1. Yika umwe mungelo anambe; mba mumu liaka maliji jacho ali ni ulemu kuli yetu?

 NYI mungelo mazanga kuhanjika ni yena, shina mutayiza yize makulweza? Ewa, musono umwe mungelo kanahanjika kuli akwa “minyachi yeswe ni mavungu eswe ni malimi eswe.” Mba, yika iye anambe? Kanambe ngwenyi: “Vwilenu Zambi woma, muhalisenu . . . Wayilenu yoze watangile malilu, ni hashi.” (Uso. 14:6, 7) Yehova kali Zambi umuwika wamwenemwene yoze atu eswe atamba kuwayila. Kashika, tunasakwila chinji ha chize atwaha uhashi wakumuwayila mu tembele yenyi yinene ya ku spiritu!

2. Tembele ya ku spiritu yika yinalumbunuka? (Tala nawa mushete, “ Yika Tembele Kuyalumbunukine?”)

² Tembele ya ku spiritu yika yinalumbunuka? Kuliko mutuhasa kuwana sango jalita hakutwala ku tembele yacho? Tembele ya ku spiritu, hi zuwo ko lize mutuhasa kumona ni meso. Tembele yino, yinalumbunuka yuma yeswe yize Yehova akulinga kupalikiala mu chitapo cha ukuule wa Yesu hanga atu ahase kumuwayila. Postolo Paulu kalumbunwine kanawa chikuma chino ha mukanda uze asonekenene Akwa-Kristu A-Hepreu, waze apwile mu Yundeya. b

3-4. Yika yatwalile Paulu kusonekena Akwa-Kristu A-Hepreu; mba yika iye alingile hanga aakwase?

³ Mumu liaka Paulu asonekenene mukanda Akwa-Kristu A-Hepreu waze apwile mu Yundeya? Kota kachilingile ha yikuma yaali yilemu. Chitangu, hanga aatakamise. Anji a kuli ayo kakolelele mu uwayilo wa A-Yunda, mba mangana a uwayilo wacho te kakwakekuna chinji mumu lia ayo kupwa Akwa-Kristu. Akwa-Kristu wano te kakwahungujola, mumu kakapwile ni tembele muze te mawayila Yehova. Ayo te keshi ni tembele ya kutunga ku moko, chipwe  asasendote waze te mahana yitapo kuli Zambi. Yino kota yinakahongesa Akwa-Kristu jacho ni kutepulula ufulielo wo. (Hepre. 2:1; 3:12, 14) Amwe a kuli ayo kota kazangile kufuna mu uwayilo ha A-Yunda.

⁴ Chikuma chamuchiali, Paulu kazangile kukolweza Akwa-Kristu A-Hepreu hanga ase tachi anyingike kanawa umwenemwene waha, nawa ukalu hanji ngwetu, kulia cha tachi chize chili mu Liji lia Zambi. (Hepre. 5:11-14) Chinasoloka ngwe A-Yunda amwe te machilikwachilila ha Shimbi ya Mose. Alioze Paulu yalumbununa ngwenyi, yitapo yize yapwile ni kukatuka ha Shimbi ya Mose, te kuyishi kuchiza nawa shili ya atu, shimbi yacho yapwile yakujimuna. Ha shimbu lino, Paulu te kanalongesa umwenemwene uno ukalu. Iye yaewulula ngwenyi, kutalatala cha yuma yipema chize chinakatuka ha chitapo cha Yesu, che te muchaakwasa “kukundama kuli Zambi.”—Hepre. 7:18, 19.

