс чадыр тәсис олунанда Јеһова Һаруну Исраилин илк баш каһини тәјин етди. Лакин Булусун дедији кими «өлүм каһинләрин вәзифәдә галмасына мане олдуғундан чохлары каһин олуб бир-бирини әвәз етмәли олурду» d. (Ибраниләрә 7:23—27 ајәләрини охујун.) Үстәлик, баш каһинләр гејри-камил иди вә өз ҝүнаһлары үчүн дә гурбан ҝәтирмәли идиләр. Елә бу сәбәбдән Исраилин баш каһинләри илә али баш каһин Иса Мәсиһ арасында кәскин фәрг вар.

⁹ Ҝерчәклик. Баш каһинимиз Иса «инсан әлинин дејил, Јеһованын гурдуғу һәгиги чадырда» хидмәт едир (Ибр. 8:1, 2). Булус изаһ етмишди ки, Иса «әбәди јашадығы үчүн ону әвәз едән каһин олмајаҹаг». Һәмчинин о, Исанын «пак, ҝүнаһлылардан фәргләнән» баш каһин олдуғуну демишди. Исраилдә хидмәт едән баш каһинләрдән фәргли олараг, онун өз «ҝүнаһларына ҝөрә һәр ҝүн гурбан тәгдим етмәсинә еһтијаҹ јохдур». Инди исә ҝөрәк кечмишдәки гурбанҝаһлар вә гурбанлар индикиндән нә илә фәргләнир.

10. Мис гурбанҝаһда ҝәтирилән гурбанлар нәјә ишарә едирди?

¹⁰ Көлҝә. Һүзур чадырынын ҝиришиндә мис гурбанҝаһ вар иди. Орада Јеһоваја һејван гурбанлары ҝәтирилирди (Чых. 27:1, 2; 40:29). Амма бу гурбанлар халгын ҝүнаһыны там шәкилдә јуја билмәзди (Ибр. 10:1—4). Һүзур чадырында мүнтәзәм ҝәтирилән гурбанлар бәшәријјәтин ҝүнаһыны бирдәфәлик јујаҹаг бир гурбаны тәмсил едирди.

11. Иса Мәсиһ өз һәјатыны һансы гурбанҝаһда гурбан вермәк үчүн тәгдим етди? (Ибраниләрә 10:5—7, 10).

¹¹ Ҝерчәклик. Јеһова Иса Мәсиһи јер үзүнә ҝөндәрмишди ки, о өз ҹаныны бәшәријјәт уғрунда гурбан версин. Иса буну билирди (Мәт. 20:28). Буна ҝөрә дә вәфтиз олунараг һәјатыны Јеһованын ихтијарына верди (Јәһ. 6:38; Гал. 1:4). Бунунла ҝөстәрди ки, Аллаһын «ирадә»сини тәмсил едән  гурбанҝаһда өз һәјатыны гурбан ҝәтирмәјә һазырдыр. Јеһованын ирадәси Оғлунун камил инсан һәјатыны гурбан вермәси иди. Исанын һәјаты «бирдәфәлик» гурбан верилди ки, она иман едән һәр бир кәсин ҝүнаһы һәмишәлик силинсин. (Ибраниләрә 10:5—7, 10 ајәләрини охујун.) Бәс мүгәддәс чадырын ичиндәкиләр нәјин тимсалы иди? Ҝәлин бахаг.

12. Мүгәддәс чадырын һәр отағына кимләр дахил ола биләрди?

