1. Vancungmi pakhat nih zeidah a chim, mah cu kan caah zei sullam dah a ngeih?

 VANCUNGMI nih na sinah bia chim sehlaw na ngai lai maw? Tuchan ah vancungmi pakhat nih “vawleicung mi vialte, phun kip, ram kip, holh kip le mi kip” sinah bia a chim. Zei kong dah a chim? “Pathian kha ṭih u law a lianhngannak kha thangṭhat u. . . . Van le vawlei . . . a sertu kha bia u.” (Biat. 14:6, 7) Jehovah lawng hi mikip nih an biak awk a simi a hmaanmi Pathian a si. Cu bantuk Pathian nih a nganmi thlaraulei a biakinn ah biaknak nawl a kan pekmi cu zeitluk in dah lunglawmh awk a si.

2. Jehovah i thlaraulei biakinn cu zeidah a si? (“ Zeidah A Si Lo” timi rinli kulh zong zoh)

² Thlaraulei biakinn cu zeidah a si i mah kong a dikthliar kha khoika ah dah kan hmuh khawh? Thlarualei biakinn cu inn taktak a si lo. Jesuh tlanhnak man cung ah i hngat in amah cohlanmi lam in kan biak khawh nakhnga Jehovah nih a timhtuahmi a si. Lamkaltu Paul nih Judea ram ah a ummi kumzabu pakhatnak i Hebru Khrihfa hna sin a cakuat ah mah kong kha tam deuh in a fianter. b

3-4. Paul nih Judea ram ah a ummi Hebru Khrihfa hna kong he aa tlaiin zeicah a lungre a theih, zeitindah a rak bawmh hna?

³ Paul nih Judea ram ah a ummi Hebru Khrihfa hna sinah zeicah cakuat a ṭial? A kong pahnih ruang ah a si kho men. Pakhatnak, thazaang pek a duh hna caah a si.  An lak in tam deuh cu Khrihfa an si hlan ah Judah biaknak an rak si. Cucaah a hmasa i an biaknak hruaitu hna nih Khrihfa an hung si caah an nihsawh men hna lai. Zeicah? Khrihfa hna nih biaknak caah biakinn an ngei lo, Pathian sin raithawi awkah biakṭheng an ngei lo i raithawitu ding ah tlangbawi zong an ngei lo. Mah nih Khrih zultu pawl kha an lung a donghter khawh hna i an zumhnak zong a derter khawh. (Heb. 2:1; 3:12, 14) Cheukhat nih Judah biaknak ah kir ṭhan ding hmanh in an ruah khawh men.

⁴ Pahnihnak, “rawl taktak” he aa lomi Baibal cawnpiaknak thar asiloah a thukmi thlaraulei cawnpiaknak hna an hngalhthiam nakhnga Hebru Khrihfa hna nih an i zuam lo ti kha langhter a duh caah a si. (Heb. 5:11-14) Cheukhat nih Moses Nawlbia kha an zulh rih. Cucaah Nawlbia nih a halmi raithawinak hna nih sualnak kha tling tein a hloh khawh lo caah Nawlbia cu “hlawt” a si cang timi kong kha a chimh hna. Cun a thukmi Baibal biatak kong cheukhat kha a cawnpiak hna. Jesuh raithawinak cung ah aa hngatmi “ruahchannak ṭha deuh” kong zong a chimh hna. Mah nih ‘Pathian he i naih’ awkah a kan bawmh khawh.—Heb. 7:18, 19.

5. Hebru Baibal cauk in zei kong dah kan hngalhthiam a hau, zeicah?

⁵ Paul nih Hebru unau pawl kha Judah biaknak nakin Khrihfa biaknak cu zeicah a ṭhat deuh timi kong zong a chimh hna. Nawlbia ning in Judah mi biaknak cu “hmailei thil a ra lai ding an muithlam men kha an rak si, a taktak cu Khrih hi a si.” (Kol. 2:17) Muithlam timi cu thil pakhat i a fiang lomi a muisam lawng a si. A um taktakmi thil a si lo. Mah bantuk in Judah mi biaknak cu muithlam lawng a si. A ṭha deuhmi biaknak a um rih lai. Kan sualnak ngaihthiam kan si nakhnga Jehovah nih a kan timhtuahpiakmi lam kha kan hngalhthiam a hau. Cuticun Pathian nih a duhmi lam in kan biak khawh lai. Hebru Baibal ah a fiantermi “muithlam” a simi (Judah mi biak ning) le “a taktak” a simi (Khrihfa biak ning) kong kha tahchunh hna hmanh u sih. Cutin kan tuah ahcun thlaraulei biakinn kong le mah ah zeitindah kan i tel timi kong kha kan hun hngalhthiam deuh lai.