5. Yika tunafupiwa kunyingika hakutwala ku mukanda wa A-Hepreu; mba mumu liaka?

⁵ Paulu kalumbunwine kuli mandumbu A-Hepreu ngwenyi, uwayilo wa Akwa-Kristu te unahiane uwayilo wa A-Yunda uze apwile nawo kunyima. Yize ayo apwile ni kulinga hanga awayile Yehova kulita ni shimbi ya Mose, yapwile wika ngwe “chizulie cha yize muyiza, alioze umwenemwene uli muli Kristu.” (Kolo. 2:17) Chizulie cha chimwe chuma, chakusolola wika chifwa cha chuma chacho hi chene ko. Chizechene nawa, mutapu uze A-Yunda apwile ni kuwayilamo Yehova kunyima, wapwile wika chizulie. Mumu ha shimbu lize, ayo te maputuka kuwayila Zambi mu yimwe jila yipema chinji. Yetu tunafupiwa kunyingika kanawa yuma yeswe yize Yehova alingile hanga apwise chashi kukonekena shili yetu ni kumuwayila mu jila yize mwene akuzanga. Ha mutwe uno, mututesa “chizulie” (chekwamba, mutapu uze A-Yunda apwile ni kuwayilamo Zambi) ni “umwenemwene” (mutapu uze Akwa-Kristu akuwayilamo Zambi) ngwe chize anayilumbununa mu mukanda wa Hepreu. Kulinga chino, muchitukwasa kunyingika kanawa tembele ya ku spiritu ni ulemu uze tembele yacho yili nawo kuli yetu.

6. Tabernakulu kuchi te akuyizachisa?

⁶ Mutapu uze A-Yunda te akuwayilamo Zambi. Paulu kazachishile tabernakulu yize Mose atungile ha mwaka 1512 K.M.J., hanga alumbunune tembele ya ku spiritu. (Tala mushete, “Mutapu Uze A-Yunda te Akuwayilamo Zambi ni Mutapu Uze A-Kristu Akuwayilamo Zambi.”) Tabernakulu yapwile ni kulifwa ni mbalaka ya uwayilo  yize A-Izalele te akututuluka nayo ku chihela kweswako maya. Yino kayizachishile ha miaka 500 ndo haze atungile tembele mu Yerusaleme. (Kutuhu. 25:8, 9; Kwa. 9:22) Tabernakulu hanji “mbalaka ya uwayilo,” chapwile chihela chize te A-Izalele akukungulukila hanga awayile Zambi ni kuhana yitapo. (Kutuhu. 29:43-46) Alioze, tabernakulu nawa yapwile ni kulumbunuka chimwe chuma chipema chize te Yehova mahana kuli Akwa-Kristu.

7. Tembele ya ku spiritu yaputukile ha mashimbu aka?

⁷ Mutapu uze A-Kristu akuwayilamo Zambi. Tabernakulu yitangu yapwile “chizulie cha yuma yize yili mwilu,” nawa te yakulumbunuka tembele yinene ya ku spiritu ya Yehova. Paulu yamba ngwenyi: “Mbalaka yino hanji ngwetu tabernakulu, yilii chilweza cha mashimbu wano.” (Hepre. 8:5; 9:9) Kashika, ha mashimbu waze Paulu asonekenene A-Hepreu, tembele ya ku spiritu te hiyapwako kulu mukachi ka Akwa-Kristu. Tembele yino yaputukile ha mwaka 29 M.J. Ha mwaka wacho, Yesu yamupapachisa ni kumuwayisa ni spiritu yisandu, chocho yaputuka kukalakala ngwe “mwata munene wa asasendote a lutwe” wa Yehova mu tembele ya ku spiritu. c—Hepre. 4:14; Yili. 10:37, 38.

8-9. Kulita ni A-Hepreu 7:23-27, kalisa muka wapwile hali asasemdote a lutwe mu Izalele ni hali Mwata Munene wa Asasendote, Yesu Kristu?

⁸ Mutapu uze A-Yunda te akuwayilamo Zambi. Mwata munene wa asasendote a lutwe, kapwile ni kumanyinako atu kumeso ja Zambi. Mwata mutangu wa asasendote a lutwe mu Izalele, kapwile Arone. Yehova mwe wamutongwele muze azulwile tabernakulu. Alioze ngwe chize Paulu alumbunwine, kwafupiwile asasendote anji mumu ‘kufwa chapwile ni kwakwika kunyonganona ndo ku miaka ya mutolo.’ d (Tanga A-Hepreu 7:23-27.) Amu asasendote a lutwe apwile yihenge, ayo te kakufupiwa kuhana yitapo ha shili yo-ene. Haliapwila, twamona kalisa munene hakachi ka asasendote a lutwe mu Izalele ni mwata munene wa asasendote, Yesu Kristu.