¹² Көлҝә. Мүгәддәс чадырын вә сонралар Јерусәлимдә тикилән мәбәдләрин ич гурулушу ејни иди. Һәр биринин ичиндә ики бөлмә вар иди: «Мүгәддәс јер» вә «Ән мүгәддәс јер». Онлары бир-бириндән пәрдә ајырырды (Ибр. 9:2—5; Чых. 26:31—33). Мүгәддәс јердә гызыл чырагдан, бухур гурбанҝаһы вә һүзур чөрәји үчүн маса вар иди. Јалныз «мәсһ едилмиш каһинләр» Мүгәддәс јерә дахил олуб өз мүгәддәс вәзифәләрини иҹра едә биләрдиләр (Сај. 3:3, 7, 10). Ән мүгәддәс јердә исә Јеһованын һүзуруну тәмсил едән гызыл әһд сандығы вар иди (Чых. 25:21, 22). Пәрдәнин о тәрәфинә — Ән мүгәддәс јерә илдә бир дәфә кәффарә ҝүнү јалныз баш каһин дахил ола биләрди (Лав. 16:2, 17). О, һәр ил ора һәм өзүнүн, һәм дә бүтүн халгын ҝүнаһыны јумаг үчүн һејванларын ганы илә дахил олурду. Сонралар Јеһова мүгәддәс руһу илә бүтүн бунларын әсл мәнасыны ачыглады (Ибр. 9:6—8).

13. Чадырын Мүгәддәс јери вә Ән мүгәддәс јери һансы ҝерчәклијин көлҝәси иди?

 ¹³ Ҝерчәклик. Мәсиһин давамчыларынын мәһдуд сајы мүгәддәс руһла мәсһ олунуб. Онларын Јеһова илә хүсуси мүнасибәти вар. Бу 144 000 нәфәр ҝөјдә Иса илә бирҝә каһин кими хидмәт едәҹәк (Вәһј 1:6; 14:1). Чадырын Мүгәддәс јери онларын јер үзүндә оларкән руһани оғуллуға ҝөтүрүлмәләрини тәмсил едир (Ром. 8:15—17). Чадырын Ән мүгәддәс јери ҝөјү — Јеһованын мәскәнини тәмсил едир. Мүгәддәс јери Ән мүгәддәс јердән ајыран «пәрдә» исә Мәсиһин инсан бәдәнинин тимсалыдыр. Бу бәдән она руһани мәбәдә али баш каһин кими дахил олмаға манеә иди. Иса Мәсиһ өз бәдәнини бәшәријјәт уғрунда гурбан вермәклә бүтүн мәсһ олунмуш мәсиһиләрин ҝөјләр һәјатына дахил олмасы үчүн јол ачды. Онлар ҹисмани бәдәнләрини тәрк едәндән сонра ҝөјләр мүкафатыны ала биләҹәкләр (Ибр. 10:19, 20; 1 Кор. 15:50). Иса дирилиб руһани мәбәдин Ән мүгәддәс јеринә дахил олду. Сонда бүтүн мәсһ олунмуш мәсиһиләр орада онун јанында олаҹаг.

14. Ибраниләрә 9:12, 24—26 ајәләринә әсасән руһани мәбәддәки ибадәти гәдимдәки ибадәтдән үстүн едән нәдир?

¹⁴ Јеһованын биринҹи әсрдә тәсис етдији ибадәтин гәдимдәки ибадәтдән нә гәдәр үстүн олдуғуну ајдын ҝөрүрүк. Бу ибадәтимиз Мәсиһин фидјә гурбанлығына вә онун баш каһин кими тутдуғу мөвгејә әсасланыр. Исраилдә баш каһин инсан әли илә дүзәлдилмиш Ән мүгәддәс јерә һејван гурбанларынын ганы илә дахил олурду. Иса исә бүтүн мүгәддәс јерләрин ән мүгәддәсинә — «ҝөјә» дахил олуб Аллаһын һүзуруна чыхды. Орада Иса камил инсан һәјатыны Аллаһа тәгдим етди ки, онун гурбанлығы васитәсилә ҝүнаһларымыз јујулсун. (Ибраниләрә 9:12, 24—26 ајәләрини охујун.) Исанын гурбанлығы ҝүнаһларымызы бирдәфәлик, әбәдилик јујур. Инди өјрәнәҹәјимиз кими јер үзүндә вә ја ҝөјдә јашамаға үмид етмәјимиздән асылы олмајараг һәр биримиз Јеһованын руһани мәбәдиндә Она ибадәт едә биләрик.

15. Чадырын һәјәтиндә кимләр хидмәт едирди?