6. Puan biakinn cu zeitindah hman a si?

⁶ Muithlam. Paul nih BC 1512 ah Moses nih a sakmi puan biakinn cung ah hrambunh in a fianter. (“Muithlam—A Taktak” timi cazin ah zoh.)  Hmunkhat hnu hmunkhat an i ṭhial fatin mah puan biakinn kha an i kalpi. Mah kha Jerusalem ah biakinn sak a si hlan kum 500 chung hrawng an rak hman. (Ex. 25:8, 9; Nam. 9:22) “Pumhnak thlam” cu Israel mi pawl caah Pathian he i naihnak hmun le biaknak caah rai an thawinak hmun a si. (Ex. 29:43-46) Asinain Puan biakinn nih Khrihfa hna caah a ra dingmi, a ṭha deuhmi thil cheukhat zong kha a aiawh.

7. Thlaraulei biakinn cu zeitik in dah aa thawk?

⁷ A taktak. Puan biakinn cu ‘vancung i a ummi biakinn muithlam’ a si i mah nih Jehovah i a nganmi thlaraulei biakinn kha a aiawh. Paul nih mah “biakinn [asiloah puan biakinn] nih atu caan hi “a sawhmi” a si tiah a ti. (Heb. 8:5; 9:9) Cucaah Hebru mi hna sin cakuat a ṭial lioah thlaraulei biakinn cu a rak um cang. AD 29 in a rak i thawk. Mah kum ah Jesuh cu tipil a ing, thiang thlarau in chiti thuh a si i mah thlaraulei biakinn ah Jehovah i “tlangbawi ngan” pakhat in rian a hung ṭuan. c—Heb. 4:14; Lam. 10:37, 38.

8-9. Hebru 7:23-27 ning in Israel tlangbawi ngan pawl le Tlangbawi Ngan Bik Jesuh Khrih i an i thleidannak cu zeidah a si?

⁸ Muithlam. Tlangbawi ngan nih Pathian hmai ah mi pawl caah rian a ṭuantu kha a aiawh. Puan biakinn an pekchanh lioah Jehovah nih Aaron kha Israel mi hna i hmasa bik tlangbawi ngan in rian a pek. Asinain Paul nih a chim bantuk in “tlangbawi dang hna kha cu a thi lengmangmi an si caah an rian kha aa pehtlai kho lo i a tam zong an tam a herh.” d (Hebru 7:23-27 rel.) Cun mitling lo an si caah anmah sualnak ca zong ah raithawinak an pek a hau. Mah cu Israel tlangbawi ngan pawl le Tlangbawi Ngan Bik Jesuh Khrih an i thleidannak a si.

⁹ A taktak. Kan Tlangbawi Ngan Bik Jesuh Khrih cu “minung sakmi si loin Pathian sakmi biaknak thlam taktak chung ah” rian a ṭuan. (Heb. 8:1, 2) Paul nih “Jesuh cu zungzal in a nungmi a si caah zungzal in tlangbawi a si” tiah a ti. Cun “palhnak a ngei lo, sualnak a ngei lo; mi sual mi hna lak khan ṭhen a si” caah Israel mi tlangbawi hna bantuk in amah sualnak caah “nifa tein raithawinak tuah kha a herh lo.” Hlanlio Judah biaknak le Khrihfa hna biaknak ah aa telmi biakṭheng le raithawinak aa thleidannak kong kha i ruah hna u sih.

10. Dar biakṭheng cung ah rai an thawi pengmi nih zeidah a langhter?

¹⁰ Muithlam. Puan thlam lenglei ah Jehovah sinah saram raithawinak pek awkah dar biakṭheng a um. (Ex. 27:1, 2; 40:29) Asinain mah raithawinak nih sualnak kha tling tein a ngaithiam kho lo. (Heb. 10:1-4) Biakinn ah saram raithawinak an pek pengmi nih sualnak tling tein a kan thianhpiak khotu raithawinak a hau ti kha a langhter.