⁹ Mutapu uze Akwa-Kristu akuwayilamo Zambi. Amu Yesu ali mwata wa asasendote, iye kakukalakala mu mbalaka yamwenemwene yize Yehova atungile hi mutu ko.” (Hepre. 8:1, 2) Paulu kalumbunwine ngwenyi: “Amu iye ananungu ni mwono ku miaka ya mutolo, usasendote wenyi kuushi ni yoze mauswana.” Yamba nawa ngwenyi: Yesu “keshi chipeka, wakuhandununa kuli yivuluminyi;” nawa ngwenyi, kulisa ni miata asasendote a mu Izalele, iye “chamutambile kuhana yitapo matangwa eswe” mumu ha shili yenyi mwene. Haliapwila, tutalenu kalisa yoze uli ha yilumbilo ni yitapo yize A-Yunda apwile ni kuhana ni yize Akwa-Kristu akuhana.

10. Yitapo yize apwile ni kuhana ha chilumbilo cha unengu yika te yakusolola?

¹⁰ Mutapu uze A-Yunda te akuwayilamo Zambi. Haze lia unjililo wa tabernakulu, hapwiile chilumbilo cha unengu haze te akuhanyina yitapo ya tushitu kuli Yehova. (Kutuhu. 27:1, 2; 40:29) Alioze yitapo yino te kuyichi kuhasa kuhwisa liakulu shili yeswe ya atu. (Hepre. 10:1-4) Yitapo yino ya tushitu te kakuyihana mashimbu eswe mu tabernakulu, nawa te yakusolola ngwo, kulutwe mukupwa chitapo chimuwika chize muchitusula atu eswe ku shili.

11. Ha chilumbilo chika haze Yesu ahanyinyine mwono wenyi ngwe chitapo? (A-Hepreu 10:5-7, 10)

¹¹ Mutapu uze Akwa-Kristu akuwayilamo Zambi. Yesu kanyingikine ngwenyi, Yehova kamutumine hano hashi ahane mwono wenyi ngwe chitapo hanga akuule atu eswe. (Mateu 20:28)  Kashika, ha upapachiso wenyi, Yesu yalisolola kuli Yehova hanga alinge upale wenyi. (Yoa. 6:38; Ngala. 1:4) Yesu kahanyine mwono wenyi ha chilumbilo cha chilayi hi chilumbilo ko chize atu atungile. Chilumbilo chino, chinalumbunuka upale wa Yehova. Upale wa Yehova wapwile ngwo, Yesu “ahane” mwono wenyi ungunu ngwe chitapo. Chocho, Yesu yahana mwono wenyi “kamuwika ku miaka yeswe” hanga afuke liakulu shili ya atu eswe waze mamufuliela. (Tanga A-Hepreu 10:5-7, 10.) Haliapwila, tutalenu yize yipatulo ya mu tabernakulu te yakulumbunuka.

12. Iya te watamba kunjila Muma Musandu ni Muma Musandu Mwahiana?

¹² Mutapu uze A-Yunda te akuwayilamo Zambi. Tabernakulu ni tembele yize atungile mu Yerusaleme, yapwile ni kulifwa muchima. Muchima lia yino, mwapwile mwakuteta mu yihanda yaali. Chimwe, “Muma Musandu;” chikwo, “Muma Musandu Mwahiana,” chize chapwile chakuteta ni hina hamuchima. (Hepre. 9:2-5; Kutuhu. 26:31-33) Muma Musandu, mwapwile chikwachilo cha ndeya cha oru, chilumbilo cha kwochela insensu ni mesa ya mbolo. “Asasendote waze te awayisa ni maji” e wika te mahasa kunjila Muma Musandu hanga alinge mulimo usandu. (Kwa. 3:3, 7, 10) Muma Musandu Mwahiana, mwapwile mushete wa usendo uze weswe wapwile wakushila ni oru. Mushete uno te wakusolola ngwo, Yehova kali mu chihela chacho. (Kutuhu. 25:21, 22) Mwata wa asasendote, mwe wika wapwile ni ulite wa kupalika hina lize liapwile hakachi, ni kunjila Muma Musandu Mwahiana kamuwika ha mwaka ha tangwa lia kufuka shili ya atu. (Levi 16:2, 17) Hita mwaka, iye te kakunjilamo ni  manyinga a tushitu hanga afuke shili yenyi mwene ni ya vungu lieswe lia Izalele. Mba ha kupalika cha mashimbu, Yehova kupalikila mu spiritu yisandu, yasolola ulumbunwiso wa yipatulo yino yaali yize yapwile mu tabernakulu.—Hepre. 9:6-8. e