¹⁵ Көлҝә. Мүгәддәс чадырын бир һәјәти вар иди. Бу, һасара алынмыш бөјүк бир әрази иди. Бурада каһинләр өз вәзифәләрини иҹра едирдиләр. Һәјәтдә јандырма гурбаны тәгдим етмәк үчүн бөјүк мис гурбанҝаһ вар иди. Һәмчинин орада ичи су илә долу мис чән вар иди. Каһинләр мүгәддәс хидмәтләрини иҹра етмәздән әввәл онун сују илә јујунурдулар (Чых. 30:17—20; 40:6—8). Сонралар тикилән мәбәдләрин исә чөл һәјәти дә вар иди вә каһин олмајанлар да орада Аллаһа ибадәт едә биләрдиләр.

16. Руһани мәбәдин һәр һәјәтиндә кимләр хидмәт едир?

¹⁶ Ҝерчәклик. Мәсһ олунмушларын јер үзүндә галан һиссәси ҝәләҹәкдә Иса илә ҝөјдә каһин кими хидмәт едәҹәк. О вахта гәдәр исә онлар руһани мәбәдин ичәри һәјәтиндә Аллаһа сәдагәтлә гуллуг едирләр. Һәјәтдә бөјүк су чәнинин олмасы мәсһ олунмушлара вә онларын да симасында бүтүн мәсиһиләрә әхлаги вә руһани тәмизлији горумағын ваҹиблијини хатырладыр. Бәс Мәсиһин мәсһ олунмуш гардашларына сәдагәтлә дәстәк олан  «бөјүк издиһам» Аллаһа һарада ибадәт едир? Һәвари Јәһја ҝөрмүшдү ки, онлар «Аллаһын тахты гаршысындадырлар вә ҝеҹә-ҝүндүз Онун мәбәдиндә Она гуллуг едирләр» (Вәһј 7:9, 13—15). Бөјүк издиһам буну руһани мәбәдин чөл һәјәтиндә — јер үзүндә едир. Јеһоваја шүкүрләр олсун! Она ибадәт едә билмәјимиз үчүн бөјүк руһани мәбәдиндә бизә јер ајырыб!

17. Јеһоваја һансы гурбанлары ҝәтирмәк имканымыз вар?

¹⁷ Бу ҝүн бүтүн мәсиһиләр Аллаһа гурбан ҝәтирә биләр. Неҹә? Вахтымызы, ҝүҹүмүзү вә мадди вәсаитимизи Аллаһа ибадәтә сәрф етмәклә. Һәвари Булусун ибрани мәсиһиләрә дедији кими биз «һәр заман Аллаһа мәдһ гурбаны, Онун адыны бәјан едән дилимизин бәһрәсини тәгдим едә» биләрик (Ибр. 13:15). Јеһоваја ән јахшы гурбанлары вермәклә ҝөстәририк ки, Она ибадәт етмәк бизим үчүн бөјүк шәрәфдир.

18. Ибраниләрә 10:22—25 ајәләринә әсасән нәләрә бармагарасы јанашмамалыјыг вә нәји һеч вахт унутмамалыјыг?

¹⁸ Ибраниләрә 10:22—25 ајәләрини охујун. Һәвари Булус ибраниләрә мәктубунун сонуна јахын ибадәтимизә аид олан бәзи саһәләри вурғулајыр вә ҝөстәрир ки, онлара бармагарасы јанашмамалыјыг. Бура Јеһоваја дуа етмәк, үмидимизи аләмдә бәјан етмәк, јығынҹаг ҝөрүшләриндә иштирак етмәк вә Јеһованын ҝүнүнүн јахынлашдығыны ҝөрдүкҹә бир-биримизи даһа да чох руһландырмаг дахилдир. «Вәһј» китабынын сонларына јахын Јеһованын мәләји дүз ики дәфә дејир: «Аллаһа сәҹдә гыл» (Вәһј 19:10; 22:9). Ҝәлин Јеһованын бөјүк руһани мәбәди илә бағлы дәрин һәгигәтләри һеч вахт унутмајаг вә Улу Аллаһымыз Јеһоваја ибадәт етмәк имканыны һәр заман гијмәтләндирәк!