11. Zei bantuk biakṭheng cung ah dah Jesuh nih amah le amah raithawinak aa pek? (Hebru 10:5-7, 10)

 ¹¹ A taktak. Jesuh nih minung tlanh awkah a nunnak pek ding in Jehovah nih vawlei ah a thlahmi a si ti kha a hngalh. (Matt. 20:28) Cucaah tipil a in lioah Jehovah duhnak tuah a duh kha a rak langhter. (Johan 6:38; Gal. 1:4) Biakṭheng taktak cung ah si loin Pathian “duhnak” a aiawhmi langhternak biakṭheng cung ah Jesuh nih amah le amah kha raithawinak caah aa pe. Jesuh nih a nunnak kha “voi khat ah za lakin” a pek asiloah amah a zummi hna paoh kha an sualnak zungzal ca in a hlohpiak hna. (Hebru 10:5-7, 10 rel.) Puan biakinn chung ah a ummi thil hna nih zeidah an aiawh ti kha i ruah hna u sih.

12. Hmun thiang le hmun thiang bik khaan hna ah ahote dah luhnak nawl an ngei?

¹² Muithlam. Puan biakinn hnulei le Jerusalem ah an sakmi biakinn chunglei cu aa lo tuk. A chung ah “Hmun Thiang” le “Hmun Thiang Bik” tiin khaanhnih a um i a karlak ah puanzar pakhat nih a dan hna. (Heb. 9:2-5; Ex. 26:31-33) Hmun Thiang khaan chung ah sui mei-inn, zihmui khanghnak biakṭheng le changreu chiahnak cabuai pakhat a um. “Chiti thuhmi tlangbawi” pawl lawng a thiangmi an rian ṭuan awkah Hmun Thiang khaan chung ah luhnak nawl an ngei. (Nam. 3:3, 7, 10) Hmun Thiang Bik ah biakamnak sui kuang a um i mah nih Jehovah a um ti kha a langhter. (Ex. 25:21, 22) Kum fatin tuahmi Remnak Ser Ni ah Tlangbawi ngan lawng puanzar kha tan in Hmun Thiang Bik khaan chung ah luhnak nawl a ngei. (Lev. 16:2, 17) Tlangbawi ngan cu kum fatin amah theng le Israel miphun dihlak sualnak thianh awkah saram thi kha i put in a chung ah a lut. A donghnak ah, mah nih  zeidah a langhter duhmi a si ti kha Jehovah nih a thiang thlarau hmang in a chimh hna.—Heb. 9:6-8.

13. Puan biakinn i Hmun Thiang le Hmun Thiang Bik nih zeidah a aiawh?

¹³ A taktak. Pa zeizat timi rikhiahmi Khrih zultu hna cu thiang thlarau in chiti thuh an si i Jehovah he a hleikhunmi pehtlaihnak an ngei. 144,000 cu Jesuh he vancung ah tlangbawi ṭuan ding in rian pek an si. (Biat. 1:6; 14:1) Puan biakinn i Hmun Thiang khaan nih vawleicung ah an um lio a si ko nain Pathian nih a fapale ah a cantermi hna thil sining kha a aiawh. (Rom 8:15-17) Puan biakinn i Hmun Thiang Bik khaan nih Jehovah a umnak vancung kha a aiawh. Hmun Thiang le Hmun Thiang Bik khaan i “puanzar” nih Jesuh taksa pum kha a aiawh. Taksa pum a si lioah Jesuh cu thlaraulei biakinn i Tlangbawi Ngan Bik in vancung ah a kai kho lo. Minung caah a taksa pum a peknak thawng in chiti thuhmi Khrihfa dihlak caah vancung kainak lam a awnter. Chiti thuhmi hna zong nih vancung laksawng an hmuh khawh nakhnga an taksa pum kha an hlawt a hau. (Heb. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50) Jesuh cu a thawh ṭhan hnuah thlaraulei biakinn i a Thiang Bikmi khaan chung ah a lut. A donghnak ah chiti thuhmi dihlak zong cuka ah Jesuh he an i tong te lai.