13. Yika Muma musandu ni Muma Musandu Mwahiana mu tabernakulu, yinalumbunuka kuli Akwa-Kristu?

¹³ Mutapu uze Akwa-Kristu akuwayilamo Zambi. Amwe Akwa-Kristu kanaawayisa ni spiritu yisandu, kashika ayo kali ni usepa walipwila ni Yehova. Akwa-Kristu wano akuwayisa 144,000, makakalakala ngwe asasendote mu malilu hamwe ni Yesu. (Uso. 1:6; 14:1) Muma Musandu mu tabenakulu, munalumbunuka kupwa cho cha ku spiritu ngwe ana ja Zambi muze achili hano hashi. (Roma 8:15-17) Muma Musandu Mwahiana mu tabernakulu, munalumbunuka mu malilu muze Yehova ali. Hina lize liapwile ni kuhandununa Muma Musandu ni Muma Musandu Mwahiana, linalumbunuka mujimba wa Yesu. Muze apwile hano hashi ni mujimba wa mutu, Yesu te kechi kuhasa kunjila mu malilu ni kupwa mwata wa asasendote mu tembele ya ku spiritu. Muze ahanyine mujimba wenyi ngwe chitapo hali atu, Yesu yazulula jila hanga Akwa-Kristu akuwayisa ni spiritu yisandu aye mu malilu. Chizechene ngwe Yesu, Akwa-Kristu akuwayisa ni spiritu yisandu no katamba kuhichika mijimba yo ya musunya, mba atambule chihinga cho mu malilu. (Hepre. 10:19, 20; 1 Kori. 15:50) Hanyima lia Yesu kuhinduka, iye yanjila Muma Musandu Mwahiana mu tembele ya ku spiritu, hanji ngwetu, mu malilu muze Akwa-Kristu eswe akuwayisa ha shimbu limwe makaliwana hamuwika.

14. Kulita ni A-Hepreu 9:12, 24-26, mumu liaka uwayilo wa Yehova mu tembele ya ku spiritu, unahiane uwayilo wa A-Yunda?

¹⁴ Uwayilo walinanga wa Yehova unakatuka ha chitapo cha ukuule uze Yesu ahanyine ni ha chiteli chenyi ngwe mwata wa asasendote a lutwe. Twamona pundu ngwetu, mutapu uno wa kuwayilamo Yehova, unahiane uze A-Yunda apwile ni kulinga kunyima. Mwata wa asasendote mu Izalele, te kakunjila ni manyinga a yitapo ya tushitu Muma Musandu Mwahiana, chihela chize atungile kuli atu. Alioze Yesu “kanjilile mu malilu,” chihela chize chalinanga kuhiana yihela yeswe hanga alisolole kumeso ja Yehova. Ha kuhana mwono wenyi ungunu hanga atukuule, Yesu yapwa ni ulite wa “kujimuna shili kupalikila mu chitapo cha iye mwene.” (Tanga A-Hepreu 9:12, 24-26.) Hanyima lia Yesu kuhana chitapo, te kukwafupiwile nawa chitapo chikwo ha ukonekeno wa shili yetu. Ngwe chize mutumona haliapwila, chipwe ngwe tukwete kutalatala cha kutwama mu malilu hanji hano hashi, yetu eswe mutuhasa kuwayila Yehova mu tembele yenyi ya ku spiritu.