14. Hebru 9:12, 24-26 ning in Jehovah i thlaraulei biakinn timhtuahnak cu zeinihdah a ṭha deuhmi a siter?

¹⁴ Mah ah Jesuh Khrih raithawinak le tlangbawi ngan in rian a ṭuannak cung ah hram aa bunhmi a thiangmi biaknak caah Jehovah timhtuahnak kha fiang tein kan hmuh khawh. Israel mi tlangbawi ngan cu saram thi he minung sakmi Hmun Thiang Bik khaan chung ah a lut. Asinain Jesuh tu cu Jehovah hmai i a dang hmun vialte nakin a thiang bikmi “vancung” ah khan a lut. A tlingmi minung nunnak man timi nih vawleicung ah a tlingmi pakhat in a nunnak nawl a ngeihmi kha a chim duhmi a si. Jesuh nih kanmah sualnak hlohpiak awkah “amah le amah raithawinak” ah aa peknak thawng in mah kha a rak hlawt. (Hebru 9:12, 24-26 rel.) Jesuh raithawinak ruang ah kan sualnak kha tling tein ngaihthiam kan si. Vancung ruahchannak a ngeimi kan si ah, vawlei ruahchannak a ngeimi kan si ah thlaraulei a biakinn ah Jehovah kan biak khawh ning kong kha i ruah hna u sih.

15. Puan biakinn tual ah ahote dah rian an ṭuan?

¹⁵ Muithlam. Puan biakinn ah tual pakhat a um. Mah cu tlangbawi pawl rian an ṭuannak hmun a si i khangh thawinak pek awkah dar biakṭheng nganpi pakhat a um. Tlangbawi pawl nih a thiangmi rian an ṭuan hlan ah an kut ke an i thianh khawh nakhnga dar hmai hum pakhat a um. (Ex. 30:17-20; 40:6-8) Asinain a hnu ah an sakmi biakinn ahcun lenglei tual aa tel i mah ah tlangbawi a si lomi pawl nih Pathian kha an biak khawh.

16. Thlaraulei biakinn tual pakhat cio ah ahote dah rian an ṭuan?

¹⁶ A taktak. Jesuh he tlangbawi in rianṭuanṭi awkah vawleicung ah a ummi chiti thuhmi hna nih vancung an kai hlan ah thlaraulei biakinn i a chunglei tual ah zumhfek tein rian an ṭuan. Puan biakinn le biakinn ah an hmanmi dar hmaihum cu ziazalei le thlaraulei ah thiang tein um a biapitnak kong he aa tlaiin ralrin petu a si. Chiti thuhmi Khrih naule zumhfek tein rian a bawmmi “mibu nganpi” tah khoika ah dah an um? Lamkaltu Johan nih “bawiṭhutdan hmai le Tuufa hmai ah” an dir i “chun zan in [Pathian] a biakinn chung ah a rian an ṭuan” tiah a ti. Mah cu biakinn a lenglei tual ah a si. (Biat. 7:9, 13-15) Jehovah  nih a nganmi thlaraulei a biakinn ah amah biak khawhnak caanṭha a kan pekmi cu zei tluk in dah lunglawmh awk a si.

17. Jehovah sinah zei raithawinak peknak tinvo sung dah kan ngeih?

¹⁷ Tuchan ah Khrihfa dihlak nih an caan, an thazaang le an ngeihchiah hmang in Jehovah biak khawhnak tinvo sung an hmu. Lamkaltu Paul nih Hebru Khrihfa hna kha “Pathian cu thangṭhat zungzal ko u sih. Cu thangṭhatnak cu Jesuh min kan ka in kan phuan kha a si i cucu Jesuh thawng in Pathian sinah kan pekchanhmi kan raithawinak a si” tiah a ti hna. (Heb. 13:15) A ṭha bikmi kan peknak thawng in Jehovah biak khawhnak tinvo sung kan sunsak kha kan langhter khawh.

18. Hebru 10:22-25 ning in zei rel loin kan um lo awk le kan philh lo awk cu zei hna dah an si?

¹⁸ Hebru 10:22-25 rel. Paul nih Hebru Khrihfa hna sin a cakuat a donghnaklei ah Jehovah biaknak ah kan tuah peng awk a simi thil kong kha a langhter. Mah ah Jehovah sinah thlacamnak, kan i ruahchanmi kong midang sinah chimnak, Khrihfabu he hmunkhat ah i pumhṭinak le “Bawipa [Jehovah] ni cu a nai deuh chin lengmang ti kha kan hngalh caah” pakhat le pakhat tha i peknak aa tel. Biathlam cauk a donghnaklei ah Jehovah vancungmi pakhat nih “Pathian tu bia ko” tiah voihnih tiang a ti. (Biat. 19:10; 22:9) Jehovah i a nganmi thlaraulei biakinn le a liannganmi kan Pathian biak khawhnak tinvo sung sunsaknak kong he aa tlaiin kan hlathlaimi kong kha zeitikhmanh ah philh hna hlah u sih.