15. Aya te akukalakala mu yiize ya tabernakulu?

¹⁵ Mutapu uze A-Yunda te akuwayilamo Zambi. Tabernakulu yapwile ni yiize—chimwe chihela chawashi chize asasendote apwile ni kulingila milimo yo. Chilumbilo cha unengu haze te akuhanyina milambu ya kwocha, chapwile mu yiize yacho, hamwe ni lumbashila lwa unengu lwa meya waze asasendote apwile ni kusana shimbu kanda achilinga mulimo wo usandu. (Kutuhu. 30:17-20; 40:6-8) Matembele waze atungile hanyima no kapwile ni yiize ya haze, muze atu waze te hi asasendote ko apwile ni kuwayila Yehova.

16. Aya akukalakala mu yiize ya muchima ni ya haze mu tembele ya ku spiritu?

¹⁶ Mutapu uze Akwa-Kristu akuwayilamo Zambi. Muze kanda achiya ni kukalakala mu malilu ngwe asasendote hamuwika ni Yesu, masalila ja Akwa-Kristu akuwayisa kakuwayila Zambi ni ushishiko weswe hano hashi hanji ngwetu, mu yiize yamuchima mu tembele ya ku spiritu. Lumbashila lwa meya luze luli mu tembele yacho,  lwakwiulula Akwa-Kristu akuwayisa ngwo, chizechene ngwe Akwa-Kristu eswe, no katamba kununga kupwa alinanga ku manyonga ni ku spiritu. Mba kulihi “mbunga yinene” yize yakukwasa Akwa-Kristu akuwayisa anawayila Yehova? Postolo Yoano, kamwene mbunga yinene “kulutwe lia ngunja.” Kulita ni tembele yize atungile kunyima, chihela chacho chapwile yiize ya haze, haze ayo “akulingila Zambi mwalwa ni ufuku mu tembele yenyi.” (Uso. 7:9, 13-15) Kashika, twakulemesa chinji chiwape chize Yehova hanatwehe, cha kumuwayila mu mutapu walinanga mu tembele yenyi yinene ya ku spiritu!

17. Yitapo yika tuli nayo yize mutuhasa kuhana kuli Yehova?

¹⁷ Musono, Akwa-Kristu eswe kali ni uhashi wa kuhana yitapo kuli Yehova ha kuzachisa mashimbu, tachi ni yikumba yo hanga akwase mulimo uze Wanangana wa Zambi unalingi musono. Ngwe chize Paulu alwezele Akwa-Kristu A-Hepreu, ni yetu mutuhasa kuhana “chawana cha uhaliso kuli Zambi mashimbu eswe,” chekwamba, “muhuko wa mivumbo yetu yize yakwambujola jina lienyi ha mbunga.” (Hepre. 13:15) Twakusolola ngwetu tunalemesa chiwape chino, muze twakuwayila Yehova ha kumwaha yuma yipema yize tukwete.

18. Kulita A-Hepreu 10:22-25, yuma yika yize twatamba kununga ni kulinga, mba yuma yika yize kutwatambile kuvulama?

¹⁸ Tanga A-Hepreu 10:22-25. Hakamwihi ni songo lia mukanda uze asonekenene A-Hepreu, Paulu yahanjika ha yuma yeka ni yeka yize twatamba kulinga hanga tuwayile Yehova. Yuma yacho yinachingi, kulemba kuli Yehova mashimbu eswe, kwambujola kutalatala chetu, kukunguluka mashimbu eswe ni kulitakamisa umwe ni mukwo, “kuhiana chikolo muze tunamono lie tangwa lia Zambi linakundama.” Mu mukanda wa Usolwelo twakutangamo ngwetu, mungelo wa Yehova kanambe ngwenyi: “Wayila Zambi!” Iye kambile maliji wano ha yisuho yaali hanga asolole ngwenyi, chikuma chino chili chilemu. (Uso. 19:10; 22:9) Kashika, kanda tuvulama yuma yeswe yize twalilongesa hakutwala ku tembele yinene ya ku spiritu ni chiwape chize tuli nacho cha kuwayila Zambi yetu Munene, Yehova!